Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Wyznaczanie oporu zastępczego dla układu oporników połączonych równolegle

Przeprowadź dwuczęściowy eksperyment w wirtualnym laboratorium. Wykonaj ćwiczenia i polecenia związane z wyposażeniem laboratorium i przeprowadzeniem pomiarów.

Opis Wirtualnego Laboratorium

Ekran wirtualnego laboratorium podzielony jest na trzy sekcje. Z prawej strony znajdują się, jeden pod drugim, trzy pudełka z opornikami. W górnym mają one wartość 100 Ω , w środkowym 220 Ω , a w dolnym 1000 Ω . Pozostała, większa część ekranu, to sekcja do układania oporników (na górze) oraz sekcja miernika i przewodów (na dole). Można ułożyć pionowo, jeden obok drugiego i połączyć ze sobą równolegle cztery oporniki, każdy z nich wybierając z dowolnego pudełka znajdującego się w prawej sekcji. Miernik, to multimetr cyfrowy umieszczony po lewej stronie dolnej sekcji. Obok niego znajdują się przewody elektryczne, czerwony i czarny, którymi można połączyć odpowiednie zaciski miernika z górnymi i dolnymi końcami wszystkich oporników. Po prawej stronie dolnej sekcji umieszczono instrukcję obsługi miernika, której treść przytoczono poniżej.

INSTRUKCJA OBSŁUGI MIERNIKA

MULTIMETR CYFROWY

Multimetr ten jest urządzeniem służącym do pomiaru napięcia stałego i przemiennego, natężenia prądu stałego i oporu elektrycznego.

Uruchomienie multimetru

Aby włączyć urządzenie, wciśnij przycisk ON/OFF. Ponowne wciśnięcie przycisku spowoduje wyłączenie urządzenia.

Pomiar napięcia prądu stałego DC

Wepnij czarny przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego COM, a czerwony przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego V/omega.

Ustaw pokrętło w pozycji oznaczonej V–.

Przyłóż przewody pomiarowe do dwóch punktów. Na wyświetlaczu pojawi się wartość napięcia stałego między tymi punktami, wraz z polaryzacją.

Pomiar napięcia prądu przemiennego AC
  • Wepnij czarny przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego COM, a czerwony przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego V/omega.

  • Ustaw pokrętło w pozycji oznaczonej V~.

  • Przyłóż przewody pomiarowe do dwóch punktów. Na wyświetlaczu pojawi się wartość skuteczna napięcia przemiennego między tymi punktami.

    • Zakres pomiarowy wartości skutecznej napięcia przemiennego mierzonego przez multimetr wynosi 0,01‑20 V.

    • Pojawienie się na wyświetlaczu cyfry „1” oznacza przekroczenie przez wartość skuteczną napięcia górnej granicy zakresu pomiarowego.

Pomiar natężenia prądu stałego DC
  • Wepnij czarny przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego COM, a czerwony przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego A.

  • Ustaw pokrętło w pozycji oznaczonej A–.

  • Podłącz multimetr szeregowo do gałęzi obwodu, w której chcesz zmierzyć natężenie prądu stałego. Na wyświetlaczu pojawi się wartość natężenia prądu stałego w tej gałęzi obwodu.

    • Zakres pomiarowy natężenia prądu stałego mierzonego przez multimetr wynosi 0,001‑2A.

    • Pojawienie się na wyświetlaczu cyfry „1” oznacza przekroczenie przez natężenie prądu górnej granicy zakresu pomiarowego.

Pomiar oporu elektrycznego
  • Wepnij czarny przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego COM, a czerwony przewód pomiarowy do gniazda oznaczonego V/omega.

  • Ustaw pokrętło w pozycji oznaczonej omega.

  • Przyłóż przewody pomiarowe do dwóch punktów. Na wyświetlaczu pojawi się wartość oporu elektrycznego między tymi punktami.

    • Zakres pomiarowy oporu elektrycznego mierzonego przez multimetr wynosi 1‑2000 omega .

    • Pojawienie się na wyświetlaczu cyfry „1” oznacza przekroczenie przez opór elektryczny górnej granicy zakresu pomiarowego.

    • Jeśli wejścia pomiarowe multimetru są rozwarte, na wyświetlaczu pojawia się cyfra „1”.

