Powstanie Stanów Zjednoczonych Ameryki

W 1845 r. amerykański dziennikarz John L. O’Sullivan po raz pierwszy użył pojęcia Objawionego Przeznaczenia (ang. Manifest Destiny), aby wyrazić przekonanie, że obywatele Stanów Zjednoczonych otrzymali od Opatrzności nadzwyczajne posłannictwo. O’Sullivan i jego naśladowcy pisali o cywilizowaniu Indian, twórczym wykorzystaniu zasobów, a następnie o niepodzielnych rządach. Wydarzenia pierwszej połowy XIX w. zdawały się udowadniać sens tych śmiałych idei. Amerykanie odnosili sukcesy na wszystkich niemalże polach, a państwo, czerpiące siłę z entuzjazmu pracowitych i religijnych chrześcijan oraz bezwzględnego wyzysku milionów czarnoskórych niewolników, coraz śmielej przybliżało się do roli światowego mocarstwa. Liczne problemy wewnętrzne hamowały jednak rozwój kraju. Mimo to przywódcy polityczni, wśród nich piąty prezydent James Monroe, widzieli już swoje państwo w roli hegemona półkuli zachodniej.

Dążenia Amerykanów i angielskiego rządu

Po zakończeniu wojny siedmioletniej w Ameryce największym problemem było przyzwolenie na nieprzestrzeganie prawa w zakresie obciążeń fiskalnych. Przemyt i unikanie płacenia podatków były powszechne. Władza w Londynie była w niezręcznej sytuacji, gdyż mieszkańcy kolonii powoływali się na te same prawa, którymi szermowano w walce z „absolutystycznymi zapędami” Stuartów: bez reprezentacji, czyli zgody parlamentu nie powinno się nakładać nowych podatków.

Szukano zatem takich sposobów pozyskiwania gotówki, które nie burzyłyby tych priorytetów. W 1764 r. przeprowadzono w brytyjskim parlamencie tzw. „ustawę cukrową” („Suger Act”). Obniżała ona podatek nałożony na importowaną z Karaibów melasę z 6 do 3 pensów za galon. Jednocześnie zaostrzono środki kontroli, które miały ukrócić przemyt, a tego typu przestępstwa włączono w kompetencje królewskich sądów admiralicji.

W amerykańskich koloniach zawrzało. Regulacja uderzała niemal we wszystkich mieszkańców, gdyż prawie 90% znajdującej się na rynku melasy było do tej pory przemycane, tzn. nie płacono za nią należnego podatku. Ponadto nie trzeba się było obawiać kary, gdyż w ławach przysięgłych również zasiadali uczestnicy tego procederu.

Monarchia szuka wyjścia

W celu zebrania środków na utrzymanie fortów pogranicznych i ich załóg rząd króla Jerzego III zdecydował się wprowadzić w 1765 r. tzw. „ustawę stemplową” - kolejną opłatę, od dawna już obowiązującą w Wielkiej Brytanii. Również ona nie była podatkiem bezpośrednim, tylko otaksowaniem działalności administracji królewskiej.

Doprowadziło to do wybuchu swoistej akcji nieposłuszeństwa obywatelskiego. Mnożyły się manifestacje, wybuchały zamieszki, składano petycje, bojkotowano urzędy, wzywano do bojkotu handlowego. W 1766 r. w Nowym Jorku zebrali się przedstawiciele dziewięciu kolonii. Podczas spotkania potępiono zakusy podatkowe londyńskiego parlamentu. Chociaż pewne niezdecydowanie Brytyjczyków spowodowało cofnięcie „ustawy stemplowej”, nie usunięto jednak podstawowych problemów wywołujących fiskalizm władz centralnych. Stąd w 1767 r. podjęta została kolejna próba nałożenia podatków na towary importowane. Doszło wówczas do bojkotu i ponownego wycofania się rządu londyńskiego.

Bostońskie picie herbaty

Pozostawiono jedynie podatek od herbaty, który był płacony przez Amerykanów z „równą skrupulatnością”, jak niegdyś podatek od melasy, tzn. większość konsumowanej herbaty przemycano. W związku z kosztami wojny prowadzonej z Francuzami w Indiach Kompania Wschodnioindyjska miała kłopoty finansowe. Rząd brytyjski postanowił więc doprowadzić do sprzedaży w amerykańskich koloniach nadwyżek herbaty zalegających w magazynach Kompanii. W tym celu wprowadzono dla tamtejszych hurtowników przymus zakupu. Oczywiście w cenę towaru wliczony był już podatek na rzecz skarbu królewskiego.

