Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Utożsamianie bezpieczeństwa wyłącznie z siłami zbrojnymi, obroną granic czy paktami międzynarodowymi jest uproszczeniem. Jednak takie instytucje, jak Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu czy Ministerstwo Edukacji i Nauki, raczej nie są kojarzone z bezpieczeństwem. Czy słusznie?

W celu przygotowania się do tej lekcji przypomnij sobie lub sprawdź jakie jest miejsce społecznych podsystemów wsparcia w systemie bezpieczeństwa narodowego Polski.

Pomocny może być inny e‑materiał pt. System bezpieczeństwa narodowego - ogólna charakterystykaP1BhgMtcnSystem bezpieczeństwa narodowego - ogólna charakterystyka

iOGe8Grsim_d5e152
Nauczysz się
  • wymieniać cele funkcjonowania społecznych podsystemów wsparcia systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej;

  • wymieniać i charakteryzować społeczne podsystemy wsparcia;

  • przedstawiać społeczny potencjał bezpieczeństwa.

iOGe8Grsim_d5e152

1. Cele funkcjonowania społecznych podsystemów wsparcia

Konstytucyjnym celem działań w społecznej sferze bezpieczeństwa jest rozwój społecznego potencjału bezpieczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa narodowego. W związku z tym społeczne podsystemy wsparcia zmierzają do stworzenia bezpiecznych warunków rozwoju potencjału społecznego oraz właściwego sobie wsparcia pozostałych ogniw polskiego systemu bezpieczeństwa narodowego.

Ze względu na wszechstronność podsystemów wsparcia trudno jest wymienić wszystkie elementy wchodzące w ich skład. Do najważniejszych zaliczyć należy:

  • instytucje ochrony kultury i dziedzictwa narodowego,

  • systemy bezpieczeństwa socjalnego i demograficznego,

  • systemy rozwijające potencjał intelektualny, naukowy i technologiczny,

  • środki masowego przekazu.

iOGe8Grsim_d5e213

2. Społeczny potencjał bezpieczeństwa oraz instytucje go rozwijające

Nadrzędnym celem działań społecznych podsystemów wsparcia jest rozwój społecznego potencjału bezpieczeństwa, na który składa się:

  • tożsamość narodowa i dziedzictwo kulturowe,

  • bezpieczeństwo socjalne,

  • potencjał demograficzny,

  • kapitał społeczny i społeczeństwo obywatelskie,

  • potencjał intelektualny, naukowy i technologiczny.

Cechą charakterystyczną każdego narodu jest tożsamość narodowa jego członków, czyli poczucie odrębności wobec innych narodów oraz przynależność do danej zbiorowości mającej wspólną świadomość i doświadczenia historyczne. Zdefiniowana w ten sposób tożsamość narodowa jest wyznaczana i kształtowana przez czynniki narodotwórcze, wśród których wyjątkowe znaczenie ma dziedzictwo narodowe, w tym kultura narodowa. Dążenie do jego upamiętniania i przekazywania kolejnym pokoleniom jest jednym z podstawowych aspektów rozwijania tożsamości narodowej.

R1FGAfsmwl5nH
Melodia Hymnu Rzeczypospolitej Polskiej
Polecenie 1

Wyjaśnij, dlaczego upamiętnianie i przekazywanie dziedzictwa narodowego jest ważnym elementem w procesie zapewniania bezpieczeństwa narodowego.

R8dTmA9DxeuXn
(Uzupełnij).

Tożsamość narodu polskiego kształtują: wspólny język narodowy, symbole narodowe (w tym godło, barwy oraz hymn), tradycja historyczna, religia, obyczaje oraz wspomniane już dziedzictwo narodowe (kulturowe).

