RuZ43spPXizAg

Ilustracja przedstawia trzy różne szkice i studia rysunkowe zestawione obok siebie. Pierwsze, po lewej, to studium nagiego mężczyzny, który podparłszy głowę siedzi na kostce przykrytej materiałem. Prawą nogę ma zgiętą, lewą wyprostowaną. Nie widać jego twarzy, gdyż jest obrócony bokiem. Pośrodku trzy męskie głowy narysowane z profila, en trois quarts [czytaj: trła katr] i  en face [czytaj: ą fas]. Po prawej stronie anatomiczne studia fragmentu końskiego zadu, narysowano sześć tylnych nóg końskich z zadem w kilku pozach.

Spis treści:

1. Szkic a studium rysunkowe

2. Szkic jako projekt

3. O studium rysunkowym raz jeszcze

4. Rysunek architektoniczny

5. Od konturu do sylwety

6. Już wiesz

7. Potrafisz

8. Słownik

Szkic a studium rysunkowe

R10vlqnauZSPk

Ilustracja przedstawia dwa rysunki: z lewej strony studium głowy psa buldoga, wykonany ołówkiem. Buldog ma wyciągnięty język i patrzy w lewo. Z prawej strony znajduje się kolorowy szkic, na którym znajduje się sześć postaci ujętych fragmentarycznie. Cztery z nich mają ludzkie twarze, dwie z nich są kobietami, ale tułów zwierzęcia, kota lub psa. Dwa stwory na wyglądają jak gad lub ptak.

Szkic różni się od studium rysunkowego przede wszystkim tym, że jest to wstępna faza rysunku, z zaznaczonymi ramami kompozycji, proporcjami i wielkościami elementów. W szkicu kreski mogą być nieprecyzyjne, powielane, może być wiele prób poszukiwania trafnego  kształtu.

Szkicem można nazwać również wstępną fazę realizacji artystycznej, nie tylko rysunkowej; również malarskiej, rzeźbiarskiej, czy literackiej, itp.

Polecenie 2

R1GRSZ7XTNFP8

Wykonaj zadanie zgodnie z poleceniem.

RM59VUtwC5HGB1

Ilustracja interaktywna przedstawia obraz olejny „Impresja. Wschód słońca”, autorstwa Claude’a Moneta . Na pierwszym planie pejzażu morskiego znajduje się ciemny kształt łódki z dwoma postaciami, unoszącej się na tafli wody. Dalej namalowane zostały jeszcze dwie, jaśniejsze łódeczki, nad którymi rysują się rozmyte sylwetki dużych okrętów, żaglowców oraz statków parowych. Za nimi, na horyzoncie rozpościera się pas zabudowań portowych. Nad pejzażem góruje dynamicznie malowane, rudo‑niebieskie niebo z unoszącym się nad horyzontem, czerwonym słońcem, które odbija się w falach morza malowaną drobnymi plamkami pionową smugą. Kompozycja utrzymana jest w wąskiej, chłodnej gamie błękitów i zieleni rozświetlonych akcentem czerwieni wschodzącego słońca. Obraz malowany jest dynamicznie, szybkimi pociągnięciami pędzla. Ma charakter raczej szybkiej notatki niż studium natury.

Polecenie 2

R1FKdCNYDikX3

Wyjaśnij, na czym polega rola szkicu. Odpowiedź zapisz w polu poniżej.

Szkicem jest swobodnie wykonany rysunek, często o charakterze notatki, służącej późniejszemu opracowaniu dzieła. Poniżej znajduje się szkic Rembrandta „Młody mężczyzna wsparty na kuli”, wykonany charakterystyczną kreską: krótką, miękką, o zróżnicowanej intensywności:

R1PE261VHL3O7

Na ilustracji mamy szkic przedstawiający młodego mężczyznę wspartego na kiju. Wykonał go sławny malarz holenderski Rembrandt. Szkic wykonany jest swobodną, wrażeniową kreską, brązowym atramentem i piórkiem. Mężczyzna stoi bokiem, jakby idąc, zatrzymał się na chwilę i odwrócił nieznacznie uśmiechniętą twarz. Jest zgarbiony, na sobie ma poszarpane łachmany, wyraźnie doskwiera mu bieda.

R1E4UFUNDF11F1

Ilustracja przedstawia studium rysunek głowy kobiecej, który wykonano ołówkiem na papierze. Kobieta ma zamknięte oczy i lekko się uśmiecha. Włosy ma długie, lekko pofalowane, zaczesane do tyłu w taki sposób, że całe czoło jest odsłonięte.