W dniu 16 grudnia 1773 r. przebrani za rdzennych Amerykanów mieszkańcy Bostonu zatopili czekający na rozładunek transport herbaty (nazwano to później nieco kpiarsko „bostońskim piciem herbaty”). Był to akt przeciwstawienia się brytyjskim próbom złamania akcji bojkotowej prowadzonej w koloniach. W odwecie rząd w Londynie zamknął w 1774 r. port w Bostonie, obciążył mieszkańców kosztami stacjonowania wojsk królewskich oraz wprowadził „ustawę o Quebecu” (Quebec Act). Regulowała ona sprawy administracji terenów zdobytych na Francuzach, znacznie poszerzając obszar Quebecu oraz pozostawiając rozległe tereny zarezerwowane dla Indian. Jednocześnie przywrócono częściowo francuskie prawo cywilne i równouprawnienie dla katolicyzmu. Miało to zapewnić spokój w prowincji i pozwolić na ograniczenie liczby stacjonującego tam wojska, a tym samym zmniejszenie kosztów jego utrzymania ponoszonych przez rząd centralny.

RNi7pUMLC3VPQ

Litografia przedstawia bostońskie picie herbaty. Statek z załogą w strojach Indian wyrzuca z pokładu skrzynki za burtę. Na brzegu osoby elegancko ubrane w perukach. Mężczyźni podnoszą ręce, trzymają w nich nakrycia głowy, wiwatują. Na drugim planie drugi statek z trzema masztami. Z lewej strony trzypiętrowy budynek z oknami. Z dwóch okien widać wyglądających ludzi.

R1HK33dSFNJcr

Rycina. Na pierwszym planie 5 osób, pierwsza siedzi na beczce, nogi wsparte na skrzyni, druga siedzi na ziemi. Pierwszy mężczyzna trzyma w ustach fajkę. Trzech innych ujętych od tyłu. Najmłodszy z rękami wzniesionymi ku górze wiwatuje. Na drugim planie dwa statki, pierwszy to trójmasztowiec, na pokładzie ludzie. Przed statkiem łódź wiosłowa, na której znajduje się wielu ludzi.

R1C4SFOmcT2tL

Ilustracja przedstawiająca szkic. Mężczyzna ubrany w bogaty płaszcz, z włosami związanymi wstążką na karku poi leżącego półnagiego mężczyznę z pióropuszem na głowie, wlewając mu napój do ust prosto z imbryka. Z kieszeni wystaje mu kartka z napisem. Mężczyzna z pióropuszem jest przytrzymywany za ręce i nogi przez dwóch innych mężczyzn w bogatych strojach. Po prawej i lewej stronie stoi trzech kolejnych mężczyzn, którzy przyglądają się biernie scenie i o niej rozmawiają. Z tyłu widoczna jest kobieta w ciemnej sukni, zakrywająca oczy prawą dłonią. U dołu ilustracji znajdują się kaligrafowane napisy w języku angielskim.

Początek wojny

W odpowiedzi na kroki Londynu w czerwcu 1774 r. zwołano tzw. Kongres Kontynentalny. Do stolicy Pensylwanii Filadelfii przybyli przedstawiciele 12 kolonii (brakowało Georgii), którzy zdecydowali się bronić praw Massachusetts i kontynuować akcję bojkotu towarów brytyjskich. Powołano też milicję obywatelską, która później miała stać się zaczątkiem regularnej armii.

Jednak prawdziwym początkiem wojny były starcia w okolicach Lexington, na północ od Bostonu, gdzie żołnierze angielskiej armii mieli przeprowadzić akcję przejęcia magazynów milicji. Potyczka zakończyła się wycofaniem regularnej armii do Bostonu. Stamtąd, otoczona przez milicję przekształconą z biegiem czasu w tzw. armię kontynentalną pod dowództwem Jerzego Waszyngtona, ewakuowała się do Nowej Szkocji.

R1YEYbP5MWcxl

Mapa zatytułowana: Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Ukazane jest na niej wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej. Kolorem zielonym zaznaczone są posiadłości brytyjskie, obejmujące Posiadłości Kompanii Zatoki Hudsońskiej, Kanadę, Quebec, Terytorium Północno‑Zachodnie, Akarię, Nową Szkocję, Wyspę księcia Edwarda, Terytorium Missisipi i Florydę. Kolorem brązowym oznaczone są posiadłości hiszpańskie z terytoriami odzyskanymi w 1783 roku: Luizjana i Karolina Południowa. Pomarańczową linią zaznaczone są granice Stanów Zjednoczonych w 1783 roku. Czerwoną przerywaną linią zaznaczona jest granica, poza którą zakazano kolonistom swobodnego zajmowania ziemi w 1763 roku. W pobliżu Bostonu oznaczony jest punkt - miejsce buntu kolonistów w 1773 roku (tzw. herbatka bostońska). Zielonymi strzałkami oznaczony jest kierunek działań floty i wojsk brytyjskich. Pomarańczowymi strzałkami oznaczony jest kierunek działań i wojsk amerykańskich. Fioletowymi strzałkami oznaczony jest kierunek działań floty francuskiej i hiszpańskiej, przymierzonych ze Stanami Zjednoczonymi. W Lexington, Bunker Hill, Nowym Jorku, Yorktown i Cowpens, Augusta i Fort Vincennes oznaczone są ważniejsze bitwy. W pobliżu miejscowości Charlestone, Savannah i Saratoga oznaczone są ważniejsze bitwy z udziałem Polaków. W Pensylwanii oznaczone jest miejsce uchwalenia i proklamacji Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych 4 lipca 1776 r. oraz miejsce uchwalenia konstytucji Stanów Zjednoczonych w 1778 roku.

