USTAWA z dnia 30 listopada 2016 r. o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym

DZIAŁ II Postępowanie przed Trybunałem

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 33. [właściwości Trybunału]

1. Trybunał orzeka w sprawach zgodności:
   1) ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją;
   2) ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;
   3) przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami.

2. Trybunał orzeka w sprawach zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego kwestionowanego w skardze konstytucyjnej, o której mowa w art. 79 ust. 1 Konstytucji.

3. Trybunał orzeka w sprawach zgodności z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą aktu normatywnego kwestionowanego w pytaniu prawnym, o którym mowa w art. 193 Konstytucji.

4. Trybunał orzeka w sprawach zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych.

5. Trybunał rozstrzyga spory kompetencyjne pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa.

6. Trybunał rozstrzyga o stwierdzeniu przeszkody w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. W razie uznania przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Trybunał powierza Marszałkowi Sejmu tymczasowe wykonywanie obowiązków Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyjaśnienie poszczególnych punktów:
Punkt 1 Trybunał Konstytucyjny podejmuje decyzje w trzech rodzajach spraw. Po pierwsze, sprawdza zgodność ustaw (czyli praw, które zostały uchwalone przez polski parlament) oraz umów międzynarodowych z Konstytucją. Po drugie, bada, czy ustawy są zgodne z umowami międzynarodowymi, które Polska ratyfikowała, czyli oficjalnie zaakceptowała ich postanowienia. Jeśli ratyfikacja umowy wymagała wcześniejszego zatwierdzenia przez parlament, Trybunał również sprawdza, czy te wymagania zostały spełnione. Po trzecie, Trybunał ocenia zgodność przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z Konstytucją, umowami międzynarodowymi ratyfikowanymi przez Polskę oraz ustawami.
Punkt 2 Konstytucja jest najważniejszym dokumentem prawnym w naszym kraju, który określa, jak działają organy państwowe i jakie prawa mają obywatele. Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach, gdy istnieje wątpliwość co do tego, czy jakaś ustawa lub inny dokument jest zgodny z Konstytucją. Jeśli ktoś zgłasza skargę konstytucyjną, czyli formalny wniosek o zbadanie, czy dany akt prawny jest zgodny z Konstytucją, to właśnie Trybunał Konstytucyjny analizuje tę sprawę i podejmuje ostateczną decyzję.
Punkt 3 Trybunał Konstytucyjny orzeka w sprawach, gdy istnieje wątpliwość co do tego, czy jakiś akt prawny jest zgodny z Konstytucją, umowami międzynarodowymi, które Polska zaakceptowała, lub ustawą. Jeśli pojawia się pytanie prawne, czyli sytuacja, w której nie jest jasne, czy dany akt prawny jest zgodny z Konstytucją, umowami międzynarodowymi lub ustawą, to właśnie Trybunał Konstytucyjny analizuje tę sprawę i podejmuje ostateczną decyzję. Punkt 4 Partie polityczne to organizacje, które reprezentują różne grupy ludzi, mają swoje cele i podejmują działania związane z polityką i rządzeniem. Trybunał Konstytucyjny ma za zadanie sprawdzać, czy te cele i działania partii politycznych są zgodne z naszą Konstytucją, czyli najważniejszym dokumentem prawnym w kraju. Jeśli pojawiają się wątpliwości co do tego, czy cele lub działania konkretnej partii politycznej są zgodne z Konstytucją, to właśnie Trybunał Konstytucyjny analizuje tę sprawę i podejmuje ostateczną decyzję.
Punkt 5 Trybunał Konstytucyjny analizuje spory kompetencyjne, czyli spory dotyczące władzy i kompetencji pomiędzy centralnymi organami państwa, czyli organami, które mają ważne funkcje w kraju. Trybunał podejmuje decyzje, które mają na celu rozstrzygnięcie tych sporów i określenie, jakie organy mają prawo wykonywać konkretne zadania i jakie są granice ich władzy. Trybunał Konstytucyjny pomaga zapewnić, że różne organy państwowe działają w granicach swoich kompetencji i że władza jest sprawowana w sposób sprawiedliwy i zgodny z prawem.
Punkt 6 Ustawa o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym przewiduje, że mogą wystąpić okoliczności, które uniemożliwią Prezydentowi Polski pełnienie swojej funkcji. Gdy taka sytuacja się zdarzy, Trybunał Konstytucyjny musi rozstrzygnąć, czy faktycznie istnieje przeszkoda w sprawowaniu urzędu przez Prezydenta. Jeżeli tak, podejmowane są odpowiednie kroki w celu zapewnienia ciągłości w działaniu państwa.