Terroryzm
Terroryzm oraz działalność organizacji terrorystycznych należy uznać za jedno z największych zagrożeń współczesnego świata. Walka z terroryzmem to jeden z czołowych priorytetów Unii Europejskiej (UE) i jej państw członkowskich oraz partnerów międzynarodowych. W roku 2020 na terytorium UE zanotowano 57 ataków terrorystycznych a 449 osób zostało aresztowanych pod zarzutem przestępstw związanych z terroryzmem co stanowi istotny spadek w porównaniu z poprzednimi latami. Nie można jednak wykluczyć ponownego nasilenia się zjawiska terroryzmu, które wciąż nie przestaje być zagrożeniemIndeks górny 11 Indeks górny koniec11.
W celu zrozumienia poniższego materiału odszukaj podstawowe wiadomości dotyczące zagrożeń czasu pokoju i wojny, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów pozapaństwowych. Zwróć uwagę na to, jak ważne jest przestrzeganie właściwych reguł w konfrontacji z zagrożeniami. Możesz skorzystać z następujących e‑materiałów:
Zagrożenia w czasie pokojuZagrożenia w czasie pokoju
Zagrożenia w czasie wojnyZagrożenia w czasie wojny
wyjaśniać, czym jest terroryzm,
opisywać metody zwalczania terroryzmu,
postępować właściwie w czasie zagrożenia terrorystycznego,
zachowywać się odpowiednio podczas akcji antyterrorystycznej.
1. Pojęcie terroryzmu
Definicja zawarta w słowniku języka polskiego PWN określa terroryzm jako: planowane i zorganizowane działania pojedynczych osób lub grup usiłujących poprzez stosowanie przemocy, okrucieństwa, zastraszania wymusić na rządach państw i społeczeństwach określone ustępstwa, świadczenia
Indeks górny 22 Indeks górny koniec22.
Próbę zdefiniowania zjawiska terroryzmu podejmowały również organizacje międzynarodowe. Według Komisji Europejskiej terroryzm oznacza wszelkie celowe akty popełnione przez pojedyncze osoby lub organizacje przeciw jednemu lub kilku państwom, ich instytucjom lub ludności, w celu zastraszania oraz poważnego osłabienia lub zniszczenia struktury politycznej, gospodarczej i społecznej kraju. Natomiast zgodnie z definicją zaproponowaną przez Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, terroryzm to każdy czyn popełniony przez osobę lub grupę osób z udziałem przemocy lub groźby jej użycia przeciwko państwu, jego instytucjom, ludności w ogólności lub konkretnym jednostkom, motywowanym przez separatystyczne aspiracje, ekstremistyczne koncepcje ideologiczne, fanatyzm lub irracjonalne i subiektywne czynniki, zorientowany na stworzenie klimatu terroru wśród osób publicznych, określonych jednostek lub grup w społeczeństwie.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia moment zderzenia samolotów z wieżami WTC w Nowym Jorku w 2001 roku. Górna część pierwszej wieży otoczona jest kłębami czarnego dymu i płomieniami ognia. Druga wieża, stojąca za pierwszą, jest zniszczona poniżej dachu. Górną część drugiej wieży zakrywa gęsty czarny dym unoszący się w lewą stronę. Wokół budynków spadają kawałki szkła i fasady.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1GTuIIJtrBR0/1686728461/217FsxrTbLMVa6MKCBM1K5vMuqZotgWo.jpeg)
Powyższe definicje świadczą o braku jednego uniwersalnego wyjaśnienia zjawiska terroryzmu. Mimo to na potrzeby niniejszej lekcji warto przyjąć ogólną definicję terroryzmu przedstawioną w Słowniku terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego Akademii Obrony Narodowej (obecnie Akademii Sztuki Wojennej) w Warszawie. Zgodnie z jej treścią terroryzm to: różnie umotywowane ideologicznie, planowane i zorganizowane działania pojedynczych osób lub grup, skutkujące naruszeniem istniejącego porządku prawnego, podjęte w celu wymuszenia od władz, państw i społeczeństw określonych zachowań i świadczeń, często naruszające dobra osób postronnych
.
