R1F08KQkp7Ye7

Zdjęcie przedstawia kliszę - film negatywowy 35mm, na dużej szpuli, częściowo rozwinięty. Da się na nim zauważyć pojedyncze klatki z postacią. Dawniej na takiej kliszy rejestrowano filmy.

Spis treści

1. Ważne daty z historii filmu

2. Taumatrop

3. Kinematograf i początki filmu

4. Film animowany

5. Film fabularny

6. Już wiesz

7. Potrafisz

8. Słownik

R5lWOAZk9TT361

Obrazek przedstawia młodego filmowca za kamerą, podczas filmowania. Chłopak jest przy kości, ma na sobie prostą bluzę z długim rękawem i jeansy, na głowie czapkę, odwróconą daszkiem do tyłu. Jest "przyklejony" do kamery i skupiony na pracy, ma lekko otwarte usta.

Film jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych gatunków sztuk wizualnych. 
Od momentu powstania w 1895 r. interesował artystów z powodu możliwości rejestrowania rzeczywistego ruchu - co wcześniej nie było możliwe.
Jego udźwiękowienie pozwoliło na jednoczesną prezentację obrazu i dźwięku  (audiowizualność). Tym sposobem, dzięki nauce rozwinęła się nowa dziedzina sztuki.

Ważne daty z historii filmu

wróć do spisu treści

Taumatrop

Ludzie od zawsze marzyli, by ożywić tworzone przez siebie obrazy. Jeszcze przed epoką kina powstawały rozmaite urządzenia, które stwarzały wrażenie ruchu narysowanych postaci i zwierząt. Niektóre z nich działały na prostej zasadzie, jak np. taumatroptaumatroptaumatrop.

R1F9PuYPfj7pv

Ilustracja przedstawia taumatrop, krążek z tektury z narysowaną klatką z ptakiem w środku. Krążek umocowany jest na sznurkach, które na ilustracji są trzymane w dłoniach po dwóch stronach. Taumatrop to zabawka - przyrząd do prostych animacji.

Na filmie Macieja Rudzina zobaczysz taumatrop, oraz poznasz kilka sposobów na proste animacje w warunkach domowych lub szkolnych.

RXQ2MZD86RKB4

Na zielonym tle pokazuje się napis „TAUMATROP” z podskakującymi po kolei literkami. Kolejny kadr ujawnia zieloną płaszczyznę, na której znajdują się kredki koloru: czerwonego, zielonego, żółtego, niebieskiego, czarnego w prawym dolnym rogu. Po lewej stronie stoi odwrócony plastikowy przeźroczysty kubek. Z góry wystają dwie ręce, z czego prawa trzyma sznurek, a lewa leży na białej karteczce. Między nimi znajduje się czarna kredka. Ręce znikają, a wszystkie przedmioty schodzą się do środka. Z góry zjeżdżają nożyczki. Ręce stawiają kubeczek na karteczce, i obrysowują obwód kubeczka czarną kredką, po czym podnoszą kartkę i wycinają powstałe kółko nożyczkami. Odkładają nożyczki i zieloną kredką rysują trzy nieregularne plamy. Na odwrotnej stronie niebieską kredką postać rysuje kolejne plamy i nożyczkami tworzy dwa otwory. Po uprzątnięciu stołu postać prezentuje gotową pracę - przez otwory kółka z plamami przeciągnięty jest sznurek, który dłonie naciągają i obracają. Podczas obrotu, z plam powstaje obraz podobny do kuli ziemskiej. Na fioletowym tle drukowanymi literami pojawia się napis "ANIMACJA". Ukazują się kolorowe pojemniczki. Dłonie otwierają je, wysypując na stół kolorowe brokaty. Wszystkie mieszają się, aż do połączenia kolorów. W efekcie brokat uzyskuje szary kolor. Kolejna scena ukazuje ten sam zabieg wykonywany dłońmi. Proszek zostaje przesunięty na boki, a dłonie wycinają nożyczkami kartkę, z której powstała chmurka. Animacja obraca nią, zmniejsza i powiększa. Nagle na jej miejscu pojawiają się gwiazdy o różnych rozmiarach, które również się obracają. W kolejnym ujęci na stole pojawiają się kulki czerwonej i żółtej plasteliny, które łączą się z sobą i formowane są z nich zagłębione kształty. Naprzemiennie w zagłębieniach tych pojawiają się żółte lub czerwone plamy. Efekt powtarza się kilkukrotnie. Na fioletowym tle ukazuje się tekst drukowanymi literami "JAK ZOSTAŁO TO ZROBIONE". Dłonie kolorują wyciętą czteroramienną gwiazdę żółtą i czerwoną kredką. Następnie pokazują taki sam efekt na gotowych, ośmioramiennych gwiazdach. Następuje animacja obrotu dwóch gotowych gwiazd nałożonych na siebie. Gwiazdy znikają, a na ekranie pojawiają się kolejne napisy. Napis pierwszy "Aby uzyskać płynną animację należy zrobić zdjęcie po każdej niewielkiej zmianie", drugi "Gotowy materiał można obejrzeć w przeglądarce do zdjęć, szybko przewijając kolejne kadry", trzeci "Zdjęcia można także umieścić w prostym programie komputerowym do realizacji filmów". Na tym samym tle dłonie układają rysunek globusa, przyklejając dwie zielone kropki z plasteliny. Następnie widzimy animację kręcącego się rysunku, dookoła którego wirują powycinane z kartek chmury. W miejsce chmur pojawiają się gwiazdy, oraz księżyc obracany na sznurku, który krąży wokół ziemi. Dłonie powoli zabierają poszczególne elementy. Fioletowe tło wygasa. Filmowi towarzyszy spokojna, melodyjna muzyka o radosnym charakterze. Elektroniczne dźwięki przypominają ksylofon.

