Szkoła w XXI wieku
Wizje przyszłości kojarzą nam się głównie z efektownymi realizacjami powstającymi między innymi przy użyciu najnowszych programów komputerowych. Strony WWW poświęcone twórczości fantastycznonaukowej wypełnione są pracami miłośników fantastyki. Ciągle rosnąca liczba zarówno samych prac, jak i odwiedzin takich stron internetowych świadczą o niegasnącej popularności tej sztuki. Odbiorców potrafią bowiem zahipnotyzować umieszczane tam obrazy, rysunki, ilustracje – efekt niezwykłej wyobraźni i niecodziennych pomysłów ich twórców, a także mistrzowskiej techniki wykonania.
Zastanawialiście się kiedyś, jak radzono sobie z utrwalaniem wizji przyszłości bez najnowszych narzędzi multimedialnych w erze przedkomputerowej? I jak wyobrażano sobie przyszłość, która dla nas stała się już rzeczywistością?
1) Znajdź dowolną stronę WWW poświęconą sztuce fantastycznonaukowej i obejrzyj wybrane prace.
2) Zastanów się, czy jest coś, co łączy znajdujące się na stronie realizacje, czy też każda z nich jest indywidualną i niepowtarzalną wizją artysty.
3) Po obejrzeniu prac zrób krótką notatkę, w której będą zawarte odpowiedzi na pytania:
Jakie tematy powracają na oglądanych przez ciebie obrazach, rysunkach, ilustracjach?
Czy są to wizje, które łączą się z naszą obecną rzeczywistością? Na czym polegają te związki?
4) Wybierz jedną pracę, która zrobiła na tobie szczególne wrażenie.
Wizja szkoły przyszłości na ilustracji z początków XX wieku
Zaprezentujcie w klasie kilka wybranych przez was prac plastycznych o charakterze fantastycznonaukowym.
Wysłuchaj opinii kolegów, koleżanek; sformułuj własne zdanie na temat oglądanych prac.
W dwóch grupach (pracując w parach) zbierzcie argumenty, które będą potwierdzać, że sztuka fantastycznonaukowa:
w żaden sposób nie łączy się ze współczesnością,
ma bezpośredni związek z czasem, w którym powstaje.
Wynotujcie na tablicy wszystkie zebrane przez was argumenty „za” związkami dzieł fantastycznonaukowych ze współczesnością i „przeciw” nim.
Na początku ubiegłego stulecia pojawiły się w Europie kolorowe obrazki utrwalające wizje przyszłości. Między rokiem 1899 a 1910 ukazało się kilka serii ilustracji umieszczanych na różnego typu opakowaniach. Część z nich została później wykorzystana na kartach pocztowych. Wszystkie karty ilustrowały wizję świata w roku 2000. Pierwsze z nich zaprezentowano w 1900 roku na Światowej Wystawie w Paryżu (dane opracowane na podstawie: link).
Obejrzyj ilustrację i opisz, co na niej widzisz.
Odpowiedz na pytania:
Jak francuski rysownik przełomu XIX i XX wieku wyobrażał sobie szkołę przyszłości?
Które z utrwalonych na rysunku motywów należały, według ciebie, do rzeczywistości początku XX wieku?
Czy któryś z pomysłów Jeana‑Marca CôtégoJeana‑Marca Côtégo został później zrealizowany?
Połącz ze sobą fragmenty tak, aby utworzyły zdania. Następnie przeczytaj je głośno w taki sposób, żeby oddać ich żartobliwy charakter. Czy któreś z nich odzwierciedla twoją opinię o obrazku? Swój wybór uzasadnij.
poznać tego profesorka!, jak norka!, nie było cenzury?!, za serce., wymyślić coś podobnego?!, tego obrazka!, do łez., traktował poważnie?!, znaleźć się w takiej klasie!
| Ta ilustracja chwyciła mnie | |
| Jak można było | |
| Fajnie byłoby | |
| Ubawiłem się/ Ubawiłam się | |
| Nie ogarniam | |
| Czy na początku XX wieku | |
| Rysunek wzruszył mnie | |
| Nigdy nie chciałbym/ nie chciałabym | |
| Czy ktoś to kiedyś |
Opisz swój stosunek do oglądanej ilustracji. Nazwij pierwsze wrażenie, odczucia, przemyślenia, wplatając w wypowiedź zdania z poprzedniego ćwiczenia.
Wizje przyszłości na opakowaniach słodyczy
Wizje przyszłości powstające na początku XX wieku umieszczano nie tylko na kartach pocztowych. Można je było również znaleźć na przykład na opakowaniach słodyczy. Jedna z serii ukazała się w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku. Na papierowych opakowaniach czekolad niemieckiej firmy HildebrandHildebrand znalazły się między innymi wizje miasta przyszłości i fantastyczne środki transportu.