Studium rysunkowe wymaga czasu, obserwacji. Zazwyczaj jest to rysunek walorowy, ze światłocieniem. Może być też wyłącznie linearny. Sposób opracowania tematu zależy od stylu artysty.

Na ilustracji obok znajduje się studium rysunkowe głowy kobiecej autorstwa Albrechta DüreraAlbrechta  DüreraAlbrechta Dürera

Artyści często noszą przy sobie szkicowniki i narzędzia rysunkowe. Najczęściej są to ołówki o różnej grubości i miękkości.
W ten sposób artyści mogą w krótkim czasie szkicować postacie, zjawiska, przedmioty, sceny z wyobraźni. Niekiedy przed powstaniem ostatecznego dzieła powstaje cykl składający się z wielu szkiców, czyli notatek rysunkowych. Są one szybkim zapisem poprzedzającym właściwą pracę i ułatwiają osiągnięcie zamierzonego efektu.

Poniżej znajdują się dwa studia rysunkowe poprzedzone szkicami. Przyjrzyj się, jak wygląda szkic, a jak ukończone studium.

Poniżej znajduje się studium rysunkowe. Klikając w ilustrację interaktywną  zobaczysz, jak wyglądał wcześniejszy szkic do tego studium .

Twórz tradycyjnie!

RowsUKZiKPL5o

Zdjęcie przedstawia przybory plastyczne; z prawej strony w dużym zbliżeniu znajdują się kredki ułożone obok siebie, od zimnych do gorących kolorów. Po drugiej stronie - rozłożony komplet farb akwarelowych i a nad nim dwie ręce. Jedna wskazuje palcem farby, druga nabiera je pędzelkiem. Z brzegu wychyla się kilka pędzli w kubku. Na górnej krawędzi zdjęcia zostały dodane spływające do dołu farby, częściowo zasłaniające obraz.

Na ilustracjach poniżej znajdują się przykłady martwej natury, ustawionej na stole.
Mogą być inspiracją do wykonania szkicu przed namalowaniem obrazu lub do wykonania studium rysunkowego.

RCOZ4U5EKQ7XQ

Ilustracja przedstawia obok siebie dwie fotografie martwych natur. Z lewej: Martwa natura ustawiona jest na stole, na którym leży udrapowany obrus ze złotym wzorem. Na pierwszym planie po lewej stronie materiał w pasy, a po przeciwnej, w okrągłej drewnianej tacy kalafior i dwie duże marchwie. Obok, luzem leży pietruszka, por i seler, a na kwadratowym talerzyku - dwa pomidory na gałązce i korzeń imbiru. Za nim słoik z nalepką i papierowym przykryciem. Z tyłu dominuje duży słój z wąską szyjką i korkiem, w którym jest 1/3 soku. Za stołem stoją rzędem 3 plecione krzesła, które opierają się o koronkową firankę w oknie.Z prawej: Martwa natura ustawiona jest na stole. Na pierwszym planie leżą trzy jajka w okrągłej misce, dalej duży metalowy garnek z uchyloną z przykrywką, zielone listki w foliowej torebce i mały, metalowy czajniczek z długim dziobkiem. Za nimi, pośrodku stołu, na małym drewnianym stołeczku przykrytym ścierką w kwiaty stoją dwa słoiki z przetworami na zimę; większy z ogórkami, mniejszy z gruszkami pokrojonymi w ćwiartki.

wróć do spisu treści

Szkic jako projekt

Szkic rysunkowy jest bardzo ważny, na przykład przy projektowaniu witraży.
Artysta tworzący witraż wykonuje go zazwyczaj dwukrotnie:

1. Raz na kartce papieru jako notatkę, rysunek przedstawiający główny zarys pomysłu

2. Drugi raz na kartonie w skali 1:1 – wówczas szkic jest podstawą przygotowania szablonów poszczególnych elementów witrażu.

Ćwiczenie 1

Zaznacz witraże, które zostały wykonane na podstawie zamieszczonego szkicu. (na kartce w kratce):

RCZS4FLPBX17L

RQ4BXFNFTKVA3

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na dominująca kolorystykę.

Pokaż odpowiedź

Ilustracje, na których dominuje kolorystyka w odcieniach czerwieni.

Ćwiczenie 1

R1b6Tpvhi4Vc3

Wyjaśnij, jaka jest różnica między szkicem a  studium rysunkowym.

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę, że słowo „studium” odnosi się do wnikliwego, dokładnego badania zjawiska.

Pokaż odpowiedź

Szkic różni się od studium rysunkowego tym, że jest to wstępna faza rysunku, W szkicu kreski mogą być nieprecyzyjne, poszukujące właściwego kształtu.

wróć do spisu treści

O studium rysunkowym raz jeszcze

Artyści od zawsze uważali rysunek jako podstawę nauczania sztuk pięknych.