Na zielonym tle pokazuje się napis „TAUMATROP” z podskakującymi po kolei literkami. Kolejny kadr ujawnia zieloną płaszczyznę, na której znajdują się kredki koloru: czerwonego, zielonego, żółtego, niebieskiego, czarnego w prawym dolnym rogu. Po lewej stronie stoi odwrócony plastikowy przeźroczysty kubek. Z góry wystają dwie ręce, z czego prawa trzyma sznurek, a lewa leży na białej karteczce. Między nimi znajduje się czarna kredka. Ręce znikają, a wszystkie przedmioty schodzą się do środka. Z góry zjeżdżają nożyczki. Ręce stawiają kubeczek na karteczce, i obrysowują obwód kubeczka czarną kredką, po czym podnoszą kartkę i wycinają powstałe kółko nożyczkami. Odkładają nożyczki i zieloną kredką rysują trzy nieregularne plamy. Na odwrotnej stronie niebieską kredką postać rysuje kolejne plamy i nożyczkami tworzy dwa otwory. Po uprzątnięciu stołu postać prezentuje gotową pracę - przez otwory kółka z plamami przeciągnięty jest sznurek, który dłonie naciągają i obracają. Podczas obrotu, z plam powstaje obraz podobny do kuli ziemskiej. Na fioletowym tle drukowanymi literami pojawia się napis "ANIMACJA". Ukazują się kolorowe pojemniczki. Dłonie otwierają je, wysypując na stół kolorowe brokaty. Wszystkie mieszają się, aż do połączenia kolorów. W efekcie brokat uzyskuje szary kolor. Kolejna scena ukazuje ten sam zabieg wykonywany dłońmi. Proszek zostaje przesunięty na boki, a dłonie wycinają nożyczkami kartkę, z której powstała chmurka. Animacja obraca nią, zmniejsza i powiększa. Nagle na jej miejscu pojawiają się gwiazdy o różnych rozmiarach, które również się obracają. W kolejnym ujęci na stole pojawiają się kulki czerwonej i żółtej plasteliny, które łączą się z sobą i formowane są z nich zagłębione kształty. Naprzemiennie w zagłębieniach tych pojawiają się żółte lub czerwone plamy. Efekt powtarza się kilkukrotnie. Na fioletowym tle ukazuje się tekst drukowanymi literami "JAK ZOSTAŁO TO ZROBIONE". Dłonie kolorują wyciętą czteroramienną gwiazdę żółtą i czerwoną kredką. Następnie pokazują taki sam efekt na gotowych, ośmioramiennych gwiazdach. Następuje animacja obrotu dwóch gotowych gwiazd nałożonych na siebie. Gwiazdy znikają, a na ekranie pojawiają się kolejne napisy. Napis pierwszy "Aby uzyskać płynną animację należy zrobić zdjęcie po każdej niewielkiej zmianie", drugi "Gotowy materiał można obejrzeć w przeglądarce do zdjęć, szybko przewijając kolejne kadry", trzeci "Zdjęcia można także umieścić w prostym programie komputerowym do realizacji filmów". Na tym samym tle dłonie układają rysunek globusa, przyklejając dwie zielone kropki z plasteliny. Następnie widzimy animację kręcącego się rysunku, dookoła którego wirują powycinane z kartek chmury. W miejsce chmur pojawiają się gwiazdy, oraz księżyc obracany na sznurku, który krąży wokół ziemi. Dłonie powoli zabierają poszczególne elementy. Fioletowe tło wygasa. Filmowi towarzyszy spokojna, melodyjna muzyka o radosnym charakterze. Elektroniczne dźwięki przypominają ksylofon.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/RXQ2MZD86RKB4

