Absolutyzm od łac. absolutus („nieskrępowany więzami” [prawa], „zupełny”, „całkowity”). Koncepcja władzy politycznej całkowicie skupionej przez jeden podmiot (jednoosobowy lub kolegialny) który posiada wyłączność rządzenia w zakresie władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Władza absolutna jest nieograniczona i niepodzielna. Nie podlega wewnętrznej kontroli (osób rządzonych) ani zewnętrznej (innych podmiotów władzy w uniwersum politycznym).

Absolutyzmem nazywamy też okres w historii politycznej Europy, w którym ta forma ustrojowa była dominująca (XVI–XVIII). Przykładami słynnych monarchii są: monarchia absolutna króla Francji Ludwika XIV (1643–1715), monarchia oświecona w XVIII wieku (Fryderyka II w Prusach, Józefa II w Austrii, carycy Katarzyny II w Rosji) i monarchia hiszpańska XVI wieku.

W węższym znaczeniu absolutyzm to koncepcja rządów monarchicznych tzw. absolutyzm monarszy. Czyli zespół różnych uzasadnień modelu ustrojowego władzy absolutnej (XVI–XVIII). Można tu wyróżnić absolutyzm klasyczny i absolutyzm oświecony (sięgający swoimi korzeniami Renesansu).

Absolutyzm klasyczny to model władzy, w której król osobiście decyduje o całokształcie spraw państwowych, posiada wyłączność „rozkazywania”, czyli tworzenia norm obowiązujących poddanych, których sam nie musi przestrzegać. Łączy się z koncepcją suwerenności monarchy, która oznacza koncentrację władzy; władza królewska ma legitymację religijną. Absolutyzm oświecony to koncepcja, w której władza skuteczna to nieograniczona władza jednostki. Monarcha „oświecony” światłem rozumu, autonomicznie rozpoznaje kierunek reform koniecznych dla postępu i szczęścia poddanych. Rządzi za pomocą silnej i scentralizowanej administracji.

Absolutyzm to też pojęcie opisujące praktykę sprawowania władzy, najczęściej przez despotyczną jednostkę (dyktator, tyran) lub rzadziej grupę (partia, junta wojskowa). W tym potocznym sensie wszystkie systemy rządów pozostających poza kontrolą społeczną mogą zostać nazywane „absolutnymi”).