Szukanie zwycięstwa

Podstawowym problemem w wojnie północnoamerykańskiej było znalezienie symbolicznego miejsca, którego zdobycie lub utrata utwierdziłoby przeciwnika w przekonaniu, że przegrał, względnie zwyciężył. W początkowej fazie konfliktu zbuntowane kolonie sądziły, że takim symbolem zwycięstwa stanie się zdobycie Quebecu – niedawno zajętej przez Brytyjczyków stolicy francuskich włości. Stąd
po wyparciu armii gen. Thomasa Gage’a z Bostonu zwycięski Jerzy Waszyngton tam skierował swoje wojska. Udało mu się zdobyć Montreal, ale nieudane oblężenie Quebecu zmusiło go do odwrotu.

Działanie to przyniosło jednak zdecydowany przełom. Od tego momentu obie strony nie wierzyły w możliwość kompromisu. Jerzy III nie chciał uznać Kongresu, traktując jego uczestników jako buntowników i uzurpatorów. Amerykanie zaś winą za przerwanie dialogu obarczali Brytyjczyków. Rozstrzygnięcia szukano w zwycięstwie militarnym.

W początkach 1776 r. Massachusetts [czyt.: masaciusets] jako pierwsza z kolonii ogłosiła niepodległość. Później kolejno zrobiły to Karolina Północna i Wirginia. Ostatecznie Kongres Kontynentalny 4 lipca 1776 r. uchwalił Deklarację Niepodległości.

Slajd 1 z 3

R1RCLPizPH1Eb

Współczesne zdjęcie przedstawiające pokój, w  którym jest kilka stołów nakrytych obrusami. Na nich znajdują się księgi, dokumenty oraz kałamarze z piórami, także świece w lichtarzach. Jeden stół z eleganckim krzesłem, z kałamarzem i piórem. Z sufitu zwisa elegancki żyrandol, na oknach zasłony w formie rolet.

REZCb50hqBf5T

Zdjęcie przedstawia budynek zbudowany na planie prostokąta. Trzypiętrowy, ze spadzistym dachem, z dwoma oknami i na bocznej dość wąskiej ścianie z jednym oknem. Na ścianie frontowej po pięć okien z okiennicami. Cały z cegły. Przed domem przechodzący ludzie oraz stojące samochody.

RMP8S2Dre2Ery

Podpisanie Deklaracji Niepodległości. Na obrazie widać pomieszczenie z kilkudziesięcioma mężczyznami. Część z nich siedzi na krzesłach i obserwuje wydarzenia, które dzieją się z prawej strony. Tam za stołem siedzi mężczyzna obok niego kilku stoi, przed nimi zaś mężczyźni którzy na stół składają dokumenty. Mężczyzna siedzący na krześle patrzy na złożone dokumenty.

Deklaracja Niepodległości

Za najważniejszego twórcę tekstu Deklaracji Niepodległości uważa się Thomasa Jeffersona, ziemianina o prawniczym wykształceniu, pochodzącego z Wirginii. Jego stwierdzenie „wszyscy ludzie są stworzeni równymi, że są obdarzeni przez swojego Stwórcę pewnymi prawami, które nie są do odstąpienia, że do praw tych należą: Życie, Wolność i dążenia do Szczęścia” wywodzą się z tez, które odnajdujemy w pismach Rousseau i Woltera. Ponieważ władca sprzeniewierzył się „umowie” i prawom podstawowym, zasadnym stał się bunt i zrzucenie jego jarzma.

W pierwotnym tekście znajdowało się też odniesienie do niewolnictwa, ale ze względu na potrzebę zachowania jedności, fragmenty te zostały usunięte. Mimo to Deklaracja była dokumentem niezwykle radykalnym.

Kongres obradujący w Filadelfii 4 lipca 1776 r. przyjął Deklarację Niepodległości przy zaledwie jednym głosie sprzeciwu. Tekst ten stanie się w przyszłości podstawą konstytucji Stanów Zjednoczonych.

RCPZ4CczGz7PL

Obraz przedstawia wnętrze pomieszczenia, w którym znajduje się kilkudziesięciu stojących i siedzących mężczyzn, większość z nich rozmawia. Na drugim planie znajdują się dwa stoły nakryte ciemnozielonymi obrusami. Przy pierwszym z nich siedzi trzech mężczyzn ubranych w ciemne stroje, przy drugim dwóch - w brązowym i czerwonym stroju. Fragment kolejnego stołu widoczny jest na pierwszym planie, w lewym dolnym rogu obrazu. Siedzi przy nim dwóch mężczyn, jeden z nich ubrany jest na czarno, drugi na biało. W tle widać ścianę pomieszczenia pokrytą płaskorzeźbami imitującymi budynki i kolumny.