Zasadniczą rolę wśród instytucji państwowych zajmujących się realizacją celów związanych z ochroną i rozwojem dziedzictwa narodowego pełni Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu. Do podstawowych zadań Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu zalicza się:

  • planowanie wykorzystania przynależnej mu części budżetu państwa,

  • sprawowanie opieki nad działalnością artystyczną, kulturalną, np. muzealnictwem, kulturą ludową, edukacją kulturalną, a także różnymi rodzajami sztuki, np. teatrem, muzyką, baletem, operą, sztuką estradową, sztukami plastycznymi oraz pisarstwem,

  • wydawanie opinii nt. projektów aktów prawnych dotyczących szeroko pojmowanej kultury i działalności kulturalnej,

  • opracowywanie projektów aktów prawnych z zakresu kultury i działalności kulturalnej,

  • realizację zadań rządu w zakresie ochrony zabytków,

  • inicjowanie przedsięwzięć zmierzających do podtrzymywania, rozwijania i upowszechniania tradycji narodowej oraz dziedzictwa kulturowego,

  • sprawowanie opieki i nadzoru nad szkolnictwem artystycznym,

  • sprawowanie opieki nad sportem i jego upowszechnianiem,

  • wspieranie budowy obiektów sportowych, szkolenia polskich sportowców, organizacji wydarzeń sportowych.

iOGe8Grsim_d5e310

Bezpieczeństwo socjalne jest kolejnym elementem potencjału społecznego Polski. Jest to pojęcie węższe niż bezpieczeństwo społeczne. Dotyczy ono w szczególności kwestii związanych z materialnymi podstawami funkcjonowania społeczeństwa, kwestii poziomu ubóstwa, bezrobocia, możliwości realizacji podstawowych potrzeb ludzi.  Ponadto bezpieczeństwo socjalne może być również dotyczyć wystąpienia czynników ryzyka socjalnegoryzyko socjalneryzyka socjalnego, np. utraty pracy, choroby, inwalidztwa, starości, zwiększenia obciążeń rodzinnych bądź innych zdarzeń losowych.

Ze względu na problemy wynikające z transformacji systemowej rozpoczętej w 1989 r. oraz pogłębiające się rozwarstwienie społeczne i skutki kryzysu finansowego z 2007 r., zapewnienie bezpieczeństwa socjalnego stało się jednym ze strategicznych celów działalności państwa. Rzeczpospolita Polska, podobnie jak wiele innych państw świata, zapewnia bezpieczeństwo socjalne poprzez realizację polityki socjalnej i polityki społecznej. Pierwsza z nich obejmuje działania, których celem jest poprawa materialnych warunków bytowania grup względnie lub absolutnie słabych (np. uboższych, chorych, bezdomnych), wzrost konsumpcji oraz łagodzenie problemów socjalnych (związanych z niedostatkiem lub pogorszeniem poziomu życia). Polityka społeczna jest skierowana do całego społeczeństwa, a jej celem – szeroko pojmowany postęp społeczny, wzrost poziomu życia całego społeczeństwa, zachowanie równowagi społecznej czy też utrzymanie porządku społecznego.

Polecenie 2

Wyjaśnij, w jaki sposób bezpieczeństwo socjalne oddziałuje na ogólny poziom bezpieczeństwa państwa.

R11VNhLsoOf1X
(Uzupełnij).

Bardzo ważnym elementem polityki socjalnej i polityki społecznej jest pomoc społeczna. Ustawa z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej definiuje ją jako instytucję polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

Do zadań pomocy społecznej zalicza się:

  • przyznawanie i wypłacanie świadczeń (w tym finansowych) pomocy społecznej,

  • pracę socjalną,

  • prowadzenie i rozwój niezbędnej infrastruktury socjalnej,

  • analizę i ocenę zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej,

  • realizację zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych,

  • rozwijanie nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

R9XJ41Fea7WDf
Budynek Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.

Rozumianą w ten sposób pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, które współpracują w tym zakresie (na zasadzie partnerstwa) zarówno z organizacjami społecznymi, jak i pozarządowymi, Kościołem katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.
Do najważniejszych instytucji państwowych, zarówno rządowych, jak i samorządowych, zajmujących się pomocą społeczną, zalicza się gminne ośrodki pomocy społecznej oraz ministra rodziny i polityki społecznej.
Gminne ośrodki pomocy społecznej realizują zadania własne i zlecone gminy, w zakresie pomocy społecznej.