![Kliknij żeby powiększyć Ilustracja składa się z 2 zdjęć ułożonych obok siebie. Zdjęcie po lewej przedstawia pomnik w kształcie pionowo ustawionego walca. Walec ma 11 metrów. Jest wykonany ze szkła. Ściany są półprzeźroczyste. Prawe zdjęcie przedstawia wewnętrzną stronę walca. Ściany od wewnątrz pokryte są tysiącami napisów. Napisy to wszystkie informacje, które pojawiły się po zamachu. Kondolencje, wyznania, informacje na miejscu tragedii.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RM82xcChfkrYz/1642758609/2jFRv5zXONPqVAJK11z2hbeTSSwi9kUI.png)
2. Rodzaje terroryzmu – terroryzm polityczny i terroryzm kryminalny
W literaturze wyróżnia się – w zależności od przyjętych kryteriów – wiele rodzajów terroryzmu. Często stosowanym rozróżnieniem jest podział na terroryzm politycznyterroryzm polityczny i terroryzm kryminalnyterroryzm kryminalny. Jak sama nazwa wskazuje, pierwszy z nich motywowany jest celami politycznymi, do których można zaliczyć:
zmianę elity rządzącej,
zmianę systemu politycznego (jego podstaw czy też struktury),
wymuszenie implementacji (wprowadzenia) pewnych rozwiązań prawnych,
poszerzenie praw lub autonomii danej grupy społecznej,
oderwanie części terytorium danego państwa i założenie nowego państwa
lub przyłączenie do już istniejącego.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia trzech żołnierzy Irlandzkiej Armii Republikańskiej. Żołnierze stoją przodem do obserwatora zdjęcia. Ubrani w wojskowe mundury, na głowach zielone kominiarki. Każdy trzyma karabin. Lufy karabinów skierowane do góry. Żołnierz stojący z tyłu, pomiędzy dwoma z przodu, ma na głowie czarny beret.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RIWJLBk6WgSLi/1642758611/2VoflT3I6vqWxlAgZuWonfZhVmDLCXE5.png)
Cechą charakterystyczną terroryzmu kryminalnego jest to, że stanowi on działanie z pobudek materialnych, a nie ideowych. Działania tego rodzaju sprowadzają się zazwyczaj do porwań dla okupu, niszczenia mienia, sabotażu czy też szantażu. Warto w tym miejscu podkreślić, że grupy uprawiające terroryzm polityczny bardzo często stosują również terroryzm kryminalny, z którego czerpią dochody przeznaczane
na finansowanie działalności politycznej.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia mężczyznę niosącego dziewczynkę. Mężczyzna ubrany w sweter z kapturem na głowie. Mężczyzna trzyma dziewczynkę prawą ręką na wysokości pasa. Zawieszona na wysokości pasa głowa dziewczynki skierowana w prawą stronę zdjęcia, nogi po lewej stronie. Dziewczynka próbuje się wyrwać, wymachuje rękami i nogami. Mężczyzna idzie w prawą stronę.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1ZQpyyTYciUj/1642758613/2RYqRP7stOUFLxbtGw3mibBx3O5DBxFD.png)
Można stwierdzić, że większość działań z zakresu terroryzmu politycznego należy
do kategorii terroryzmu zbiorowego (celem ataków są w nim zbiorowości ludzkie). Natomiast terroryzm kryminalny jest najczęściej wymierzony w pojedyncze osoby (terroryzm indywidualny). Dzieje się tak dlatego, że takie działanie jest łatwiejsze
do zorganizowania oraz efektywniejsze, jeśli chodzi o zdobycie określonych dochodów. Porywając jedną osobę, w stosunkowo łatwy sposób można zdobyć pokaźny okup.
Zastanów się i oceń, który rodzaj terroryzmu stanowi większe zagrożenie
dla bezpieczeństwa państwa. Uzasadnij swój wybór.
