Wirtualne laboratorium WL‑S
Wyznaczanie kierunku i wartości wektora indukcji pola magnetycznego na podstawie siły elektrodynamicznej
Przeprowadź dwuczęściowy eksperyment w wirtualnym laboratorium. Wykonaj ćwiczenia i polecenia związane z wyposażeniem laboratorium, przeprowadzeniem pomiarów i opracowaniem ich wyników. Aby obliczyć niepewność pomiarową wyniku końcowego w drugim doświadczeniu, przypomnij sobie e‑materiał „Niepewność wielkości mierzonej pośrednio”.
Opis Wirtualnego Laboratorium
Na ekranie wirtualnego laboratorium widać w centralnej części u góry, na czarnym tle duży biały kątomierz w kształcie półkola zwróconego średnicą w górę, a łukiem w dół. Kątomierz zawiera podziałkę, której zero znajduje się na dole, w kierunku pionowym od środka półkola, a skale w lewą i prawą stronę są takie same, od 0Indeks górny oo do 90Indeks górny oo, z podziałką główną co 5Indeks górny oo, pomocniczą co 1Indeks górny oo i opisanymi wartościami co 30Indeks górny oo.
W środku półkola przymocowany jest do ściany poziomy drewniany kołek, zwrócony w stronę ekranu. Do kołka przymocowane są metalowe bardzo lekkie (ich masę można pominąć) druty utrzymujące metalowy pręt o masie i długości , zwrócony także w stronę ekranu. Pręt może się więc swobodnie wychylać od pionu o kąt do 90Indeks górny oo w lewą lub prawą stronę od położenia równowagi.
W laboratorium cały czas istnieje jednorodne pole magnetyczne, o którym wiadomo tylko tyle, że jego wektor indukcji jest skierowany pionowo. Nie znamy jednak wartości i zwrotu tego wektora.
Na stole, po prawej stronie, widać stojący generator prądu stałego i przewody (czarny i czerwony), którymi można połączyć zaciski zasilacza z drutami, powodując przepływ prądu przez pręt, a w konsekwencji wychylenie go od pionu, wskutek działania siły elektrodynamicznej. Generator można włączyć czerwonym przyciskiem znajdującym się po jego prawej stronie. Natężenie prądu wytwarzane przez generator reguluje się suwakiem umieszczonym u góry urządzenia, a jego wartość pokazana jest na dużym wyświetlaczu cyfrowym po lewej stronie. Maksymalna wartość natężenia prądu wynosi 4 A, a jego wartość wyświetlana jest z dokładnością do 0,01 A.
Po lewej stronie stołu znajdują się urządzenia do zmierzenia parametrów pręta: linijka i waga. Linijka ma podziałkę główną co 5 cm, od 0 do 50 cm, pomocniczą co 1 cm a wartości opisane są co 10 cm. Waga posiada na górze szalkę wystającą z wysokiego korpusu, na której można położyć pręt. Po prawej stronie korpusu umieszczono dwa czerwone klawisze (włącznik i przycisk tarowania), a po lewej – duży wyświetlacz wskazujący ciężar ważonego przedmiotu w gramach.
Przy wykonywaniu doświadczeń przyda się spostrzeżenie, że tangens kąta wychylenia drutów od pionu spełnia zależność:
gdzie i reprezentują wartości sił elektrodynamicznej i grawitacji, które działają na pręt, jest szukaną wartością wektora indukcji, a , to wartość przyspieszenia ziemskiego.
Wyznaczenie zwrotu wektora indukcji magnetycznej pola na podstawie kierunku wychylenia przewodnika z prądem
Jak wyznaczyć zwrot wektora indukcji pola magnetycznego?
Opracuj we własnym zakresie kolejność wykonywania czynności, prowadzących do zweryfikowania hipotezy badawczej. Sporządzony plan pracy wpisz do dziennika badań.
Weź pod uwagę, że nasze wirtualne laboratorium zawiera wiele przykładów zawierających różne zwroty i wartości wektora indukcji magnetycznej. Następny przykład dostępny jest po wybraniu opcji WYŚWIETL ODPOWIEDŹ.
Przystąp do wykonywania eksperymentu. Formułuj obserwacje i zapisuj je w dalszych częściach dziennika.
Podsumuj wyniki swojego doświadczenia. Czy Twoja hipoteza badawcza potwierdziła się?
Wyznaczenie zwrotu wektora indukcji magnetycznej pola na podstawie kierunku wychylenia przewodnika z prądem
Jak wyznaczyć zwrot wektora indukcji pola magnetycznego?