Kolejnym elementem potencjału społecznego Rzeczypospolitej jest demografia. Liczba oraz struktura ludności w znaczny sposób determinują poziom bezpieczeństwa państwa, ponieważ wpływa na jego potencjał gospodarczy oraz miejsce w europejskim układzie sił.

Polskę zamieszkuje prawie 38,5 miliona ludzi. Pod względem liczby ludności zajmuje w przybliżeniu 35 miejsce na świecie, a 5. w Unii Europejskiej. W przypadku miejsca na świecie musimy przyjąć pewien margines błędu, m.in. z uwagi na liczne procesy migracyjne, w tym związane z konfliktami zbrojnymi, w wielu regionach świata. Społeczeństwo Polski starzeje się – odnotować można spadek dzietności i wzrost średniej długości życia. Podejmuje się jednak działania aby ten trend zatrzymać i go odwrócić.

Proporcje w strukturze płci zależne są od wieku. Wśród ludności powyżej 65. roku życia zdecydowanie przeważa liczba kobiet (spowodowane jest to głównie wydarzeniami II wojny światowej). Wśród młodszych i najmłodszych obywateli proporcje te przedstawiają się odwrotnie – liczba chłopców jest nieco wyższa od liczby dziewcząt.

Polecenie 3

Na podstawie poniższej ilustracji wyjaśnij, w jaki sposób struktura wieku i płci wpływa na potencjał gospodarczy państwa.

RbCgMm6lS1PKd
Piramida wieku ludności polski 2020.
Źródło: Mały rocznik statystyczny Polski 2021, s. 102, dostępny w internecie: https://stat.gov.pl/ [dostęp 27.08.2021], Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).

Piramida wieku ludności Polski w 2020 roku. Oś pionowa z naniesioną liczbą lat ludności przecina ją na pół. Lata od 0 do 95 i więcej. Oś pozioma z oznaczonymi co 50 tysięcy liczbami oznaczającymi liczbę osób. Jeżeli poprowadzimy dwie półproste - jedną od osi X a drugą od osi Y w taki sposób, że się przetną, otrzymujemy punkt oznaczający ile osób w danym wieku zamieszkuje Polskę. Czynność tą wykonujemy osobno dla prawej strony piramidy - wtedy dowiadujemy się o liczbie kobiet, a osobno dla lewej strony, z której dowiadujemy się o liczbie mężczyzn. Dodatkowo piramida jest kolorystycznie podzielona na trzy części: kolejno ludność w wieku nieprodukcyjnym, produkcyjnym i emerytalnym (a więc również nieprodukcyjnym). Dodatkowo, zaznaczono, że liczna mężczyzn przewyższa liczbę kobiet w przedziale 0‑18 lat, natomiast od około 50 roku życia tendencja się zmienia. Liczba kobiet przewyższa wówczas liczbę mężczyzn. Ostatni fakt wynika z dwóch rzeczy. Po pierwsze, kobiety żyją statystycznie dłużej niż mężczyźni. Po drugie, jest to pozostałość po czasie II Wojny Światowej, kiedy zginęło więcej mężczyzn niż kobiet.

R1EJ2rRb1jDh9
(Uzupełnij).
Polecenie 3

Wyjaśnij, w jaki sposób stosunek liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym i poprodukcyjnym do siebie wzajemnie, wpływa na potencjał gospodarczy państwa.

R1AkookX80xeu
(Uzupełnij).