3. Wybrane organizacje terrorystyczne na świecie
Terroryzm był obecny na świecie już od najdawniejszych czasów. Skrytobójstwem, jako formą terroryzmu indywidualnego, tj. zamachami na pojedyncze osoby zajmujące wysokie pozycje w społeczeństwie, posługiwały się już w I w. w Izraelu antyrzymskie stronnictwa zelotów i sykariuszy. Za skrytobójstwo należy uznać również udany zamach na Juliusza Cezara, przeprowadzony przez spiskowców 15 marca 44 r. p.n.e. W XIX w. metody terrorystyczne były stosowane bardzo często przez stronnictwa niepodległościowe, na przykład we Włoszech czy Irlandii. Spośród grup terrorystycznych najaktywniejszych w okresie międzywojennym (lata 1918‑1939), należy wymienić anarchistyczną hiszpańską organizację Los Solidarios [czytaj literalnie], Crvenę Pravdę [czytaj Crwenę Prawdę] z Jugosławii, czy też Żelazną Gwardię z Rumunii. W okresie 'zimnej wojny' krwawe zamachy przeprowadzały również Czerwone Brygady we Włoszech, Frakcja Czerwonej Armii (RAF) w Niemczech oraz Irlandzka Armia Republikańska (IRA) w Wielkiej Brytanii.
Dzisiejszy świat także nie jest wolny od takich zorganizowanych grup, które nie tylko jawnie przyznają się do swojej działalności, ale również przeprowadzają coraz krwawsze akcje, odbierając życie ogromnej liczbie niewinnych ludzi.
Która z organizacji terrorystycznych w Europie jest najstarsza?
Najstarszą organizacją terrorystyczną w Europie jest IRA (Irish Republican Army) [czytaj: Ajrisz Republikan Armi], która została założona w 1919 r.
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RK5QMKgTbCXTP/1658217698/1zJJjekttDms11mM6RubZ1mbXWHiPRJH.png)
Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/b/PfSxnu3QP
Istotne organizacje terrorystyczne współczesnego świata
Al‑Kaida
Międzynarodowa organizacja terrorystyczna (sieć organizacji terrorystycznych) założona w 1988 roku przez Osamę Ben Ladena. Wspiera działania ekstremistycznych ugrupowań islamskich na całym świecie, przyznaje się do zorganizowania wielu ataków, w tym tych na World Trade Center z 11 września 2001 roku.
Hamas
Polityczno‑militarna organizacja palestyńska o charakterze ekstremistycznym i fundamentalistycznym. Dąży do unicestwienia państwa Izrael oraz stworzenia niepodległościowego państwa palestyńskiego, które miałoby zajmować tereny od Morza Śródziemnego aż do rzeki Jordan.
Hezbollah
Libańska partia polityczna islamskich szyitów założona w 1982 roku. Ugrupowanie to jest uważane za organizację terrorystyczną przez część państw świata. USA zaczęły określać Hezbollah w ten sposób po atakach wymierzonych w amerykańskie bazy wojskowe, natomiast Unia Europejska wpisała zbrojne ramię Hezbollahu na listę organizacji terrorystycznych po zamachu w Burgas (Bułgaria) z 2012 roku.
ETA
Separatystyczna organizacja złożona w 1958 roku w Hiszpanii. Wykorzystuje metody terrorystyczne w walce o niepodległość kraju Basków.
Prawdziwa IRA
Organizacja, która wyodrębniła się w 1987 r. z Irlandzkiej Armii Republikańskiej (IRA), grupując ludzi niegodzących się na porozumienie pokojowe. Celem jej działalności jest przyłączenie Irlandii Północnej do Republiki Irlandii. Jest odpowiedzialna między innymi za zamach bombowy w Omagh (Irlandia Północna) z dnia 15 sierpnia 1998 roku.
4. Zapobieganie terroryzmowi i metody jego zwalczania
Współcześnie wypracowano 4 sposoby walki z różnego rodzaju organizacjami terrorystycznymi. Warto jednak podkreślić, że żaden z nich nie jest uniwersalny, każdy ma swoje zalety oraz wady. Z tego względu wykorzystanie odpowiedniego rozwiązania powinno być poprzedzone wnikliwą analizą konkretnego przypadku.