Na zielonym tle pokazuje się napis „TAUMATROP” z podskakującymi po kolei literkami. Kolejny kadr ujawnia zieloną płaszczyznę, na której znajdują się kredki koloru: czerwonego, zielonego, żółtego, niebieskiego, czarnego w prawym dolnym rogu. Po lewej stronie stoi odwrócony plastikowy przeźroczysty kubek. Z góry wystają dwie ręce, z czego prawa trzyma sznurek, a lewa leży na białej karteczce. Między nimi znajduje się czarna kredka. Ręce znikają, a wszystkie przedmioty schodzą się do środka. Z góry zjeżdżają nożyczki. Ręce stawiają kubeczek na karteczce, i obrysowują obwód kubeczka czarną kredką, po czym podnoszą kartkę i wycinają powstałe kółko nożyczkami. Odkładają nożyczki i zieloną kredką rysują trzy nieregularne plamy. Na odwrotnej stronie niebieską kredką postać rysuje kolejne plamy i nożyczkami tworzy dwa otwory. Po uprzątnięciu stołu postać prezentuje gotową pracę - przez otwory kółka z plamami przeciągnięty jest sznurek, który dłonie naciągają i obracają. Podczas obrotu, z plam powstaje obraz podobny do kuli ziemskiej. Na fioletowym tle drukowanymi literami pojawia się napis "ANIMACJA". Ukazują się kolorowe pojemniczki. Dłonie otwierają je, wysypując na stół kolorowe brokaty. Wszystkie mieszają się, aż do połączenia kolorów. W efekcie brokat uzyskuje szary kolor. Kolejna scena ukazuje ten sam zabieg wykonywany dłońmi. Proszek zostaje przesunięty na boki, a dłonie wycinają nożyczkami kartkę, z której powstała chmurka. Animacja obraca nią, zmniejsza i powiększa. Nagle na jej miejscu pojawiają się gwiazdy o różnych rozmiarach, które również się obracają. W kolejnym ujęci na stole pojawiają się kulki czerwonej i żółtej plasteliny, które łączą się z sobą i formowane są z nich zagłębione kształty. Naprzemiennie w zagłębieniach tych pojawiają się żółte lub czerwone plamy. Efekt powtarza się kilkukrotnie. Na fioletowym tle ukazuje się tekst drukowanymi literami "JAK ZOSTAŁO TO ZROBIONE". Dłonie kolorują wyciętą czteroramienną gwiazdę żółtą i czerwoną kredką. Następnie pokazują taki sam efekt na gotowych, ośmioramiennych gwiazdach. Następuje animacja obrotu dwóch gotowych gwiazd nałożonych na siebie. Gwiazdy znikają, a na ekranie pojawiają się kolejne napisy. Napis pierwszy "Aby uzyskać płynną animację należy zrobić zdjęcie po każdej niewielkiej zmianie", drugi "Gotowy materiał można obejrzeć w przeglądarce do zdjęć, szybko przewijając kolejne kadry", trzeci "Zdjęcia można także umieścić w prostym programie komputerowym do realizacji filmów". Na tym samym tle dłonie układają rysunek globusa, przyklejając dwie zielone kropki z plasteliny. Następnie widzimy animację kręcącego się rysunku, dookoła którego wirują powycinane z kartek chmury. W miejsce chmur pojawiają się gwiazdy, oraz księżyc obracany na sznurku, który krąży wokół ziemi. Dłonie powoli zabierają poszczególne elementy. Fioletowe tło wygasa. Filmowi towarzyszy spokojna, melodyjna muzyka o radosnym charakterze. Elektroniczne dźwięki przypominają ksylofon.

