Analiza doświadczenia: Otrzymywanie kwasów tłuszczowych i mydła.

Problem badawczy: W jaki sposób z tłuszczu otrzymać mydło i kwasy tłuszczowe?

Hipoteza: Mydło można otrzymać w wyniku reakcji tłuszczu z wodnym roztworem wodorotlenku, a kwasy tłuszczowe w wyniku reakcji tłuszczu z mocnym kwasem.

Odczynniki chemiczne: etanol, 20% roztwór NaOH, roztwór NaCl, margaryna, 1 mol/decymetr sześcienny roztwór kwasu siarkowego(VI).

Sprzęt laboratoryjny: kolba okrągłodenna - szklane naczynie laboratoryjne z zaokrąglonym dnem; pipeta Pasteura - wąska rurka do pobierania i przenoszenia niewielkiej ilości cieczy przy pomocy ssawki, cylinder miarowy 100 mililitrów - naczynie laboratoryjne przeznaczone do odmierzania określonej ilości cieczy; łyżeczka metalowa - długi trzonek zakończony z jednej strony łyżeczką. Służy do nabierania sypkich substancji chemicznych; płaszcz grzejny - sprzęt służący do kontrolowanego podgrzewania zawartości kolb okrągłodennych.

Przebieg doświadczenia:

1. Za pomocą łopatki umieszczono niewielką ilość margaryny lub smalcu w kolbie okrągłodennej.

2. Dodano 10 centymetrów sześciennych 20‑procentowego roztworu NaOH.

3. Dodano 1 centymetr sześcienny etanolu.

4. Umieszczono kolbę w płaszczu grzejnym i ogrzewaj do wrzenia przez 10 minut. Mieszano co jakiś czas.

5. Do uzyskanej masy dodajno 5 centymetrów sześciennych nasyconego roztworu NaCl. Wymieszaj dokładnie powstałą mieszaninę, a następnie ochłódź do temperatury pokojowej.

6. Do probówki wlano 10 centymetrów sześcienncyh wody destylowanej.

7. Za pomocą łopatki pobrano niewielką ilość substancji, znajdującej się na powierzchni mieszaniny umieszczonej w kolbie, a następnie wprowadzono do probówki z wodą destylowaną.

8. Probówkę zatkano korkiem i wytrząsano nią przez chwilę. Sprawdzono wygląd otrzymanej substancji.

Obserwacje: Podczas ogrzewania tłuszcz rozpuszcza się stopniowo (roztwór klarowny, o bladożółtym zabarwieniu). Mieszanina zaczyna się pienić. Po dodaniu roztworu chlorku sodu i ochłodzeniu do temperatury pokojowej na powierzchni powstaje mazista, biała substancja, która po wytrząsaniu z wodą destylowaną intensywnie się pieni. W drugiej probówce po dodaniu określonej ilości 1 mol/decymetr sześcienny kwasu siarkowego(VI) wytrąca się biały osad, który jest nierozpuszczany w wodzie.

Wyniki: Tłuszcz roślinny uległ przeprowadzonym reakcjom, w wyniku których otrzymano kwas tłuszczowy i mydło.

Wnioski: Tłuszcze w środowisku zasadowym ulegają reakcji hydrolizy, w efekcie czego powstaje mydło; w środowisku kwasowym tworzy się kwas tłuszczowy. Hipoteza została potwierdzona.