Związek związkowi nierówny, tu poboczny, a tam główny
Rozwiń podane zdania nierozwinięte, dodając określenia z ramki.
własnym, Ariadnie, lotosów, puszkę, w labiryncie, odbiciu, skrzydła, dzięki, Minotaura, niebezpieczną, Pomysłowy, Ciekawska, Piękny, pierwsze, w swoim, kilka, Odyseusza
4 określenia orzeczenia: Tezeusz ............................ ............................ zabił mieszkającego ............................ .............................
1 określenie podmiotu, 2 określenia orzeczenia: ............................ Dedal zaprojektował ............................ .............................
1 określenie podmiotu, 2 określenia orzeczenia: ............................ Pandora otworzyła ............................ .............................
1 określenie podmiotu, 3 określenia orzeczenia: ............................ Narcyz zakochał się ............................ ............................ .............................
1 określenie podmiotu, 2 określenia orzeczenia: Towarzysze ............................ zjedli ............................ .............................
Orzeczenie i podmiot tworzą związek główny (najważniejszy) w zdaniu.
Pozostałe wyrazy w zdaniu tworzą związki poboczne.
Zdania rozwinięte, w których występują liczne związki poboczne, zawierają znacznie więcej informacji niż zdania nierozwinięte:
Narcyz zakochał się. (zdanie nierozwinięte, tylko związek główny)
Piękny Narcyz zakochał się w swoim własnym odbiciu. (zdanie rozwinięte, związek główny i cztery związki poboczne)
Narcyz – co zrobił? – zakochał się (związek główny)
Narcyz - jaki? - piękny
zakochał się – w kim? – w odbiciu
odbiciu - czyim? - swoim
odbiciu - czyim? - własnym
Wyrazy w związkach nie są równorzędne, mniej ważny określa ważniejszy. Nadrzędnym jest ten wyraz, którym pytamy (jaki Narcyz?), a podrzędnym ten, którym odpowiadamy (piękny).
Znajdź i oznacz w zdaniach związki główne (podmiot - kolorem niebieskim, orzeczenie - kolorem czerwonym).
czerwony niebieski
Na samym środku raju Bóg zasadził drzewo wiadomości dobrego i złego.
W tym jednym drzewie krążyły soki dobra i zła.
Raj przecinała wielka rzeka rozdzielająca się na cztery tak samo potężne odnogi.
Wody tych rzek toczyły płytki złota i drogie kamienie.
Przeczytaj związki główne z powyższych zdań. Zastanów się, jak wiele informacji kryje się w związkach pobocznych.
Wybierz jedno spośród powyższych zdań rozwiniętych. Przepisz je tutaj lub do zeszytu i wypisz z niego wszystkie związki poboczne.
Ułóż związki wyrazowe z rozsypanych wyrazów. Sprawdź w słowniku języka polskiego znaczenia nieznanych ci związków.
niewiniątek, grosz, soli, owoc, Tomasz, ciemności, ręce, z nieba
| niewierny | |
| manna | |
| rzeź | |
| słup | |
| egipskie | |
| wdowi | |
| umywać | |
| zakazany |
Z podanych zdań wypisz tutaj lub w zeszycie związki główne oraz poboczne. Zadaj pytania o wyrazy podrzędne.
Wielkie płazy wyłażą z wody.
Skrzydlate ptaki wzbijają się nad ziemię.
Stwórca ukończył swoje wielkie dzieło.
Aby narysować wykres zdania pojedynczego, należy znaleźć związek główny i zapisać go w jednej linii, najpierw podmiot, potem orzeczenie.
Następnie znajdź określenia podmiotu i określenia orzeczenia, zapisz je odpowiednio w dwóch grupach. Pamiętaj, że ustawiasz wszystkie wyrazy według ważności. Nadrzędne wyrazy stoją wyżej niż podrzędne.
Między poszczególnymi wyrazami będącymi w związku należy zadać pytania.
Oto wykres zdania: Pierwsza kobieta powstała z żebra Adama.
Narysuj w zeszycie wykresy następujących zdań:
Adam żył w boskim raju.
Podstępny wąż skusił Ewę.
Ciekawa kobieta szybko zerwała zakazany owoc.
Nowe stworzenie z długimi włosami ciągle staje mi na drodze.
Piękne kwiaty pojawiły się na nagiej ziemi.
Na niebieskim firmamencie zabłysły lśniące gwiazdy.
Wszystkie zwierzęta żyły ze sobą w przyjaźni.
Dobry Bóg ulepił z gliny człowieka.