Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Polecenie 1
Zapoznaj się z opisem spaceru wirtualnego po wileńskim cmentarzu i wykonaj ćwiczenie.
Zapoznaj się z opisem spaceru wirtualnego po wileńskim cmentarzu i wykonaj ćwiczenie.
RlKzVfixKh5k41
Fotografia główna przedstawia zabytkowy cmentarz. Stoi na nim kaplica, do grobów prowadzą kamienne ścieżki. Na nagrobkach znajdują się napisy w języku polskim. Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0. Opis punktów znajdujących się na fotografii: Nagrobek Joachima Lelewela, Joachim Lelewel był polskim działaczem politycznym oraz historykiem. Należał do wolnomularstwa. W 1815 roku założył „Tygodnik Wileński”, w którym zadebiutował Adam Mickiewicz. Autorem rzeźby nagrobnej jest Zygmunt Otto. Fotografia przedstawiająca cokół, na którego szczycie stoi popiersie mężczyzny w sile wieku. Postać ma szczupłą owalną twarz i krótkie włosy z długą grzywką opadającą na lewą brew. Oczy są głęboko osadzone, nos prosty. Postać ma na twarzy zarost. Mężczyzna jest ubrany w koszulę i surdut. W tle mury cmentarnej kaplicy. Źródło: Krzysztof Mizera, CC BY‑SA 4.0. Nagrobek Józefa Montwiłła, który był bankierem, działaczem społecznym oraz filantropem. Do przykładów jego działalności należy założenie Szkoły Tkackiej „Biruta” w Szatach i Towarzystwa Artystycznego „Lutnia”. Uczestniczył w powstaniu Wileńskiego Towarzystwa Rolniczego, Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Towarzystwa Muzeum Nauki i Sztuki, Towarzystwa Opieki nad Dziewczętami, Towarzystwa Opieki nad Dziećmi i Towarzystwa Urządzania Mieszkań. Był prezesem Miejskiego Kuratorium Opieki nad Biednymi i Rady Nadzorczej Polskiego Towarzystwa „Oświata”. Fotografia przedstawiająca mężczyznę z sile wieku. Postać ma okrągłą twarz, wyraźne zakola i krótko obcięte włosy. Ma jasne brwi, prosty nos, wydatne usta i podwójny podbródek. Jest ubrany w koszulę i surdut. Źródło: Aleksander Władysław Strauss, Polona.pl, domena publiczna. Anioł na nagrobku Józefa Montwiłła Fotografia przedstawiająca nagrobek cmentarny. Na cokole u dołu znajduje się okrągła płaskorzeźba ukazująca twarz mężczyzny. Nad nim umieszczono prostokątną płaskorzeźbę, na której zaprezentowano dwoje kucających dzieci. Między nimi znajduje się krzyż. Na cokole stoi rzeźba przedstawiająca anioła. Postać ubrana jest w długą szatę. W prawej ręce trzyma krzyż. Lewą rękę unosi. Ma rozpostarte skrzydła Pochyla głowę w prawą stronę. W tle mury kaplicy. Źródło: Mar2225, CC BY‑SA 4.0. Kaplica cmentarna wzniesiona w latach 1841‑1850, na długo przed wzniesieniem dzwonnicy. Kaplica powstała wg projektu Tomasza Tyszeckiego. Fotografia przedstawiająca neogotycką murowaną kaplicę. Zdobią ją liczne ostre łuki. Źródło: Steve Haslam, CC BY‑SA 2.0. Dzwonnica Kaplica cmentarna z dzwonnicą fundacji Hilarego Raduszkiewicza (1888). Autorem projektu jest Julian Januszewski. Fotografia przedstawiająca zbliżenie na dzwonnicę. Ukazana jest z perspektywy z dołu. W tle bezchmurne niebo. Źródło: domena publiczna. Mauzoleum Matka i Serce Syna Miejsce spoczynku matki Józefa Piłsudskiego oraz jego serca. Sam marszałek zadecydował, że jego serce ma zostać wyjęte z ciała i przewiezione w to właśnie miejsce, do Wilna. Zaordynował to w swojej ostatniej woli: Nie wiem czy nie zechcą mnie pochować na Wawelu. Niech! Niech tylko moje serce wtedy zamknięte schowają w Wilnie, gdzie leżą moi żołnierze, co w kwietniu 1919 roku mnie, jako wodzowi, Wilno jako prezent pod nogi rzucili. Na kamieniu czy nagrobku wyryć