Jedną z metod jest bezpośrednia walka, zarówno z pojedynczymi terrorystami, jak i organizacjami, która może przybrać formę działań ochronnych lub ofensywnych. Pierwsze mogą być realizowane poprzez wzmacnianie ochrony zagrożonych obiektów (np. budynków rządowych i lotnisk) oraz osób (np. prominentnych polityków i wpływowych biznesmenów). Drugie natomiast, mogą obejmować operacje policji
lub sił zbrojnych, prowadzące do aresztowania osób podejrzanych o planowanie i realizację działań terrorystycznych, rozbicia struktur organizacji terrorystycznych czy też udaremnienia zamachów. Przedsięwzięcia związane z walką bezpośrednią są działaniami wszechstronnymi. Angażują one siły policyjne, wojskowe, służby specjalne, ratownicze i pozostałe struktury państwowe, w związku z czym wymagają specjalistycznej koordynacji i dokładnego planowania.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia starcie wojska z terrorystami. Słoneczny letni dzień w rejonie Bliskiego Wschodu. Na pierwszym planie dwaj żołnierze. Żołnierze wyposażeni w karabiny maszynowe i wyrzutnie. Żołnierz po lewej schowany za wozem pancernym. Żołnierz po prawej trzyma wyrzutnię na prawym ramieniu. Po prawej wóz pancerny.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Kx8MvcmXh9d/1642758615/19UsE75ezzzLsNEQYt2g1igIslYVb6qN.png)
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia rezultat akcji schwytania terrorysty. Bliski Wschód. Asfaltowa droga na obrzeżach miasta. Po prawej stronie drogi wóz bojowy i dwóch żołnierzy stojących obok wozu. Po lewej żołnierz obserwujący teren. Na kamienistym poboczu siedzi schwytany związany terrorysta. W głębi zdjęcia słupy wysokiego napięcia.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R9w4e1DKoonUi/1642758616/27y8xkU8qq3dEtkES19nFVQnIiCA0gy7.png)
Inne rozwiązanie polega na likwidacji przyczyn zagrożenia. Jest to niezwykle trudne, gdyż współczesny terroryzm to zjawisko bardzo skomplikowane. Niełatwo określić pobudki terrorystów – bardzo rzadko mają one charakter obiektywny, tzn. rzadko są wyraźnie obserwowalne i dotyczą np. niedemokratycznego reżimu politycznego, kryzysu gospodarczego czy też zewnętrznej agresji. U podłoża współczesnego terroryzmu często leżą radykalne poglądy terrorystów, wyznawane przez nich teorie, a niekiedy również ich zaburzenia psychiczne.
Kolejna metoda walki z terroryzmem koncentruje się na utrudnianiu terrorystom zdolności do działania. Polega na ograniczaniu i likwidacji źródeł ich finansowania, dostaw broni i materiałów wybuchowych, powstrzymywaniu propagandy oraz procesów rekrutacji nowych członków. Wydaje się, że sposób ten jest dzisiaj najczęściej wykorzystywany w odniesieniu do terroryzmu międzynarodowego. Metodę tę przedstawiono obrazowo poniżej.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia przechwycenie nielegalnej broni. Słoneczny letni dzień. Czterech żołnierzy pilnuje przechwyconej broni w małej wiosce w Azji. Na pierwszym planie pudełka z nielegalną bronią. W tle, na placu przed wiejskim glinianym domem, żołnierze stoją trzymając karabiny.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1L5d9CtXh2fc/1642758618/DtxJ2FRokklj5YScxLkwRyh1CTsS3JlA.png)
Następny sposób to oddziaływanie na intencje terrorystów polega na przekonywaniu ich, aby nie podejmowali ataków, choć są w stanie je wykonać. Może przybrać formę ustępstw lub zdecydowanej polityki antyterrorystycznej. W obu przypadkach metoda ta może przynieść skutek odwrotny do zamierzonego – ustępstwa mogą być uznane za oznakę słabości i zachęcić zamachowców do realizacji ich planów. Mogą oni uznać, że osiągnięcie celów jest w takiej sytuacji bardziej prawdopodobne, a zdecydowana polityka antyterrorystyczna może zostać uznana jako przejaw wrogości i zmobilizować terrorystów do bardziej okrutnego działania.
