W wieku XV i XVI przemiany demograficzne w Europie Zachodniej spowodowały wzrost popytu na produkty rolne. Efekt? W krajach Europy Środkowej i Wschodniej, które eksportowały m.in. zboża, nastąpił rozwój gospodarki folwarczno‑pańszczyźnianej. W Polsce utrzymała się ona do połowy XIX wieku. Najczęściej wykorzystywanym sposobem zapewnienia folwarkowi siły roboczej była praca pańszczyźniana, określana w literaturze również mianem poddaństwa gruntowego chłopów. Zwyczaj pracy chłopów w pańskim majątku miał średniowieczną genezę, choć w tamtych czasach jej wymiar nie przekraczał pięciu dni w roku.