RI6kYr2VTggSK

Wiek XVII - powtórzenie

Wyjazd Jana III Sobieskiego z Wilanowa
Józef Brandt, Wyjazd z Wilanowa Jana Sobieskiego z Marysieńką, 1887, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna
RJgK6Fw34hswa1
Europa na początku XVI w. Europa na początku XVI w. Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 4.0.
Europa na początku XVI w.
Krystian Chariza i zespół,
RqSrbvSoFVR6t1
Europa ok. 1700 roku Europa ok. 1700 roku Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 4.0.
Europa ok. 1700 roku
Krystian Chariza i zespół,

Wojna trzydziestoletnia – największy konflikt zbrojny XVII wieku i jego skutki.

Praca domowa
Polecenie 1.1

Kto był pierwszym królem ze szwedzkiej dynastii Wazów na tronie Rzeczpospolitej? W jakich latach? Jak był on spokrewniony z ostatnim z Jagiellonów?

Polecenie 1.2

Kto był drugim królem ze szwedzkiej dynastii Wazów na tronie Rzeczpospolitej? W jakich latach?

Polecenie 1.3

Kto był trzecim królem ze szwedzkiej dynastii Wazów na tronie Rzeczpospolitej? W jakich latach?

Kolejni królowie z dynastii Wazów na tronie Rzeczpospolitej:

RtURBGNTfJYOM
Portret Zygmunta III Wazy Źródło: Portret Zygmunta III Wazy, pocz. XVII w., olej na desce, Muzeum Czartoryskich, domena publiczna.
Portret Zygmunta III Wazy
Portret Zygmunta III Wazy, pocz. XVII w., olej na desce, Muzeum Czartoryskich, domena publiczna
R1Qc7tjmQCKT7
Portret królewicza Władysława Wazy Źródło: Peter Paul Rubens, Portret królewicza Władysława Wazy, 1624, olej na płótnie, Zamek Królewski na Wawelu, domena publiczna.
Portret królewicza Władysława Wazy
Peter Paul Rubens, Portret królewicza Władysława Wazy, 1624, olej na płótnie, Zamek Królewski na Wawelu, domena publiczna
R1b3QrrxqQwSB
Portret króla Jana Kazimierza w stroju polskim Źródło: Daniel Schultz, Portret króla Jana Kazimierza w stroju polskim, około 1649, olej na płótnie, Nationalmuseum, domena publiczna.
Portret króla Jana Kazimierza w stroju polskim
Daniel Schultz, Portret króla Jana Kazimierza w stroju polskim, około 1649, olej na płótnie, Nationalmuseum, domena publiczna
R1015sb2K4Ji41
Powstanie Chmielnickiego Powstanie Chmielnickiego Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 4.0.
Powstanie Chmielnickiego
Contentplus.pl sp. z o.o., licencja: CC BY 4.0
R1REy6qOlNclm1
Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVII w. Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVII w. Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 4.0.
Rzeczpospolita w pierwszej połowie XVII w.
Krystian Chariza i zespół,
RU6Wufi3yRwfc1
Posiadłości magnaterii w Rzeczypospolitej w XVII w. Posiadłości magnaterii w Rzeczypospolitej w XVII w. Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 4.0.
Posiadłości magnaterii w Rzeczypospolitej w XVII w.
Krystian Chariza i zespół,
R1b1wUZlWaZCk
Carowie Szujscy przed królem Zygmuntem III w roku 1611 Stanisław Żółkiewski przedstawia królowi Zygmuntowi III na sejmie w 1611 r. pojmanych braci Szujskich Źródło: Tomasz Dolabella, Carowie Szujscy przed królem Zygmuntem III w roku 1611, lata 40. XVII w., olej na płótnie, Lviv History Museum, domena publiczna.
Stanisław Żółkiewski przedstawia królowi Zygmuntowi III na sejmie w 1611 r. pojmanych braci Szujskich
Tomasz Dolabella, Carowie Szujscy przed królem Zygmuntem III w roku 1611, lata 40. XVII w., olej na płótnie, Lviv History Museum, domena publiczna
Polecenie 2

Z jakimi państwami Rzeczpospolita prowadziła wojny w XVII wieku? Jakie wydarzenie wewnętrzne/powstanie zachwiało pozycją państwa?

Praca domowa
Polecenie 3.1

Zróbcie bilans panowania każdego z królów z dynastii Wazów. Wskażcie ich sukcesy i nierozwiązane problemy (zagrożenia dla Rzeczypospolitej):

  • Zygmunt III Waza,

  • Władysław IV Waza,

  • Jan Kazimierz Waza.