Taumatropy powstały w XIX wieku i były używane do demonstrowania, jak nasze oczy i mózg łączą szybko zmieniające się obrazy w jedną ciągłą scenę. To była jedna z pierwszych form animacji i wprowadzenie do zrozumienia, jak działają filmy i inne ruchome obrazy.

Spróbuj wykonać własny taumatrop.

Twórz tradycyjnie!

RIF2PsguOM2vW

Ilustracja przedstawia przybory i materiały plastyczne w zbliżeniu. Po prawej stronie leży komplet kredek ołówkowych, a obok farby akwarelowe i pędzelki w kubku. Ręka z pędzelkiem sięga do farb, z góry na obrazek ciekną kolorowe farby.

Opisana scenka jest przykładowa – wymyśl własną scenkę.
 Może ożywisz wazon z kwiatem lub akwarium z rybką?
Możesz też przygotować taumatroptaumatroptaumatrop z rysunkami ukazującymi skrajne fazy ruchu – np. chłopca siedzącego na koniu, tak jak na ilustracji poniżej.

Polecenie 2

ROS7N1LMKTV47

Potrzebne będą:
- kartka białego papieru formatu A3,
- gruba tektura dowolnego formatu,
- nożyczki,
- cyrkiel lub okrągła forma do odrysowania,
- sznurek,
- dziurkacz,
- przybory do rysowania, malowania.

Etapy Twojej pracy twórczej:
1. Na kartce papieru narysuj 3 koła o średnicy około 10 cm i wytnij je.
2. W pierwszym kole zaprojektuj ilustrację złożoną z dwóch elementów: np. pana z psem.
3. Do drugiego koła przerysuj samego pana.
4. Do trzeciego koła przerysuj samego psa, zachowując ten sam układ postaci co na rysunku wyjściowym.
5. Wytnij z tektury koło o średnicy 10 cm.
6. Z jednej strony koła przyklej rysunek z panem, a na odwrocie rysunek z psem.
7. Przy krawędzi koła zrób dziurkaczem dwa otwory – jeden z prawej strony pana, drugi z lewej.
8. Przygotuj dwa sznurki i przeciągnij je przez otwory, a następnie zwiąż przy krawędzi tektury.
9. W ten sposób powstał taumatrop. Teraz, trzymając za sznurki, obracaj szybko taumatrop wokół osi, następnie pozwól sznurkowi odkręcać się. Szybki ruch tektury połączy dwa obrazy i zobaczysz ruchomą scenkę z panem i psem.
10. Nadaj tytuł swojej pracy i wpisz w polu poniżej.

R18G5FmPX4c8f

Ilustracja przedstawia projekt taumatropu. Ukazuje dwa stykające się okręgi. W pierwszym narysowany jest osiodłany koń stojący na trawie. Fragment siodła, na którym powinna znajdować się postać, jest wymazany. W drugim okręgu narysowana została postać, która jest odwrócona do góry nogami. Na głowie ma przepaskę, za którą zatknięte jest pióro. Jego ubranie dekorują frędzle. Ma zgiętą nogę w kolanie - ukazany jest w pozycji siedzącej. Przy krawędziach obydwu okręgów znajdują się punkty na otwory.

Polecenie 2

R1H537B7B38OF

Na podstawie wcześniejszych opisów, spróbuj wyjaśnić: czym jest i do czego służy taumatrop?

Pokaż podpowiedź

W materiale powyżej polecenia znajdziesz wiadomości o taumatropie.