Potencjał społeczny danego państwa zależy od jego kapitału społecznegokapitał społecznykapitału społecznego oraz społeczeństwa obywatelskiegospołeczeństwo obywatelskiespołeczeństwa obywatelskiego.
Przejawem rozwoju kapitału społecznego i społeczeństwa obywatelskiego jest proces powstawania różnego rodzaju organizacji pozarządowych działających na rzecz wybranego interesu i niedziałające w celu osiągnięcia zysku. Organizacje pozarządowe, czyli np. stowarzyszenia i fundacje, są często nazywane trzecim sektorem. Funkcjonują one obok sektora publicznego (m.in. organy administracji publicznej) oraz rynkowego, do którego zalicza się m.in. firmy i przedsiębiorstwa prywatne. W odróżnieniu od instytucji działających w sektorze publicznym, organizacje pozarządowe powstają z inicjatywy osób prywatnych, ale odmiennie od organizacji działających w sektorze rynkowym, działają one w interesie publicznym, a nie w celach zarobkowych.

W Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2020 roku wskazuje się m.in. na konieczność budowania wiedzy i zdolności do kształtowania bezpieczeństwa narodowego, które mają być oparte na szerokim zaangażowaniu:

  • organów władzy publicznej, w tym samorządowej;

  • jednostek tworzących systemy edukacji, szkolnictwa wyższego oraz nauki i gospodarki;

  • organizacji pozarządowych;

  • obywateli.

Ma to mieć na celu dostosowanie do stale zmieniających się potrzeb, w powiązaniu z promowaniem postaw patriotycznych, powinności obywatelskich oraz zachowań prospołecznych.

R1KKNllFu96Yy
Kapitał społeczny opiera się na zaufaniu i wzajemnej współpracy
Źródło: Tomorrow Sp. z o.o., licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 4

Wyjaśnij, dlaczego aktywne społeczeństwo obywatelskie przyczynia się do podnoszenia poziomu bezpieczeństwa całego państwa.

RmQmhzvGjg5vr
(Uzupełnij).
iOGe8Grsim_d5e678

Jednym z najważniejszych czynników determinujących bezpieczeństwo państw współczesnego świata jest ich potencjał intelektualny i technologiczny. To dzięki niemu rozwijają się nie tylko nowe technologie, ale również różnego rodzaju koncepcje teoretyczne i rozwiązania praktyczne, które mogą usprawnić funkcjonowanie systemu bezpieczeństwa narodowego. Rozwój potencjału naukowego jest nierozerwalnie związany z tzw. instytucjami wiedzy, do których zalicza się uniwersytety, ośrodki badawcze, parki technologiczne, a także nowatorskie programy edukacyjne i społeczne. Za wyznaczniki tego potencjału uznaje się natomiast m.in. liczbę studentów na danych typach kierunków, skalę prowadzonych badań oraz liczbę zarejestrowanych patentów.

Główną instytucją kreującą polski potencjał naukowy jest Ministerstwo Edukacji i Nauki. Minister Edukacji i Nauki kieruje następującymi działami administracji rządowej:

1. Oświata i wychowanie.

2. Szkolnictwo wyższe i nauka.

Sprawy finansowania badań oraz projektów badawczych powierzono Narodowemu Centrum Nauki (NCN) oraz Narodowemu Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), jako agencjom wykonawczym Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Wśród głównych ośrodków prowadzących badania nad obronnością wymienić można: Akademię Sztuki Wojennej, Akademię Marynarki Wojennej, Wyższą Szkołę Policji w Szczytnie. Podejmowana problematyka badań dotyczy bezpieczeństwa i obronności państwa. Prace badawcze realizowane są głównie na zlecenie Ministerstwa Obrony Narodowej (MON) oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA).

