R6goeMT9Few1u

Zdjęcie przedstawia zamarznięty zbiornik wodny, z licznymi rysami zrobionymi przez łyżwy na jego tafli. Na drugim planie widać stojące dziecko. Ma łyżwy, spodnie, kurtkę, czapkę i rękawiczki. Za nim w oddali widać ludzi jeżdżących na łyżwach. Na horyzoncie widać drzewa rosnące na brzegach zbiornika wodnego.

1. Przyczyny utonięć

Utonięcia należą do najczęstszych przyczyn śmierci wśród osób młodych. Najczęściej dochodzi do nich w sezonie letnim, na niestrzeżonych kąpieliskach. Według danych statystycznych Komendy Głównej Policji, w Polsce z powodu utonięć umiera rocznie ok. 400 osób, a w 2014 r. było ich aż 646.

Najczęstsze przyczyny utonięć:

• pływanie pod wpływem alkoholu lub narkotyków,

• kąpiel w miejscach niedozwolonych lub niestrzeżonych,

• niedostateczna umiejętność pływania,

• przecenienie swoich sił,

• wstrząs termicznywstrząs termicznywstrząs termiczny,

• skakanie do wody „na główkę”,

• skurcze mięśni,

• brawura,

• lekkomyślność.

RmetasF2jRoLm1

Kolorowe prostokątne zdjęcie przedstawia słoneczny letni dzień na plaży. Na pierwszym planie młoda kobieta leży na kocu, na piasku. Wsparta na prawym łokciu. W drugiej ręce trzyma butelkę z piwem. Pije piwo z butelki. W głębi morze. Małe fale. Kilkanaście osób pływa w morzu.

2. Pierwsza pomoc tonącym

Tonący najpierw wpada w panikę. Zanurzając się w wodzie, wstrzymuje oddech, ale tylko do chwili, gdy w płucach zgromadzi się nadmiar dwutlenku węgla. Zbyt duża jego ilość powoduje wznowienie oddychania niezależnie od woli tonącego. Woda zaczyna wlewać się do jamy ustnej i dalej przedostawać się do dróg oddechowych, a tonący, broniąc się przed tym, zaczyna ją połykać. Gdy woda wypełni żołądek, taka osoba zaczyna wymiotować. W tym czasie poszkodowany (który już od jakiegoś czasu nie oddycha) zaczyna tracić przytomność i woda wlewa się do jego płuc. W wyniku tego dochodzi do niedotlenienia i w konsekwencji – do zatrzymania oddechu, a następnie krążenia.

R3kopdH6DpDtz1

Kolorowe prostokątne zdjęcie przedstawia nastolatkę w basenie. Czysta błękitna woda. Nastolatka ma mokre ciemne włosy. Zamknięte oczy. Mocno to rozszerzone nozdrza. Wokół twarzy białe rozpryskujące w różnych kierunkach krople wody.

Udzielając pomocy osobie tonącej, zawsze pamiętaj o własnym bezpieczeństwie. Jeśli to możliwe, prowadź akcję ratunkową, nie wchodząc do wody. Kilka sposobów udzielania takiej pomocy prezentuje galeria 1.

R120zjZkxefOV1

Galeria 1 składa się z 7 ilustracji w kształcie prostokąta. Do każdej ilustracji dodany jest krótki opis. Ilustracja 1. przedstawia pomost nad wodą. Z jego prawej strony mieści się plaża. Zaś z lewej topi się człowiek. Na powierzchnię wody włosy wypływają wyprostowane ręce osoby tonącej. Na pomoście stoi mężczyzna skierowany w stronę plaży. Lewą ręką wskazuje na tonącego. Prawą trzyma przy ustach. Mężczyzna krzyczy. Instrukcja do ilustracji: wołaj o pomoc i jednocześnie rozmawiaj z tonącym.

R1CD7bYacHvik1

Ilustracja 2. Mężczyzna na pomoście klęczy skierowany w stronę osoby tonącej. Mężczyzna trzyma jeden koniec deski. Drugi koniec deski chwyta osoba tonąca. Tonący trzyma koniec deski obiema rękami. Instrukcja: sięgnij do niego jakimś przedmiotem (deską, kijem lub elementem ubioru).

RJj6SUKlLJ5pu1

Ilustracja 3. Z prawej strony – na pomoście stoi mężczyzna. Z lewej, w wodzie, osoba tonąca. Osoba tonąca wyciąga obie ręce w stronę pomostu. Mężczyzna na pomoście jest skierowany w stronę tonącego. W rękach trzyma linę. W prawej ręce zwinięta lina. W lewej ręce drugi koniec liny, który rzuca w stronę tonącego. Instrukcja: rzuć tonącemu linę, koło ratunkowe lub specjalną rzutkę ratowniczą.

