W 1517 r. Marcin Luter ogłosił w Wittenberdze 95 tez, w których poddał ostrej krytyce sprzedaż odpustów. Wydarzenie to jest uznawane za początek reformacji, choć przez pierwszych kilka lat wywołana przez Lutra dyskusja miała raczej charakter wewnętrznej polemiki w Kościele. Z czasem jednak spór się zaostrzał, a poglądy obu stron ulegały polaryzacji. Gdy w 1520 r. papież wydał bullę, w której nakazał Marcinowi Lutrowi wyrzeczenie się swoich poglądów, ten bullę spalił, za co został obłożony ekskomuniką. W następnym roku cesarz Karol V wydał edykt wormacki potępiający nauki Lutra i wyjął go spod prawa. Podział w łonie Kościoła katolickiego stawał się coraz bardziej nieuchronny.