Zwycięstwo buntowników

Powodem klęski Brytyjczyków w konflikcie ze zbuntowanymi kolonistami był brak decyzji politycznej w Wielkiej Brytanii, w jaki sposób ustosunkować się do powstania. Część opinii publicznej w gruncie rzeczy zgadzała się z takimi hasłami jak „bez reprezentacji nie ma podatków”. Kolejnym powodem klęski stało się osamotnienie międzynarodowe Wielkiej Brytanii, a wreszcie przystąpienie do wojny i pomoc Francji. Amerykanie wyrównali siły (zwłaszcza morskie) dopiero po 1778 r., tzn. po przystąpieniu do wojny Francji.

Niezwykle istotną sprawą w rozstrzygnięciu tego konfliktu były kłopoty Brytyjczyków w znalezieniu celu strategicznego, którego zdobycie skłoniłoby drugą stronę do uznania się za pokonaną. Okazało się bowiem, że ani zajęcie, pacyfikacja i okupacja Bostonu i terenów Nowej Anglii, ani wkroczenie do stołecznej Filadelfii, ani wreszcie działania wojenne w południowych koloniach nie zostały przez powstańców uznane za ostateczną klęskę i walki trwały nadal.

Podobnie z drugiej strony, Amerykanie nie mieli możliwości zaatakować celów bezpośrednio w metropolii, co utrudniało Brytyjczykom uznanie się za pokonanych.

Ostatecznie zatem akt kapitulacji pod Yorktown w 1781 stał się wygodnym pretekstem do zakończenia wojny. Pokój paryski zawarty w 1783 r. przypieczętował niepodległość nowego kraju.

R1bBrqXQe3C8Z

Obraz przedstawia sytuację po zakończeniu bitwy, w centrum mężczyzna na koniu z czapką Napoleona, obok konia kilku żołnierzy po prawej stronie szeregi żołnierzy amerykańskich z amerykańską flagą. Po lewej stronie żołnierze z białą flagą oznaczającą kapitulację.

Konstytucja Stanów Zjednoczonych

Trudności, z jakimi borykało się 13 stanów, wymagały zastąpienia Artykułów Konfederacji nowo napisaną Konstytucją. Podczas prac nad nią ścierały się dwie tendencje. Federaliści, tacy jak Jerzy Waszyngton, Aleksander Hamilton, James Madison, John Jay, chcieli wzmocnić władzę centralną. Natomiast antyfederaliści uważali takie wzmocnienie za szkodliwe. Ostatecznie zwyciężyła pierwsza z koncepcji, choć naczelną zasadą, jaka miała być respektowana, była wzajemna równowaga między poszczególnymi „władzami” – między rządem centralnym a stanowymi, między władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Generalnie udało się to osiągnąć i w 1787 r. przyjęto gotowy tekst.

Zachowano trójpodział władzy. Władzę wykonawczą miał sprawować wybierany na czteroletnią kadencję prezydent. Legislatywę (parlament) stanowił dwuizbowy kongres (Izba Reprezentantów i Senat), natomiast władza sądownicza realizowana była przez Sąd Najwyższy.

Konstytucja została ratyfikowana przez poszczególne stany, co początkowo odbywało się stosunkowo szybko i sprawnie – w Delaware, New Jersey i Georgii przez aklamację, w Pensylwanii, Connecticut, Massachusetts, New Hampshire, Marylandzie i Karolinie Południowej większością głosów. Największy sprzeciw napotkała w Wirginii i Nowym Jorku, a więc stanach najludniejszych. Ostatecznie jednak i one przyjęły Konstytucję.

W dwa lata po uchwaleniu konstytucji została ona uzupełniona 10 poprawkami, które zwykło nazywać się Kartą Praw (Bill of Rights) Stanów Zjednoczonych. Zapewniały one swobody i wolności obywatelskie, takie jak: poszanowanie własności prywatnej, wolności wyznania i sumienia, wolność prasy, ochrona oskarżonego w procesie karnym, prawo do zgromadzeń, prawo do posiadania broni.

Slajd 1 z 3

RMTP2Wnf8U4lQ

Obraz przedstawia portret starszego mężczyzny z białymi, sięgającymi uszu, lekko kręconymi włosami. Mężczyzna patrzy wprost na widza. Ma niebieskie oczy i wydatny nos. Usta zaciska w poziomą kreskę. Ubrany jest w czarny płaszcz ze stójką, spod którego wystają falbany od kołnierza koszuli. Tło obrazu jest szarawe, niejednolite.