R74H0tSohHFeu1

Ilustracja 4. Na wodzie dryfuje drewniana łódka. W łódce siedzi mężczyzna i podaje wiosło osobie tonącej. Koniec wiosła trzyma osoba tonąca. Instrukcja: jeśli możesz podpłyń łódką.

RCvAysp3m51vp1

Ilustracja 5. Po prawej stronie ilustracji mieści się drewniany pomost nad wodą. Na pomoście mężczyzna w kąpielówkach biegnie w lewo, w kierunku osoby tonącej. Mężczyzna trzyma plastikową pomarańczową boję po lewą pachą. Boja w kształcie wrzeciona. Po obu stronach uchwyty. Na końcu zaczepiona linka. Na lewo od pomostu osoba tonąca. Nad powierzchnią wody wyprostowane ręce osoby tonącej. Instrukcja: jeżeli musisz wejść do wody, weź ze sobą coś pływającego.

R1OCMCW4qIgXj1

Ilustracja 6. Po prawej stronie ilustracji drewniany pomost. Z pomostu, mężczyzna skacze do wody na główkę. Na lewo od pomostu osoba tonąca. Cała ilustracja przekreślona dwoma krzyżującymi się czerwonymi liniami. Instrukcja: nie skacz do wody na główkę.

R1BU165QU7pvI1

Ilustracja 7. Mężczyzna tylko w kąpielówkach w morzu. Woda sięga mu do kolan. Mężczyzna niesie nieprzytomnego chłopca. Mężczyzna wynosi z wody chłopca, który tonął. Głowa chłopca po prawej stronie, nogi po lewej. Głowa zwisa w dół. Lewa ręka chłopca bezwiednie zwisa w dół. Mężczyzna niesie chłopca trzymając go w obu rękach. Prawa ręka pod pachą chłopca, lewa pod łydkami chłopca. Instrukcja: wynosząc poszkodowanego z wody trzymaj go tak, żeby głowa znajdowała się poniżej klatki piersiowej.

Po wyciągnięciu poszkodowanego na brzeg sprawdź, czy oddycha. Jeżeli oddech jest zachowany, ułóż osobę w pozycji bocznej bezpiecznej. Jeżeli nie oddycha, należy jak najszybciej rozpocząć resuscytację krążeniowo‑oddechową, najlepiej od 5 wdechów ratowniczych. Natychmiastowe rozpoczęcie i prawidłowe prowadzenie oddechów ratowniczych zmniejsza niedotlenienie, które w przypadku tonięcia jest pierwotną przyczyną zatrzymania oddechu, a następnie krążenia.

Zapamiętaj!

Przed rozpoczęciem sztucznego oddychania niekiedy trzeba usunąć z jamy ustnej ciała obce (np. piasek, wodorosty, protezę zębową), natomiast całkowicie niecelowe jest usuwanie wody z dróg oddechowych.

ROd38HSMLPznv1

Ilustracja w kształcie koła. Mężczyzna klęczy na lewym kolanie. Na prawym leży osoba poszkodowana. Osoba poszkodowana jest „przewieszona” przez kolano mężczyzny. Głowa poszkodowanego zwieszona w dół. Ręce wyprostowane zwisają w dół wspierając się na podłożu. Klęczący mężczyzna lewą ręką przytrzymuje poszkodowanego. Prawa ręka uniesiona w górę, zgięta w łokciu. Cała ilustracja przekreślona dwoma skrzyżowanymi czerwonymi liniami.

Po 5 wdechach wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej i kontynuuj resuscytację krążeniowo‑oddechową w stosunku 30 uciśnięć do 2 oddechów. Podczas resuscytacji poszkodowanych wyciągniętych z wody należy unikać prowadzenia samych ucisków klatki piersiowej, ponieważ jest to zwykle mało skuteczne. Jeżeli oddech powróci, koniecznie ułóż poszkodowanego w pozycji bocznej, ponieważ istnieje bardzo duże prawdopodobieństwo, że zacznie on wymiotować.

3. Zasady bezpiecznego korzystania z kąpieliska

Najbezpieczniej spędzać wolny czas na kąpieliskach strzeżonych, na których dyżury pełnią ratownicy Wodnego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego (WOPR). Flagi, które ratownicy wywieszają na kąpieliskach, oznaczają:

• biała – kąpiel dozwolona,

• czerwona – zakaz kąpieli,

• brak flagi oznacza brak ratowników na kąpielisku.