Aktualnie ważną rolę przy wspieraniu funkcji potencjału intelektualnego odgrywa m.in. edukacja dla bezpieczeństwa, która dostarcza obywatelom wiedzy z zakresu współczesnych zagrożeń, funkcjonowania systemu bezpieczeństwa narodowego, ochrony ludności, powinności obronnych, czy też pierwszej pomocy. Konceptualizacją, organizacją i realizacją edukacji dla bezpieczeństwa zajmują się następujące resorty: Ministerstwo Edukacji i Nauki, Ministerstwo Obrony Narodowej oraz Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Edukacja dla bezpieczeństwa jest zarówno kierunkiem studiów wyższych - w Polsce oprócz edukacji dla bezpieczeństwa funkcjonują takie kierunki jak bezpieczeństwo narodowe, międzynarodowe i wewnętrzne, jak również przedmiotem nauczanym w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, a także na kursach m.in. dla przedstawicieli administracji rządowej i samorządowej. Z tego względu nieocenioną rolę w tym zakresie przypisuje się publicznym i niepublicznym uczelniom wyższym, samorządom lokalnym, a także różnego rodzaju stowarzyszeniom i organizacjom pozarządowym, np. Związkowi Harcerstwa Polskiego, Lidze Obrony Kraju, Związkowi Strzeleckiemu 'Strzelec' czy też Polskiemu Czerwonemu Krzyżowi.

R1bEhsPlgMYkJ
Edukacja dla bezpieczeństwa stanowi przedmiot nauczany zarówno w szkołach podstawowych, jak i ponadpodstawowych
Źródło: Tomorrow Sp.z o.o., licencja: CC BY 3.0.
iOGe8Grsim_d5e826

3. Media masowe jako społeczny podsystem wsparcia systemu bezpieczeństwa narodowego

Wśród społecznych podsystemów wsparcia systemu bezpieczeństwa narodowego nie można pominąć środków masowego przekazu (mass mediów, czytaj 'mas mediów'), którymi są wszystkie środki społecznego komunikowania o szerokim zasięgu. Podstawowe znaczenie tego pojęcia obejmuje prasę, radio, telewizję oraz Internet, natomiast szersze – również książkę, plakaty i kino. W czasie intensywnej globalizacji, cyfryzacji i rozwoju nowoczesnych technologii, podstawowym środkiem masowego przekazu stał się Internet.

Ogólnie media masowe można podzielić na prywatne - tworzone przez osoby prywatne i w związku z tym funkcjonujące na zasadach wolnorynkowych, oraz publiczne - finansowane przede wszystkim przez państwo lub samorządy. Bez względu na różnice między nimi zachodzące, każde z mediów masowych odgrywa bardzo ważną rolę w systemie bezpieczeństwa narodowego:

  • działalnością pomagającą zidentyfikować różnego rodzaju zagrożenia, uwypuklaniem ich,

  • informowaniem społeczeństwa jeżeli takie zagrożenia wystąpią i jak się im przeciwstawić,

  • wskazywaniem tematów i problemów wartych publicznego zainteresowania.

Niemniej, w  niektórych sytuacjach mass media mogą wyolbrzymiać zagrożenia, które w rzeczywistości są o wiele mniej znaczące oraz bagatelizować niebezpieczeństwa, które faktycznie stanowią ogromne zagrożenie dla obywateli.

Pomimo tego skuteczną współpracę mediów z podmiotami zajmującymi się szeroko pojmowanym bezpieczeństwem należy uznać za bardzo istotną, szczególnie w przypadku zarządzania kryzysowego, ponieważ media poprzez swą działalność kształtują społeczną świadomość w zakresie występowania różnego rodzaju zagrożeń i reagowania na nie. W związku z tym mogą one edukować obywateli w obszarach profilaktyki, skutecznego radzenia sobie w chwili wystąpienia zagrożenia oraz współpracy z organami zarządzania kryzysowego, właściwymi dla terenu zamieszkania danej społeczności.

RWTnU50dZIHE2
Narzędzi do komunikowania używamy dziś nie tylko w domu, ale także w szkole czy pracy, a i w drodze nie ogranicza nas również brak internetu – mobilny można mieć praktycznie w każdym urządzeniu
Źródło: Dariusz Adryan, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 5

Wyjaśnij, w jaki sposób dobra współpraca pomiędzy mediami masowymi i administracją publiczną, zarówno rządową, jak i samorządową, pomaga w odpowiednim reagowaniu i zwalczaniu zagrożeń bezpieczeństwa państwa i jego obywateli.