Warto zwrócić uwagę na najnowsze działania Unii Europejskiej w tym zakresie. Po roku 2015, a więc po roku dużego nasilenia działalności terrorystycznej w Europie, podjęto szereg działań mających na celu wzmocnienie Unii w odniesieniu do tego zjawiska. Wśród najważniejszych należy wymienić:
usprawnienie wymiany informacji;
wzmocnienie kontroli na granicach zewnętrznych;
przeciwdziałanie radykalizacji w internecie (np. nawoływaniu do skrajnych działań);
zaostrzenie kontroli broni;
ucyfrowienie współpracy sądowej (informatyzacja);
kryminalizacja przestępstw terrorystycznych;
odcinanie źródeł finansowania terroryzmu;
zharmonizowanie wykorzystania danych pasażerów lotniczych;
zacieśnienie współpracy z państwami spoza UEIndeks górny 33 Indeks górny koniec33.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia George’a Busha w trakcie przemówienia. Prezydent Bush stoi za mównicą. Ubrany w czarny płaszcz wygłasza przemówienie. W tle siedzą politycy, wojskowi. Wszyscy ubrani na czarno. Niektóre osoby mają czarne okulary. Na ścianie, w głębi zdjęcia, rozwieszona duża flaga amerykańska. Biało‑czerwone poziome pasy. Powyżej niebieski prostokąt z białymi pięcioramiennymi gwiazdami.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RPZWX4uBeUgZ3/1642758619/WmEp4h6XrS8NFtfHfTJsYMxaYgz8DAWd.png)
Zidentyfikuj miejsce zamachu przedstawione poniżej i znajdź jak najwięcej informacji na temat tego wydarzenia. Jaki wpływ miało ono na politykę wewnętrzną i zagraniczną Polski? Uzasadnij odpowiedź.
![Kliknij żeby powiększyć Kolorowe zdjęcie z góry, przedstawia puste miejsce po ataku na wieże WTC. Miejsce znajduje się w centrum Nowego Jorku. Wokół miejsca gdzie stały 2 wieże znajdują się budynki. Niektóre częściowo nadpalone i zniszczone. Miejsce jest puste, pokryte gruzem, wygiętymi metalowymi resztkami budynku. Nad zwałami gruzu unosi się biały przeźroczysty dym.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RkH3rb0bZ6lV8/1642758620/1WfUChiD7orQuCYW0vmRXDUUyPw7lgam.png)
Zastanów się lub sprawdź w dostępnych Ci źródłach, jaki wpływ miały zamachy z 11 września 2001 roku na polską politykę zagraniczną i wewnętrzną ?
5. Postępowanie w razie zagrożenia terrorystycznego
Zagrożenie terrorystyczne nie pojawia się w momencie nagłośnienia przez media zamachów, wybuchów czy innych, bezpośrednich ataków na ludność cywilną. Wydarzenia te są skrupulatnie przygotowywane i właśnie na tym etapie należy upatrywać początku zagrożenia terrorystycznego.
Wszelkie przygotowania prowadzi się w tajemnicy także po to, by uzyskać element zaskoczenia i ustrzec terrorystów przed zdemaskowaniem takich przygotowań. Tylko dzięki doskonałemu wywiadowi oraz odpowiednio szybkiej reakcji można skutecznie przeciwstawić się zagrożeniu terroryzmem, dlatego w swoim bezpośrednim otoczeniu należy zwracać szczególną uwagę na:
osoby, które przez dłuższy czas obserwują, fotografują lub filmują obiekty, które mogłyby być celem zamachu, np. lotniska, stacje metra, centra handlowe lub kościoły,
częste spotkania nietypowo zachowujących się osób, organizowane w wynajętych mieszkaniach,
nagłą zmianę zachowania i stylu życia sąsiadów – w szczególności wypowiedzi, które mogą świadczyć o przyjęciu przez nich radykalnych poglądów,
nietypowe zachowania obcych ludzi, np. nieuzasadnione próby dotarcia
do planów budynków, czy też wynoszenie różnego rodzaju dokumentacji.
Obejrzyj film. Jakie elementy zachowania uczestników meczu oraz służb zadecydowały o powodzeniu akcji i uratowaniu życia kilkuset osób?
