Wszechobecne zagrożenia
Nieszczęśliwe wypadki zdarzają się wszędzie. Z danych statystycznych wynika, że w naszym kraju ok. 17% takich zdarzeń przytrafia się ludziom w domu. Wiele spośród tych osób jest hospitalizowanych. Najwięcej urazów (ponad 70%) jest skutkiem upadku.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia lawinę śnieżną schodzącą z wysokich gór. W części centralnej zdjęcia lawina schodzi szeroko, powodując unoszenie się kłębów śniegu. Przed schodzącą lawiną powierzchnia śniegu jest gładka i płaska. Po bokach schodzącej lawiny znajdują się ostre i ciemne górskie skały, częściowo ośnieżone.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Xug5Nuof6kK/1641981159/16gT7qV3a8rUpAaM7wM802SJJil5klhR.jpeg)
jakie są najważniejsze potrzeby człowieka;
że ciało ludzkie jest kruche i delikatne;
że niektóre niebezpieczeństwa można przewidzieć i zapobiec im;
że pomoc innych ludzi i odpowiednie zachowanie bywają niezbędne, aby uratować życie lub zdrowie.
definiować pojęcie bezpieczeństwa;
rozpoznawać miejsce bezpieczeństwa w hierarchii potrzeb;
wyróżniać różne rodzaje zagrożeń;
wymieniać najczęstsze skutki zagrożeń.
1. Bezpieczeństwo
BezpieczeństwoBezpieczeństwo należy do pojęć, które nie mają jednej, powszechnie obowiązującej definicji. W pojęcie to utożsamiane jest ze stanem niezagrożenia. Według bezpieczeństwo to pewność i brak zagrożenia fizycznego albo zapewnienie ochrony przed zagrożeniem. Najpełniejszą definicję można odnaleźć w Akademii Obrony Narodowej. Zgodnie z zapisami tam zawartymi bezpieczeństwo to stan, który daje poczucie pewności i gwarancję jego zachowania oraz szansę na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb człowieka. Jest to sytuacja odznaczająca się brakiem ryzyka utraty czegoś, co człowiek szczególnie ceni, np.: zdrowia, pracy, szacunku, uczuć, dóbr materialnych
.
Chociaż nie ma wśród badaczy powszechnej zgody co do jednej uniwersalnej definicji bezpieczeństwa, o tyle wszyscy uznają, że bezpieczeństwo jest jedną z fundamentalnych potrzeb człowieka. W 1943 roku amerykański psycholog Abraham Maslow opublikował na łamach czasopisma Psychological Review swoją teorię hierarchii potrzeb człowieka. Dzisiaj jest ona jedną z najczęściej stosowanych koncepcji wyjaśniających ludzką motywację.
Hierarchia potrzeb w ujęciu Maslowa ma postać piramidy. Zgodnie z jego twierdzeniem ludzkie potrzeby są zaspokajane stopniowo. Człowiek zaspokaja potrzeby wyższego rzędu (znajdujące się wyżej w strukturze piramidy) po uprzednim zaspokojeniu potrzeb niższego rzędu (znajdujących się bliżej podstawy). Ogólnie rzecz biorąc, oznacza to, że człowiek stawia przed sobą wyższe cele i ma większe aspiracje, jeśli zaspokoi najpierw swoje podstawowe potrzeby.
![Ilustracja to piramida składająca się z pięciu poziomych elementów. Piramida ma kształt trójkąta. Podstawa to poziom nr 1. To potrzeby fizjologiczne takie jak pożywienie, ubranie. Na środku rysunek mężczyzny jedzącego posiłek przy stole. Drugi poziom to potrzeby bezpieczeństwa takie jak zabezpieczenie przed chorobą. Na środku poziomu rysunek mężczyzny trzymajacego parasol. Trzeci poziom to potrzeby przynależności takie jak aceptacja ze strony rówieśników. Na środku poziomu ilustracja trzech piłkarzy stojących obok siebie. Czwarty poziom to potrzeby uznania. To sukces, szacunek. Na środku rysunek zawodnika z wieńcem laurowym na ramionach. Piąty poziom to potrzeby samorealizacji. To rozwijanie zdolności, zainteresowań. Na rysunku mężczyzna wspina się po drabinie i sięga gwiazd.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RtJKSx6j6CxPJ/7/15TP8on3kG9DPlDMr95lRE0WRtVRTAbz.png)
Potrzeba bezpieczeństwa, jedna z fundamentalnych potrzeb człowieka, obejmuje dość różnorodny zbiór konieczności, takich jak: zabezpieczenie życia i zdrowia przed następstwami choroby, bezrobocia i starczej niezdolności do pracy oraz zapewnienie wygody, spokoju czy też wolności od strachu. Jej realizacja warunkuje zaspokajanie innych, wyższych potrzeb, do których należą potrzeby przynależności, uznania czy samorealizacji.