Istotą rysunku klasycznego jest obserwacja rzeczywistości, w celu umiejętnego rysowania proporcji, przedstawienia skrótów perspektywicznych i poprawnego komponowania na płaszczyźnie. Służą temu studia z natury.

RZdEnxp9lO75F1

Ilustracja przedstawia dwie fotografie studentów w pracowniach podczas wykonywania studium rysunkowego. Pracują stojąc przy stalugach, na których rozpięte są arkusze papieru. Na lewym zdjęciu, po prawej stronie siedzi pozujący model. Na prawym na tylnej ścianie ustawiona jest martwa natura.

wróć do spisu treści

Rysunek architektoniczny

Jest jeszcze inny rodzaj rysunku - wykonany ręką architekta.
Takie rysunki wyróżniają się dbałością o poprawność budowania brył w przestrzeni. Zwróć uwagę, jak  linie pomocnicze wyznaczają precyzyjnie piony i poziomy, uwzględniając skróty perspektywiczneskrót perspektywicznyskróty perspektywiczne, proporcje i wielkości budynków.
Architekci dołączają je czasem do swoich projektów.
Obecnie, częściej posługują się wizualizacją obiektów, tworzoną w specjalnych programach graficznych.

Ćwiczenie 3

R1cupMerwoViP

R1USS8NAMM2HC

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Ćwiczenie 3

R4OFXBR22QRC7

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Poniżej znajduje się inna wersja zadania.

Pokaż podpowiedź

Rysunek architektoniczny powinien dostarczać jak najwięcej informacji, na podstawie których można wybudować narysowany obiekt.

Pokaż odpowiedź

linia skalowana, linia dokładnie wymierzona, linia uporządkowana według zasad, linia wymiarowa.

wróć do spisu treści

Od konturu do sylwety

Rl3MAyCgpxKlC1

Ilustracja przedstawiająca dzieło nieznanego autora pt. „Sylwetka Ferdynanda Ernsta von Waldsteina [czytaj: ferdynanda ernsta fon waldsztajna]”. Ilustracja przedstawia portret mężczyzny w stroju z XVIII wieku, wykonany metodą silhouette [czytaj: siluet]. Mężczyzna jest ukazany z profilu, ma włosy związane w harcap (warkocz noszony przez mężczyzn w XVIII wieku), koszulę z koronkowym żabotem. Portret znajduje się w ozdobnej, owalnej ramie i wygląda tak, jakby stał na postumencie. Na górze ramy powiewająca kokarda, z boków pęki róż.

Bezpośrednio z obrysu konturowego twarzy na cieniu wywodzi się wycinanie papierowych portretów – zwane silhouettesilhouettesilhouette , w Polsce określane jako portrety sylwetkowe.

Francuskie określenie zaczerpnięte zostało od nazwiska ministra, który takie portrety proponował swym gościom jako rodzaj rozrywki.

Od drugiej połowy XVI w. sposób takiego portretowania stał się tańszym zamiennikiem drogich portretów olejnych i zyskał na popularności.
Zobacz na ilustracji poniżej, jak wykonywano takie portrety.

R1FARN5EK277Q

Ilustracja przedstawiająca grafikę autorstwa Johanna Rudolpha Schellenberga [czytaj: johana rudolfa szelenberga] „Mężczyzna odrysowujący silhouette [czytaj: siluet] siedzącej kobiety”. Na krześle z wygiętymi poręczami siedzi kobieta w długiej, eleganckiej sukni, włosy ma upięte w duży kok. Do krzesła, z boku przymocowana jest sztaluga z dużym arkuszem białego papieru. Od strony siedzącej kobiety, na wysokim świeczniku stoi świeca, której blask rzuca na papier cień jej głowy. Po drugiej stronie sztalugi stoi rysownik, który odrysowuje profil na papierze. Sztaluga jest przymocowana do krzesła dwoma prętami.

RT6APrQ1HzTh41

Ilustracja przedstawiająca dzieło nieznanego autora pt. Mister Bethany i Patience Wright [czytaj: myster betany i patiens rajt]. Czarno‑biała grafika przedstawia siedzącą przy stoliku parę w ubraniach z XVIII wieku. Obrazek wykonany jest metodą silhouette [czytaj: siluet]. Kobieta w długiej sukni siedzi przy okrągłym stoliku i wycina coś nożyczkami. Przed nią po drugiej stronie stolika stoi mężczyzna w peruce i we fraku, trzymając wycięty z papieru portret kobiety. Pod stolikiem siedzi piesek. Nad stolikiem wiszą wycięte z papieru postacie i profile ludzi. Tło jest białe, postacie czarne. Scena zamknięta jest w półokrągłej ramie.