Doświadczenie 1

Wyznaczenie oporu zastępczego dwóch oporników połączonych równolegle

Problem badawczy

Jaka jest wartość oporu elektrycznego układu dwóch oporników połączonych równolegle?

Hipoteza

Jeśli dwa oporniki połączymy równolegle, to odwrotność wartość oporu takiego układu (jego oporu zastępczego) będzie równa sumie odwrotności oporów oporników wchodzących w skład tego układu.

Co będzie potrzebne

W celu wybrania optymalnego wyposażenia laboratorium, wykonaj poniższe ćwiczenia.

Ćwiczenie 1
R1SIoCeBs1OhX
W laboratorium znajdują się różne oporniki oraz przewody połączeniowe do skonstruowania obwodu elektrycznego. Wybierz wszystkie zestawy urządzeń, którymi można przeprowadzić pomiar oporu elektrycznego wybranego układu oporników. Możliwe odpowiedzi: 1. woltomierz, 2. woltomierz i amperomierz, 3. woltomierz, amperomierz i źródło napięcia, 4. omomierz, 5. miernik uniwersalny
1
Ćwiczenie 2

Z poprzedniego ćwiczenia wiesz, że zestaw urządzeń do pomiaru oporu elektrycznego można dobrać na różne sposoby. Czym będziesz się kierować, dokonując swojego wyboru?

uzupełnij treść
Instrukcja
  1. Zapoznaj się z obsługą wirtualnego laboratorium.

  2. Zaplanuj doświadczenie, które pozwoli na zweryfikowanie hipotezy badawczej. Plan zapisz w dzienniku poniżej.

  3. Przygotuj tabelę do wpisywania wyników pomiarów. W pierwszym wierszu wpisz nagłówki kolumn. Jeśli będzie to wartość wielkości fizycznej, nie zapomnij o jednostkach. Nie musisz wykorzystywać wszystkich kolumn.

  4. Wykonaj doświadczenie według swojego planu.

R1TMtDMrco4qV
TYTUŁ DOŚWIADCZENIA: (Uzupełnij). Data:. Plan pracy (Uzupełnij). Wyniki pomiarów. (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).
R1eKEafcjuh16
Ćwiczenie alternatywne, całe, w opracowaniu. Konsultacja merytoryczna.
Źródło: Politechnika Warszawska, Wydział Fizyki, licencja: CC BY 4.0.
Podsumowanie

Podsumuj wyniki swojego eksperymentu:

  1. Sformułuj konkluzję.

  2. Oceń, czy hipoteza badawcza potwierdziła się.

  3. Skomentuj zagadnienie niepewności pomiarowych oraz potrzebę dokonywania (lub niedokonywania) rachunku błędów.

1
Ćwiczenie 3

Podsumowanie doświadczenia wpisz do poniższego formularza.

uzupełnij treść
Doświadczenie 1

Wyznaczenie oporu zastępczego dwóch oporników połączonych równolegle

Problem badawczy

Jaka jest wartość oporu elektrycznego układu dwóch oporników połączonych równolegle?

Hipoteza

Jeśli dwa oporniki połączymy równolegle, to odwrotność wartość oporu takiego układu (jego oporu zastępczego) będzie równa sumie odwrotności oporów oporników wchodzących w skład tego układu.

Co będzie potrzebne

W celu wybrania optymalnego wyposażenia laboratorium, wykonaj poniższe ćwiczenia.

Ćwiczenie 1
R1SIoCeBs1OhX
W laboratorium znajdują się różne oporniki oraz przewody połączeniowe do skonstruowania obwodu elektrycznego. Wybierz wszystkie zestawy urządzeń, którymi można przeprowadzić pomiar oporu elektrycznego wybranego układu oporników. Możliwe odpowiedzi: 1. woltomierz, 2. woltomierz i amperomierz, 3. woltomierz, amperomierz i źródło napięcia, 4. omomierz, 5. miernik uniwersalny
1
Ćwiczenie 2

Z poprzedniego ćwiczenia wiesz, że zestaw urządzeń do pomiaru oporu elektrycznego można dobrać na różne sposoby. Czym będziesz się kierować, dokonując swojego wyboru?