Przyjrzyj się czekoladowym opakowaniom firmy Hildebrand z końca XIX wieku przedstawionym na powyższych ilustracjach. Zwróć uwagę na szczegóły obrazków, a przede wszystkim na mającą obowiązywać w roku 2000 modę. Co sądzisz o futurystycznychfuturystycznych pomysłach ich autorów?
Opisz obie ilustracje. Jak można by je zatytułować?
Odpowiedz na pytania:
Co sądzisz o wprowadzeniu na czekoladowe opakowania „ruchomych domów” i „podwodnego statku wycieczkowego”?
Jakie przesłanie niosą ze sobą oba obrazki?
Czy oglądane opakowania zachęciłyby cię do kupna czekolady? Uzasadnij swoją opinię.
Kapsuła czasu
Czy wiecie, co to jest kapsuła czasu?
Zazwyczaj jest to jakiś specjalny pojemnik, czasami też miejsce, w którym współcześni umieszczają dla przyszłych pokoleń różne przedmioty bądź informacje. Najczęściej takie kapsuły tworzy się i ukrywa przy okazji ważnych wydarzeń, na przykład podczas wmurowywania kamienia węgielnego pod budowę nowego ważnego obiektu albo w czasie wieńczenia wieży kościelnej hełmem.
Pojęcie „kapsuła czasu” zostało stworzone w latach 30. XX wieku, ale wiadomo, że tego typu zapieczętowane komunikaty dla przyszłych pokoleń pozostawiano już wcześniej.
Kapsuła czasuW czasie Wystawy Światowej w Nowym Jorku w 1939 roku przedsiębiorstwo Westinghouse zaprezentowało kapsułę czasu własnego projektu. Była to podłużna skrzynia [...]. Ważyła ok. 360 kg i zbudowana była z miedzi, chromu oraz stopu srebra, co według zapewnień firmy dawało jej wytrzymałość lekkiej stali. Wewnątrz znajdowały się rzeczy codziennego użytku, takie jak: kłębek nici, lalka, księga z opisem kapsuły i jej twórców, flakonik z nasionami zboża, mikroskop i piętnastominutowa kronika filmowa. Szpule mikrofilmu zawierały: informator sklepu Sears RoebuckSears Roebuck, słownik, almanach i inne teksty. Kapsułę zakopano w parku Flushing MeadowsFlushing Meadows, gdzie odbywała się wystawa. W 1965 r. w jej pobliżu zakopano drugą kapsułę. Obie spoczywają na głębokości ok. 5 m i mają zostać otwarte w 6939 r. W 1985 r. ta sama firma przygotowała małą szklaną kapsułkę, która miała zostać umieszczona pod hotelem Marriott MarquisMarriott Marquis w Nowym Jorku, ale nigdy do tego nie doszło.
Po przeczytaniu powyższego tekstu odpowiedz na pytania:
Gdzie i z jakiej okazji zakopano kapsułę czasu w 1939 roku?
Z jakich materiałów została zrobiona?
Ile w sumie kapsuł zakopano w parku Flushing Meadows?
Zadaniowo
Ilustracja z cyklu W roku 2000 jest kartką pocztową. Wyobraź sobie, że jest rok 1900 i kupujesz tę kartkę z zamiarem wysłania jej do...
Napisz pozdrowienia z roku 1900 do kogoś, kto odczyta je dopiero w roku 2000.
Na dowolnej współczesnej kartce pocztowej napisz pozdrowienia do kogoś, kto odczyta je dopiero w 2115 roku.
Zbierzcie swoje „kartki do przyszłości” i umieśćcie je we własnoręcznie przygotowanej kapsule czasu (zob. Preteksty), w której będą mogły spokojnie czekać na rok 2115. A może coś jeszcze do niej włożycie? Jakie informacje chcielibyście przekazać uczniom z XXII wieku?
Przywołując jako przykład ilustracje oglądane podczas lekcji, napisz tekst argumentacyjny na jeden z poniższych tematów:
„Fantastyka ma swoje źródło w otaczającej nas rzeczywistości”,
„Fantastyka nie ma żadnego źródła w otaczającej nas rzeczywistości”.
Zaprojektuj i stwórz własne futurystyczne opakowanie czekolady, którą lubisz.
Znajdźcie dobrą okazję, żeby zorganizować „Wieczór Futurystycznej Czekolady”, podczas którego będziecie mogli zaprezentować swoje prace i poczęstować kolegów, koleżanki, nauczycieli słodką zawartością futurystycznych opakowań.