Ilustracja przedstawia trzynaście gatunków ryb w trzech kolumnach po cztery zdjęcia. Przy każdym zdjęciu znajduje się klikalny znacznik. Pozwala on na wyświetlenie opisu gatunku wraz ze zdjęciem oraz nagraniem audio. Nagrania są tożsame z tekstem. Pierwszym gatunkiem jest karp. Gatunek: Karp (Cyprinus carpio) Rodzaj: Cyprinus Rodzina: karpiowate (Cyprinidae). Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia karpia leżącego na boku w bardzo płytkiej wodzie. Jego ciało jest mocno wygrzbiecone. Głowa jest mniejsza niż tułów. Ryba ma otwarty pysk, przy którym widać haczyk. Ciało ryby powyżej linii nabocznej jest szarozielone, a poniżej biało-żółte. Wzdłuż grzbietu oraz linii nabocznej widać kilka owalnych jasnych łusek. Płetwy karpia mają jasnobrązowy kolor. Dalej tekst jest kontynuowany. Karp może dorastać do jednego metra długości i trzydziestu kilogramów wagi. Jest to ryba o wydłużonym kształcie i wyraźnym wygrzbieceniu. Wyróżnia się formę dziką i formy hodowlane. Różnią się one od siebie kształtem ciała i ilością łusek. Ich cechą wspólną są występujące przy wardze górnej wąsiki: dwa jasne dłuższe oraz dwa ciemne krótsze. Forma dzika (tak zwany sazan) jest mniej wygrzbiecona niż formy hodowlane, a także posiada pełne ułuszczenie ciała. W formach hodowlanych można wyróżnić między innymi: karpia pełnołuskiego, lustrzenia i karpia bezłuskiego. Karp pełnołuski posiada jednolite ułuszczenie, podobnie jak forma dzika karpia. Łuski lustrzenia występują tylko w niektórych miejscach ciała ryby, np. wzdłuż linii grzbietowej, przy pokrywach skrzelowych, przy płetwie ogonowej. Wyróżnia się też lustrzenia szeregowego, który posiada ponadto łuski wzdłuż linii nabocznej. Karp bezłuski jest zazwyczaj goły. Może posiadać pojedyncze łuski przy płetwie grzbietowej czy płetwach brzusznych. Ubarwienie grzbietu, głowy i płetw sazana jest ciemne. Boki ciała są srebrzyste ze złotozielonym połyskiem. Formy hodowlane w porównaniu z formą dziką są wyraźnie jaśniejsze. Ubarwienie jest w pewnym stopniu zależne od środowiska, w którym żyje ryba. Karp to ryba słodkowodna, która żeruje przy dnie. Odżywia się drobnymi organizmami bentonicznymi, czasem także planktonem. W hodowlach karmi się je paszami zbożowymi. Potrafi wysuwać pysk w celu sprawniejszego pobierania pokarmu. Nie posiada zębów ani żołądka. Rozdrabnianie pokarmu umożliwiają mu zęby gardłowe. Karp preferuje wody ciepłe, ale może także żyć w wodach chłodniejszych. Wtedy jego przyrost będzie wolniejszy. Karp ze względu na to, że jest bentosofagiem, przyczynia się do mineralizacji osadu dennego, bierze także udział w obiegu materii zbiornika. Jest istotnym gatunkiem w gospodarce stawowej. Karp może dożywać ponad 20 lat. Dojrzałość płciową osiąga w trzecim, czwartym roku życia. Samice dojrzewają rok później niż samce. Rozród karpia jest zależny od temperatury wody – ryba przystępuje do niego, gdy woda osiągnie osiemnaście stopni Celsjusza, czyli pod koniec maja, na początku czerwca. Ilość składanej przez samicę ikry zależy od jej rozmiaru ciała, ale zazwyczaj jest to kilkaset tysięcy jaj. Karp to ryba fitofilna, czyli składa ikrę na roślinach, do których przyczepiają się jajeczka. Ikra jest lepka. W stawach hodowlanych ryby wybrane do tarła, czyli tarlaki, przenoszone są do specjalnego stawu – tarliska. Jest to płytki zbiornik, bujnie porośnięty roślinnością. Z zapłodnionej ikry po kilku dniach wykluwa się wylęg. Karp nie jest w Polsce gatunkiem chronionym, więc nie posiada okresu ochronnego. Drugim gatunkiem jest tołpyga. Gatunek: Tołpyga biała (Hypophthalmichthys molitrix) Rodzaj: Hypophthalmichthys Rodzina: karpiowate (Cyprinidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia leżącą na boku tołpygę na śniegu. Jest to srebrzysta ryba o charakterystycznym ułożeniu oka. Znajduje się ono poniżej linii otworu gębowego. Wszystkie płetwy przylegają rybie do ciała. Płetwa ogonowa posiada silne wcięcie. Ryba przy pysku oraz na brzuchu jest lekko zaczerwieniona od krwi. Pod rybą leży miarka, dzięki której można ocenić długość ryby. Tołpyga ma około czterdziestu pięciu centymetrów. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Tołpyga może dorastać do ponad jednego metra długości i czterdziestu kilogramów wagi. Kształt ryby jest wydłużony, z boków silnie spłaszczony. Oczy dorosłych osobników są mocno obniżone – znajdują się w dolnej części głowy. Głowa jest tępo zakończona otworem gębowym skierowanym ku górze. Łuski tołpygi są niewielkie i bardzo liczne. Ubarwienie młodych osobników jest srebrzyste, z wiekiem matowieje. Pomiędzy płetwami piersiowymi a płetwą odbytową ryba posiada bezłuski kil. Tołpyga to ryba słodkowodna, odżywiająca się planktonem. Jest więc planktonofagiem. Posiada bardzo długie jelito, które umożliwia trawienie pokarmu roślinnego. Z uwagi na pobierany pokarm tołpyga jest bardzo korzystnym gatunkiem w walce z eutrofizacją wód, ponieważ ogranicza rozwój fitoplanktonu. Również z tego względu jest często hodowana w stawach razem z innymi gatunkami ryb, np. karpiami. Dojrzałość płciową osiągają między piątym a ósmym rokiem życia. W polskich wodach tołpyga nie rozmnaża się. Wszystkie osobniki obecne w naszych wodach pochodzą ze sztucznego zarybienia. Rozwój komórek płciowych inicjuje się poprzez umieszczenie ryb w podgrzanej wodzie oraz zastosowanie iniekcji hormonów gonadotropowych. Duże samice mogą znieść nawet pół miliona jaj. W zależności od ciepłoty wody wylęg wykluwa się po dwudziestu czterech do czterdziestu godzinach. Kilkudniowy wylęg umieszczany jest w stawach przesadkowych, najczęściej z innymi gatunkami ryb. Tołpyga nie jest w Polsce gatunkiem chronionym. Trzecim gatunkiem jest amur. Gatunek: Amur biały (Ctenopharyngodon idella) Rodzaj: Ctenopharyngodon Rodzina: karpiowate (Cyprinidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia amura białego. Jest to masywna ryba o żółtawym ubarwieniu. Łuski posiadają ciemniejsze krawędzie, co tworzy siatkowaty wzór na ciele ryby. Głowa oraz płetwy mają ciemniejsze zielonkawe zabarwienie. Jedynie płetwy brzuszne są pomarańczowe. Ryba leży bokiem na trawie. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Amur może dorastać do półtora metra długości i czterdziestu pięciu kilogramów wagi. Jest to wydłużona ryba o kształcie wrzecionowatym. Ciało jest lekko bocznie spłaszczone. Otwór gębowy znajduje się w położeniu końcowym, nie posiada wąsów. Ubarwienie amura jest jasne, oliwkowo-zielone. Grzbiet wyraźnie ciemniejszy niż boki ciała i brzuch. Tylne krawędzie łusek ryby posiadają czarne obwódki, przez co tworzą siatkowaty wzór na jej ciele. Amur to ryba słodkowodna, roślinożerna. Dorosły osobnik odżywia się makrofitami. Młode ryby żywią się zooplanktonem. Z powodu przejścia na pokarm roślinny jelito amura wydłuża się, osiągając kilkukrotność długości ciała. Amur biały, ze względu na to, iż odżywia się makrofitami, może przyczyniać się do wyniszczania roślinności zarówno zanurzonej, jak i częściowo wynurzonej w danym zbiorniku. Amur żyje około piętnastu lat. Dojrzałość płciową osiąga w zależności od temperatury wody. W cieplejszych wodach może osiągać ją w wieku pięciu lat, a w chłodniejszych nawet w wieku dziesięciu. W polskich wodach amur nie rozmnaża się naturalnie. Rozwój komórek płciowych inicjowany jest iniekcją hormonów gonadotropowych. Sztuczne tarło przeprowadzane jest od czerwca do lipca. Samica składa od kilkudziesięciu tysięcy do nawet półtora miliona jaj. Mniejsze samice składają mniej, a większe więcej jaj. Inkubacja ikry wymaga wysokiej temperatury, dochodzącej do trzydziestu stopni Celsjusza. Po kilkudziesięciu godzinach z jaj wykluwa się wylęg. Amur nie jest w Polsce rybą chronioną. Czwarte zdjęcie przedstawia pstrąga tęczowego. Gatunek: Pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mykiss) Rodzaj: Oncorhynchus Rodzina: łososiowate (Salmonidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia dwa pstrągi tęczowe leżące na bokach na trójkątnej siatce. Ryba znajdująca się wyżej na zdjęciu ma pysk skierowany w prawo, a ta leżąca niżej w lewo. Ryby są srebrzyste w czarne kropki. Łuski posiadają fioletoworóżowy połysk. Płetwy piersiowe są pomarańczowe. Płetwa ogonowa jest czarna i nie posiada wcięcia. Ryby posiadają dodatkową płetwę pomiędzy płetwą grzbietową a ogonową. Jest to płetwa tłuszczowa. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Pstrąg tęczowy dorasta do czterdziestu do sześćdziesięciu centymetrów i nawet dwudziestu kilogramów wagi. Najczęściej spotyka się osobniki, które mają cztery do pięciu kilogramów. Kształt ryby jest wydłużony. W zależności od tego, czy żyje w wodach płynących czy stojących, jest mniej lub bardziej wygrzbiecona. Ciało jest bocznie spłaszczone. Jama gębowa jest duża, posiada liczne zęby. Ubarwienie pstrąga jest zależne od środowiska, w którym ryba żyje. Najczęściej jest srebrne o szaroniebieskim grzbiecie, na którym widocznych jest wiele czarnych plamek. Plamki występują też na płetwach grzbietowej, ogonowej i tłuszczowej. Wzdłuż linii nabocznej u dojrzałych płciowo osobników biegnie pas koloru różowoczerwonego. U niedojrzałych płciowo ryb pas ten może nie być widoczny. Wyróżnia się dwie odmiany pstrąga tęczowego: wędrowną (zwaną steelhead) oraz osiadłą (zwaną shasta). Odmiana wędrowna żyje w morzach, a na okres tarła płynie do rzek. W wodzie słodkiej również żyją młode ryby, które po pewnym czasie płyną do mórz. Odmiana osiadła spędza całe życie spędza w wodzie słodkiej. Pstrąg jest drapieżnikiem. Młode osobniki odżywiają się skorupiakami i larwami ryb, a dorosłe rybami i dorosłymi formami owadów. Dożywają pięciu do siedmiu lat. Dojrzałość płciową osiągają w zależności od tempa wzrostu. U samców jest to od pierwszego do trzech lat, a u samic od dwóch do czterech. Tarło nie odbywa się w ściśle określonym czasie. Przypada na okres od grudnia do maja. Najczęściej dochodzi do niego wiosną. Samica składa jaja w gnieździe, które wykopuje w żwirowym podłożu rzeki. Woda musi być dobrze natleniona. Liczba jaj może wahać się w przedziale od tysiąca do trzech tysięcy sztuk. Po kilku miesiącach z jaj wykluwa się narybek. Pstrąg tęczowy nie jest w Polsce objęty ochroną, nie posiada więc okresu oraz wymiarów ochronnych. Pstrąg tęczowy jest przedmiotem hodowli i ma duże znaczenie dla gospodarki stawowej w Polsce. Piąte zdjęcie przedstawia troć wędrowną. Gatunek: Troć (Salmo trutta) Rodzaj: Salmo Rodzina: łososiowate (Salmonidae) Troć to gatunek, który obejmuje kilka różniących się od siebie podgatunków. Trzy najważniejsze to: troć wędrowna, troć jeziorowa i pstrąg potokowy. Troć wędrowna (Salmo trutta trutta) osiąga sto centymetrów i trzynaście kilogramów wagi. Z wyglądu przypomina łososia. Ma wydłużony kształt, lekko bocznie spłaszczony. Posiada dużą głowę w stosunku do wielkości ciała. U samców w okresie godowym na dolnej szczęce pojawia się hakowaty wyrostek. Płetwa ogonowa nie posiada wcięcia. Ubarwienie troci wędrownej jest srebrzyste. Brzuch jest najjaśniejszy, a grzbiet najciemniejszy. Po bokach ciała oraz na płetwach grzbietowej i tłuszczowej występują liczne czarne plamy. W okresie tarła wokół nich pojawiają się żółte obwódki. Ponadto ubarwienie samca staje się wtedy bardziej brązowe. Obszar wokół płetwy tłuszczowej jest czerwonawy. Jest to ryba drapieżna. Dorosłe osobniki odżywiają się rybami z rodzin śledziowatych i dobijakowatych. Podczas wędrówek rozrodczych nie zaprzestaje pobierania pokarmu. Młode osobniki odżywiają się fauną denną i larwami owadów. Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia troć wędrowną. Jest to srebrzysta ryba, posiadająca na bokach ciała czarne kropki. Płetwy ryby są ciemne. Ryba posiada dodatkową płetwę pomiędzy płetwą grzbietową a ogonową. Jest to płetwa tłuszczowa. Troć leży na boku na trawie. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Troć wędrowna to ryba dwuśrodowiskowa, która dożywa dwudziestu lat. Żyje w morzach, a w okresie tarła spływa do rzek, gdzie dochodzi do złożenia ikry. Wędrówki rozpoczynają się w lipcu i trwają do jesieni. Do tarła dochodzi między wrześniem a styczniem. Trocie mogą przystępować do rozrodu kilkukrotnie. Samica składa od kilku do kilkudziesięciu tysięcy jaj. Po wykluciu młode osobniki pierwsze tygodnie życia spędzają w wodzie słodkiej. Po osiągnięciu dziesięciu do dwudziestu centymetrów płyną do morza. Długość tę osiągają od roku do nawet siedmiu lat. Troć wędrowna jest objęta okresem ochronnym: a) w rzece Wiśle i jej dopływach powyżej zapory we Włocławku – od dnia pierwszego października do dnia trzydziestego pierwszego grudnia; w pozostałym okresie obowiązuje zakaz połowu w czwartki, piątki, soboty i niedziele, b) na odcinku rzeki Wisły od zapory we Włocławku do jej ujścia – od dnia pierwszego grudnia do końca lutego; w okresie od dnia pierwszego marca do dnia trzydziestego pierwszego sierpnia obowiązuje zakaz połowu w piątki, soboty i niedziele, c) w pozostałych rzekach – od dnia pierwszego października do dnia trzydziestego pierwszego grudnia; Wymiar ochronny to trzydzieści pięć centymetrów. Szóste zdjęcie przedstawia troć jeziorową. Gatunek: Troć (Salmo trutta) Rodzaj: Salmo Rodzina: łososiowate (Salmonidae) Troć to gatunek, który obejmuje kilka różniących się od siebie podgatunków. Trzy najważniejsze to: troć wędrowna, troć jeziorowa i pstrąg potokowy. Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia troć jeziorową leżącą bokiem na trawie. Jest to ryba o złotawym ubarwieniu w ciemne kropki z jaśniejszymi obwódkami. Ryba ma otwarty pysk. Widać zakrzywioną w górę dolną szczękę. Płetwy ryby są ciemniejsze niż reszta ciała. Płetwa ogonowa nie posiada wcięcia. Ryba posiada dodatkową płetwę pomiędzy płetwą grzbietową a ogonową. Jest to płetwa tłuszczowa. Nad głową ryby leży kołowrotek wędki. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Troć jeziorowa (Salmo trutta lacustris) osiąga różne rozmiary w zależności od środowiska, które zamieszkuje. Największe osobniki osiągają sto pięćdziesiąt centymetrów długości i trzydzieści kilogramów wagi. Najczęściej spotyka się osobniki około pięciokilogramowe. Kształt ciała troci jeziorowej jest podobny do troci wędrownej. Różni się jednak ubarwieniem. U podgatunku jeziornego grzbiet ciała jest ciemny, a boki zielonakawożółte. Brzuszna strona ciała jest srebrzysta. Na całym ciele obecne są liczne czarne i czerwone plamy z jasnymi obwódkami. Płetwa tłuszczowa ma czerwone lub pomarańczowe zakończenie. Płetwy piersiowe, brzuszne i odbytowa są pomarańczowe z lekkim zielonkawym odcieniem. Troć jeziorowa jest drapieżnikiem. Osobnik dorosły odżywia się rybami, na przykład okoniem, płocią, ukleją, a także skorupiakami, ślimakami, żabami. Osobniki młodociane odżywiają się fauną denną rzek. Troć jest cennym gatunkiem wędkarskim. Z tego względu, że jest drapieżnikiem i usuwa ze zbiornika mniej cenne gatunki ryb, bierze udział w obiegu materii zbiornika. Dorosłe osobniki troci jeziorowej żyją w jeziorach. Na okres tarła, tak jak trocie wędrowne, płyną do rzek. Wędrówki odbywają się jesienią, a sam rozród od września do grudnia. Samice składają ikrę w gniazdach w wykopanych w żwirowym dnie. Liczba jaj, które mogą złożyć, zależna jest od ich wielkości. Najmniejsze samice składają około dwa tysiące jaj, a największe siedemnaście tysięcy. Młode osobniki pierwsze lata życia spędzają w rzekach. Średnio są to dwa lata. Po tym czasie wędrują do jezior. Troć jeziorowa objęta jest okresem ochronnym od dnia pierwszego września do dnia trzydziestego pierwszego stycznia. Dotyczy jej wymiar ochronny, który wynosi pięćdziesiąt centymetrów. Siódme zdjęcie przedstawia pstrąga potokowego. Gatunek: Troć (Salmo trutta) Rodzaj: Salmo Rodzina: łososiowate (Salmonidae) Troć to gatunek, który obejmuje kilka różniących się od siebie podgatunków. Trzy najważniejsze to: troć wędrowna, troć jeziorowa i pstrąg potokowy. Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia pstrąga potokowego leżącego na boku w trawie. Jest to złoto ubarwiona ryba w czerwone kropki z jaśniejszymi obwódkami. Płetwa grzbietowa i ogonowa są ciemne, a płetwy po brzusznej stronie ciała bardziej pomarańczowe. Ryba posiada dodatkową płetwę pomiędzy płetwą grzbietową a ogonową. Jest to płetwa tłuszczowa. Przy pysku ryby widać spławik wędki. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Pstrąg potokowy (Salmo trutta fario) osiąga osiemdziesiąt centymetrów długości i waży około pięć kilogramów. Pokrój ciała pstrąga potokowego jest podobny do tego u troci wędrownej i troci jeziorowej. Różnice można zaobserwować w ubarwieniu. Jest ono brązowawe z jaśniejszym odcieniem na brzuchu, przechodzącym w żółtawy kolor, oraz z ciemniejszym kolorem na grzbiecie. Powyżej linii nabocznej widoczne są liczne czarne i czerwone plamki. Niektóre mają jasne obwódki. Płetwa tłuszczowa ma czerwone lub pomarańczowe zabarwienie. Płetwy piersiowe i brzuszne są pomarańczowe, lekko żółtawe. Pstrąg potokowy jest drapieżnikiem. Dorosłe osobniki żywią się innymi rybami, może także dochodzić do kanibalizmu. Oprócz tego zjadają owady, żaby, dżdżownice zanurzone w wodzie. Młode osobniki żywią się fauną denną, głównie kiełżami. Z czasem przechodzą na pokarm rybny. Pstrąg potokowy żyje w rzekach. Dożywa około ośmiu lat, a dojrzałość płciową osiąga najczęściej w wieku trzech lat. Do rozrodu dochodzi między końcem września a styczniem. Samica składa w gnieździe wykopanym w żwirowym dnie od dwustu do czterech tysięcy jaj. Liczba jaj zależy od wielkości samicy – im większa, tym więcej sztuk. Wiosną wylęg opuszcza gniazdo. Pstrąg potokowy objęty jest okresem ochronnym. Trwa on: a) w rzece Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia rzeki San, w rzece San i jej dopływach – od dnia pierwszego września do dnia trzydziestego pierwszego stycznia, b) w rzece Odrze i jej dopływach od granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w rzece Bystrzycy i jej dopływach – od dnia pierwszego września do dnia trzydziestego pierwszego stycznia, c) w pozostałych wodach – od dnia pierwszego września do dnia trzydziestego pierwszego grudnia. Wymiary ochronne wynoszą: a) dwadzieścia pięć centymetrów w rzece Wiśle i jej dopływach od jej źródeł do ujścia rzeki San oraz w rzece San i jej dopływach, b) dwadzieścia pięć centymetrów w rzece Odrze i jej dopływach od granicy państwowej z Republiką Czeską do ujścia rzeki Bystrzycy oraz w rzece Bystrzycy i jej dopływach, c) trzydzieści centymetrów w pozostałych wodach. Ósme zdjęcie przedstawia łososia. Gatunek: Łosoś atlantycki (Salmo salar) Rodzaj: Salmo Rodzina: łososiowate (Salmonidae) Tu znajduje się zdjęcie. Na zdjęciu ukazany jest leżący na boku w śniegu łosoś. Jest to srebrna ryba w czarne kropki. Grzbiet łososia jest najciemniejszy, a brzuch biały. Kształt ryby jest bardzo opływowy. Płetwy są ciemne. Ryba posiada dodatkową płetwę pomiędzy płetwą grzbietową a ogonową. Jest to płetwa tłuszczowa. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Łosoś osiąga sto pięćdziesiąt centymetrów długości i ponad dwadzieścia kilogramów wagi. Kształt ciała ma wydłużony, bocznie spłaszczony. Głowa jest dość duża, z silną szczęką z obecnym uzębieniem. Początek jamy gębowej sięga aż za oko ryby. U samców w okresie godowym na dolnej szczęce uwypukla się hakowaty wyrostek, który może utrudniać szczelne zamykanie pyska. Płetwa ogonowa u dorosłych osobników jest lekko wcięta. Ubarwienie dorosłego łososia jest srebrne. Grzbiet jest ciemniejszy. Na bokach ciała, powyżej linii nabocznej obecne są czarne plamy. Na płetwach grzbietowej i tłuszczowej plamy nie występują. Zabarwienie płetwy tłuszczowej jest czerwonawe. Samce w okresie godowym stają się bardziej czerwone. Łosoś jest drapieżnikiem. Dorosłe osobniki odżywiają się rybami żyjącymi w morzach oraz skorupiakami. Młode osobniki żywią się fauną denną rzek, larwami owadów oraz kiełżami. Z czasem przechodzą na pokarm rybny. Dorosłe osobniki podczas wędrówek do rzek nie pobierają pokarmu. Ryba ta dożywa sześciu lat. Dojrzałość płciową osiąga przy długości sześćdziesięciu centymetrów. Jest to gatunek dwuśrodowiskowy, anadromiczny, czyli dorosłe osobniki żyją w wodach słonych, a ich tarło odbywa się jesienią w wodach słodkich. Samica przed złożeniem jaj wykopuje w żwirowym dnie zagłębienie. Następnie składa ikrę. W zależności od wielkości samica może złożyć od pięciu tysięcy do dwudziestu tysięcy jaj. Młode osobniki po wykluciu żyją w wodach słodkich przez dwa, trzy lata. Następnie wędrują do mórz. Okresy ochronne łososia trwają: a) w rzece Wiśle i jej dopływach powyżej zapory we Włocławku – od dnia pierwszego października do dnia trzydziestego pierwszego grudnia; w pozostałym okresie obowiązuje zakaz połowu w czwartki, piątki, soboty i niedziele, b) na odcinku rzeki Wisły od zapory we Włocławku do jej ujścia – od dnia pierwszego grudnia do końca lutego; w okresie od dnia pierwszego marca do dnia trzydziestego pierwszego sierpnia obowiązuje zakaz połowu w piątki, soboty i niedziele, c) w pozostałych rzekach – od dnia pierwszego października do dnia trzydziestego pierwszego grudnia. Wymiar ochronny wynosi trzydzieści pięć centymetrów. Dziewiąte zdjęcie przedstawia węgorza. Gatunek: Węgorz europejski (Anguilla anguilla) Rodzaj: Anguilla Rodzina: węgorzowate (Anguillidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia węgorza w wodzie. Znajduje się on przy piaszczystym dnie. Jego kształt ciała jest wydłużony. Przy głowie widać małą płetwę piersiową. Płetwa grzbietowa jest długa i przebiega wzdłuż ogona. Ciało węgorza ma zielonoszarą barwę. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Samce i samice węgorza europejskiego różnią się długością ciała. Samice osiągają sto trzydzieści centymetrów. Samce są krótsze od samic – dorastają do siedemdziesięciu centymetrów. Ich waga waha się od pół kilograma do sześciu kilogramów. Ciało węgorza przybiera wężowaty kształt. Przed odbytem jest grzbietobrzusznie spłaszczone, za nim dwubocznie. Nie posiada płetw brzusznych, a płetwy grzbietowa, ogonowa i odbytowa tworzą jedną długą płetwę ciągnącą się przez część grzbietową i brzuszną tylnej połowy ciała. Płetwy piersiowe wyrastają tuż za pokrywami skrzelowymi. Ciało węgorza jest pokryte bardzo gęstym śluzem. Otwór gębowy typu końcowego z długą paszczą sięgającą tylnej krawędzi oka. Ubarwienie grzbietu węgorza bywa czarne, brunatne lub ciemnozielone. Boki i spód ciała są jaśniejsze – o kolorze białym lub kremowym z żółtym zabarwieniem. Podczas wędrówki na tarlisko ubarwienie staje się bardziej srebrzyste. Larwa węgorza, leptocefal, jest przezroczysta. Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia narybek szklisty węgorza. Jest to przezroczysta larwa tej ryby. Zdjęcie zrobione jest pod światło, dzięki czemu widać kręgosłup oraz segmentowanie ciała narybku. Głowa jest mniej przezroczysta, ma lekko brązowawy kolor. Oko narybku jest czarne. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Węgorz jest drapieżnikiem. Dorosłe osobniki odżywiają się innymi rybami, rakami oraz bezkręgowcami żyjącymi przy dnie. Podczas wędrówki rozrodczej zaprzestają pobierania pokarmu. Młode osobniki odżywiają się larwami owadów i drobnymi skorupiakami. Dożywa kilkunastu lat na wolności, a kilkudziesięciu w niewoli. Węgorze prowadzą nocny tryb życia, w dzień zagrzebują się w mule. Preferują wody ciepłe. Jest to gatunek dwuśrodowiskowy, katadromiczny, czyli osobniki dorosłe bytują w wodach słodkich, a na okres rozrodczy płyną do wody słonej. Tarło odbywa się w Morzu Sargassowym. Węgorze rozpoczynają wędrówkę w okresie od lata do jesieni. Zapłodnienie odbywa się na dużych głębokościach, nawet do sześciu tysięcy metrów. Samica składa kilka milionów jaj. Po tarle dorosłe osobniki giną. Larwa węgorza jest niepodobna do osobnika dorosłego. Jej pierwsza forma – preleptocephalus – ma do sześciu milimetrów długości i widoczne resztki pęcherzyka żółtkowego. Jest przezroczysta i bocznie spłaszczona. Ciało jest szerokie. Bardzo dobrze widoczne są miomery. Drugą formą larwalną jest leptocephalus. Ma ona kształt liścia wierzby. Jest nieco węższa niż pierwsze stadium larwalne. Nadal jest przezroczysta z dobrze widocznymi miomerami i słabo wyodrębnioną głową. W toku kolejnych metamorfoz larwa staje się coraz węższa. Z płaskiej staje się okrągła. W konsekwencji zaczyna przypominać kształtem dorosłego osobnika, ale nadal jeszcze jest przezroczysta. Takie stadium nazywane jest narybkiem szklistym. Następnie narybek zaczyna ciemnieć i przyjmować ubarwienie właściwe węgorzom. Węgorz europejski jest objęty na całym świecie ochroną gatunkową. Okres ochronny węgorzy w Polsce trwa od dnia pierwszego grudnia do dnia trzydziestego pierwszego marca. Wymiar ochronny to pięćdziesiąt centymetrów. Dziesiąte zdjęcie przedstawia okonia. Gatunek: Okoń (Perca fluviatilis) Rodzaj: Perca Rodzina: okoniowate (Percidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia okonia leżącego na boku w śniegu. Ciało ryby ma wygrzbiecony tułów. Głowa jest mniejsza od tułowia. Ubarwienie okonia jest zielonkawe z ciemniejszym grzbietem i jaśniejszym brzuchem. Prostopadle do długiej osi ciała na bokach ryby przebiegają ciemne pasy. Płetwy brzuszne, odbytowa i ogonowa są intensywnie pomarańczowe. Płetwa grzbietowa jest w kolorze ciała. Ponadto płetwa grzbietowa podzielona jest na dwie. Pierwsza płetwa ma wyraźne promienie o ostrych zakończeniach. Jest też większa od drugiej płetwy. Płetwy piersiowe są przezroczyste. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Okoń osiąga do sześćdziesięciu centymetrów długości i niecałych pięciu kilogramów wagi. Ciało w części tułowiowej jest wysokie, znacznie przekracza wysokość głowy. Krawędź pyska sięga do połowy oka. Otwór gębowy znajduje się w położeniu końcowym i posiada liczne uzębienie. Pokrywy skrzelowe zakończone są pojedynczym kolcem. U okonia obecne są dwie płetwy grzbietowe, które przylegają do siebie i zajmują prawie całą długość grzbietu. Przednia zbudowana jest z ostrych promieni twardych. Płetwy brzuszne znajdują się za płetwami piersiowymi. Ubarwienie okonia jest w części grzbietowej jest czarne z zielonkawym odcieniem. Boki ciała są srebrzyste, a brzuch biały. Od grzbietu prostopadle w dół do boków ciała biegnie od sześciu do dziewięciu czarnych pasów. Pierwsza płetwa grzbietowa jest szara z ciemnymi pasami wzdłuż kolców. Na jej tylnym końcu widoczna jest ciemna plamka. Druga płetwa grzbietowa jest szarozielona, bez pasów i plamy. Płetwy piersiowe są przezroczyste o szarozielonym odcieniu. Pozostałe płetwy mają czerwone ubarwienie. Okoń to ryba drapieżna wód słodkowodnych. Dorosłe osobniki odżywiają się innymi rybami i rakami. Osobniki młode żywią się początkowo zooplanktonem, a później zaczynają polować na bezkręgowce. Zjadają też ikrę innych ryb, głównie karpia. Okoń jako że jest drapieżnikiem, usuwa ze zbiornika mniej cenne gatunki, bierze udział obiegu materii zbiornika i jest przedmiotem połowu. Dożywa około dwudziestu lat. Dojrzałość płciową samice osiągają w trzecim, czwartym roku życia, a samce między drugim a trzecim. Tarło odbywa się w kwietniu i maju, gdy woda osiągnie temperaturę minimum sześciu stopni Celsjusza. Samica składa od kilkunastu do kilkuset tysięcy jaj. Ich liczba zależna jest od wieku i rozmiaru samicy. Jaja składane są w długich, dwumetrowych wstęgach, które przyczepiają się do roślinności wodnej lub żwirowego albo kamienistego dna. Dlatego też okoń zaliczany jest do ryb fitofilnych i litofilnych. Po dwóch, trzech tygodniach z jaj wylęgają się młode osobniki. Okoń nie jest objęty okresem ochronnym. W polskich wodach jest liczny. Jedenaste zdjęcie przedstawia sandacza. Gatunek: Sandacz (Sander lucioperca) Rodzaj: Sander Rodzina: okoniowate (Percidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia sandacza leżącego bokiem na trawie. Ryba ma lekko wygrzbiecony tułów, który jest szerszy od głowy. Ubarwienie ciała jest zielonosrebrne. Po bokach ciała, od strony grzbietowej sandacz posiada ciemniejsze pasy. Płetwa grzbietowa podzielona jest na dwie. Pierwsza, ta bliżej głowy posiada wyraźne promienie, które są ostro zakończone. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Sandacz pospolity to ryba mogąca osiągać sto trzydzieści centymetrów długości i dwadzieścia kilogramów wagi. Najczęściej jednak spotyka się osobniki o połowę krótsze i ważące osiem kilogramów. Żyje w wodach słodkich, ale może przebywać również w wodach słonawych i słonych. Kształt ciała sandacza jest wydłużony, delikatnie bocznie spłaszczony. Największą wysokość ciało ryby osiąga w okolicy płetwy grzbietowej przedniej. Głowa w porównaniu do wysokości ciała jest mała. Krańce otworu gębowego sięgają poza krawędź oczu. Sandacz posiada liczne zęby ułożone szeregowo. W przedniej części szczęki znajduje się kilka większych zębów przypominających kły. Oczy ryby pod wpływem światła opalizują na czerwono. Gatunek ten posiada dwie płetwy grzbietowe, co jest cechą charakterystyczną rodziny okoniowatych. U sandacza obie płetwy są dość długie, zajmują znaczną część grzbietu, i znajdują się blisko siebie. Pierwszą budują ostro zakończone promienie twarde. Płetwy brzuszne są przesunięte bliżej przedniej części ciała – znajdują się pod płetwami piersiowymi. Ubarwienie sandacza jest srebrzyste. W grzbietowej części najciemniejsze, o zielonkawym odcieniu. Boki ciała są jaśniejsze, o zielonożółtym odcieniu. Od linii grzbietu prostopadle w dół ciała biegnie osiem do dwunastu czarnych pasów. Na płetwach grzbietowych i ogonowej widoczne są ciemne plamki. Na pozostałych płetwach ich nie ma. Sandacz to ryba drapieżna. Żeruje najczęściej po zachodzie słońca i przed świtem. Dorosłe osobniki polują na małe ryby, np. stynki i ukleje. Oprócz ryb mogą się też żywić larwami owadów i dżdżownicami. Młode sandacze początkowo odżywiają się zooplanktonem, a potem również narybkiem innych ryb. Kiedy osiągną pięć do dziesięciu centymetrów długości przechodzą na pokarm rybny. Sandacz usuwa ze zbiornika gatunki mniej cenne, bo jest rybą drapieżną. Bierze udział w obiegu materii zbiornika. Jest również wartościowy z punktu widzenia wędkarskiego. Sandacz dożywa siedemnastu lat, a dojrzałość płciową osiąga między drugim a piątym rokiem życia. Samce dojrzewają rok wcześniej niż samice. Sandacz do tarła przystępuje, gdy temperatura wody przekracza dwunastu stopni Celsjusza, czyli od kwietnia do czerwca. Samica składa jaja w gnieździe uformowanym w piaszczystym dnie. Sandacz jest zaliczany do ryb litofilnych, ponieważ składa ikrę w podłożu piaszczystym, ale też do ryb fitofilnych, bo zdarza się, że ikra składana jest na roślinności podwodnej. Samica składa od kilkunastu tysięcy jaj do nawet dwustu pięćdziesięciu tysięcy. W zależności od temperatury wody po kilku lub kilkunastu dniach z ikry wykluwa się wylęg. Sandacz objęty jest okresem ochronnym, który trwa od dnia pierwszego marca do dnia trzydziestego pierwszego maja. Wymiar ochronny to czterdzieści pięć centymetrów. Dwunaste zdjęcie przedstawia suma. Gatunek: Sum (Silurus glanis) Rodzaj: Silurus Rodzina: sumowate (Siluridae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia od przodu leżącego na piaszczystym brzegu suma. Ryba ma otwarty szeroki pysk. Widać jasnoróżowe wnętrze jamy gębowej. Nad pyskiem widać dwa wąsy, które ciągną się wzdłuż ciała ryby. Nad wąsami widoczne są małe oczy. Na dolnej szczęce znajdują się cztery krótkie wąsiki. Po bokach ryby widać jej płetwy piersiowe, a na grzbiecie płetwę grzbietową. Ciało ryby jest ciemnoszare. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Sum to ryba słodkowodna osiągająca dwa metry długości i sto kilogramów wagi. Samice są zazwyczaj większe od samców. Kształt ciała suma jest wydłużony. Głowa jest krótka i szeroka, o niewielkich oczach, a tułów grzbietobrzusznie spłaszczony. W długiej części ogonowej ciało bocznie spłaszczone. Ogon stanowi trzy piąte długości ciała. Płetwa odbytowa jest bardzo długa, biegnie przez całą długość ogona aż do płetwy ogonowej. Płetwa grzbietowa jest znacznie zredukowana. U suma nie występuje płetwa tłuszczowa. Przy pysku posiada trzy pary wąsów. Dwa mają swój początek na szczęce górnej i sięgają płetw piersiowych. Pozostałe cztery wyrastają z części podbródkowej szczęki dolnej. Sum nie posiada łusek. Ubarwienie ciała w części grzbietowej jest ciemne z oliwkowozielonymi akcentami. Boki i spód ciała są jaśniejsze – ciemnożółte, szarobiałe. Często obecne są marmurkowe wzory oraz ciemne plamy na ciele. Sum to gatunek drapieżny. Dorosłe osobniki odżywiają się rybami, żabami, małymi ssakami, a także ptactwem wodnym, na przykład kaczkami. Mogą też pożywiać się ikrą innych ryb. Najintensywniej żerują nocą, gdy woda jest ciepła. Zimą, przy niskich temperaturach wody, całkowicie zaprzestaje pobierania pokarmu. Młode osobniki żywią się skorupiakami, larwami owadów. Sum może dożywać kilkudziesięciu lat. Dojrzałość płciową osiąga między trzecim a szóstym rokiem życia. Do tarła dochodzi, gdy temperatura wody przekroczy osiemnaście stopni Celsjusza, czyli późną wiosną lub wczesnym latem. Samica w zależności od wielkości ciała może złożyć od kilkudziesięciu tysięcy jaj do prawie czterystu tysięcy jaj. Sum to gatunek fitofilny, co oznacza, że samica składa jaja na podłożu roślinnym. Po kilku dniach z jaj wykluwają się młode ryby. Sum jest objęty okresem ochronnym, który trwa od dnia pierwszego stycznia do dnia trzydziestego pierwszego maja. Wymiar ochronny to siedemdziesiąt centymetrów. Trzynaste, ostatnie zdjęcie przedstawia szczupaka. Gatunek: Szczupak (Esox lucius). Rodzaj: Esox. Rodzina: szczupakowate (Esocidae). Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia szczupaka leżącego na boku na trawie. Ryba ma wydłużony kształt. Jej pysk jest płaski. Ubarwienie szczupaka jest zielonkawe w żółte kropki. Płetwy mają ciemnopomarańczowy kolor z czarnymi pasami. Płetwa grzbietowa jest mocno przesunięta na tył ciała, znajduje się przed płetwą ogonową, na wysokości płetwy odbytowej. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Szczupak to gatunek dorastający do stu pięćdziesięciu centymetrów i średnio do dziesięciu kilogramów wagi. Jest to ryba słodkowodna, o szerokim zakresie występowania. Można spotkać ją w rzekach, starorzeczach, zbiornikach zaporowych, jeziorach i stawach. Bytuje także w słonawych wodach Bałtyku. Kształt ciała szczupaka jest mocno wydłużony, a głowa spłaszczona. Na żuchwie osadzone są liczne, zakrzywione w tył, ostre zęby. Płetwa grzbietowa szczupaka jest przesunięta na tył ciała. Znajduje się na przed płetwą ogonową, na wysokości płetwy odbytowej. Łuski są małe, owalne oraz mocno osadzone w skórze. Ubarwienie zmienia się z wiekiem ryby. Młode osobniki są najczęściej srebrzyste, jasnozielone lub brązowawe. Dorosłe są przeważnie ciemnozielone z licznymi żółtymi plamkami na bokach. Szczupak to ryba drapieżna. Po wykluciu młode osobniki odżywiają się zooplanktonem. Z czasem przechodzą na pokarm rybny. Dorosłe ryby odżywiają się rybami, kręgowcami lądowymi (na przykład żabami) oraz młodymi ptakami wodnymi. Może również dochodzić do przypadków kanibalizmu. Szczupak dożywa zazwyczaj dziesięciu-piętnastu lat. Tarło odbywa się w marcu i kwietniu przy temperaturze wody od dwóch do pięciu stopni Celsjusza. Rozmnażają się osobniki nawet jednoroczne. Samica składa około trzydziestu do czterdziestu tysięcy jaj na kilogram masy ciała. Ikra przyczepia się do roślinności wodnej, czyli szczupak to gatunek fitofilny. Do wylęgu dochodzi po dwunastu-piętnastu dniach. Wymiar ochronny szczupaka to czterdzieści pięć centymetrów. Okres ochronny trwa od dnia pierwszego stycznia do dnia trzydziestego kwietnia.

