GALERIA ZDJĘĆ

• 1. Rodzaje uszkodzeń budynków11. Rodzaje uszkodzeń budynków

• 2. Uszkodzenia budynków spowodowane wodami powodziowymi i uszkodzenia fizyczne22. Uszkodzenia budynków spowodowane wodami powodziowymi i uszkodzenia fizyczne

• 3. Uszkodzenia wywołane przez mróz, rysy skurczowe, przemoknięcie ściany i wykwity solne33. Uszkodzenia wywołane przez mróz, rysy skurczowe, przemoknięcie ściany i wykwity solne

• 4. Reakcje spoiwa, plamy rdzy, korozja chemiczna i mikroorganizmy44. Reakcje spoiwa, plamy rdzy, korozja chemiczna i mikroorganizmy

• 5. Naloty glonów, porost mchu, obrośnięcie porostami, zagrzybienie i rozwój pleśni55. Naloty glonów, porost mchu, obrośnięcie porostami, zagrzybienie i rozwój pleśni

• 6. Powiązane ćwiczenia66. Powiązane ćwiczenia

1. Rodzaje uszkodzeń budynków

Uszkodzenia budynków spowodowane działaniem wody

Zawilgocenie obiektów budowlanych może być spowodowane następującymi czynnikami:

• kapilarnym podciąganiem wilgoci z gruntu,

• pochłanianiem (sorpcją) wilgoci z powietrza przez porowate, niezabezpieczone materiały,

• zbieraniem się pary wodnej na tzw. mostkach termicznych,

• działaniem wody pochodzącej z rynien, rur spustowych, nieszczelności dachu lub instalacji sanitarnej i c.o.,

• powodziami.

Obecność wilgoci daje początek procesom niszczenia murów. Długotrwałe działanie wody, w której obecne są roztwory soli, powoduje jeszcze większą zdolność higroskopijnego pochłaniania wilgoci przez mury. Na ich powierzchniach pojawiają się wykwity, przebarwienia, a także skrystalizowana sól. Są one wynikiem działania chlorków, azotanów i siarczanów. Dodatkowo proces krystalizacji sprzyja powstawaniu naprężeń rozciągających powodujących pęknięcia.

Działanie wilgoci powoduje również spadek właściwości cieplnych materiałów, których użyto do budowy danego obiektu.

Rodzaje uszkodzeń wywołanych działaniem wody:

Podczas osuszania budynku należy ustalić, co jest przyczyną działania wilgoci oraz jakie skutki spowodowało to działanie, a następnie zaplanować osuszanie i remont.

W celu naprawy uszkodzonych elementów budynku należy:

• ustalić jego wiek,

• określić rodzaj materiału, z którego wykonane są fundamenty i ściany,

• zlokalizować źródło wody lub zawilgocenia,

• określić stan izolacji poziomej,

• określić stan techniczny budynku, w tym izolacyjność termiczną ścian zewnętrznych oraz fundamentów,

• przeprowadzić analizę i pomiar stopnia zawilgocenia budynku i występowania soli,

• wybrać metodę osuszania oraz usunięcia wszelkich źródeł zniszczeń, a także wykonania zabezpieczeń oraz renowacji uszkodzonych struktur.

Podczas prowadzenia prac renowacyjnych bardzo istotne jest sprawdzanie aktualnego stanu zawilgocenia, co pozwala ustalić, czy budynek wymaga osuszenia, czy też wystarczy wykonanie odpowiedniej izolacji. Kontrolowanie stopnia zawilgocenia pozwala również wybrać odpowiednią metodę osuszania oraz materiały do prac remontowych.

Dopuszczalna wartość wilgotności dla murów w zależności od materiału, z którego zostały wykonane:

• z cegły ceramicznej pełnej – 3%,

• z betonu komórkowego – 12%,

• z wełny mineralnej w warstwie termoizolacyjnej – 8%.