Miejsca, gdzie nie wolno wchodzić do wody, oznacza się znakiem zakazu, takim jak poniższy.

R1YuXBHQAnaFX1

Okrągły znak zakazu. Czerwona obwódka wokół krawędzie. Czerwona linia przekreśla znak ukośnie, z lewej górnej części do prawej dolnej. Dolna część znaku to niebieska woda. Tło górnej części znaku żółte. Nad powierzchnią wody czarna postać osoby pływającej. Osoba płynie w prawo. Prawa ręka skierowana do tyłu nad powierzchnią wody.

Przebywając nad wodą, zawsze zachowuj ostrożność i zdrowy rozsądek oraz przestrzegaj niżej podanych zasad, które zwiększą twoje bezpieczeństwo:

• kąp się tylko wtedy, gdy wywieszona jest biała flaga – masz wtedy pewność, że kąpielisko jest strzeżone przez ratowników;

• gdy przy kąpielisku strzeżonym widzisz czerwoną flagę lub gdy nie ma jej wcale, zrezygnuj z kąpieli;

• nie wchodź do wody (i nie pozwalaj na to innym) po spożyciu alkoholu lub środków odurzających – najczęściej toną osoby będące pod wpływem alkoholu;

• nie wchodź do wody zaraz po opalaniu się na słońcu – może to grozić wstrząsem termicznym lub utratą przytomności;

• po wejściu do wody najpierw schłodź okolicę serca, karku, głowy oraz twarz. Przygotujesz w ten sposób swój organizm na zmianę temperatury, która nastąpi, gdy zanurzysz całe ciało;

• nie skacz do wody na główkę, szczególnie jeśli nie znasz dobrze miejsca (niebezpieczne są zwłaszcza rzeki, ponieważ nigdy nie wiadomo, czy coś nie płynie pod taflą wody); taki skok może doprowadzić do urazów kręgosłupa i kalectwa;

• nie odpływaj sam daleko od brzegu – może nie wystarczyć ci sił na powrót, a dodatkowo zmniejsza to szansę na dopłynięcie do ciebie ratownika;

• nie wchodź do wody po zapadnięciu zmroku lub podczas ograniczonej widoczności, ponieważ możesz stracić orientację i mieć problem z powrotem na brzeg;

• jeżeli złapie cię skurcz mięśni, nie wpadaj w panikę, tylko od razu poproś kogoś o pomoc;

• unikaj opalania się na wodzie, ponieważ możesz nieświadomie odpłynąć zbyt daleko brzegu lub dostać udaru słonecznego;

• nigdy nie wchodź do wody w okolicach mostów, portów i przystani, ponieważ są to miejsca potencjalnie niebezpieczne, gdzie mogą cię spotkać różne zagrożenia;

• w słoneczne dni noś nakrycie głowy.

4. Załamanie się lodu

Zimą, gdy temperatury spadają poniżej 0°C, na zbiornikach wodnych pojawia się lód, a wraz z nim – miłośnicy chodzenia po lodzie. Pamiętaj, że każde wejście na taflę lodu jest ryzykowne. Minimalna grubość lodu, na który można wejść, to 10 cm, ale pokrywa lodowa nawet przy bardzo niskich temperaturach w różnych miejscach ma różną grubość (np. lód jest zawsze cieńszy w miejscu, gdzie rozrastają się trzciny, a także w okolicach tam, mostów, śluz i w szczególności ujść wody).

R1C2pv9MuTMR61

Kolorowe zdjęcia przedstawia dwie osoby spacerujące po lodzie. Słoneczny zimowy dzień. Dół zdjęcia to zamarznięta powierzchnia jeziora. Szarawy lód o chropowatej powierzchni. Na środku zdjęcia dwie osoby w ciepłych ubraniach spacerują w lewo. Na linii horyzontu budynki miasta. Z komina wydobywa się dym. Niebo szarawe.

W sytuacji załamania się lodu wyjście z lodowatej wody jest bardzo trudne, nawet dla osoby dobrze pływającej. Brak jakiegokolwiek miejsca zaczepienia, ręce ślizgające się po mokrym lodzie i przenikające zimno, w większości przypadków uniemożliwiają samodzielne wyjście z wody. Głównym powodem śmierci osób, pod którymi załamał się lód, jest hipotermia.

