Zastanów się
Dokonaj analizy porównawczej dzieła plastycznego i utworu literackiego. Zapoznaj się z poleceniami i śledź poszczególne etapy służące porównaniu.
Etap pierwszy: znajdowanie podobieństw
Etap pierwszy: znajdowanie podobieństw. Odpowiedz na poniższe pytania:
Zastanów się, co łączy obraz Remrandta i wiersz Grochowiaka?
Znajdź i zapisz wszystkie punkty wspólne między tymi dziełami.
Czy wiersz jest opisem obrazu?
Czy nazwałbyś go ekfrazą, czy raczej poetycką interpretacją dzieła malarskiego?
Które elementy dzieła plastycznego znalazły swoje odzwierciedlenie w wierszu Grochowiaka?
Fragmenty wiersza, które odnoszą się do elementów obrazu
Stanisław Grochowiak | Rembrandt Harmenszoon van Rijn Lekcja anatomii doktora Tulpa lub Lekcja anatomii dra Nicolasa Tulpa |
|---|---|
tytuł - Lekcja anatomii (Rembrandta) - jest parafrazą tytułu obrazu, powstałą z połączenia tytułu płótna i nazwiska malarza | tytuł znany w podwójnym brzmieniu Lekcja anatomii doktora Tulpa lub Lekcja anatomii dra Nicolasa Tulpa |
„człowiek ten/ (...) Dostojny niby owoc odjęty delikatnie/ Uprzejmie/Poda wam/Świecenie swego wnętrza” i „odrzućmy to/Co napęczniało na nim” | zmarły człowiek leżący na stole, z rozkrojoną lewą ręką |
„Panowie”, „Niech pan z prawicy”, „Panowie spojrzą”, „Kto z panów”, „Pan z prawicy” | siedmiu lekarzy towarzyszących doktorowi Tulpowi |
„Świecenie swego wnętrza | jasne światło na martwym ciele |
„pora już spóźniona/Zapada zmierzch/Jest szaro” | monochromatyczna i stonowana kolorystyka obrazu |
konstrukcja wiersza jako monolog lekarza przeprowadzającego sekcję | postać doktora Tulpa, wygłaszanie wykładu (gest jego lewej ręki) |
Etap drugi: przekład z języka malarskiego na poezję
Czy i w jaki sposób Grochowiak opisuje obraz?
Odpowiedz na pytanie: czy i w jaki sposób Grochowiak opisuje obraz?
Etrap trzeci: problematyka nadana przez poetę
Etrap trzeci: problematyka nadana przez poetę. Odpowiedz na poniższe pytania:
Czy Grochowiak wniósł tu jakąś inną, własną problematykę? Jeśli tak, to czy jest ona bezpośrednio związana z obrazem?
Zastanów się (choć będzie to tylko spekulacja), co mogło być powodem napisania tego wiersza?
Odpowiadając na to pytanie, weź pod uwagę czas powstania obu dzieł
Lekcja anatomii (Rembrandta) nie jest klasyczną ekfrazą, choć może lepiej byłoby powiedzieć, że jest nie tylko ekfrazą. Za ekfrazą przemawia fakt, że znajdują się tu elementy opisu obrazu: odwołanie do postaci przedstawionych na płótnie, sekcji zwłok, odniesienie do kolorystyki i światłocienia. Opis płótna współistnieje z refleksjami poety. W dziele Rembrandta współczesny artysta odnajduje treści i inspiracje dla własnych refleksji na temat poznania człowieka, istoty człowieczeństwa.
Etap czwarty: relacja między wierszem a obrazem
Etap czwarty: relacja między wierszem a obrazem. Odpowiedz na poniższe pytania.
W jaki sposób dzieła te korespondują ze sobą?
Czy możliwa jest interpretacja wiersza bez znajomości obrazu?
Czy wiersz zachował swoją „autonomię poetycką” (jest samodzielnym i wartościowym dziełem sztuki, które może istnieć niezależnie od obrazu)?
Wiersz zachowuje autonomię artystyczną. Jego interpretacja bez znajomości obrazu jest jednak znacznie utrudniona. Nie znając płótna, czytelnik może mieć trudność w zrozumieniu dzieła poetyckiego.
Etap piąty: podsumowanie i ocena
Ten etap interpretacji ma zawierać twoje osobiste sądy i wrażenia. Na podane poniżej przykładowe pytania musisz odpowiedzieć samodzielnie.
Czy poetycka wizja zainspirowana dziełem holenderskiego malarza okazała się w udana?
Czy wiersz pozwolił ci ujrzeć w „nowym świetle” obraz Rembrandta?
Czy uruchomił twoją wyobraźnię?
Czy sposób odczytania sztuki Rembrandta przez poetę jest ci bliski?
Czy obraz i wiersz powiedziały o człowieku coś nowego, interesującego?
Które dzieło jest ci bliższe? Dlaczego?