uzupełnij treść
Instrukcja
RZuik5DShuZlF
Ćwiczenie 3
Zdecyduj, jak wykonać eksperyment w naszym wirtualnym laboratorium, w celu zweryfikowania hipotezy badawczej. Wybierz jedną z poniższych możliwości. Możliwe odpowiedzi: 1. Wybrać dwa różne oporniki, połączyć równolegle, podłączyć przewodami do miernika ustawionego na pomiar oporu elektrycznego, włączyć miernik i odczytać wynik., 2. Wybrać dwa takie same oporniki, połączyć równolegle, podłączyć przewodami do miernika ustawionego na pomiar oporu elektrycznego, włączyć miernik i odczytać wynik., 3. Wybrać dwa różne oporniki, połączyć równolegle, podłączyć przewodami do miernika ustawionego na pomiar napięcia elektrycznego, włączyć miernik i odczytać wynik.
R1QdCgnvhW1GH
Ćwiczenie 4
W wirtualnym laboratorium wykonano eksperyment taką metodą, jak powyżej. Otrzymane wyniki umieszczono w poniższej tabeli.
Podsumowanie

Podsumuj wyniki swojego eksperymentu:

  1. Sformułuj konkluzję.

  2. Oceń, czy hipoteza badawcza potwierdziła się.

  3. Skomentuj zagadnienie niepewności pomiarowych oraz potrzebę dokonywania (lub niedokonywania) rachunku błędów.

1
Ćwiczenie 5

Podsumowanie doświadczenia wpisz do poniższego formularza.

uzupełnij treść
Doświadczenie 2

Doświadczalne sprawdzenie reguły wyznaczania oporu zastępczego oporników połączonych równolegle

Problem badawczy

Ile wynosi opór zastępczy układu oporników połączonych równolegle?

Hipoteza

Odwrotność oporu zastępczego oporników połączonych równolegle jest sumą odwrotności oporów elementów wchodzących w skład układu.

Co będzie potrzebne

Wykorzystaj te same przyrządy, co w poprzednim doświadczeniu. Odpowiedz na pytania postawione w poniższych ćwiczeniach.

Ćwiczenie 4
RVIkHZBsxTabP
Jak sprawdzić hipotezę badawczą w tym doświadczeniu dla dowolnego zestawu oporników? Możliwe odpowiedzi: 1. Trzeba dysponować wieloma rodzajami oporników i sprawdzać hipotezę dla każdego możliwego ich układu., 2. Trzeba dysponować wieloma rodzajami oporników i sprawdzać hipotezę kilkanaście razy. Jeśli tak duża liczba powtórzeń da zawsze taki sam wynik, regułę można uznać za udowodnioną., 3. Nie da się doświadczalnie udowodnić takiej hipotezy, gdyż dotyczy ona nieskończonej liczby kombinacji, a w doświadczeniu można przeprowadzić tylko skończoną liczbę sprawdzeń., 4. Do sprawdzenia hipotezy należy użyć metody analogicznej do metody indukcji matematycznej.
1
Ćwiczenie 5

Czy zastosowanie metody indukcji matematycznej do zjawisk fizycznych ma swoje ograniczenia?

uzupełnij treść
Instrukcja
  1. Zaplanuj doświadczenie, które pozwoli na zweryfikowanie hipotezy badawczej. Plan zapisz w dzienniku poniżej.

  2. Przygotuj tabelę do wpisywania wyników pomiarów. W pierwszym wierszu wpisz nagłówki kolumn. Jeśli będzie to wartość wielkości fizycznej, nie zapomnij o jednostkach. Nie musisz wykorzystywać wszystkich kolumn.

  3. Wykonaj doświadczenie według swojego planu.

REGHuj0ql6NaE
TYTUŁ DOŚWIADCZENIA: (Uzupełnij). Data:. Plan pracy (Uzupełnij). Wyniki pomiarów. (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij). (Uzupełnij).
R1eKEafcjuh161
Ćwiczenie alternatywne, całe, w opracowaniu. Konsultacja merytoryczna.
Źródło: Politechnika Warszawska, Wydział Fizyki, licencja: CC BY 4.0.
Podsumowanie

Podsumuj wyniki swojego eksperymentu:

  1. Sformułuj konkluzję, uwzgledniającą zastosowaną metodę badawczą.

  2. Oceń, czy hipoteza badawcza potwierdziła się.

  3. Tak, jak poprzednio, skomentuj zagadnienie niepewności pomiarowych.

1
Ćwiczenie 6

Podsumowanie doświadczenia wpisz do poniższego formularza.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 7

Na zakończenie – wykonaj poniższe ćwiczenie.