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Ro5KS3mxNNc9p/1658217699/JwgO4Gkh9jEX35eWnGHgURVCJSCLJtPA.jpg)
Film dostępny pod adresem /preview/resource/Ro5KS3mxNNc9p
Na początku filmu przedstawione jest ujęcie na sektor zajmowany przez kibiców, w którym pozostawiona została torba z niezidentyfikowaną zawartością. Jeden z kibiców postanowił poinformować pracownika ochrony stadionu. W dalszej części filmu zostają powiadomione odpowiednie służby oraz następuje ewakuacja wszystkich obecnych na stadionie. Przy pomocy odpowiednich narzędzi wspomniane służby wynoszą z obiektu podejrzaną paczkę. W końcowym fragmencie filmu następuje bezpieczna detonacja ładunku wybuchowego znajdującego się w paczce.
Jak już wspomniano, ataki terrorystyczne przygotowywane są w tajemnicy. Ich bezpośrednim celem są najczęściej miejsca, gdzie znajduje się duża liczba ludzi, np.: galerie handlowe, środki transportu publicznego czy obiekty, w których odbywają się imprezy masowe. Znajdując się w takich miejscach, należy zwracać szczególną uwagę na oznaki wskazujące na bezpośrednie zagrożenie atakiem terrorystycznym, którymi są:
podejrzane lub nietypowo zachowujące się osoby, np. zdenerwowane bez wyraźnej przyczyny, próbujące zostawić pakunki w miejscach publicznych,
przedmioty pozostawione bez opieki w miejscach publicznych, np. teczki, paczki,
samochody, zwłaszcza furgonetki, pozostawione poza wyznaczonymi miejscami lub bardzo blisko skupiska ludzi.
Podejrzanych przedmiotów (przesyłek lub pakunków) nie wolno dotykać ani przenosić.
W przypadku dostrzeżenia niepokojących oznak nie powinno się podejmować samodzielnie żadnych działań. Należy stosować się do następujących reguł:
trzeba powiadomić odpowiednie służby (policję, straż miejską, straż pożarną)
lub administratora danego obiektu,nie należy rozpowszechniać informacji o podejrzeniu – może ona spowodować niepotrzebną panikę,
nie powinno się próbować obezwładnić lub prowokować podejrzanych osób - należy je dyskretnie obserwować i starać się zapamiętać jak najwięcej szczegółów dotyczących ich wyglądu i zachowania.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia pozostawioną reklamówkę na przystanku tramwajowym. Reklamówka zawiera nieznaną zawartość. W głębi zdjęcia czekający pasażerowie. Po prawej stronie zdjęcia żółto-czerwony tramwaj.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RaBFfxfxOPv2S/1642758745/1boUijGSztQ41ZRBHBOCH5ms2XC2sAB1.png)
Zgłaszając informację o zagrożeniu, należy podać następujące dane:
swoje imię i nazwisko oraz numer telefonu,
rodzaj zagrożenia i wskazujące na nie przesłanki (podejrzane osoby, pozostawiony bez opieki pakunek, uzyskana informacja),
adres zagrożonego obiektu lub miejsca oraz możliwie dokładny opis zarówno podejrzanych osób, jak i innych przesłanek wskazujących na zagrożenie.
Jedną z metod działania terrorystów jest branie zakładników. Zakładnikiem może stać się każda przypadkowa osoba. Jeżeli znajdziesz się w takiej sytuacji, należy postępować według następujących reguł:
jeżeli było słychać strzały w miejscu, gdzie się znajdujesz – nie uciekaj, przyjmij (jeżeli to możliwe) pozycję leżącą za najbliższą osłoną (biurkiem, szafą itp.),
unikaj dłuższego kontaktu wzrokowego z terrorystą – to wzbudza agresję,
nie odwracaj się do niego tyłem,
stosuj się do poleceń terrorystów, ale nie wykonuj gwałtownych ruchów,
nie prowokuj terrorystów (nie obrażaj ich ani nie używaj obraźliwych zwrotów),
staraj się zwrócić uwagę terrorystów, że mają do czynienia z człowiekiem,
a nie przedmiotem,staraj się zachować spokój i nie panikuj – znajdź postawę pośrednią pomiędzy agresją, pasywnością i uległością,
pytaj o pozwolenie dotyczące np. pójścia do toalety, wstania czy otworzenia torby,
na żądanie terrorystów oddaj im przedmioty osobiste,
pamiętaj, że wśród pozostałych zakładników może znajdować się wtyczka – osoba współpracująca z terrorystami,
nie blokuj drogi ucieczki terrorystów,
staraj się zapamiętać jak najwięcej szczegółów dotyczących porywaczy i otoczenia – informacje te mogą być pomocne dla odpowiednich służb.
