Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
R1bYO4fJeB6CM
Obraz przedstawia grupę dyskutujących szlachciców ubranych w kolorowe stroje. Niektórzy z nich są uzbrojeni w szpady.

Pierwsze bezkrólewie i pierwsza wolna elekcja

Polskie poselstwo u Henryka Walezego, obraz Teodora Axentowicza.
Źródło: Jan Matejko (1838–1893), Wikimedia Commons/Zamek Królewski w Warszawie, dostępny w internecie: cyfrowe.mnw.art.pl, domena publiczna.

Kluczowe znaczenie dla ewolucji ustroju Rzeczypospolitej miała bezpotomna śmierć Zygmunta II Augusta 7 lipca 1572 roku. Mimo że od kilku lat oczekiwano takiego właśnie epilogu panowania ostatniego Jagiellona, Rzeczpospolita nie była przygotowana na bezkrólewie. Trzeba zatem było doraźnie improwizować rozwiązania ustrojowe, w ten sposób tworząc prawny precedens, który podczas kolejnych bezkrólewi stał się normą obowiązującą.

RgtLUXXot5lid1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. 1569 rok, zawarcie Unii Lubelskiej, powstanie Rzeczpospolitej Obojga Narodów. 7 lipca 1572 roku, śmierć Zygmunta drugiego Augusta.  1573 rok, pierwsza wolna elekcja w Polsce. 1573 rok, wydanie artykułów henrykowskich.  1575 rok, ogłoszenie Stefana Batorego królem Polski.  1594 rok, Zygmunt trzeci Waza na tronie Polski i Szwecji.  Od 1600 do 1611 roku, wojna polsko‑szwedzka.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz znaczenie wygaśnięcia dynastii Jagiellonów dla Rzeczypospolitej.

  • Opiszesz sytuację Rzeczypospolitej w okresie bezkrólewia po śmierci Zygmunta Augusta.

  • Scharakteryzujesz zasady elekcji viritim i okoliczności przeprowadzenia pierwszej elekcji tego typu.