R1KYtRGOazLBt
Opór zastępczy n jednakowych oporników połączonych równolegle jest n razy ... większy ... mniejszy ... niż opór pojedynczego opornika.
Doświadczenie 2

Doświadczalne sprawdzenie reguły wyznaczania oporu zastępczego oporników połączonych równolegle

Problem badawczy

Ile wynosi opór zastępczy układu oporników połączonych równolegle?

Hipoteza

Odwrotność oporu zastępczego oporników połączonych równolegle jest sumą odwrotności oporów elementów wchodzących w skład układu.

Co będzie potrzebne

Wykorzystaj te same przyrządy, co w poprzednim doświadczeniu. Odpowiedz na pytania postawione w poniższych ćwiczeniach.

Ćwiczenie 4
RVIkHZBsxTabP
Jak sprawdzić hipotezę badawczą w tym doświadczeniu dla dowolnego zestawu oporników? Możliwe odpowiedzi: 1. Trzeba dysponować wieloma rodzajami oporników i sprawdzać hipotezę dla każdego możliwego ich układu., 2. Trzeba dysponować wieloma rodzajami oporników i sprawdzać hipotezę kilkanaście razy. Jeśli tak duża liczba powtórzeń da zawsze taki sam wynik, regułę można uznać za udowodnioną., 3. Nie da się doświadczalnie udowodnić takiej hipotezy, gdyż dotyczy ona nieskończonej liczby kombinacji, a w doświadczeniu można przeprowadzić tylko skończoną liczbę sprawdzeń., 4. Do sprawdzenia hipotezy należy użyć metody analogicznej do metody indukcji matematycznej.
1
Ćwiczenie 5

Czy zastosowanie metody indukcji matematycznej do zjawisk fizycznych ma swoje ograniczenia?

uzupełnij treść
Instrukcja
R47KvqZtVFcdN
Ćwiczenie 6
Zaplanuj doświadczenie, które pozwoli zweryfikować hipotezę badawczą.
Ułóż poniższe stwierdzenia w ciąg wydarzeń, który będzie planem przeprowadzenia eksperymentu. Elementy do uszeregowania: 1. Wynik obu pomiarów możemy uogólnić na układ dowolnej liczby dowolnych oporników połączonych równolegle., 2. Dla sprawdzenia dołączamy równolegle jeszcze jeden, czwarty opornik, o wartości 220 Ω., 3. Do układu dołączamy równolegle opornik o wartości 1000 Ω., 4. Włączamy multimetr ustawiony na pomiar oporu i odczytujemy jego wskazanie. Miernik wyświetli całkowity opór połączonych równolegle oporników: zastępczego (69 Ω) i nowego (1000 Ω)., 5. Wykorzystujemy wynik poprzedniego doświadczenia: ustawiamy na pierwszym miejscu opornik o wartości 100 Ω, na drugim opornik o wartości 220 Ω i traktujemy ten układ, jak jeden opornik o oporze zastępczym równym 69 Ω., 6. Trzy poprzednie traktujemy teraz jak jeden o wartości ich oporu zastępczego i sprawdzamy doświadczalnie, jaka jest wartość oporu całkowitego połączonych oporników.
RCkdeMsorvra4
Ćwiczenie 7
W wirtualnym laboratorium wykonano eksperyment według takiego planu, jak powyżej. Otrzymane wyniki umieszczono w poniższej tabeli.
Podsumowanie

Podsumuj wyniki swojego eksperymentu:

  1. Sformułuj konkluzję, uwzgledniającą zastosowaną metodę badawczą.

  2. Oceń, czy hipoteza badawcza potwierdziła się.

  3. Tak, jak poprzednio, skomentuj zagadnienie niepewności pomiarowych.

1
Ćwiczenie 8

Podsumowanie doświadczenia wpisz do poniższego formularza.

uzupełnij treść
Ćwiczenie 9

Na zakończenie – wykonaj poniższe ćwiczenie.

R1KYtRGOazLBt
Opór zastępczy n jednakowych oporników połączonych równolegle jest n razy ... większy ... mniejszy ... niż opór pojedynczego opornika.