Wynik doświadczenia. W wirtualnym laboratorium wykonano eksperyment taką metodą, jak powyżej. Pręt wychylił się w prawą stronę.
Podsumuj wyniki swojego doświadczenia. Czy Twoja hipoteza badawcza potwierdziła się?
Wyznaczenie wartości indukcji pola magnetycznego na podstawie siły elektrodynamicznej
Jak wyznaczyć wartość indukcji jednorodnego pola magnetycznego na podstawie wychylenia wahadła wykonanego z przewodnika, w którym płynie prąd?
Wpisz do formularza swoją własną hipotezę, będącą odpowiedzą na pytanie postawione w problemie badawczym. Pamiętaj, że celem jest wyznaczenie wartości szukanej z jak największą dokładnością.
Zanim przystąpisz do wykonywania doświadczenia, sporządź plan pracy i wpisz go do dziennika. Podpowiedź dotyczącą teorii zjawiska znajdziesz w instrukcji wirtualnego laboratorium.
Doradzamy, by najpierw wykonać kilka pomiarów próbnych, by rozstrzygnąć między innymi następujące kwestie:
Jakie czynniki wpływają na dokładność pomiaru każdej z wielkości fizycznych?
Czy lepiej wykorzystywać duże natężenia prądu i duże wychylenia wahadła, czy małe?
Czy warto dokonać kilkakrotnych pomiarów dla tego samego przykładu przy różnych natężeniach prądu?
Jaki jest wkład niepewności poszczególnych pomiarów do niepewności wyniku końcowego? Na co wobec tego należy zwrócić szczególną uwagę wykonując eksperyment?
Wirtualne laboratorium oferuje różne przykłady do zbadania, różniące się wartością indukcji pola magnetycznego (następny przykład dostępny jest po kliknięciu WYŚWIETL ODPOWIEDŹ). Niektóre wielkości fizyczne mierzone podczas eksperymentu są jednak zawsze takie same. Konstrukcja dziennika badań uwzględnia to: górna tabela zawiera tylko dwa wiersze (jeden przeznaczony na nagłówki kolumn, a drugi na wartości pomiarów lub ich niepewności. W dolnej tabeli możesz natomiast dodawać wiersze, w miarę dokonywania następnych pomiarów. W każdej tabeli musisz jednak samodzielnie wpisać jej nagłówki (pamiętając o podaniu jednostek wielkości fizycznych). Nie musisz wykorzystywać wszystkich kolumn tabeli.
Do poniższego formularza wpisz podsumowanie wykonanego doświadczenia.
Czy Twoja hipoteza badawcza potwierdziła się?
Z jaką dokładnością udało Ci się wyznaczyć wartość indukcji pola magnetycznego?
Podaj przykładowy wynik Twoich pomiarów indukcji, zapisując go we właściwy sposób (wartość, jej niepewność, jednostki).
Jakie wnioski wypływają z przeprowadzonego przez Ciebie doświadczenia?
Wyznaczenie wartości indukcji pola magnetycznego na podstawie siły elektrodynamicznej
Jak wyznaczyć wartość indukcji jednorodnego pola magnetycznego na podstawie wychylenia wahadła wykonanego z przewodnika, w którym płynie prąd?
Wpisz do formularza swoją własną hipotezę, będącą odpowiedzą na pytanie postawione w problemie badawczym. Pamiętaj, że celem jest wyznaczenie wartości szukanej z jak największą dokładnością.
Zadanie polega na samodzielnym zaplanowaniu i wykonaniu doświadczenia. Poniżej podajemy więc surowe dane doświadczalne uzyskane podczas pomiarów w wirtualnym laboratorium. Twoim zadaniem jest wykorzystać je we właściwy sposób tak, by uzyskać jak najdokładniejszą wartość wektora indukcji magnetycznej pola panującego w laboratorium. Przy opracowywaniu wyników możesz wykorzystać wolne komórki tabel. Pamiętaj jednak, by wpisać tytuły kolumn lub wierszy oraz jednostki wielkości fizycznych.
Opisz swoje postępowanie w formularzu.
Do poniższego formularza wpisz krótkie podsumowanie wykonanego doświadczenia.
Czy Twoja hipoteza badawcza potwierdziła się?
Z jaką dokładnością udało Ci się wyznaczyć wartość indukcji pola magnetycznego?
Podaj wynik Twoich pomiarów indukcji, zapisując go we właściwy sposób (wartość, jej niepewność, jednostki).
Jakie wnioski wypływają z przeprowadzonego przez Ciebie doświadczenia?