Człowiek „uwiedziony” przez fałszywą ideę. Postawa bohatera „Zbrodni i kary” w kontekście filozofii Maxa Stirnera
Fiodor Dostojewski przez wielu badaczy jest uważany za jednego z najwybitniejszych pisarzy w nowożytnej historii literatury oraz twórcę wielu wybitnych dzieł, na kartach których krzyżują się rozważania filozoficzne oraz teologiczne wzmocnione przez – nakreślone z mistrzowską pieczołowitością – portrety psychologiczne wykreowanych bohaterów.
Dostojewski - dramat humanizmówDzieła naprawdę wielkie cechuje pewien rodzaj metafizycznej czujności, która sprawia, że pod powierzchnią piękna, olśniewających konstrukcji i wydarzeń zaczynamy dostrzegać cierpliwą obecność śmierci. Dzieła te przybierają kształt moralitetu: rysy twarzy ich bohaterów stają się – jak na zatartych nagrobkach – rysami twarzy każdego z nas: losy życia jednostek – losami narodów i epok. Dzieła te nie mają czasu na drobiazgi, tworzone jakby pod ogromnym ciśnieniem pozostawiają sprawę najważniejsze, uczucia najbardziej krańcowe, sceny najbardziej dramatyczne. Aby uzyskać ten stopień stężenia prawdy o świecie, muszą niejednokrotnie łączyć kilka wydarzeń w jedno, syntezować kilka życiorysów w dzieje jednego człowieka. Stają się w końcu aż prawdziwsze od życia. Może się jednak zdarzyć, że ktoś będzie miał szczęście i we własnym życiu napotka takie właśnie – stężone – sytuacje, że, może nawet przypadkiem, powtórzy jakiś gest o znaczeniu symbolu. Wystarczy potem to opisać. Słowo „szczęście”, rzecz jasna, występuje tutaj w znaczeniu cynicznym. Oznaczać ono może marsz przez śniegi Syberii, śmierć bliskich, której nie można zapobiec, czekanie na placu kaźni, kiedy padnie komenda „pal”. Dostojewski miał takie Szczęście, prześladowało go do końca, podsuwając mu do przeżycia czasem jakiś fragment tragedii, czasem scenę z melodramatu. W końcu wszystko się wymieszało.
Źródło: Bohdan Urbankowski, Dostojewski - dramat humanizmów, Warszawa 1978, s. 12–13.
Talent Dostojewskiego do tworzenia dzieł fundamentalnych dla kultury, filozofii, sztuki, a nawet myśli religijnej, połączony z trudnymi doświadczeniami pisarza, w sposób szczególny widoczny jest w Zbrodni i Karze, a konkretnej w postaci jej głównego bohatera – Rodiona Raskolnikowa.
Przeanalizujesz tekst literacki: fragmenty Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego, zwracając uwagę na właściwą ścieżkę analizy i interpretacji.
Połączysz elementy filozofii Maxa Stirnera z postawą Rodiona Raskolnikowa.
Scharakteryzujesz postać Raskolnikowa.