motto wybrane przeze mnie dla życia: Gdy mogąc wybrać, wybrał zamiast domu; Gniazdo na skałach orła, niechaj umie; Spać, gdy źrenice czerwone od gromu; I słychać jęk szatanów w sosen szumie; Tak żyłem. A zaklinam wszystkich, co mnie kochali, sprowadzić zwłoki mojej matki z Sugint Wiłkomirskiego powiatu do Wilna i pochować matkę największego rycerza Polski nade mną. Niech dumne serce u stóp dumnej matki spoczywa. Matkę pochować z wojskowymi honorami, ciało na lawecie, i niech wszystkie armaty zagrzmią salwą pożegnalną i powitalną, tak by szyby w Wilnie się trzęsły. Matka mnie do tej roli, jaka mnie wypadła chowała. Na kamieniu czy też nagrobku Mamy wyryć wiersz z Wacława Słowackiego, zaczynający się od słów: „Dumni nieszczęściem nie mogą.” Przed śmiercią Mama mi kazała to po kilka razy dla niej czytać. Fotografia przedstawiająca zbliżenie nagrobka. Na płycie ukazany symbol krzyża. Pod nim znajduje się napis: Matka i Serce Syna. Na płycie leżą białe kwiaty i biało‑czerwona flaga. Źródło: Albertus teolog, CC BY‑SA 4.0. Czarny Anioł Najbardziej znany pomnik znajduje się na grobie Izy Salmonowiczówny. Dziewczyna zmarła w wieku 24 lat z powodu wady serca. Pomnik ozdabiają lilie, które symbolizują czystość i niewinność. Autorem rzeźby jest Leopold Wasilkowski. W 2014 roku pomnik został odrestaurowany dzięki staraniom Społecznego Komitetu Opieki nad Starą Rossą, środkom przyznanym przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP oraz pracy ekipy konserwatorów z Polski. Fotografia przedstawiająca rzeźbionego anioła ze skrzydłami skierowanymi ku górze. Ma lekko pochyloną głowę skierowaną w prawo. Prawa ręka jest zgięta w łokciu. Wierzchem dłoni dotyka lewego policzka. Lewa ręka jest wyprostowana, ułożona wzdłuż ciała. Dłoń wychylona do zewnątrz. Postać ubrana jest w długą szatę. Źródło: Reytan, domena publiczna Ikona odbicia butów prowadząca do drugiego zdjęcia. Fotografia przedstawia stary cmentarz. Grobowiec Bonifratrów Bonifratrzy to katolicki zakon szpitalny. Źródło: Anna Ostrowska. Wzgórze Literatów Fotografia przedstawiająca cmentarz. Pośrodku kamienne schody wiodące na górę. Po bokach liczne stare groby. W tej części cmentarza spoczywają wybitni litewscy, polscy i białoruscy pisarze oraz ludzie związani z kulturą. Fotografia przedstawiająca grobowiec na planie prostokąta. Wypiętrzenie nakryte dachem dwuspadowym. Boczna część nakryta dachem zbliżonym do pulpitowego. W głębi ścianka zwieńczona krzyżem. Pod nim umieszczono płaskorzeźbę ukazującą owoc granatu. W tle drzewa. Źródło: К. Шастоўскі. Kapliczka nagrobna Vileisisów Na cmentarzu na Rossie pochowani są Petras i Jonas Vileisis. Pierwszy z nich był litewskim inżynierem, drugi – politykiem. Fotografia przedstawiająca wysoką i smukłą budowlę. Portal główny, ostrołukowy, obrzeżony parą kolumn. Na szczycie znajduje się ozdobna szpiczasta wieża. Źródło: Andrzej Chrzanowski. Kolumbaria Sióstr Wizytek, Vileisisów i Strumiłłów Kolumbarium to ściana pamięci, która pełni funkcję grobowca, w budowanych w niej niszach umieszcza się urny. Na cmentarzu na Rossie znajdowały się również piętrowe kolumbaria, które nie przetrwały. Fotografia przedstawiająca prostopadłościenne budowle. Mają dwie lub trzy kondygnacje. Są ozdobione płytkimi niszami w ścianach. Umieszczono na nich imiona zmarłych. Źródło: Anna Ostrowska.
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 1
RPLuYlBEVLYph
Wymień inne ważne dla Polonii miejsca na Litwie. Wyjaśnij, z czego wynika ich znaczenie. (Uzupełnij).