Podsumowanie

Każdy dyrygent ma szeroki wachlarz ruchów, pod którymi kryją się konkretne komunikaty. Im lepszy kontakt dyrygenta z orkiestra tym większa szansa na to, że muzycy je prawidłowo odczytają i zrealizują, a tym samym interpretacja utworu będzie oryginalna i unikatowa. Mocną stroną dyrygenta oprócz znakomitego wykształcenia muzycznego powinny być tak jak w przypadku liderów z innych dziedzin charyzma i nietuzinkowa osobowość.