Metody osuszania ścian

Osuszanie naturalne – zależy od przepływu powietrza, może być wspomagane przy użyciu dmuchaw. Metoda ta polega na odprowadzeniu wody z zalanej powierzchni, a następnie jej wysuszeniu.

W celu przyspieszenia tego procesu można wykonać następujące zabiegi: nawiercić otwory w osuszanej powierzchni, ustawić ekrany zewnętrzne i wewnętrzne, usunąć powłoki malarskie, usunąć tynki, nałożyć porowate tynki renowacyjne lub osuszające.

Osuszanie sztuczne – wszelkie działania techniczne i organizacyjne prowadzące do trwałego zmniejszenia wilgotności do stanu równowagi. Wśród czynności tych można wymienić: ogrzewanie zawilgoconych powierzchni przez nagrzewnice, promienniki podczerwieni, źródła mikrofalowe, suszenie próżniowe (obniżenie ciśnienia).

Aby skuteczne osuszyć zawilgocone przegrody, można połączyć kilka sposobów, jednak najważniejsze jest zapewnienie przepływu powietrza. Wśród urządzeń stosowanych w osuszaniu sztucznym należy wymienić: nagrzewnice elektryczne lub gazowe oraz wentylatory mechaniczne (stosowane jednocześnie), osuszacze absorpcyjne, osuszacze kondensacyjne, pompy i komory próżniowe, urządzenia oparte na metodach termoiniekcyjnych.

Osuszanie przy użyciu nagrzewnic doprowadza do odparowania wilgoci pod wpływem wysokiej temperatury, powstałą w ten sposób parę wodną należy usunąć przez wietrzenie lub użycie wentylatorów.

Osuszanie przy użyciu urządzeń kondensacyjnych polega na skropleniu obecnej w pomieszczeniu wilgoci, która zbiera się w pojemniku. Przy tej metodzie należy dobrze uszczelnić i zaizolować osuszane pomieszczenie. Nie stosuje się jej do osuszania trudno dostępnych miejsc, takich jak stropy, stropodachy, ściany warstwowe itp.

Urządzenia absorpcyjne działają w oparciu o wykorzystanie zjawiska pochłaniania pary wodnej z powietrza za pomocą sorbentu wilgoci, czyli specjalnego materiału. Dodatkowo działanie tego typu urządzeń wspomagane jest nagrzewaniem, a zgromadzone skropliny odprowadzane są na zewnątrz. W tej metodzie również ważne jest odizolowanie i uszczelnienie osuszanego pomieszczenia, zaś praca urządzenia absorpcyjnego może być wspomagana próżniowaniem, co skraca cały proces.

Dzięki tego typu urządzeniom osuszanie można przeprowadzić w trudno dostępnych miejscach, a niska temperatura nie stanowi przeszkody.

Termoiniekcja polega na użyciu specjalnych urządzeń termowentylacyjnych umieszczonych w nawierconych w zawilgoconej powierzchni otworach. Wprowadza się do nich nagrzane powietrze, a dzięki zjawisku termodyfuzji wilgoć zostaje usunięta. Metoda ta pozwala na osuszenie dość grubych ścian (ok. 100 cm).

Rodzajem metody termoiniekcji jest metoda parafinowa. Stosuje się w niej elementy grzejne zasilane prądem o wysokim natężeniu. Urządzenia te umożliwiają nasączenie muru odpowiednią ilością parafiny. W tym samym czasie zostaje usunięta wilgoć, a mur zostaje uszczelniony. Metoda ta ma zastosowanie podczas renowacji budynków zabytkowych.

W metodzie mikrofalowej wykorzystuje się promieniowanie mikrofal o częstotliwości 2,45 GHz. Promieniowanie jest absorbowane przez wolne molekuły wody. Można zainstalować kilka urządzeń i odpowiednio je rozmieścić lub wybrać jedno, które będzie przesuwane po osuszanej powierzchni.

Osuszanie z użyciem metod próżniowych stosuje się do podłóg oraz innych niewielkich elementów. Suszenie polega na usunięciu wody pod wpływem bardzo niskiego ciśnienia.