Omów miejsce potrzeby bezpieczeństwa w ogólnej hierarchii potrzeb człowieka.
2. Rodzaje zagrożeń
Inną wspólną cechą niemal wszystkich definicji bezpieczeństwa jest odniesienie do braku zagrożeń.
ZagrożeniaZagrożenia najogólniej można podzielić na naturalne (w prawie polskim zdefiniowane jako katastrofy naturalne) oraz cywilizacyjne (awarie techniczne i inne zdarzenia związane z działalnością człowieka). Przykłady zagrożeń należących do każdej z tych kategorii zaprezentowano na ilustracji 2.
![Na schemacie w kształcie poziomej elipsy przedstawiono rodzaje zagrożeń. Elipsa została podzielona na dwie części – lewa, zajmująca jedną trzecią powierzchni całego schematu, przedstawia przykłady zagrożeń naturalnych: długotrwałe i silne mrozy, pożary lasów, trzęsienia ziemi i tsunami, powodzie, susze, lawiny, huragany oraz silne wiatry. Prawa strona elipsy, zajmująca pozostałą część schematu – dwie trzecie całości – przedstawia przykłady zagrożeń antropogenicznych: wypadki komunikacyjne, zanieczyszczenia odpadami, terroryzm, przestępczość, katastrofy jądrowe, awarie techniczne, katastrofy budowlane, choroby cywilizacyjne, wypadki w domu i szkole.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R15AByJdluKpS/5/icgZeG0HpBg3LKBJSYYDiLSIcio7eusW.png)
Należy pamiętać, że zagrożenia oznaczają ryzyko, np. utraty zdrowia i dobytku, zniszczenia budynków mieszkalnych i gospodarczych albo skażenia środowiska. Dlatego tak ważna jest wiedza na temat zagrożeń, odpowiednia postawa, zapobieganie i sprawne reagowaniereagowanie w przypadku ich wystąpienia. Źródłem informacji na ten temat jest właśnie ten podręcznik.
Podsumowanie
Bezpieczeństwo zawsze jest związane z brakiem zagrożeń, czy to rzeczywistych, czy potencjalnych.
Poczucie bezpieczeństwa jest jedną z fundamentalnych potrzeb człowieka.
Zagrożenie to sytuacja negatywnie wpływająca na nasze bezpieczeństwo, powodująca utratę poczucia bezpieczeństwa związanego z życiem, zdrowiem, warunkami egzystencji czy też posiadanym mieniem.
Zagrożenia dzielimy na naturalne i cywilizacyjne.
Podział zagrożeń na naturalne i cywilizacyjne nie jest jedynym możliwym podziałem. Znajdź w Internecie, książkach, czasopismach inne koncepcje podziału zagrożeń. Która z nich jest – twoim zdaniem – najtrafniejsza? Odpowiedź uzasadnij.
Słowniczek
stan który polega na braku zagrożeń i stanowi jedną z fundamentalnych potrzeb człowieka, takich jak: istnienie, przetrwanie, tożsamość, niezależność, spokój, posiadanie, pewność rozwoju
zachowywanie się lub postępowanie w określony sposób w odpowiedzi na jakąś sytuację, zdarzenie
sytuacja negatywnie wpływająca na nasze bezpieczeństwo i powodująca zanik lub utratę poczucia bezpieczeństwa związanego z życiem, zdrowiem, warunkami egzystencji czy też posiadanym mieniem
Zadania
Połącz rodzaje potrzeb człowieka z ich przykładami.
rozwijanie zdolności i zainteresowań, opieka i oparcie, wolność od strachu, zabezpieczenie życia i zdrowia przed następstwami choroby, jedzenie, woda, tlen, sen, miłość, bycie kochanym, sukces, prestiż, znaczenie
potrzeby uznania | |
potrzeby przynależności | |
potrzeby bezpieczeństwa | |
potrzeby fizjologiczne | |
potrzeby samorealizacji |
Dopasuj przykłady zagrożeń do odpowiednich rodzajów.
pożary przestrzenne lasów, powódź, katastrofy jądrowe, awarie techniczne, huragany i silne wiatry, długotrwałe mrozy, terroryzm i przestępczość, wypadki w domu i szkole, wypadki komunikacyjne, susze
zagrożenia naturalne | |
---|---|
zagrożenia cywilizacyjne |