Pokaż odpowiedź

Taumatrop to prosta zabawka  wynaleziona w XIX wieku. Składa się z dysku z dwoma różnymi obrazkami po obu stronach oraz dwóch sznurków przymocowanych do jego krawędzi. Kiedy szybko obracasz dysk, obrazy na obu stronach łączą się w jeden, tworząc iluzję ruchu.

wróć do spisu treści

Kinematograf i początki filmu

To właśnie braciom Lumière [czytaj: limie] zawdzięczamy skonstruowanie kinematografu – aparatu filmowego do realizacji i ekranowej projekcji ruchomych obrazów. Pierwszy pokaz filmowy dla publiczności odbył się w Paryżu w 1895 roku. Zobacz, jak wyglądało to urządzenie.

W 1896 roku Francuzi wyświetlili film dokumentalny „Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”[czytaj: la siota], który trwał zaledwie 50 sekund. Powtarzana w świecie kina legenda głosi, że widzowie siedzący najbliżej ekranu uciekali w popłochu, przerażeni pędzącym wprost na nich pociągiem. Trudno się dziwić, pod koniec XIX wieku nikt jeszcze nie był przyzwyczajony do tego typu iluzji.

„Wjazd pociągu na stację w La Ciotat”[czytaj: la siota]- dokument filmowy braci Lumière.

Film dokumentalny rejestruje życie codzienne, przekazuje informacje o otaczającym świecie, przedstawia wybrane sytuacje. Tylko z pozoru jest obiektywny, autor może nakierowywać odbiorcę na pewne wnioski, odpowiedzi, nakłaniać do refleksji.

Bracia Lumière [czytaj: limie] z początku nie zauważali potencjału zapoczątkowanej przez nich dziedziny, która rozwinęła się w zaskakującym tempie, uruchamiając cały przemysł filmowy.

Dzisiaj możemy oglądać zarówno filmy dokumentalne, fabularne, jak i animowane, a oprócz tego mnóstwo małych form filmowych oraz krótkie „memymem internetowymemy”, realizowane na potrzeby internetowych prezentacji.

W 1902 roku francuski iluzjonista Georges Méliès (czytaj: żorż mijes) stworzył jeden z pierwszych filmów fabularnych „Podróż na księżyc”, który został oparty na fantazjach naukowych. Film ten uznaje się za prekursora kina rozrywkowego.

wróć do spisu treści

Film animowany

Multimedia są połączeniem tradycyjnych sztuk pięknych i nowych technologii, między innymi, programów komputerowych. Dzięki nim zaczęły powstawać filmy animowane, w których pojawia się relacja między obrazem, dźwiękiem i tekstem.

Jedną z pierwszych kreskówek był pokaz animacji Emile'a Cohla (czytaj: emila kola)  „Fantasmagorie” [czytaj: fątasmagori] (1908r.), która miała rozbawić publiczność, pokazując między innymi taniec duchów.

Przyjrzyj się niżej zamieszczonemu kadrowikadrkadrowi z filmu „Fantasmagorie” [czytaj: fątasmagori]. Klikając na ilustrację zobaczysz kadry ukazujące przemianę przedmiotu. Dowiesz się, na czym polega szczególna cecha tego środka wyrazu w filmie animowanym.

W ten sposób rodził się film animowany, animacja (z łac. animatio - życie) oznacza ożywienie.

Animacje można tworzyć przy użyciu różnych technik. Do najbardziej znanych należą wymienione poniżej (szczegółowe opisy odczytasz klikając w pojęcia):

• animacja rysunkowaanimacja rysunkowaanimacja rysunkowa;

• animacja lalkowa;animacja lalkowaanimacja lalkowa;

• animacja z materiałów sypkich;animacja z materiałów sypkichanimacja z materiałów sypkich;

• animacja plastelinowa;animacja plastelinowaanimacja plastelinowa;

• technika wycinanki w filmie animowanym;wycinanka w filmie animowanymtechnika wycinanki w filmie animowanym;

• fotoanimacja;fotoanimacjafotoanimacja;

• animacja komputerowa - animacja 2Danimacja 2Danimacja 2D

• animacja komputerowa - animacja 3Danimacja animacja 3D

PionierempionierPionierem animowanego filmu lalkowego na świecie był artysta polskiego pochodzenia – Władysław Starewicz, który stworzył pierwszy w dziejach kina animowany film lalkowy „Piękna Lukanida” (1912 r.), w którym aktorzy zastąpieni zostali żukami, wcielającymi się w postacie z mitologii greckiej - Heleny i Parysa. Fotografia poniżej przedstawia artystę w towarzystwie swoich lalek.