R1X9YxgeVPtlc
(Uzupełnij).
iOGe8Grsim_d5e878

4. Podsumowanie

  • Konstytucyjnym celem działań w społecznej sferze bezpieczeństwa jest rozwój społecznego potencjału bezpieczeństwa ze szczególnym uwzględnieniem dziedzictwa narodowego.

  • Na społeczny potencjał bezpieczeństwa składają się w szczególności: tożsamość narodowa i dziedzictwo kulturowe, bezpieczeństwo socjalne, potencjał demograficzny, kapitał społeczny i społeczeństwo obywatelskie, potencjał intelektualny, naukowy i technologiczny.

  • Zasadnicze znaczenie wśród instytucji państwowych zajmujących się realizacją celów związanych z  ochroną i rozwojem dziedzictwa narodowego przypisuje się ministrowi kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, którego obsługą zajmuje się Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.

  • Bardzo ważnym elementem, zarówno polityki socjalnej, jak i polityki społecznej jest pomoc społeczna. Organizują ją organy administracji rządowej i samorządowej, które współpracują w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

  • Do ważniejszych instytucji państwowych, rządowych i samorządowych, zajmujących się pomocą społeczną zalicza się gminne ośrodki pomocy społecznej.

  • Istotnym elementem potencjału społecznego Rzeczypospolitej jest demografia. Liczba oraz struktura ludności w znaczny sposób determinuje poziom bezpieczeństwa państwa, ponieważ wpływa na jego potencjał gospodarczy oraz miejsce w europejskim układzie sił.

  • Odpowiednio wysoki poziom kapitału społecznego, ukształtowane społeczeństwo obywatelskie oraz aktywnie działające organizacje pozarządowe wzmacniają i zwiększają bezpieczeństwo Polski. Dzięki nim obywatele sami są w stanie przeciwstawić się możliwym zagrożeniom o charakterze wewnętrznym - zwiększa się poziom zaufania pomiędzy członkami społeczeństwa, a odpowiednio ukształtowane normy postępowania, społeczna kontrola ich przestrzegania oraz wrażliwość na interes innych członków społeczeństwa zmniejszają prawdopodobieństwo popełniania czynów niepraworządnych.

  • Jednym z najważniejszych czynników determinujących bezpieczeństwo państw współczesnego świata jest ich potencjał intelektualny i technologiczny – dzięki niemu rozwijają się nie tylko nowe technologie, ale również różnego rodzaju koncepcje teoretyczne i rozwiązania praktyczne, którą mogą usprawnić funkcjonowanie systemu bezpieczeństwa narodowego.

  • Ważną rolę w budowaniu potencjału intelektualnego odgrywa edukacja dla bezpieczeństwa.

  • Wspierająca funkcja mediów masowych przejawia się jako pomoc w identyfikowaniu różnego rodzaju zagrożeń, uwypukla ich znaczenie, informuje społeczeństwo o ich występowaniu, wskazuje tematy i problemy warte publicznego zainteresowania, a także uświadamia obywateli o sposobach przeciwstawiania się zagrożeniom.

5. Praca domowa

Polecenie 6

Odszukaj w internecie lub innych źródłach informacje nt. organizacji pozarządowych działających w sferze bezpieczeństwa i/lub zajmujących się tą problematyką. Na wybranych przykładach wyjaśnij, w jaki sposób działalność organizacji pozarządowych przyczynia się do podnoszenia ogólnego poziomu bezpieczeństwa państwa i jego obywateli.

R1dl4RCRu10P5
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Poniżej zamieszczono piramidy wieku dwóch państw – Angoli oraz Szwecji. Przeanalizuj je i przygotuj wypowiedź, w której opiszesz, jaki wpływ na gospodarkę mają takie struktury. Czy gospodarki obu państw mają szansę się rozwijać w podobnym tempie i kierunku?