Należy pamiętać, że skuteczność i trwałość osuszania zależy od wykonania izolacji przeciwwilgociowych.

Uszkodzenia fizyczne ścian są powodowane przez nierównomierne przemieszczanie elementów konstrukcji – stropów, posadzek lub fundamentów. Przyczyną takich zjawisk może być niewłaściwie przygotowane podłoże (niewłaściwie zagęszczone), pęcznienie lub skurcz gruntu, przemieszczanie gruntu, wymywanie, zwiększenie obciążeń gruntu spowodowane ruchem pojazdów lub eksploatacją górniczą.

Inną przyczyną pęknięć może być skurcz lub pęcznienie muru, dlatego należy unikać łączenia ze sobą w jednej konstrukcji muru materiałów o różnych odkształceniach, czyli np. betonowych i ceramicznych.

By zapobiec tego typu uszkodzeniom, należy już na etapie projektowania ograniczyć możliwość ugięcia stropów.

Uszkodzenia wywołane przez mróz, rysy skurczowe, przemoknięcie ściany i wykwity solne

Uszkodzenia mrozowe wywołane są zwiększeniem objętości wody zamarzającej w porach materiału, co prowadzi do zmniejszenia jego wytrzymałości, a w konsekwencji do uszkodzenia.

Przyczyną tego rodzaju uszkodzeń jest również działanie wilgoci, która wnika w strukturę muru w wyniku nieszczelnej izolacji. Obniżenie temperatury do takiej wartości, w której woda zmienia się w lód, powoduje wzrost jej ciśnienia. Zawilgocone ściany mają obniżoną odporność na ściskanie, co powoduje utratę ich właściwości konstrukcyjnych.

Najpierw pojawiają się mikroskopijne zmiany w strukturze porowatej materiałów budowlanych, następnie w wyniku wielokrotnych cykli zamarzania i odmarzania prowadzą do widocznych uszkodzeń. Dodatkowym czynnikiem wpływającym na powstawanie uszkodzeń jest działanie soli występujących w wodzie.

Uszkodzenia wywołane mrozem mają postać pęknięć, rozwarstwień, a także przejawiają się w odpadaniu i łuszczeniu tynku.

Rysy skurczowe powstają w wyniku skurczu i pęcznienia muru lub innych elementów konstrukcyjnych. Rysy skurczowe mają nieregularny przebieg tworzący pajęczynę. Mogą powstać bezpośrednio po nałożeniu tynku w wyniku zbyt szybkiego wysychania lub dużej różnicy parametrów wytrzymałościowych zaprawy tynkarskiej i podłoża.

Sposób naprawy uszkodzonej w ten sposób powierzchni zależy przede wszystkim od przyczyn powstania zarysowań oraz od ich liczby.

Pojedyncze rysy, których szerokość już się nie zmienia, należy rozkuć lub naciąć, a następnie wzmocnić preparatem gruntującym i wypełnić zaprawą naprawczą polimerowo‑cementową.

Gdy powierzchnia tynku pokrytego rysami jest większa, trzeba zastosować cały system naprawczy, na który składa się gruntowanie podłoża, siatka (np. z włókna szklanego) oraz zaprawa naprawcza, a następnie elastyczna farba elewacyjna.

W przypadku rys o zmiennej szerokości naprawa staje się trudniejsza. Można wtedy rozkuć rysę na szerokość minimum 8 mm, zagruntować odsłoniętą powierzchnię, wypełnić zaprawą polimerowo‑cementową, a następnie – po wyschnięciu – umieścić w szczelinie sznur dylatacyjny i wypełnić ją elastyczną masą (np. poliuretanową, silikonową lub akrylową). W ten sposób rysa zostanie przekształcona w dylatację.

