Odrodzenie w upadku – powtórzenie
Wprowadzenie
W materiale powtórzeniowym znajdują się polecenia oraz ćwiczenia zawierające pytania o I, II i III rozbiór Polski, Konstytucję 3 maja. Wykorzystano w nim pracę z tekstem źródłowym oraz zadania z mapą oraz ze sztuką czyli obrazami wykonanymi przez Jana Matejkę. Wskazówki niezbędne do rozwiązania zadań możesz znaleźć w materiałach: Początki władzy ostatniego królaPoczątki władzy ostatniego króla oraz Sejm Wielki oraz uchwalenie Konstytucji 3 majaSejm Wielki oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja
Mapa - rozbiory Polski i zyski terytorialne państw zaborczych
Ziemie zabrane Rzeczypospolitej w 1772 roku przez:
Rosję: województwa: inflanckie, mścisławskie, cześć witebskiego i potockiego;
Austrię: województwa: ruskie, bełskie, część krakowskiego i sandomierskiego;
Prusy: województwa: chełmińskie, malborskie, pomorskie, cześć inowrocławskiego i kaliskiego.
Ziemie zabrane Rzeczypospolitej w 1793 roku przez:
Rosję:
województwa: kijowskie, bracławskie, podolskie, mińskie, część wołyńskiego, brzesko‑litewskiego i wileńskiego;
Prusy:
województwa: poznańskie, gnieźnieńskie, kaliskie, sieradzkie, inowrocławskie, brzesko‑kujawskie, płockie, cześć mazowieckiego i rawskiego, ziemia dobrzyńska, Gdańsk, Toruń.
Ziemie zabrane Rzeczypospolitej w 1795 roku przez:
Rosję: Kurlandia, większość Litwy, część Białorusi i Wołyń;
Austrię: pozostała część Małopolski z Krakowem, ziemia lubelska i część południowego Mazowsza
Prusy: część Mazowsza z Warszawą, część Litwy i Podlasie.
Przeanalizuj powyższą mapę Rozbiory Polski i zyski terytorialne państw zaborczych oraz wypisz ziemie zajęte przez poszczególne państwa:
w I rozbiorze,
w II rozbiorze,
w III rozbiorze.
Spróbuj ocenić, jakie znaczenie miały porozbiorowe nabytki dla poszczególnych mocarstw i jakie miejsce zajęły te tereny w organizmach państwowych, do których zostały wcielone. Wypełnij poniższą tabelę. Wykorzystaj do pracy przy tym ćwiczeniu wiadomości z encyklopedii, atlasu, Internetu, a także informacje pochodzące z powyższej mapy zatytułowanej 'Rozbiory Polski i zyski terytorialne państw zaborczych'.
Państwo | Obszar | Ludność | Miasta znaczące pod względem wielkości i znaczenia gospodarczego, politycznego oraz kulturalnego (wg kolejności) | Regiony istotne pod względem gospodarczym |
|---|---|---|---|---|
Rosja | ||||
Prusy | ||||
Austria |
Napisz, które z państw zaborczych odniosło największe korzyści z opanowania ziem polsko‑litewskich. Uzasadnij swój wybór wykorzystując informacje z tabeli.
Odrodzenie w upadku
Uzasadnienie konieczności dokonania pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej[…] Rosyjski dwór cesarski, będąc zmuszony ze względu na interesy własnego imperium położyć wreszcie własnymi siłami kres zaciekłości, jaką odznaczają się zachodzące w Polsce nieporządki, przeszkodzić upadkowi państwa, jak również zabezpieczyć sobie sprawiedliwe zaspokojenie swych legalnych praw, wszedł w całkowite porozumienie z cesarskim i królewskim dworem oraz z Jego Wysokością królem pruskim, aby na drodze uzgodnionych wysiłków i posunięć osiągnąć te cele, tak nieodzowne ze względu na sąsiedztwo ich państw. […]. Jednocześnie Jej Cesarska Mość Carowa Wszechrosji, pragnąć dać zadośćuczynienie swemu państwu i narodowi i nie mogąc czekać dłużej na sprawiedliwość ze strony Polski, aby nie powodować uszczerbku dla ich oczywistych interesów, uznała za niezbędne dać im zadośćuczynienie przez przyjęcie w całkowite władanie i na własność niżej nazwanych ziem i posiadłości Rzeczypospolitej […].
Źródło: [Uzasadnienie konieczności dokonania pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej](http://wlaczpolske.pl/index.php?etap=10&i=1182&nomenu=1&oe=UTF-8&q=prettyphoto&iframe=true&width=1000&height=100%).
Wynotuj, wymienione w tekście źródłowym argumenty uzasadniające podjęcie działań politycznych w postaci rozbiorów.
Podaj, podpisanie jakiego dokumentu miało uzasadniać przedstawione w tekście źródłowym argumenty i dlaczego takie uzasadnienie miało miejsce. Zapisz swoją odpowiedź poniżej.