Rmomg6OtzuWQ3
(Uzupełnij).
Polecenie 7

Porównując ze sobą tzw. piramidy wieku różnych państw, w skrajnych warunkach możemy zestawić ze sobą piramidę dla państwa wysoko rozwiniętego, z piramidą państwa rozwijającego się. Idea piramidy wieku jest taka, żeby pokazać liczbę ludności (osobno mężczyzn i kobiet), w poszczególnych przedziałach wiekowych. Na przykład kolejno przedziały 0-, 5‑9, 10‑14 itd., aż do najwyższego przedziału 100 i więcej lat.

Wyobraź sobie, że masz przed sobą dwie piramidy wieku. Jedna jest przypisana do państwa wysoko rozwiniętego, druga do rozwijającego. Cechą charakterystyczną pierwszej jest zrównoważony stosunek osób młodych do osób starszych. W drugim przypadku, państwo rozwijające się posiada ogromną przewagę liczbową osób młodych, a czasami wręcz dopiero co narodzonych, do osób starszych, których jest niewiele. Odpowiedz na następujące pytania i wpisz odpowiedzi poniżej:

1. Jak myślisz, dlaczego w państwie rozwijającym się jest tak dużo osób młodych, a tak mało osób starszych ?

2. Jaki wpływ na rozwój jednego i drugiego państwa będą miały opisane wyżej piramidy wieku ? Czy będą się rozwijać podobnie ?

RYDxAKAwTr6V6
(Uzupełnij).
iOGe8Grsim_d5e957

6. Słownik

bezpieczeństwo socjalne
Definicja: bezpieczeństwo socjalne

istnienie realnych gwarancji na zapewnienie wystarczających środków utrzymania oraz stan wolności od niedostatku lub obniżenia poziomu życia, które mogą być następstwem wystąpienia czynników ryzyka socjalnego bądź innych zdarzeń losowych

kapitał społeczny
Definicja: kapitał społeczny

potencjał zgromadzony w społeczeństwie wyznaczany przez poziom i jakość takich cech organizacji społeczeństwa jak zaufanie, normy postępowania, współpraca, samodzielność myślenia, czy też uczciwość

pomoc społeczna
Definicja: pomoc społeczna

instytucja polityki społecznej państwa mająca na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości

ryzyko socjalne
Definicja: ryzyko socjalne

prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń losowych, które mogą stać się przyczyną istotnego pogorszenia sytuacji materialnej jednostki lub rodziny; czynniki ryzyka socjalnego (zdarzenia losowe powodujące obniżenie poziomu życia) to przede wszystkim choroby, wypadki przy pracy, niepełnosprawność, utrata pracy, śmierć jedynego żywiciela rodziny, urodzenie dziecka, podeszły wiek itp.

społeczeństwo obywatelskie
Definicja: społeczeństwo obywatelskie

społeczeństwo, w którym zespół instytucji oraz różnego typu dobrowolnych, spontanicznych organizacji, związków i stowarzyszeń stanowi nie tylko wyraz własnej aktywności, inicjatyw i potrzeb obywateli, ale również jest podstawą ich samodzielnego i wolnego od ingerencji państwa rozwoju

środki masowego przekazu
Definicja: środki masowego przekazu

(mass media) wszystkie środki społecznego komunikowania o szerokim zasięgu; podstawowe znaczenie tego pojęcia obejmuje prasę, radio, telewizję oraz Internet, natomiast szersze – również książkę, plakaty i kino

tożsamość narodowa
Definicja: tożsamość narodowa

poczucie odrębności wobec innych narodów oraz poczucie przynależności do danej zbiorowości mającej wspólną świadomość i doświadczenia historyczne

iOGe8Grsim_d5e1294

7. Zadania

Ćwiczenie 1
RrSbhZQCpQron
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R11wBRuSxEfjs
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R1KRqMFjVPg2K
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
RsMRNLeRwASfI
zadanie interaktywne
EdB
Źródło: Michał Banaś, licencja: CC BY 3.0.