Pęknięcia murów będących elementami niekonstrukcyjnymi można naprawić przez przemurowanie. Polega ono na usunięciu materiałów objętych uszkodzeniem i zastąpieniu ich nowymi. Zabieg tego rodzaju stosuje się w przypadku, gdy pęknięcie jest większe niż 5 mm, zaś szerokość odcinka podlegającego naprawie nie powinna przekraczać 120 cm. Materiały budowlane należy dobrać do tych, z których została wykonana uszkodzona ściana. Wskazane jest użycie zbrojenia lub zapraw bezskurczowych.

Inną metodą naprawy rys jest zastosowanie iniekcji materiału wiążącego, który wprowadza się grawitacyjnie lub pod ciśnieniem.

Do przemoknięcia ścian dochodzi, gdy woda napływa z zewnątrz – z powierzchni terenu, rur spustowych, rynien, przeciekającego dachu, ścian, okien lub nieszczelnych instalacji, a także podczas powodzi. Ma ono wpływ na powstawanie wykwitów solnych, uszkodzeń mrozowych, rys skurczowych itp.

Kiedy dochodzi do przemoknięcia ścian, należy przede wszystkim usunąć jego przyczynę, a następnie osuszyć ścianę za pomocą metod naturalnych lub sztucznych.

Wykwity solne powstają w wyniku zawilgocenia. Związki chemiczne obecne w wodzie krystalizują się na powierzchni murów w postaci nalotów. Są to najczęściej roztwory chlorków, siarczanów i azotanów. Ich obecność może powodować trwałe odbarwienie zewnętrznej warstwy.

Sól krystalizuje się w strefie odparowania wilgoci podczas wysychania powierzchni. Dodatkowo obecność soli w murze powoduje pochłanianie wilgoci z powietrza, a zwiększenie objętości soli podczas krystalizacji jest przyczyną naprężeń działających destrukcyjnie na strukturę i powierzchnię muru.

Wykwity solne są konsekwencją nieskutecznie wykonanych izolacji będących przyczyną podciągania wilgoci i wnikania jej w pory materiałów, z których został wybudowany obiekt. Podobnie jak w przypadku zawilgocenia pierwszą podstawową czynnością podczas usuwania wykwitów jest usunięcie przyczyny zawilgocenia i osuszenie.

Pierwszą czynnością podczas usuwania wykwitów solnych jest ustalenie, jaki rodzaj soli wywołał uszkodzenie. Wykwity można usunąć suchą szczotką lub zmyć czystą wodą, a następnie osuszyć. Można również wykonać piaskowanie powierzchni muru, który w dalszej kolejności należy zabezpieczyć preparatem hydrofobizującym przed wchłanianiem wody.

Do oczyszczania ścian używa się również środków chemicznych na bazie kwasu solnego, po użyciu takiego środka należy użyć szczotki oraz zmyć powierzchnię czystą wodą.

Metodą usuwania soli z muru jest też zastosowanie tynków renowacyjnych, które akumulują szkodliwe substancje. Tynki te powinny mieć specjalny certyfikat WTA zapewniający ich skuteczność i jakość.

Zanieczyszczenia i odspojenia tynków

Obiekty usytuowane w przestrzeni miejskiej i przemysłowej narażone są na działanie dymów, sadzy, węgla, cząstek organicznych, olejów, pyłów oraz emisję spalin pochodzących z poruszających się po ulicach pojazdów. Szkodliwe substancje i pyły osadzają się na powierzchniach budynków i tworzą zanieczyszczenia, które trudno usunąć. Oprócz niszczenia walorów estetycznych powstałe w ten sposób zanieczyszczenia mogą być powodem swobodnego odparowania wody oraz powstawania naprężeń, a także łuszczenia się powierzchni tynków.

Aby usunąć powstałe w ten sposób zanieczyszczenia, należy zastosować metody mechaniczne, takie jak:

• czyszczenie ścierne z wykorzystaniem sprężonego powietrza, wody pod ciśnieniem lub materiału ściernego (piasku kwarcowego, pyłu marmurowego, mikrogranulek szkła itp.),

• szczotkowanie,

• odpylanie.