Zastanów się, co poprzez poniższe zwroty Rosja chciała przekazać Polakom i Europejczykom. Dlaczego wydano taki dokument?
'będąc zmuszony',
'interes własnego imperium',
'własnymi siłami',
'zachodzące w Polsce nieporządki',
'przeszkodzić upadkowi państwa',
'sprawiedliwe zaspokojenie swych legalnych praw',
'nieodzowne ze względu na sąsiedztwo ich państw',
'nie mogąc czekać dłużej na sprawiedliwość ze strony Polski'.
Zapisz swoją odpowiedź poniżej.
Przygotujcie się do debaty w klasie. Podzielcie się na dwie grupy i wykonajcie poniższe instrukcje. Wcielcie się w rolę delegacji obu państw prowadzących negocjacje tuż przed podjęciem ostatecznej decyzji.
Grupa 1 – używając argumentacji reprezentującej polski punkt widzenia i emocje wynikające z polskiego patriotyzmu, odnieście się do powyższych zwrotów i objaśnień.
Grupa 2 - używając argumentacji reprezentującej rosyjski punkt widzenia i emocje wynikające z rosyjskiego patriotyzmu, odnieście się do powyższych zwrotów i objaśnień.
Zapiszcie poniżej swoje argumenty, a następnie przedstawcie wzajemnie.
Rozważania na temat malarstwa - 3 Maja - kolejny triumfalny upadekW niszy na kanapce spoczywa król Stanisław August, […]. Król w […] sali Zamku Warszawskiego przyjmuje gości. Z prawej strony przy oknie zgromadzili się […] artyści. Bacciarelli przedstawia królowi Smuglewicza. Canaletto przez szkła ogląda jakiś nowy obraz. Otaczają go Chodowiecki, Czechowicz, Norblin. Pani Grabowska prowadzi jakąś ożywioną rozmowę z biskupem warmińskim Ignacym Krasickim i Trembeckim, poetą i szambelanem. Biskup Naruszewicz, historyk i książę Józef stoją bliżej drzwi. Nad nową Konstytucją radzą Andrzej Zamoyski i Stanisław Staszic. Na salę wchodzi Adam X. Czartoryski trzymając w ręku uchwały Sejmu. Za nim postępuje Hugo Kołłątaj z księgą reform jako członek Komisji Edukacji Narodowej, w otoczeniu […] pisarzy i uczonych - księdza Konarskiego, Kopczyńskiego, Potockiego, Karpińskiego, Piramowicza, Czackiego, Niemcewicza i Śniadeckich. Marszałek Bieliński i gen. Mokronowski witają gości. […] na sali znajduje się Repnin, ambasador Katarzyny II […], po prawej u dołu obrazu.
Źródło: dostępny w internecie: > [Rozważania na temat malarstwa - 3 Maja - kolejny triumfalny upadek](http://utw-art.blogspot.com/2012/05/rozwazania-na-temat-malarstwa-kolejny.html).
W oparciu o postacie oraz rekwizyty przedstawione na obrazie odpowiedz na pytania:
Co Jan Matejko, sto lat po wydarzeniach ukazanych na obrazie, uznał za najważniejsze osiągnięcia epoki?
Które elementy malarz umieścił jako zapowiedź katastrofy?
Podaj, kiedy została uchwalona Konstytucja 3 maja.
Zastanów się, czy twoim zdaniem wizja Matejki zgadza się z powszechnymi odczuciami odnośnie tej epoki w dniu dzisiejszym? Uzasadnij swoje zdanie i zastanów się, jak ocenę tamtych faktów zmienia brak niepodległości (czasy Matejki) i niepodległość (stan dzisiejszy).
Wyjaśnij, czym groził na Sejmie Wielkim poseł Suchorzewski, jeśli zostanie uchwalona Konstytucja 3 maja.
Odpowiedz, którą w Europie i na świecie spisaną konstytucją była Konstytucja 3 Maja.
Wyjaśnij, jaką rolę odegrali w dziejach ostatnich lat istnienia Rzeczypospolitej marszałek Sejmu Wielkiego – Małachowski oraz poseł Suchorzewski.
Wytłumacz, dlaczego Jan Matejko na obrazie dotyczącym Konstytucji 3 Maja wybrał właśnie postacie Jana Suchorzewskiego oraz Stanisława Małachowskiego, tworząc swoje dzieło w 100 rocznicę wydarzeń – w kraju rozdartym między zaborców, a jednocześnie w zaborze cieszącym się wówczas największą swobodą.
Podaj, jakie były przyczyny rozbiorów i upadku Rzeczypospolitej:
wewnętrzne (wynikające z ustroju oraz innych problemów wewnątrz państwa),
zewnętrzne (leżące po stronie sąsiadów oraz dotyczące innych uwarunkowań zewnętrznych).