Rp32cVE8Y2w2r

Ilustracja przedstawia zdjęcie Władysława Starewicza. Pod nim oraz po bokach znajdują się ilustracje, ukazujące zestawy lalek. Mężczyzna opiera się ramieniem o jeden z zestawów, a w ręku trzyma jedną z nich. Lalki przedstawiają ludzi, stwory, zwierzęta. Często ukazane są ze swoimi atrybutami, np. król lub z elementami przyrody. Niektóre są statyczne, a inne ukazane w ruchu.

Ożywienie - jak można zauważyć wiąże się z ruchem, więc każdy film to setki obrazów wyświetlanych jeden po drugim w odpowiednim tempie. Ludzkie oko łączy je w całość i oglądając - odnosi się wrażenie ciągłego ruchu, jest to 24 klatki/sekundę.

Rqu8L2MxoHsEe

Ilustracja przedstawia dwadzieścia cztery obrazy, ukazujące poszczególne etapy lotu ptaka. W kolejnych klatkach filmowych zmienia się układ jego skrzydeł, które raz znajdują się u dołu, a potem zmieniają położenie na górne. Zmienia się również ułożenie ciała ptaka - jego nogi raz są skierowane do dołu, raz do tyłu, a tułów zmienia kąt nachylenia.

Jedną z technik, wykorzystywanych w animacji jest animacja poklatkowa. To metoda tworzenia filmów animowanych, która polega na fotografowaniu obiektów klatka po klatce, a następnie odtwarzaniu tych zdjęć w szybkim tempie, co daje iluzję płynnego ruchu. Każda klatka przedstawia obiekt w nieco innym położeniu, co pozwala na stworzenie wrażenia ruchu.

Zapoznaj się z krótką animację rysunkową umieszczoną poniżej, a następnie wykonaj ćwiczenie.

R8HVLM3py38ye

Animacja „Idący ptak". Animacja przedstawia czarnego ptaka, narysowanego kreskami różnej grubości. Ptak idzie. Jest to animacja wykonana techniką poklatkową. Animacja poklatkowa to technika tworzenia filmów animowanych, która polega na fotografowaniu obiektów klatka po klatce, a następnie odtwarzaniu tych zdjęć w szybkim tempie, co daje iluzję ruchu.

Animacja „Idący ptak". Animacja przedstawia czarnego ptaka, narysowanego kreskami różnej grubości. Ptak idzie. Jest to animacja wykonana techniką poklatkową. Animacja poklatkowa to technika tworzenia filmów animowanych, która polega na fotografowaniu obiektów klatka po klatce, a następnie odtwarzaniu tych zdjęć w szybkim tempie, co daje iluzję ruchu.

Film dostępny pod adresem /preview/resource/R8HVLM3py38ye

Animacja „Idący ptak". Animacja przedstawia czarnego ptaka, narysowanego kreskami różnej grubości. Ptak idzie. Jest to animacja wykonana techniką poklatkową. Animacja poklatkowa to technika tworzenia filmów animowanych, która polega na fotografowaniu obiektów klatka po klatce, a następnie odtwarzaniu tych zdjęć w szybkim tempie, co daje iluzję ruchu.

Twórz tradycyjnie!

RIF2PsguOM2vW

Ilustracja przedstawia przybory i materiały plastyczne w zbliżeniu. Po prawej stronie leży komplet kredek ołówkowych, a obok farby akwarelowe i pędzelki w kubku. Ręka z pędzelkiem sięga do farb, z góry na obrazek ciekną kolorowe farby.

Rysunki twarzy chłopca przedstawiające różne emocje.