Inną metodą jest użycie środków chemicznych, które zawierają kwasy, zasady, biocydy, detergenty i rozpuszczalniki. Zawsze należy wziąć pod uwagę rodzaj czyszczonej powierzchni i odpowiednio je dobrać. Konieczne jest również spłukanie wodą tego typu preparatów.

Kolejnym rodzajem uszkodzeń murów są odspojenia i osłabienia przyczepności tynków. Może do nich dojść w wyniku odsysania wody z zaprawy tynkarskiej przez mur już na etapie wykonywania robót tynkarskich. Osłabiona zaprawa z czasem zaczyna odspajać się od powierzchni budynku. Podobny skutek wywołuje zbyt mała chłonność muru, a także zastosowanie tynków o większej wytrzymałości niż podłoże oraz tynków o strukturze zbyt zwartej i nieprzepuszczalnej.

Uszkodzenia biologiczne

Drobnoustroje samożywne (autotroficzne) również mogą stanowić przyczynę uszkodzeń elementów budynków. Są to: glony, porosty, bakterie, a także heterotrofy, czyli grzyby i pleśnie będące powodem korozji biologicznej.

Mikroorganizmy rozwijające się w murach i stropach zazwyczaj pochodzą z wód gruntowych transportujących je z gleby. Innym źródłem może być składowanie zagrzybionego drewna lub stosowanie zagrzybionych materiałów. Na dynamikę rozwoju szkodliwych drobnoustrojów ma wpływ zawilgocenie, skład chemiczny podłoża, a także obecność substancji organicznych i mineralnych oraz odpowiednia temperatura.

Glony i porosty powodują korozję kamieni z piaskowca lub wapienia, cegły klinkierowej, a nawet granitu. Porowate powierzchnie sprzyjają gromadzeniu się kurzu i brudu stanowiących pożywkę dla grzybów i pleśni, a także doskonałą przyczepność dla porostów. Ściany północne, pozbawione działania słońca, znajdujące się pośród dużego zagęszczenia budynków lub na terenach o podwyższonej wilgotności sprzyjają rozwojowi mikroorganizmów.

Na budynkach dotkniętych korozją biologiczną występują brunatno‑szare plamy, które powstają pod wpływem wydzielanego przez grzyby barwnika – melaniny, zaś zielone plamy są efektem porostu glonami.

Dodatkowym działaniem destrukcyjnym jest obecność wilgoci kumulowanej przez mikroorganizmy. Długotrwałe zawilgocenie powoduje wnikanie wody w głąb muru, co sprzyja korozji mrozowej, zaś rozrastanie grzybni i systemu korzeniowego roślin powoduje mechaniczne uszkodzenia ścian i innych elementów budynków. Materiał budowlany pęka i kruszy się. Poza tym mikroorganizmy wydzielają enzymy powodujące rozkład substancji organicznych, natomiast wydzielanie kwasów jest przyczyną rozkładu węglanu wapnia obecnego w zaprawach i tynkach. Grzyby wydzielają kwasy organiczne, lotne substancje toksyczne oraz miliony zarodników, co jest przyczyną skażenia powietrza w zagrzybionym budynku.

Powierzchnie dotknięte działaniem mikroorganizmów oczyszcza się środkami chemicznymi, które mają działanie dezynfekcyjne i biobójcze. Środki takie powinny wnikać głęboko w powierzchnię murów. Poza tym konieczne jest skucie i usunięcie wszelkich śladów zagrzybienia. Preparaty biobójcze można nanosić za pomocą pędzla lub poprzez opryskiwanie, najlepiej zrobić to przynajmniej trzy razy co godzinę lub dwie. Następną czynnością jest pokrycie uszkodzonego miejsca środkiem hydrofobizującym oraz w dalszej kolejności – farbą silikonową o podwyższonej odporności biologicznej.