R2nfTHKhL5hQr

Obraz przedstawia portret starszego mężczyzny z białymi, sięgającymi uszu, lekko kręconymi włosami i bokobrodami. Mężczyzna jest zwrócony lewym półprofilem do widza. Patrzy przed siebie. Ma brązowe oczy i dość długi nos. Lekko się uśmiecha. Ubrany jest w czarny płaszcz ze stójką, spod którego wystaje biała, zawiązana wokół szyi chusta. Tło obrazu jest szarawe, niejednolite.

REDKv1kcfLLHi

Obraz przedstawia portret starszego mężczyzny z białymi, sięgającymi uszu, przylegającymi do głowy włosami. Mężczyzna patrzy wprost na widza. Ma szare oczy i prosty nos. Ubrany jest w czarny płaszcz ze stójką, spod którego wystaje zawiązana pod szyją biała chusta. W tle obrazu widać czerwony, zawieszony na ścianie materiał oraz fragment kolumny.

R1exHvX7YiiS6

Ilustracja przedstawia dzieło malarskie. Na obrazie przedstawione jest wysokie pomieszcenie ze zwisającym z sufitu bogato zdobionym żyrandolem i trzema oknami z ciężkimi, zielonymi zasłonami. Ściany są jasne, pokryte sztukaterią. W pomieszczeniu znajduje się kilkudziesięciu ubranych w bogate szaty mężczyzn. Niektórzy unoszą w górę prawe dłonie. Po prawej stronie widoczny jest podest, na którym znajduje się kilku mężczyzn. Jeden z nich pochyla się nad stojącym tam biurkiem, podpisując jakiś dokument. Za biurkiem widoczne są cztery sztandary, jeden z nich to flaga Stanów Zjednoczonych.

Prezydent i władza wykonawcza

Władzę wykonawczą w nowym kraju powierzono prezydentowi, który wybierany był w dość skomplikowanym, pośrednim systemie wyborczym. Jego kadencja trwała cztery lata.

Prerogatywy prezydenta były duże zarówno w zakresie polityki wewnętrznej, jak i zagranicznej. Tworzył on administrację centralną ze wskazanych przez siebie osób, które mu bezpośrednio podlegały. W zakresie polityki zagranicznej, którą sam kreował, do jego kompetencji należało mianowanie pracowników służb dyplomatycznych, np. ambasadorów. Traktaty międzynarodowe przygotowywała administracja prezydenta. On je akceptował i podpisywał, a Kongres jedynie ratyfikował. Był naczelnym wodzem i zwierzchnikiem sił zbrojnych zarówno w okresie pokoju, jak i wojny.

Posiadał prawo inicjatywy legislacyjnej, a jego znaczenie w tym względzie unaocznia prawo weta w stosunku do uchwał Kongresu, które można było wprawdzie obalić, ale wymagało to 2/3 głosów obu izb.

Slajd 1 z 2

R1ylYw6bO0eGR

Zdjęcie przedstawia duży biały budynek o dwóch kondygnacjach i tarasie na dachu. W centralnej części budynku znajdują się cztery rzędy wysokich kolumn, które podtrzymują trójkątny fronton. Po prawej i lewej stronie znajdują się duże, symetrycznie rozmieszczone okna. W centralnej części dachu widać maszt, na którym zawieszona jest flaga. Przed budynkiem znajduje się trawnik oraz pas zielonych roślin, a także niewielka fontanna otoczona drobnymi czerwonymi kwiatami.

RbLGWWQXT1R2G

Zdjęcie przedstawia duży biały budynek o trzech kondygnacjach i tarasie na dachu. W centralnej części budynku znajduje się sześć ustawionych w półkole wysokich kolumn, które biegną przez wszystkie piętra i podtrzymują półokrągłą część tarasu. W centralnej części dachu widać maszt, na którym zawieszona jest lekko powiewająca flaga Stanów Zjednoczonych. Prawe i lewe skrzydło budynku przysłaniają znajdujące się przed nim drzewa. Przed budynkiem znajduje się trawnik oraz żywopłot otaczający fontannę.

Legislatywy: centralna i stanowe

Władzę ustawodawczą stanowił dwuizbowy Kongres składający się z Izby Reprezentantów i Senatu. Deputowani wybierani byli co dwa lata w wyborach bezpośrednich z zachowaniem proporcji w stosunku do liczby mieszkańców. Dawało to oczywiście przewagę stanom najludniejszym. W celu zrównoważenia, do senatu każdy ze stanów - niezależnie od wielkości – delegował dwóch członków wybieranych co sześć lat w wyborach pośrednich, tzn. przez parlamenty lokalne.

Zakres kompetencji Kongresu był szeroki: nakładał podatki, miał monopol na emisję pieniądza, w jego gestii leżało zaopatrywanie armii i floty, zawieranie traktatów międzynarodowych. Aby nie dublować kompetencji, prerogatyw tych pozbawione były stanowe organy przedstawicielskie.