W jaki sposób powstawał portret sylwetkowy?

W celu wykonania rysunku sylwetkowego należało umieścić modela między lampą z mocną żarówką a ścianą.
Do ściany był przymocowany papier.
W ten sposób na kartkę rzucany był cień osoby pozującej, który obrysowywano ołówkiem.
Następnie był wycinany i przyklejany na wybrany podkład.

Ćwiczenie 4

Zaznacz zdjęcie ptaka, którego sylwetkę widzisz poniżej.

R1VKZ7CGPATBA

Cień ptaka stojącego w wodzie na długich, chudych nogach. Ptak ma również długą szyję i długi, spiczasty dziób.

R46F8ONNQNNEG

Pokaż podpowiedź

Zwróć uwagę na kontur ptaków znajdujących się na fotografiach.

Pokaż odpowiedź

Ilustracja, na której znajduje się fotografia jednego ptaka.

Ćwiczenie 4

R1NX4JDGB85LE

Napisz, jak inaczej nazywa się portret sylwetkowy.

Pokaż podpowiedź

To słowo pochodzi z języka francuskiego.

Pokaż odpowiedź

silhouettesilhouettesilhouette

Profile

R1KQQAACTUF5Q1

Ilustracja przedstawia trzy przykłady portretów sylwetkowych. Pierwszy należy do dziewczynki, na co wskazują długie, spięte w kucyk włosy. Dwa pozostałe to portrety chłopców o krótkich włosach.

Współcześnie portrety sylwetkowe traktowane są jako ciekawostki, a możliwość przeniesienia na kartkę papieru wiernego profilu, oddającego rysy wyglądu portretowanego, stanowi podstawę dobrej zabawy plastycznej.
Zapoznaj się z pracami umieszczonymi poniżej przedstawiającymi silhouettesilhouettesilhouette.

RcaiQ16vOqw3w1

Ilustracja składa się z dwóch zdjęć. Pierwsze zdjęcie przedstawia dzieci siedzące i stojące przy dużym stole. Dzieci zajęte są wycinaniem kształtów z czarnych arkuszy papieru. Na drugim zdjęciu dzieci na korytarzu stoją w rzędzie przy ścianie. Nad ich głowami, na ścianie, umieszczone są wycięte z czarnego papieru portrety sylwetkowe kobiet i mężczyzn.

R8B39RZ9VQ8TF

Ilustracja przedstawia przykłady czterech portretów sylwetkowych. Trzy z nich należą najprawdopodobniej do dziewczynek, co sugerują fryzury - dłuższe włosy rozpuszczone lub upięte w kucyk. Czwarty portret należy prawdopodobnie do chłopca o krótkich włosach.

wróć do spisu treści

Już wiesz:

• jak odróżnić studium rysunkowe od szkicu;

• jak wyjaśnić pojęcia: silhouette, portret sylwetkowy, profil, studium, szkic, sztuka interdyscyplinarna, sztuka interaktywna;

• jak rozpoznać sztukę interaktywną;

• na czym polega skrót perspektywiczny;

• że szkic jest ważny przy projektowaniu;

• że kreska to podstawowy środek wyrazu w rysunku;

• że rysunek architektoniczny jest bardzo ważny w pracy architekta;

• że rysunek konturowy to najprostszy rodzaj rysunku;

• co to jest silhouette [czytaj: siluet];

wróć do spisu treści

Potrafisz:

• wskazać i omówić różnice między szkicem a studium rysunkowym;

• tworzyć szkice do samodzielnie ustawionej martwej natury;

• na podstawie szkiców, wykonać studium martwej natury;

• wykonać rysunek sylwetowy na podstawie instrukcji;

• rozpoznać sztukę interaktywną i opisać swoje wrażenia na jej temat;

• udowodnić, że rysunek konturowy to najprostszy typ rysunku;

• wyjaśnić, na czym polega rysunek architektoniczny;

• wyjaśnić, co to jest i na czym polega silhouette [czytaj: siluet].

wróć do spisu treści

Słownik

Źródła

• sjp.pwn.pl

• encyklopedia.pwn.pl

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/rysunek–od-szkicu-do-samodzielnego-dziela/DJhVoMUM3

• https://zpe.gov.pl/a/kresle-szkicuje-rysuje-materialy-rysunkowe-i-sposob-ich-wykorzystania/Dd5JxK2V8

wróć do spisu treści