Obraz przedstawia ogromny polowy namiot, na którym znajduje się godło Polski. W namiocie znajduje się krzyż i świece. W nim oraz wokół niego zgromadzeni są liczni żołnierze i dostojnicy. W oddali widoczne są kolejne namioty, oddziały wojska i sztandary.
Ustrój Rzeczypospolitej szlacheckiej
Jan Matejko, Potęga Rzeczypospolitej u zenitu. Złota wolność. Elekcja R.P. 1573, 1889 r.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Od dziesiątków lat panuje przekonanie, że ustrój polityczny Rzeczypospolitej stanowił wyjątek na skalę europejską. Ewenementem było to, że prawo do udziału w życiu politycznym obejmowało całą szlachtę, stanowiącą, wedle różnych szacunków, od ok. 6 proc. do ok. 8–10 proc. społeczeństwa. Z tej racji, a także z powodu ograniczenia prawa uczestnictwa w życiu politycznym do jednego stanu, ustrój ten określa się mianem demokracji szlacheckiej.
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
Wyjaśnisz, jakie znaczenie dla ustroju Rzeczypospolitej miała wolna elekcja.
Opiszesz znaczenie konstytucji nihil novi.
Scharakteryzujesz znaczenie i funkcje najważniejszych instytucji demokracji szlacheckiej w Polsce.
Określisz w jakich okolicznościach szlachta mogła wypowiedzieć posłuszeństwo królowi.