![Kliknij żeby powiększyć Zdjęcie przedstawia terrorystów w budynku szkoły. Duża sala szkolna z krzesłami ułożonymi w rzędach. Na krzesłach siedzą uczniowie. Wszyscy pochyleni do przodu. Ręce splecione nad głową. Czterej terroryści w czarnych kominiarkach chodzą między uczniami. W rękach trzymają karabiny. W głębi 2 terrorystów pilnuje wejścia do pomieszczenia z uczniami. Uczniowie są zakładnikami terrorystów.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RD8dXTHq9q2y4/1642758746/199b22DrczVUQutQh98hBTaiVTQYaX4E.png)
W niektórych przypadkach odpowiednie służby mogą zdecydować się na zorganizowanie operacji antyterrorystycznej w celu eliminacji zagrożenia. Wówczas:
nie uciekaj z miejsca zdarzenia, nie wykonuj gwałtownych ruchów, gdyż możesz zostać uznany za terrorystę,
połóż się na podłodze, spróbuj znaleźć najbliższą osłonę, trzymaj ręce z otwartymi dłońmi najlepiej na wysokości głowy,
nie próbuj pomagać terrorystom ani ich atakować,
słuchaj poleceń i instrukcji grupy antyterrorystycznej,
podporządkuj się działaniom grupy antyterrorystycznej, nawet jeśli będą gwałtowne,
nie zadawaj pytań i nie zajmuj grupy,
nie trzyj oczu w przypadku użycia granatów łzawiących,
po usłyszeniu odpowiedniego polecenia opuść miejsce jak najszybciej, nie zatrzymuj się np. w celu zabrania rzeczy osobistych,
odpowiadaj na pytania funkcjonariuszy i bądź przygotowany na to, że możesz zostać potraktowany jako potencjalny terrorysta - podczas operacji twoja tożsamość nie zostanie potwierdzona,
zachowuj spokój – choć interwencja wywołuje panikę, zamieszanie i szok wśród zakładników, to jednak wszystkie czynności wykonywane przez grupę antyterrorystyczną mają na celu ich bezpieczeństwo.
Przykład takiej operacji, która miała miejsce w czasie ćwiczenia Kryzys‑15
we Wrocławiu, prezentuje poniższy film.
![](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RExrbQuKqigo9/1658217732/ejRcGkA5OM8bZe5FfjhOuw1AkruGUILF.jpg)
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RExrbQuKqigo9
Film przedstawia symulację operacji antyterrorystycznej z wykorzystaniem oddziałów i poddziałów Sił Zbrojnych RP w celu rozwiązania sytuacji zakładniczej w kinie
W XXI wieku miała już miejsca znaczna liczba aktów terrorystycznych. Poniżej wymienionych zostanie kilka szczególnie znanych i nagłośnionych medialnie:
1. USA, 11 września 2001 roku, seria zamachów, do których użyto głównie przejętych samolotów pasażerskich;
2. Rosja, 23‑26 października 2002 roku, atak na teatr na Dubrowce - terroryści wzięli zakładników, z których wielu zginęło w wyniku walk w czasie próby odbicia.
3. Rosja, 1 września 2004 roku, atak terrorystyczny na szkołę w Biesłanie, w czasie próby odbicia zakładników zginęło wielu z nich, jak również część terrorystów oraz szturmujących żołnierzy.