Problemem okazało się określanie liczby mandatów, gdyż stany północne uważały, że skoro niewolnicy są pozbawiani praw obywatelskich, nie można ich wliczać do ustalania liczby deputowanych. Protestowały przeciwko temu stany uznające niewolnictwo, chociaż jednocześnie chętnie godziły się, aby nie wliczać niewolników do ustalania liczby podatników. Ostatecznie zawarto kompromis, o którym można byłoby powiedzieć „groteskowy”, gdyby nie chodziło o ludzi. Ustalono mianowicie, że niewolnika należy liczyć jako 3/5 statystycznej osoby.

Slajd 1 z 2

RDWJ95tVIVzd6

Zdjęcie przedstawia duży biały budynek, do którego prowadzą szerokie schody. W centralnej części budynku znajduje się wysoka, półokrągła kopuła zakończona niską kolumną, na której ustawiona jest rzeźba przedstawiająca ludzką postać. Budynek ma cztery kondygnacje, każda z nich wyposażona jest w większe i mniejsze, symetrycznie rozmieszczone okna. Przed wejściem do budynku znajduje sie szereg kolumn, które podtrzymują znajdujący się powyżej taras. Na tarasie znajduje się maszt, na którym zawieszona jest powiewająca na wietrze flaga Stanów Zjednoczonych. U stóp budynku widać fragment ogrodu oraz inną roślinność. W okolicach schodów przechadzają się ludzie.

RjbeftL1XANcd

Zdjęcie przedstawia dużą salę wypełnioną drewnianymi siedziskami i blatami ustawionymi w półkole, wokół znajdującej się centralnej części pomieszczenia mównicy. Zarówno na miejscach, jak i przy mównicy, oraz na znajdujących się powyżej mównicy balkonach, siedzą i stoją ludzie. Z tyłu mównicy na ścianie wisi flaga Stanów Zjednoczonych.

Sądownictwo

Zgodnie z monteskiuszowskim podziałem władzy amerykańska Konstytucja powierzyła władzę sądowniczą niezależnym organom, na czele których stał Sąd Najwyższy. Sędziów mianował prezydent, ale po nominacji byli oni nieusuwalni aż do śmierci lub ustąpienia z własnej woli, np. z powodu starości, gdy nie czuli się na siłach pełnić dalej urzędu.

Dawało to z jednej strony dużą niezależność, ale przy szczęśliwym zbiegu okoliczności, zapewniało konkretnemu prezydentowi wpływanie na losy kraju nawet po zakończeniu urzędowania (nominował ludzi o preferowanym przez siebie samego światopoglądzie). Sąd Najwyższy stał się w amerykańskim systemie władzy elementem stabilizującym – od początku powstania do dzisiaj urząd przewodniczącego Sądu pełniło zaledwie 17 sędziów, podczas gdy prezydentów było 46 (z obecnym Joe Bidenem).

Głównym zadaniem Sądu było czuwanie nad zgodnością działań prezydenta i Kongresu z Konstytucją. Podlegały mu sądy rejonowe. W 1789 r. prezydent Waszyngton mianował przewodniczącym Sądu Najwyższego Johna Jaya, który pełnił tę funkcję do 1795 r.

R1amA9vT1ht8u

Obraz przedstawia portret mężczyzny z płowymi, sięgającymi uszu włosami i wysokim czołem. Mężczyzna jest zwrócony prawym półprofilem do widza. Patrzy przed siebie. Ubrany jest w obszerną, czarno‑pomarańczową szatę, spod której wystaje biały kołnierz z falbanami. Lewą ręką opiera na ustawionej pionowo księdze, która znajduje się na stole obok niego. Tło obrazu jest beżowo‑brązowe, niejednolite.

Polacy w awangardzie buntowników

R1c2RLMo6bJDe

Mapa zatytułowana: Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Ukazane jest na niej wschodnie wybrzeże Ameryki Północnej. Kolorem zielonym zaznaczone są posiadłości brytyjskie, obejmujące Posiadłości Kompanii Zatoki Hudsońskiej, Kanadę, Quebec, Terytorium Północno‑Zachodnie, Akarię, Nową Szkocję, Wyspę księcia Edwarda, Terytorium Missisipi i Florydę. Kolorem brązowym oznaczone są posiadłości hiszpańskie z terytoriami odzyskanymi w 1783 roku: Luizjana i Karolina Południowa. Pomarańczową linią zaznaczone są granice Stanów Zjednoczonych w 1783 roku. Czerwoną przerywaną linią zaznaczona jest granica, poza którą zakazano kolonistom swobodnego zajmowania ziemi w 1763 roku. W pobliżu Bostonu oznaczony jest punkt - miejsce buntu kolonistów w 1773 roku (tzw. herbatka bostońska). Zielonymi strzałkami oznaczony jest kierunek działań floty i wojsk brytyjskich. Pomarańczowymi strzałkami oznaczony jest kierunek działań i wojsk amerykańskich. Fioletowymi strzałkami oznaczony jest kierunek działań floty francuskiej i hiszpańskiej, przymierzonych ze Stanami Zjednoczonymi. W Lexington, Bunker Hill, Nowym Jorku, Yorktown i Cowpens, Augusta i Fort Vincennes oznaczone są ważniejsze bitwy. W Charlestone i Savannah oznaczone są ważniejsze bitwy z udziałem Polaków. W Pensylwanii oznaczone jest miejsce uchwalenia i proklamacji Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych 4 lipca 1776 r. oraz miejsce uchwalenia konstytucji Stanów Zjednoczonych w 1778 roku.