RFSdS8hZVTEdR

Rysunek przedstawia 19 narysowanych schematycznie główek chłopca, wyrażających różne emocje. Emocje wyrażone są mimiką twarzy; za pomocą oczu, brwi i ust, np. złość wyrażają zaciśnięte usta, ściągnięte brwi i przymknięte oczy.

Film animowany jest złożoną dziedziną sztuki. Ponadto każdy artysta tworzy animacje niepowtarzalne pod względem stylu. Artystycznymi filmami są najczęściej animacje autorskie, czyli takie, w których artysta sam tworzy scenariusz, scenografię, jest reżyserem i animatorem.

Autorski film animowany

R1Eyl0eHbvclR1

Ilustracja przedstawia czarno‑biały kadr z filmu Piotra Dumały „Franz Kafka”. Ukazuje filiżankę, stojącą na blacie stołu, do której z czajnika nalewana jest kawa. Czajnik ujęty jest we fragmencie, aby większą uwagę zwrócić na wypływający napój, który w filiżance rozpryskuje się i tworzy fale. Światło pada z lewej strony.

Wśród wielu realizacji filmowych pojawia się autorski film animowany, czyli taki, w którym autor sam wymyśla historię, tworzy rysunki, lub wykorzystując inne techniki plastyczne tworzy scenografię, reżyseruje i animuje.

Zapoznaj się z kadrem z filmu Piotra Dumały „Franz Kafka” i zwróć uwagę na precyzyjny rysunek. Autor klatka po klatce malował i wydrapywał obrazy na płytach gipsowych.

Zapoznaj się z kadrem poniżej, z filmu rysunkowego Aliny Maliszewskiej „Przygoda w paski”. Klikając w ilustrację, uzyskasz dodatkowe informacje na temat filmu animowanego.

W filmie animowanym postacie bohaterów są tak stworzone, by przekazać widzowi jak najwięcej informacji. Na przykład w ich wyglądzie przesadnie eksponowane są niektóre cechy, tak jak obserwujemy to u bohaterów filmu Ryszarda Antoniszczaka „Kalejdoskop Miki Mola”.

RXueKdXcl9cn2

Ilustracja przedstawia kadr z filmu Ryszarda Antoniszczaka „Kalejdoskop Miki Mola”. Na ilustracji ukazany jest stwór o czerwonych włosach, z dużym nosem w kształcie muszli ślimaka. Na głowie ma czapkę, przypominającą szczypce raka. Ubrany jest w ciemny strój z różową muchą w białe kropki pod szyją. Płynie po wodzie. W dali znajdują się pagórki, a po lewej stronie wyrasta wysoka roślina.

Do znanych polskich twórców autorskich filmów animowanych można zaliczyć również:

• Jana Lenicę

• Witolda Giersza

• Juliana Antonisza

Poniżej zostały zaprezentowane kadry z wybranych filmów animowanych Jana Lenicy. Klikając w interaktywne punkty, zapoznasz się z cechami stylu tego artysty.

Ćwiczenie 6

Poniżej znajdują się kadry z filmów Jana Lenicy. Odwołując się do wiedzy o stylu animacji artysty, do każdego kadru dopasuj odpowiednie hasło - wpisz A, B, C w polu poniżej dopasowując każdą z nich do punktów 1,2 lub 3.

RVSCRSBRBM4GJ

Ilustracja do zadania.

1 - inspiracja architekturą/architektonicznym detalem
2 - wykorzystanie postaci ze starej ryciny
3 - tworzenie prostego, graficznego kształtu postaci ludzkiej

Pokaż podpowiedź

Jeśli masz trudności z rozwiązaniem, zapoznaj się raz jeszcze z opisami ilustracji interaktywnych powyżej ćwiczenia.

Pokaż odpowiedź

A‑1,C‑2,B‑3

Innym twórcą polskiej animacji jest Witold Giersz. Stosował on zróżnicowane techniki animacji; od filmu lalkowego, kolaż, po plamę barwną. Zapoznaj się z kadrami wybranych filmów artysty.