4. Londyn, 7 lipca 2005 roku, zamach w metrze i autobusie przy użyciu ładunków wybuchowych;
5. Norwegia, 22 lipca 2011 roku, atak Andersa Breivika na uczestników obozu młodzieżowego - zamachowiec otworzył ogień;
6. Francja, 7 stycznia 2015 roku, zamach na redakcję 'Charlie Hebdo' - zamachowcy otworzyli ogień do pracowników.
Trzeba dodać, że w mniej rozwiniętych gospodarczo państwach świata, terroryści dobierali mniej wyszukane metody i miejsca. Na przykład w Afganistanie częstą formą ataku było detonowanie w tłumie ukrytego ładunku (np. w ciężarówce), w miejscach gdzie chętnie zbierają się ludzie - na demonstracji, targu. Niemniej, należy dodać, że przypadki ataku w czasie festynów czy targów miały miejsce również w krajach europejskich. Na przykład 7 kwietnia 2017 r. (Sztokholm - Szwecja), 14 lipca 2016 r. (Nicea - Francja), 19 grudnia 2016 (Berlin - Niemcy) - ciężarówki wjechały w tłum ludzi;
Przykłady wymienione powyżej to nie wszystkie zamachy terrorystyczne w XXI wieku. Aktów o podobnym charakterze - porwanie ciężarówki, atak na szkołę, komunikację, miejsce publiczne, było znacznie więcej. Występowały w tak oddalonych od siebie państwach jak USA, Nigeria, Rosja, Francja czy Irak.
6. Podsumowanie
Nie istnieje jedna uniwersalna definicja terroryzmu. Zarówno naukowcy, jak i organizacje międzynarodowe przedstawiają różnorodne koncepcje wyjaśniające to zjawisko.
Ogólnie przyjąć można, że terroryzm to teoria i praktyka obejmująca różnie umotywowane ideologicznie, planowane i zorganizowane działania pojedynczych osób lub grup. Skutkują one naruszeniem istniejącego porządku prawnego i są podejmowane w celu wymuszenia na władzach państw i społeczeństwach określonych zachowań i świadczeń, często godzących w dobro osób postronnych.
Wyróżnia się m.in. terroryzm polityczny i kryminalny. Jak sama nazwa wskazuje, pierwszy motywowany jest celami politycznymi, drugi pobudkami materialnymi.
Współcześnie wypracowano kilka sposobów walki z terroryzmem, jednak żaden z nich nie jest uniwersalny i każdy ma swoje zalety oraz wady. Z tego względu wykorzystanie danego sposobu powinno być poprzedzone wnikliwą analizą przypadku, w którym dany sposób ma być zastosowany.
Zagrożenie terrorystyczne jest niezwykle niebezpieczne. Dlatego też w celu jego uniknięcia oraz minimalizacji rezultatów działań terrorystycznych istotne jest odpowiednie postępowanie zarówno przed wystąpieniem zagrożenia, jak i w jego trakcie.
Jeśli usłyszysz wybuch lub strzały – uciekaj. Informuj inne osoby o zagrożeniu. Jeśli ucieczka nie jest możliwa, schowaj się. Zabarykaduj pomieszczenie, wycisz telefon i odsuń się od okien i drzwi. Jeżeli ucieczka i kryjówka nie zapewniły ci bezpieczeństwa - walcz.
Na podstawie źródeł internetowych, książkowych oraz swojej własnej wiedzy, napisz krótkie wypracowanie rozstrzygające problem, czy Polska może stać się celem ataków terrorystycznych.
7. Słowniczek
różnie umotywowane ideologicznie, planowane i zorganizowane działania pojedynczych osób lub grup, skutkujące naruszeniem istniejącego porządku prawnego, podjęte w celu wymuszenia od władz, państw i społeczeństw określonych zachowań i świadczeń, często naruszające dobra osób postronnych
działania o charakterze terrorystycznym podejmowane z pobudek materialnych, a nie ideowych, przybierające zazwyczaj formę porwań dla okupu, niszczenia mienia, sabotażu czy też szantażu
działania o charakterze terrorystycznym podejmowane dla celów politycznych, takich jak zmiana elity rządzącej, zmiana systemu politycznego (jego podstaw lub też struktury), wymuszenie implementacji (zmian) pewnych rozwiązań prawnych, poszerzenie praw bądź autonomii danej grupy społecznej, czy też oderwanie części terytorium danego państwa i założenie nowego państwa lub przyłączenie do już istniejącego
Zadania
Połącz nazwy typów terroryzmu z odpowiednimi opisami.
Jego celem może być np. poszerzenie praw lub autonomii danej grupy społecznej., Skierowany w zbiorowości ludzkie., Skierowany wyłącznie w pojedyncze osoby., Nakierowany na wzbogacenie.
terroryzm polityczny | |
terroryzm kryminalny | |
terroryzm indywidualny | |
terroryzm zbiorowy |