Obraz batalistyczny Bitwa pod Orszą, autor nieznany. Przedstawia oddziały wojska idące do walki podczas wojny litewsko-moskiewskiej. W pierwszym szeregu żołnierze piechoty, tuz za nimi w drugim szeregu konna jazda. Żołnierze oraz konie ubrani w żelazne zbroje, każdy z jeźdźców trzyma w ręku drzewiec z powiewającą flagą. Drobiazgowość szczegółów i realizm pokazanych postaci. Zachwiana symetria obrazu (ścierające się kolumny ciężkiej piechoty są przesunięte ku lewej stronie) sugeruje, że obraz pierwotnie miał inna wielkość i został przycięty z lewej strony.
Zmiany w sztuce wojennej w XVI w.
Bitwa pod Orszą.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
U schyłku średniowiecza zmalało znaczenie rycerskiego pospolitego ruszenia, większą rolę natomiast zaczęły odgrywać wojska najemne i zaciężne. Oba typy wojsk były formacjami opłacanymi za służbę, ale różniły się sposobem werbunku i organizacji. Wojska najemne były własnością kondotierów – prowadzących pobór do prywatnych oddziałów wojskowych i jednocześnie dowódców, a wojska zaciężne były werbowane na podstawie upoważnienia króla i podporządkowane wyznaczonemu przez niego dowództwu.
Wykres liniowy
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Twoje cele
Scharakteryzujesz sposób walki piechoty i wyjaśnisz, dlaczego wzrosło jej znaczenie.
Ocenisz wpływ rozwoju broni palnej na organizację wojska i sztukę wojenną.
Wyjaśnisz, w jaki sposób rozwój artylerii przyczynił się do zmian w budowie fortyfikacji.