Ilustracja przedstawia dziesięć gatunków organizmów wodnych. W pierwszej kolumnie widać cztery zdjęcia, a w drugiej i trzeciej po trzy. Przy każdym zdjęciu znajduje się klikalny znacznik. Pozwala on na wyświetlenie opisu gatunku wraz ze zdjęciem oraz nagraniem audio. Nagrania są tożsame z tekstem. Pierwszym gatunkiem jest rak szlachetny. Gatunek: Rak szlachetny (Astacus astacus) Rodzaj: Astacus Rodzina: rakowate (Astacidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia czerwonobrązowego raka szlachetnego. Rak jest trzymany na dłoni ubranej w niebieską rękawiczkę z białymi plamami. Rak jest ustawiony lekko bokiem w lewą stronę. Dobrze widać duże szczypce oraz pozostałe, mniejsze i węższe odnóża kroczne. Na głowie widać ciemniejsze oczy oraz długie wąsy sięgające odnóży krocznych. Ciało zwierzęcia jest gładkie. Rak ma podwinięty pod siebie segmentowany ogon. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Rak szlachetny może dorastać do piętnastu centymetrów długości i dwustu gramów wagi. Ubarwienie jego pancerza jest najczęściej brązowoczerwone, ale zdarzają się osobniki o ciemniejszym lub jaśniejszym kolorze. Głowotułów jest gładki, nie posiada wyrostków. Szczypce raka szlachetnego po zaciśnięciu nie przylegają ściśle do siebie. Zasięg występowania obejmuje teren całego kraju. Rak szlachetny może występować zarówno w wodach stojących, jak i w wodach płynących. Ma duże wymagania w zakresie czystości środowiska, dlatego gatunek ten jest dobrym bioindykatorem stopnia zanieczyszczenia wód. Przeważnie prowadzi nocny tryb życia. Za dnia często chowa się w wykopanych przez siebie w dnie zbiornika norkach lub kryje się pomiędzy roślinnością, kamieniami i tym podobne. Jest wszystkożerny. Jego pokarm stanowią rośliny: ramienica, rdest, wywłócznik, rzęsa wodna, rogatek. Oprócz tego może odżywiać się zooplanktonem oraz mięsem martwych ryb. Dzięki temu oczyszcza dno zbiornika wodnego. Rak ten stanowi pokarm dla ryb drapieżnych. Młodymi osobnikami mogą się też żywić np. węgorze europejskie. Rak szlachetny dożywa ponad dwudziestu lat. Dojrzałość płciową samice osiągają w trzecim roku życia, a samce w czwartym. Gody odbywają się od połowy października do połowy listopada. Po złożeniu jaj i ich zapłodnieniu samica trzyma je pod odwłokiem do czerwca. Niektóre samice mogą złożyć do kilkuset jaj. W czerwcu wykluwają się larwy, które po dwóch wylinkach zaczynają prowadzić samodzielne życie. Rak szlachetny jest zagrożony wyginięciem. Obecnie znajduje się na liście gatunków objętych ochroną częściową. Okres ochronny trwa w przypadku samic od piętnastego października do trzydziestego pierwszego lipca, a w przypadku samców od piętnastego października do piętnastego marca. Wymiary ochronne w przypadku samicy to dwanaście centymetrów, w przypadku samca dziesięć centymetrów. Drugim gatunkiem jest rak błotny. Gatunek: Rak błotny (Pontastacus leptodactylus) Rodzaj: Pontastacus Rodzina: rakowate (Astacidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia zielonobrązowego raka błotnego stojącego na urękawicznionej dłoni człowieka. Rękawiczka jest niebieska w białe plamy. Rak skierowany jest bokiem w lewą stronę. Posiada bardzo duże szczypce oraz węższe i krótsze odnóża kroczne. Oczy raka są brązowe. Na czubku głowy zwierzę posiada skierowane w przód wąsy. Ciało raka błotnego posiada liczne wypustki. Ogon jest segmentowany i zakończony wachlarzem. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Rak błotny może dorastać do trzydziestu centymetrów. Najczęściej spotyka się osobniki piętnastocentymetrowej długości o wadze dwustu gramów. Barwa pancerza bywa różna. Najczęściej są to kolory zielonkawobrązowe, na których widać liczne wypustki. Szczypce raka błotnego po zaciśnięciu ściśle przylegają do siebie. Zasięg występowania obejmuje najprawdopodobniej wschodnią część Polski, a dokładnie wschodnie rejony województw lubelskiego i podkarpackiego. Rak ten może zasiedlać wody stojące oraz płynące o zamulonym dnie. Ma większą tolerancję na zanieczyszczenia wód niż rak szlachetny, dlatego nie jest gatunkiem bioindykatorowym. Aktywny jest dniem i nocą. Jest wszystkożerny. Odżywia się roślinami, np. rdestnicą, wywłócznikiem, rogatkiem, a także drobnymi bezkręgowcami oraz martwymi rybami. Oczyszcza w ten sposób dno zbiornika wodnego. Stanowi pokarm dla ryb drapieżnych, a w stadium młodocianym również dla innych ryb, na przykład węgorzy europejskich. Rak błotny dożywa dwudziestu kilku lat, a dojrzałość płciową osiąga w trzecim-czwartym roku życia. Gody odbywają się na przełomie października i listopada. Miesiąc później samica składa kilkaset jaj, z których między majem a lipcem wyklują się larwy. Rak błotny jest objęty częściową ochroną gatunkową. Okres ochronny trwa w przypadku samic od piętnastego października do trzydziestego pierwszego lipca, a w przypadku samców od piętnastego października do piętnastego marca. Wymiar ochronny to dziesięć centymetrów. Trzecim gatunkiem jest rak pręgowaty. Gatunek: Rak pręgowaty (Faxonius limosus) Rodzaj: Faxonius Rodzina: Cambaridae Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia raka pręgowatego stojącego na urękawicznionej dłoni człowieka. Rękawiczka jest niebieska w białe plamy. Rak ma zielonkawe ubarwienie o czerwonawych plamach w okolicy ogona. Szczypce są masywne, większe niż cienkie odnóża kroczne. Końce szczypiec ją pomarańczowe. Na policzkach raka widoczne są skupiska kolców. Z przodu głowy wyrastają skierowane w przód wąsy. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Rak pręgowaty dorasta do około dwunastu centymetrów i osiąga wagę około czterdziestu gramów. Ubarwienie pancerza może być zielonkawe, brązowe, a nawet czarne. W Polsce w dwa tysiące dwudziestym roku udało się zaobserwować błękitną odmianę barwną. Odwłok posiada czerwone pasy. Pancerz jest gładki, a w okolicach policzków występują charakterystyczne dla tego gatunku skupiska kolców. Szczypce raka są drobne, o pomarańczowym zabarwieniu szczytów, przy których występuje ciemna opaska. Obszar występowania obejmuje teren całego kraju. Jest to obecnie najbardziej powszechny rak w polskich wodach. Obserwować go można w wodach Wisły i Odry. Nie jest gatunkiem bioindykatorowym, ponieważ może żyć w wodach zanieczyszczonych. Aktywny jest dniem i nocą. Jest wszystkożerny. Żyje około trzech lat, a dojrzałość płciową może osiągnąć już w pierwszym roku życia. Okres godowy przypada we wrześniu i październiku. Larwy wykluwają się po około czterdziestu do pięćdziesięciu dni. Zdarza się, że do rozrodu raka pręgowatego dochodzi dwukrotnie w ciągu roku. Samica może złożyć nawet czterystu jaj. Rak pręgowaty jest w Polsce inwazyjnym gatunkiem obcym, ponieważ został tu sprowadzony przez człowieka i obecnie wypiera rodzime gatunki raka szlachetnego i raka błotnego. Ponadto jest nosicielem raczej dżumy, która zagraża krajowym gatunkom raków. Czwartym gatunkiem jest rozwielitka. Gatunek: Rozwielitka pchłowata (Daphnia pulex) Rodzaj: Daphnia Rodzina: Daphniidae Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia rozwielitkę na czarnym tle. Zwierzę jest przezroczyste, widać znajdujące się w jego ciele wnętrzności. Rozwielitka ma owalny kształt z wyodrębnioną głową. Przy głowie znajdują się członowane, dość długie odnóża. Na głowie wyraźnie widać czarne oko. We wnętrzu ciała widać rurowaty, żółtawy układ pokarmowy, a nad nim, czyli bliżej części grzbietowej zwierzęcia, znajdują się dwa jaja z ciemnym wnętrzem. Przód brzucha rozwielitki posiada białawe wnętrze. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Rozwielitka pchłowata jest jednym z najczęściej spotykanych gatunków rozwielitek. Jest to skorupiak z grupy wioślarek. Długość ciała wynosi kilka milimetrów. Samce osiągają mniejsze rozmiary (do trzech milimetrów) niż samice (do sześciu milimetrów). Kształt ciała rozwielitki jest owalny i bocznie spłaszczony. Głowa wyraźnie wyodrębniona z dużym okiem złożonym. Oko naupliusowe w stanie szczątkowym. Od głowy odchodzą dwie pary czułków, z czego te drugiej pary są długie i dobrze rozwinięte, a także posiadają rozgałęzienia. Odnóża tułowiowe są małe, spłaszczone i występują w liczbie pięciu par. Ciało rozwielitki jest przezroczyste. Prześwitują przez nie narządy wewnętrzne, które mają żółty, brązowy lub zielony kolor. Rozwielitka stanowi część zooplanktonu. Odżywia się fitoplanktonem poprzez odfiltrowywanie go z wody. Z tego powodu jest ważnym ogniwem łańcucha troficznego zbiornika i przyczynia się do redukcji zakwitów. Odbywa dobowe wędrówki pionowe za pokarmem – w nocy opada w głębsze części zbiornika wodnego, a w dzień podpływa pod powierzchnię, gdzie znajduje się fitoplankton. Rozwielitka stanowi pokarm dla innych organizmów, w tym ryb. Używana jest jako pokarm dla ryb akwariowych. Rozwielitka żyje do czterech tygodni. Jej okres rozrodczy trwa od wiosny do jesieni. Rozmnaża się na dwa sposoby: partenogenetycznie i płciowo. Taka forma rozmnażania nazywana jest cykliczną partenogenezą. Samica składa do dwudziestu jaj, które następnie rozwijają się w jej komorze lęgowej. Po kilku dniach młode osobniki opuszczają komorę i zaczynają prowadzić samodzielne życie. W sprzyjających warunkach, kiedy woda jest ciepła, samice składają jaja diploidalne, z których rozwijają się kolejne osobniki. Kiedy w okresie zimowym warunki się pogarszają, samice składają jaja zimowe z grubszą otoczką, które są haploidalne. Żeby rozwinęło się z nich potomstwo, muszą zostać zapłodnione przez samca. Rozwielitka nie podlega żadnym okresom ochronnym. Piątym gatunkiem jest oczlik. Gatunek: Oczlik (Cyclops sp.) Rodzaj: oczlik (Cyclops) Rodzina: Cyclopidae Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia oczlika na tle dna porośniętego białą roślinnością. Zwierzę ma żółtawy kolor i kształt łzy. Zwężenie ciała znajduje się w części odwłokowej. Przy odwłoku, z jego dwóch stron umiejscowione są znajdujące się w workach jaja. W przedniej części ciała widoczne jest pojedyncze czarne oko. Po jego dwóch stronach znajdują się segmentowane czułki. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Oczlik to rodzaj skorupiaków, do których należy kilkadziesiąt podobnych do siebie gatunków. W Polsce spotykane są najczęściej Cyclops abyssorum i Cyclops strenuus. Ich ciało składa się z głowotułowia i odwłoka. Na części głowowej posiada pojedyncze oko naupliusowe oraz dwie pary segmentowanych czułków. Czułki pełnią funkcję lokomotoryczną. Na części tułowiowej znajduje się pięć par pokrytych szczecinkami odnóży. Na końcu odwłoka znajdują się widełki, które są charakterystyczne dla podgromady widłonogów, do której oczliki należą. Wchodzą w skład zooplanktonu. Odżywiają się fitoplanktonem. Same stanowią pokarm dla narybku wielu gatunków ryb. Są ważnym ogniwem łańcucha troficznego zbiornika i przyczyniają się do redukcji zakwitów, gdyż żywią się fitoplanktonem. Samice po złożeniu jaj trzymają je w znajdujących się z boku ciała workach. Oczliki nie podlegają żadnym okresom ochronnym. Szóstym gatunkiem jest skójka gruboskorupowa. Gatunek: Skójka gruboskorupowa (Unio crassus) Rodzaj: Unio Rodzina: skójkowate (Unionidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia cztery małże skójki gruboskorupowe leżące na piaszczystym dnie wśród kamieni. Trzy z nich leżą na bokach muszli. Muszle mają jajowaty kształt. Na górnych krawędziach muszli widoczne są wierzchołki. Jest to miejsce połączenia dwóch części muszli małży. Wierzchołek znajduje się bliżej jednego boku muszli. Od wierzchołka w stronę krawędzi muszli odchodzą ciemniejsze linie przyrostu. Czwarty małż znajduje się po lewej stronie zdjęcia. Leży on krawędzią skierowaną ku górze. Dwie połówki muszli są lekko rozchylone, przez co widać fragment ciemnego syfonu małża. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Skójka gruboskorupowa dorasta w polskich wodach do siedmiu centymetrów. Jej muszla jest masywna. Wygląd muszli jest zależny od zawartości wapnia w wodzie – im go więcej, tym grubsza muszla. Ubarwienie muszli występuje w różnych odcieniach brązu. Starsze osobniki posiadają zazwyczaj ciemniejsze muszle. Niektóre mogą być czarne. Na jaśniejszych osobnikach dobrze widoczne są pasy przyrostu rocznego. Cechą charakterystyczną skójki jest pofalowana powierzchnia wierzchołka jej muszli. Sam wierzchołek znajduje się bliżej jednego z krańców muszli. Skójka preferuje wody czyste i nieprzekształcone przez człowieka. Z tego powodu jest coraz rzadziej spotykana w polskich wodach. Małż ten żyje zakopany w mulistych osadach dennych, z których wystawia syfony w celu odfiltrowywania z wody pokarmu. Pokarm stanowią mikroorganizmy oraz cząstki materii organicznej opadającej na dno. Skójka gruboskorupowa jest gatunkiem długowiecznym. Może dożywać osiemdziesięciu lat. Dojrzałość płciową osiąga, gdy długość muszli osiągnie trzydzieści do czterdziestu centymetrów. Rozród odbywa się na przełomie kwietnia i maja. Do zapłodnienia dochodzi w skrzelach małża. Z jaj rozwijają się pasożytnicze larwy – glochidia. Bytują one w skrzelach różnych gatunków ryb, na przykład ciernika, klenia, wzdręgi, okonia. Po około czterech tygodniach larwy odczepiają się od skrzel ryb i opadają na dno. Tam prowadzą dalsze życie. Skójka gruboskorupowa jest gatunkiem coraz rzadziej spotykanym w Polsce z powodu zwiększającego się zanieczyszczenia oraz przekształceń zbiorników wodnych. W Polsce jest objęta ścisłą ochroną gatunkową. Siódmym gatunkiem jest szczeżuja wielka. Gatunek: Szczeżuja wielka (Anodonta cygnea) Rodzaj: Anodonta Rodzina: skójkowate (Unionidae) Tu znajduje się zdjęcie. Na zdjęciu przedstawione są dwie połówki muszli szczeżui wielkiej. Górna połówka leży zewnętrzną częścią ku górze, a dolna wewnętrzną. Zewnętrzna strona muszli jest ciemnobrązowa z czarnymi pasami odbiegającymi od jej wierzchołka. Kształt muszli jest jajowaty. Przy wierzchołku muszli jedna z krawędzi jest bardziej płaska i zaostrzona. Wewnętrzna część muszli jest gładka i biała. Ma perłowy poblask. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Szczeżuja wielka może osiągać długość od dziesięciu do dwudziestu centymetrów. Jest to największy rodzimy gatunek szczeżui. Muszla ma owalny, płaski kształt. Krawędź muszli po stronie wierzchołkowej jest lekko spłaszczona i wystająca. Jest to tak zwane skrzydełko. Muszle występują w różnych odcieniach brązu. Wyraźnie widoczne są odbiegające od wierzchołka muszli linie przyrostu. Szczeżuja preferuje wody czyste, zarówno stojące, jak i płynące. Żyje zagrzebana częściowo w mule pokrywającym dno. Odżywia się detrytusem, czyli martwymi cząstkami organicznymi opadającymi na dno, oraz planktonem. Pokarm pobiera poprzez syfony, odflitrowując go na skrzelach. Szczeżuja wielka może dożywać kilkudziesięciu lat. Do zapłodnienia dochodzi w skrzelach samicy, gdy do znajdujących się tam komórek jajowych dotrą wraz z wodą plemniki. Z jaj we wrześniu wykluwają się pasożytnicze larwy – glochidia. W okolicy kwietnia i maja larwy uwalniane są do wody, gdzie muszą trafić na żywiciela. Żerują najczęściej na skrzelach lub skórze ryb z gatunków: okoń, węgorz europejski, lin, szczupak, ciernik. Po kilku tygodniach pasożytowania larwa odrywa się od żywiciela i opada na dno, gdzie prowadzi resztę życia. Jest to gatunek rzadko spotykany w polskich wodach z powodu coraz większego zanieczyszczenia wód oraz coraz częstszych deficytów tlenowych. Szczeżuja wielka jest objęta częściową ochroną gatunkową. Ósmym gatunkiem jest szczeżuja chińska. Gatunek: Szczeżuja chińska (Sinanodonta woodiana) Rodzaj: Sinanodonta Rodzina: skójkowate (Unionidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia szczeżuję chińską leżącą na urękawicznionej dłoni. Rękawiczka jest niebieska w białe plamy. Szczeżuja ma brązową dużą muszlę, która jest wielkości dłoni. Na muszli widać pasy ciemniejsze i jaśniejsze pasy. Muszla posiada z górnej strony skrzydełko, czyli lekkie spłaszczenie w stosunku do reszty muszli. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Szczeżuja chińska może osiągać ponad dwadzieścia centymetrów długości. Jej muszla ma owalny kształt z wyraźnie odznaczającym się, płaskim skrzydełkiem. Ubarwienie jest różnorodne, najczęściej w różnych odcieniach brązu. Muszla posiada wyraźne pasy przyrostu rocznego. Szczeżuja występuje w ciepłych wodach stojących oraz w wodach wolno płynących. Spotyka się ją coraz częściej w polskich wodach. Żyje na dnie zbiorników wodnych. Odżywia się detrytusem występującym na dnie, glonami oraz zooplanktonem. Stanowi pokarm dla ptaków. Żyje kilkanaście lat, a dojrzałość płciową osiąga po pierwszym roku życia. Rozród małży odbywa się wiosną. Z zapłodnionych jaj wykluwa się larwa – glochidium. Larwa ta prowadzi pasożytniczy tryb życia. Żeruje na skrzelach, a czasem płetwach i skórze ryb z rodziny karpiowatych. Szczeżuja chińska to gatunek obcy w polskich wodach, który po odłowieniu nie może zostać ponownie wypuszczony do wody. Dziewiątym gatunkiem jest rurecznik. Gatunek: Rurecznik mułowy (Tubifex tubifex) Rodzaj: Tubifex Rodzina: rurecznikowate (Tubificidae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia zbiorowisko rureczników mułowych znajdujących się w wodzie. Są to podłużne, wąskie zwierzęta o segmentowanym, czerwonym ciele. Rureczniki rozmieszczone są bardzo gęsto. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Rurecznik mułowy to skąposzczet żyjący w mulistym dnie wód słodkich. Jego długość waha się od jednego centymetra do ośmiu centymetrów. Na ciele dobrze widoczne jest segmentowanie. Ubarwienie rurecznika jest czerwone. Jest ono spowodowane obecnością w ich osoczu hemoglobiny, która pozwala na oddychanie podczas przebywania w mulistym, słabo natlenionym dnie. Rurecznik odżywia się martwą materią organiczną, która odkłada się na dnie zbiornika wodnego. Wykopuje w mulistym dnie rowki. Z rowków tych wystaje tylko tylna część ciała rurecznika. Dzięki jej falowaniom zapewniony jest ruch wody przy dnie, czyli odpływ wody z małą zawartością tlenu na rzecz wody zasobniejszej w ten gaz. Rurecznik stanowi pokarm dla wielu ryb. W jego ciele mogą gromadzić się toksyny, które wywołują choroby u ryb. Rurecznik rozmnaża się raz w życiu, a następnie ginie. Do rozrodu dochodzi w ciepłych miesiącach letnich. Jaja składane do kokonów, które są zakopywane w mulistym dnie. Rureczniki nie są objęte żadną ochroną. Dziesiątym, ostatnim gatunkiem jest wodzień. Gatunek: Wodzień (Chaoborus sp.) Rodzaj: wodzień (Chaoborus) Rodzina: wodzieniowate (Chaoboridae) Tu znajduje się zdjęcie. Zdjęcie przedstawia wodzienia. Jest to zwierzę o przezroczystym wydłużonym ciele. We wnętrzu ciała widać ciemniejsze jelito, w przedniej i tylnej części worki powietrzne oraz w części głowowej oko. Czułki wodzienia są pierzaste. Za zdjęciem tekst jest kontynuowany. Wodzień to kilkumilimetrowy owad z rzędu muchówek. Posiada cztery stadia larwalne i postać imago. Większość życia spędza w postaciach larwalnych. Postać dorosłą przyjmuje na krótki czas rozrodu, po którym ginie. Imago wodzienia ma wydłużone ciało. Posiada trzy pary długich odnóży krocznych oraz pierzaste czułki. Skrzydła są przezroczyste o owalnym kształcie. Formy larwalne różnią się od siebie wielkością. Są przezroczyste. Wyraźnie odznacza się ciemne oko złożone, przednia i tylna para pęcherzy pławnych oraz przewód pokarmowy. Postać dorosła żywi się nektarem. Larwy są drapieżnikami. Odżywiają się innymi organizmami zooplanktonowymi, a także zdarzają się przypadki kanibalizmu. Larwy wodzienia stanowią pokarm dla ryb i ich narybku. Z tego powodu wykształciły dobowe migracje pionowe. Mniejsze larwy, które są dla ryb niewidoczne podpływają w dzień pod powierzchnię wody, a w nocy opadają w jej niższe partie. Większe larwy, które są lepiej widoczne dla drapieżników, spędzają dnie w niższych partiach wody, a w nocy podpływają pod powierzchnię żerować. Cykl życiowy wodzienia obejmuje cztery stadia larwalne, stadium poczwarki oraz imago. Przez większą część roku wodzień występuje w stadiach larwalnych. Następnie pod koniec kwietnia i na początku maja czwarta postać larwalna przekształca się w poczwarkę. W poczwarki od czerwca do sierpnia wylęgają się osobniki dorosłe wodzienia. Nie żyją one długo – po kopulacji i złożeniu jaj do wody giną. Wodzienie nie są objęte żadną ochroną.