Polecenie 3.2

Przedstawcie przebieg zmian granic Rzeczpospolitej w XVII wieku. Zwróćcie uwagę na dwukierunkowość tych zmian - od nabytków do strat terytorialnych.

Polecenie 3.3

Znajdźcie dowody uzasadniające tezę, że w XVII wieku nastąpiła negatywna ewolucja ustroju Rzeczpospolitej – od parlamentaryzmu do oligarchii magnackiej. Wskażcie przejawy niewydolności ustroju państwa.

tDcPKEpPcq_0000002Q

Europa zmierza ku nowoczesności

RG12oPEgdoEG3
Ludwik XIV w otoczeniu członków Akademii Królewskiej Źródło: Henri Testelin, Ludwik XIV w otoczeniu członków Akademii Królewskiej, 1667, domena publiczna.
Ludwik XIV w otoczeniu członków Akademii Królewskiej
Henri Testelin, Ludwik XIV w otoczeniu członków Akademii Królewskiej, 1667, domena publiczna
RW208gIfEdONi
Wielki Elektor – Fryderyk Wilhelm I (1640-1688), książę Prus Źródło: Govert Flinck, Wielki Elektor – Fryderyk Wilhelm I (1640-1688), książę Prus, 1652, olej na płótnie, Charlottenburg Palace, domena publiczna.
Wielki Elektor – Fryderyk Wilhelm I (1640-1688), książę Prus
Govert Flinck, Wielki Elektor – Fryderyk Wilhelm I (1640-1688), książę Prus, 1652, olej na płótnie, Charlottenburg Palace, domena publiczna
R1GGTOdJSJqon1
Karol II Stuart, król Anglii Źródło: Peter Lely, Karol II Stuart, król Anglii, około 1675, Olej na płótnie, Euston Hall, Suffolk & Belton House, Lincolnshire, domena publiczna.
Źródło: Peter Lely, public domain.
R1cto3mLOjH5r
Car Piotr I Wielki Źródło: Paul Delaroche, Car Piotr I Wielki, 1838, olej na płótnie, Kunsthalle w Hamburgu, domena publiczna.
Car Piotr I Wielki
Paul Delaroche, Car Piotr I Wielki, 1838, olej na płótnie, Kunsthalle w Hamburgu, domena publiczna
RqSrbvSoFVR6t1
Europa ok. 1700 roku Europa ok. 1700 roku Źródło: Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY 4.0.
Europa ok. 1700 roku
Krystian Chariza i zespół,
Polecenie 4

Europa zmierza ku nowoczesności - nowożytne formy państw W oparciu o dotychczas nabytą wiedzę opracujcie notatki wyjaśniające następujące zagadnienia:

  • Kosztem Rzeczpospolitej: wzrost znaczenia Brandenburgii w XVII wieku – od pokoju westfalskiego do Królestwa Pruskiego.

  • Anglia – od Cromwella do chwalebnej rewolucji (Habeas Corpus Act, Bill of Rights).

  • Rosja – od „wielkiej smuty” do europeizacji w czasach Piotra I. Wejście do polityki europejskiej.

  • Francja – od końca wojen religijnych do przewagi europejskiej pod rządami Ludwika XIV. Absolutyzm.

tDcPKEpPcq_0000003X

Rzeczpospolita Jana III Sobieskiego

R6xdeHSQIVvxq
Portret Jana III Sobieskiego w stroju rzymskim Źródło: Daniel Schultz, Portret Jana III Sobieskiego w stroju rzymskim, po 1680, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna.
Portret Jana III Sobieskiego w stroju rzymskim
Daniel Schultz, Portret Jana III Sobieskiego w stroju rzymskim, po 1680, olej na płótnie, Muzeum Narodowe w Warszawie, domena publiczna
RTxbAwLBsAF7Z
Sobieski błogosławi atak wojsk polskich pod Wiedniem Źródło: Juliusz Kossak, Sobieski błogosławi atak wojsk polskich pod Wiedniem, 1871, akwarela, domena publiczna.
Sobieski błogosławi atak wojsk polskich pod Wiedniem
Juliusz Kossak, Sobieski błogosławi atak wojsk polskich pod Wiedniem, 1871, akwarela, domena publiczna

Problemy do dyskusji w klasie:

Praca domowa
Polecenie 5.1

Czy zwycięstwo pod Wiedniem było wyrazem rzeczywistego znaczenia Rzeczpospolitej, czy może „maskowało” faktyczną słabość państwa?
Zajmij stanowisko, podając argumenty na jego rzecz.

Polecenie 5.2

Jakie były przyczyny kryzysu Rzeczpospolitej w II poł. XVII wieku?

Despoci - Rosja i Turcja
Oświecenie - nowe prądy w nauce, literaturze, architekturze i sztuce