Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
RMkyVrMc7EvPK
Pocztówka z początku dwudziestego wieku ukazująca z lotu ptaka fragment panoramy Łodzi. W tle widać kominy fabryczne, na pierwszym planie zabudowa industrialna: budynek gazowni, duży plac oraz budynki fabryczne.

Gospodarka w Królestwie Polskim, zaborze pruskim i austriackim

Widokówka z początku XX w. przedstawiająca przemysłową panoramę Łodzi z widoczną na pierwszym planie gazownią.
Źródło: 1912–1916, pocztówka, karta: ilustracja; 9 × 14 cm, Biblioteka Narodowa, dostępny w internecie: polona.pl, domena publiczna.

W XIX w., a zwłaszcza w jego drugiej połowie, na ziemiach polskich pod zaborami doszło do wielu zasadniczych i mimo wszystko korzystnych zmian. Zwykle nie uświadamiamy sobie, że przeobrażenia te wpłynęły na późniejsze czasy, a także na nasze dzisiejsze życie, jego komfort i długość. Przykładem tego może być rewolucja w pojmowaniu higieny i masowa uprawa ziemniaka w XIX w., które znacząco wpłynęły na wzrost średniej długości życia.

Najbardziej znaczące okazały się zmiany w życiu gospodarczym. Zaczęły one poważnie kształtować warunki bytowe wszystkich ludzi – nie tylko najbogatszych. W fabrykach i zakładach powstawały setki nowych miejsc pracy, gdzie zatrudnienie znaleźć mogła formująca się robotnicza warstwa społeczna. Poszukując zarobku i lepszych warunków życia, ludzie zaczęli też opuszczać swoje miejsca zamieszkania co znacznie zwiększyło odsetek ludności zamieszkałej w miastach.

RoWmwI0xorMea1
Linia chronologiczna przedstawia następujące wydarzenia. Rok 1795 trzeci rozbiór Polski. Rok 1807 zniesienie poddaństwa w zaborze pruskim. Rok 1816 przeprowadzenie uwłaszczenia chłopów w zaborze pruskim. Rok 1830 powstanie listopadowe. Rok 1846 wydanie przez władze rosyjskie zakazu rugów z gospodarstw poniżej 1,7 hektara oraz darmochy. Rok 1848 przeprowadzenie uwłaszczenia w zaborze austriackim. Lata 1848‑1849 Wiosna Ludów. Rok 1863 Powstanie Styczniowe. Maj 1894 rok wystąpienie cara Mikołaja II Romanowa na tron rosyjski. Rok 1864 wydanie przez cara Aleksandra II dekretu uwłaszczającego chłopów w Królestwie Polskim.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
  • Wyjaśnisz jakie znaczenie dla rozwoju ziem polskich miało uwolnienie chłopów od pracy poddańczej.

  • Wskażesz pozytywne aspekty oraz trudności związane z funkcjonowaniem polskiej gospodarki w każdym z zaborów.

  • Ocenisz, która z gałęzi gospodarki przemysł czy rolnictwo przynosiła w XIX w. większe korzyści finansowe.

  • Wymienisz rejony ziem polskich pod zaborami, w których inwestowanie w przemysł lub rolnictwo najbardziej się opłacało.