Uszkodzenia i naprawa izolacji wodochronnych

Izolacje wodochronne mają za zadanie zabezpieczyć budynek przed szkodliwym działaniem wody w postaci opadów atmosferycznych, wód gruntowych oraz wód powstałych na skutek topnienia śniegu.

Izolacje tego typu stosuje się do ochrony fundamentów i piwnic położonych poniżej poziomu wody gruntowej, w konstrukcjach stropodachów, balkonów, tarasów, loggii itp. Izolacje te powinny być całkowicie szczelne i stanowić ciągły układ złożony z jednej lub kilku warstw. Przy tym izolacje wodochronne powinny być dodatkowo zabezpieczone przed uszkodzeniami atmosferycznymi i mechanicznymi.

Uszkodzenia izolacji wodochronnych wynikają z błędów projektowych oraz błędów wykonawczych. Jeśli na etapie projektowania nie zostanie odpowiednio dobrany rodzaj hydroizolacji, może ona nie spełnić zamierzonej funkcji. Podobnie dzieje się, gdy podczas wykonywania warstw izolacji zostaną popełnione błędy np. w doborze materiału wodochronnego, połączeniu izolacji pionowej z poziomą, uszczelnieniu przejść rurowych czy dylatacji.

Efektem uszkodzeń izolacji przeciwwodnych są zawilgocenia i przecieki, które z kolei przyczyniają się do zmniejszenia izolacyjności termicznej przegród, strat ciepła i przemarzania. Konsekwencją zawilgocenia są wykwity solne, zagrzybienie i rozwój pleśni.

Zanim zostaną podjęte prace związane z naprawą izolacji wodochronnej, należy określić miejsce uszkodzenia oraz jego przyczynę. Można to zrobić na etapie osuszania zawilgoconej powierzchni – w miejscu nieszczelności przegroda będzie wysychała wolniej, a wilgoć może się pojawić po zakończeniu osuszania.

Aby naprawić połączenie izolacji pionowej z izolacją poziomą budynku, należy odsłonić ścianę fundamentową, oczyścić hydroizolację i nałożyć łatę w miejscu połączenia ławy fundamentowej ze ścianą. Na tym etapie ważny jest dobór odpowiednich materiałów izolacyjnych, który zależy od rodzaju zastosowanych wcześniej powłok. W przypadku, gdy uszkodzona izolacja pozioma była wykonana z papy, a pionowa z emulsji asfaltowej, trzeba użyć masy polimerowo‑bitumicznej. Po oczyszczeniu i zagruntowaniu uszkodzonej izolacji wykonuje się wyoblenie z tej masy. Po wyschnięciu nanosi się jej kolejną warstwę, tworząc pas szeroki na 20 cm, przy czym 10 cm pokrywa ścianę, a drugie 10 ławę.

Gdy nieszczelność jest skutkiem uszkodzenia izolacji rolowej, która wystaje poza lico ściany, należy odsłonić hydroizolację do miejsca połączenia ławy fundamentowej z posadzką. Najczęściej wiąże się to z usunięciem posadzki. Trzeba odchylić pasy papy, oczyścić podłoże, a następnie wkleić taśmę przy użyciu mineralnego szlamu. Następnie odchylone pasy papy należy przykleić przy użyciu bezrozpuszczalnikowej masy bitumicznej, a w dalszej kolejności nałożyć masę polimerowo‑bitumiczną na pas o szerokości 20‑25 cm. Po wykonaniu takiego uszczelnienia można dopiero zrekonstruować posadzkę.

2. Uszkodzenia budynków spowodowane wodami powodziowymi i uszkodzenia fizyczne

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

3. Uszkodzenia wywołane przez mróz, rysy skurczowe, przemoknięcie ściany i wykwity solne

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

4. Reakcje spoiwa, plamy rdzy, korozja chemiczna i mikroorganizmy

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

5. Naloty glonów, porost mchu, obrośnięcie porostami, zagrzybienie i rozwój pleśni

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści

Powiązane ćwiczenia

Powrót do spisu treścisPowrót do spisu treści