Mapa zatytułowana 'Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych'.

Na mapie zostały zaznaczone:

• posiadłości brytyjskie,

• posiadłości hiszpańskie z terytoriami odzyskanymi w 1783 roku,

• granica, poza którą zakazano kolonistom swobodnego zajmowania ziemi (1763),

• miejsce buntu kolonistów w 1773 roku (tzw. herbatka bostońska),

• działania floty i wojsk brytyjskich,

• działania wojsk amerykańskich,

• działania floty francuskiej i hiszpańskiej, sprzymierzonych ze Stanami Zjednoczonymi,

• uchwalenie i proklamacja Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych (4 lipca 1776 roku),

• ważniejsze bitwy,

• ważniejsze bitwy z udziałem Polaków,

• miejsca ufortyfikowane przez Tadeusza Kościuszkę,

• granice Stanów Zjednoczonych w 1783 roku,

• uchwalenie konstytucji Stanów Zjednoczonych.

Posiadłości brytyjskie:

• Floryda,

• Terytorium Missisipi,

• Terytorium Północno‑Zachodnie,

• Kanada,

• Quebec,

• Akadia,

• Nowa Szkocja,

• Posiadłości Kompanii Zatoki Hudsońskiej.

Posiadłości hiszpańskie z terytoriami odzyskanymi w 1783 roku:

• Luizjana,

• Karolina Południowa.

Granica, poza którą zakazano kolonistom swobodnego zajmowania ziemi (1763 rok). Granica przebiegała między posiadłościami brytyjskimi a stanami należącymi do Stanów Zjednoczonych:

• Georgia,

• Karolina Północna,

• Wirginia,

• Maryland,

• Pensylwania,

• Nowy Jork,

• New Hampshire,

• Massachusetts.

Miejsce buntu kolonistów w 1773 roku (tzw. herbatka bostońska): Boston.

Działania floty i wojsk brytyjskich:

• 1776 z Wielkiej Brytanii – Halifax – Nowy Jork – Charleston – Cowpens – Guilford Court House – Wilmington – Yorktown,

• Nowy Jork – Savannah – Augusta,

• Fort Detroit – Fort Vincennes,

• Quebec – Montreal – Saratoga,

• Montreal – Oriskany.

Działania wojsk amerykańskich:

• Bunker Hill – Portland – Quebec,

• West Point – Saratoga,

• West Point – Oriskany,

• West Point – Nowy Jork,

• West Point – Filadelfia – Yorktown,

• Cowpens,

• Augusta,

• Fort Redstone – Fort Pitt (Pittsburgh) – Fort Chartres – Saint Louis – Fort Vincennes.

Działania floty francuskiej i hiszpańskiej, sprzymierzonych ze Stanami Zjednoczonymi:

• 1780 z Francji – Rhode Island – Zatoka Chesapeake,

• 1781 z Hispanioli (Haiti) – Zatoka Chesapeake.

Uchwalenie i proklamacja Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych 4 lipca 1776 roku: Filadelfia.

Ważniejsze bitwy:

• Bunker Hill (1775),

• Lexington (1775),

• Saratoga (1777),

• Oriskany (1777),

• Nowy Jork (1776),

• Zatoka Chesapeake (1781),

• Yorktown (1781),

• Cowpens (1781),

• Augusta (1779),

• Fort Vincennes (1779).

Ważniejsze bitwy z udziałem Polaków:

• Charleston (1779, 1780),

• Savannah (1778, 1779).

Miejsca ufortyfikowane przez Tadeusza Kościuszkę:

• Saratoga,

• West Point.

Granice Stanów Zjednoczonych w 1783 roku:

• Terytorium Missisipi,

• Georgia,

• Karolina Południowa,

• Karolina Północna,

• Wirginia,

• Maryland,

• Delaware,

• Pensylwania,

• New Jersey,

• Nowy Jork,

• Connecticut,

• New Hampshire,

• Massachusetts,

• Terytorium Północno‑Zachodnie.

Uchwalenie konstytucji Stanów Zjednoczonych (1778): Filadelfia.

Tadeusz Kościuszko po ukończeniu Szkoły Rycerskiej w Warszawie w 1769 r. wyruszył najpierw do Francji, a następnie do Ameryki. Szczególnie zasłynął podczas oblężenia Saratogi oraz budowy umocnień West Point.