Jeśli załamie się pod tobą lód, postępuj w następujący sposób:

• natychmiast wołaj o pomoc,

• nie wykonuj gwałtownych ruchów,

• spróbuj wydostać się na lód w kierunku, z którego przyszedłeś,

• jeżeli lód załamuje się przed tobą, posuwaj się w kierunku, z którego przyszedłeś, załamując przed sobą lód tak daleko, jak będzie to możliwe (jeśli lód nie będzie się już załamywał, wydostań się na niego),

• po lodzie poruszaj się, czołgając, a gdy tafla lodu będzie robiła się coraz grubsza, przemieszczaj się na czworakach,

• znajdź ciepłe schronienie najszybciej, jak to możliwe,

• jeśli nie możesz wydostać się na lód, wołaj o pomoc i staraj się nie ruszać (ograniczysz w ten sposób utratę ciepła z organizmu).

Kiedy zauważysz osobę, pod którą załamał się lód:

• natychmiast wezwij pomoc,

• nie wchodź na lód, ponieważ jest bardzo duże prawdopodobieństwo, że pod tobą również się załamie,

• jeżeli poszkodowany jest blisko brzegu, postaraj się podać mu jakiś przedmiot lub rzucić coś, czego mógłby się trzymać (np. linę, gałąź, kurtkę),

• pomóż poszkodowanemu wydostać się na krawędź lodu,

• po wyciągnięciu poszkodowanego zabezpiecz go przed utratą ciepła (zdejmij mokre ubrania, okryj czymś suchym, podaj ciepły napój, słodki baton).

Odpowiednie służby są wyposażone w specjalistyczny sprzęt do wyciągania ludzi, pod którymi załamał się lód. Zapewnia on bezpieczeństwo nie tylko potrzebującemu pomocy, ale również ratownikom. Na poniższej fotografii widać jeden ze sposobów wyciągania poszkodowanego przez trzech ratowników.

R1Kf0gcZbMMEk1

Kolorowe zdjęcie przedstawia ćwiczenia ratowników wodnych. Zimowy słoneczny dzień. Ratownicy ćwiczą wydobywanie tonącego na zamarzniętej powierzchni jeziora. Na środku jeziora przygotowany przerębel. W przeręblu tonąca osoba. Dwaj ratownicy stoją po obu stronach przerębla. Jedne po lewej i jeden po prawej. Obydwaj ratownicy przewiązani żółtymi linami. Trzeci ratownik leży na zamarzniętej powierzchni jeziora. Leżący ratownik trzyma długi kij. Drugi koniec kija przytrzymuje osoba tonąca w przeręblu. Wszyscy ratownicy ubrani są w specjalne ocieplane kombinezony. Mają kaski na głowach.

Podsumowanie

• Zdecydowana większość utonięć jest rezultatem lekkomyślności, brawury i wchodzenia do wody pod wpływem alkoholu.

• Główną przyczyną śmierci podczas tonięcia jest niedotlenienie. U osoby nieoddychającej już po 4‑5 min rozpoczyna się umieranie komórek mózgowych, a pogotowie, nawet wezwane natychmiast, przyjedzie po kilku bądź kilkunastu minutach. Jeżeli w tym czasie nie zaczniemy udzielać tonącemu pomocy, jego szanse na przeżycie dramatycznie maleją.

• Udzielając pomocy osobie tonącej, należy zwrócić szczególną uwagę na swoje bezpieczeństwo i unikać wchodzenia do wody. Akcję ratowniczą najlepiej prowadzić z brzegu, podając lub rzucając tonącemu element pływający.

• Po wyciągnięciu poszkodowanego na brzeg, w przypadku braku oddechu, należy jak najszybciej rozpocząć resuscytację krążeniowo‑oddechową.

• Udzielając pomocy osobie, pod którą załamał się lód, pamiętaj, że jest on zbyt cienki i najprawdobodobniej ciebie również nie utrzyma. Dlatego nigdy nie wchodź na lód, który załamał się pod inna osobą!

• Wzywając pomoc, pamiętaj o numerach alarmowychiRNaU9DGiC_1443523137067_0numerach alarmowych.

• Obejryj animację i przypomnij sobie, w jaki sposób pomóc osobie tonącej.

  RSz0Lzn9SUMfp1

  Wyciąganie osoby tonącej z wody

  Wyciąganie osoby tonącej z wody

  Film dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DnSPfKiUI

  Wyciąganie osoby tonącej z wody

iRNaU9DGiC_1443523137067_0

R48sVWEvdwa6W1

Ogólnopolskie numery alarmowe

Słowniczek

Zadania