Slajd 1 z 4

R1P9LJdvJPWZB

Portret przedstawia młodego mężczyznę z półdługimi, brązowymi, kręconymi włosami i zadartym nosem. Mężczyzna patrzy w prawo. Ubrany jest w czarno‑czerwony mundur ze złotymi pagonami. Na piersi ma przyczepiony złoty order w kształcie orła. Prawą dłoń trzyma na rękojeści miecza, który opiera o podłoże, lewą rękę opiera na prawej. W lewej dłoni trzyma zwój papieru. W tle widać chmury.

RTGsiXfTTEahl

Zdjęcie przedstawiające ułożone jeden na drugim kamienie, które razem tworzą ogrodzenie. Z lewej strony kadru widoczna jest wmurowana w ogrodzenie brązowa tabliczka z nieczytelnymi napisami. Na ich szczycie znajduje się warstwa ziemi pokrytej pożółkłą trawą. Widać też metalowe ogrodzenie z siatki, a za nim fragment rozłożystego drzewa. W tle znajduje się kolumna, na której umieszczony jest posąg mężczyzny trzymającego szablę lub miecz.

Rgo9Yb7tuaidX

Ceglany dom w kształcie sześcianu ze spadzistym dachem. Widoczne są dwie zewnętrzne ściany budynku. Na obu znajdują się symetrycznie rozmieszczone, duże okna o białych ramach. Na dwóch niższych kondygnacjach przy oknach są białe okiennice. Na dwóch wyższych kondygnacjach (z których ostatnia stanowi poddasze) okna są mniejsze i nie mają okiennic. Na obu ścianach budynku znajdują się białe drzwi wejściowe z trójkątnymi frontonami. Dom usytuowany jest na rogu dwóch ulic i sąsiaduje z innymi budynkami. Na pierwszym planie widoczna jest sygnalizacja świetlna oraz słup z drogowskazami.

R1ZTzRtNnTgAY

Obraz przedstawiający portret starszego mężczyzny z jasnymi, puszącymi się włosami sięgającymi nieco za uszy. Mężczyzna patrzy w prawo i lekko się uśmiecha. Ma na sobie czarny płaszcz z postawionym kołnierzem, beżową kamizelkę i białą, zawiązaną pod szyją chustę. Tło jest szare.

W uznaniu zasług obdarzony stopniem generała armii Stanów Zjednoczonych Kościuszko otrzymał majątek ziemski (ale pod warunkiem zamieszkania w nowej ojczyźnie) oraz gratyfikację pieniężną (płatną w późniejszym terminie). Ważniejsza jednak była międzynarodowa sława, jaka od 'czasów amerykańskich' towarzyszyła Kościuszce. Już po wypuszczeniu z niewoli rosyjskiej po klęsce powstania kościuszkowskiego, w 1797 r. sporządził bohater testament, w którym przeznaczył swój amerykański majątek na cele wsparcia ruchu abolicyjnego – czyli walki z niewolą czarnoskórych. Wykonawcą tego postanowienia miał być Thomas Jefferson.

R16gCIU1UXJfU

Czarno‑biały rysunek. Na pierwszym planie widoczna jest dorożka zaprzężona w konie, wokół której znajduje się grupa mężczyzn - pieszych i na koniach. Mężczyźni widocznie zatrzymują pojazd, uniemożliwiając mu ruch. Na dalszym planie widać kilka grupek osób oraz budynki, przed którymi znajduje się droga. W tle las i ludzkie postaci. W dolnym lewym rogu kilkanaście linijek nieczytelnego, napisanego odręcznie tekstu.

Kazimierz Pułaski przybył do Ameryki w 1777 r. z doświadczeniem zdobytym jako regimentarz w walkach podczas konfederacji barskiej. Ten mazowiecki szlachcic będący wcześniej marszałkiem ziemi łomżyńskiej brał udział w potyczkach z Rosjanami na Ukrainie, w Małopolsce i na Litwie. Doświadczenia miał raczej z działań 'partyzanckich', choć wsławił się obroną Berdyczowa czy klasztoru jasnogórskiego.

Uznawany jest za twórcę kawalerii amerykańskiej, co zawdzięcza dowodzeniu brygadą tej właśnie formacji wojskowej oraz zorganizowaniu w 1778 r. legionu znanego jako 'legion Pułaskiego'. Sława przyszła po zwycięstwie odniesionym nad Anglikami pod Charleston w 1779 r. Śmiertelnie ranny został w kolejnej bitwie pod Savannah. Kazimierz Pułaski pozostaje obok Kościuszki najbardziej znanym polskim bohaterem amerykańskiej wojny o niepodległość, a w Nowym Jorku oraz Chicago do dzisiaj organizowane są słynne parady Pułaskiego.

Ćwiczenia