R4TqBMxVPqkWc

Ilustracja przedstawia kadr z filmu Witolda Giersza i Ludwika Perskiego „Oczekiwanie”. Ukazuje dwie tańczące postacie, wykonane z papieru. Para trzyma się za ręce, wykonuje gesty. Mężczyzna ma uniesioną jedną nogę i pochyla się w stronę kobiety, która w jednej ręce trzyma długą suknie. Mężczyzna ma założony frak.

RcnLyjT3A6E0c

Ilustracja przedstawia fragment animacji Witolda Giersza „Mały Western ”[czytaj: łestern]. Ukazuje wycięte z papieru elementy. Na białym koniu siedzi czerwony mężczyzna, w kapeluszu z dużym rondem. W tle znajduje się czerwono‑niebieska wydzieranka, przedstawiająca góry.

R1BaT6UVfmTl9

Ilustracja przedstawia fragment obrazu z animacji Witolda Giersza „Pożar”. Ukazuje płonący las. Płomienie nałożone są grubymi warstwami farby z widoczną fakturą. Pomiędzy nimi namalowany jest szaroniebieski dym. W górze, pomiędzy pniami drzew ogień jest czerwony.

Julian Antonisz większość swoich animacji rysował bezpośrednio na taśmie filmowej. Wydrapywał rysunek, następnie bezbarwną pastą do butów i czernią z sadzy pokrywał wyryte w taśmie kształty, które na koniec wypełniał kolorem. Kadr z filmu poniżej, ilustruje tą technikę.

R1LFh2VrmwlLo

Ilustracja przedstawia kadr z filmu Juliana Antonisza „Jak działa jamniczek”. Ukazuje las z grzybami. Na tle nieba znajduje się ogromne słońce, z którego oczu płynął łzy. Nos to pionowa, a usta pozioma kreska.

Najbardziej znany jest film pt. „Jak działa Jamniczek” (1971), który powstał częściowo bez użycia kamery.

Technika taka określana jest jako non‑camera, ponieważ obraz powstaje bezpośrednio na taśmie filmowej, np. poprzez malowanie, wydrapywanie lub przyklejanie dodatkowych elementów.

Ćwiczenie 7

Poniżej znajduje się kadr z filmu „Jak działa Jamniczek” . W filmie artysta wyraża fascynację żywymi organizmami i przyrównuje je do mechanicznych urządzeń. Przyjrzyj się ilustracji i wybierając spośród wymienionych haseł, zaznacz obecne w kadrze przedmioty związane z techniką.

RE11DQKC4S8AT

Kadr z filmu „Jak działa Jamniczek”. Jest abstrakcyjna ilustracja w kolorach od bladoróżowego, poprzez pomarańczowy do ciemnoczerwonego. Kontury, linie i elementy takie jak sprężyny, tryby są w kolorze czarnym.

A - gwoździe
B - klucz francuski
C - młotek
D - sprężyny
E - trybiki

Pokaż podpowiedź

Wiesz, jak wyglądają młotek, gwoździe i sprężyny, trybiki to zębate koła, klucz francuski to duże hydrauliczne narzędzie, gdyby tu był, wypełniałby cały kadr

Pokaż odpowiedź

D i E

Ćwiczenie 7

R1BRVMS4HSH7S

Jaką nazwę nosi technika animacji, w której artysta tworzy obraz bezpośrednio na taśmie filmowej, bez użycia kamery? Nazwę wpisz w notatniku poniżej.

Pokaż podpowiedź

Taką technikę stosował w swoich animacjach Julian Antonisz.

Pokaż odpowiedź

Technika animacji, w której artysta tworzy obraz bezpośrednio na taśmie filmowej, bez użycia kamery to - non camera. Obraz powstaje bezpośrednio na taśmie filmowej, np. poprzez malowanie, wydrapywanie lub przyklejanie dodatkowych elementów.

Twórz tradycyjnie!

RHOebER9D8zgr

Na zdjęciu stoi mała piramidka zrobiona z plastelinowych kulek. Na dole są trzy kulki ulepione z plasteliny, w drugim rzędzie dwie i w ostatnim jedna. Każda kulka jest zrobiona z innego koloru plasteliny (są tu ciepłe, zimne i gorące kolory). Plastelina zostanie użyta do animacji plastelinowej w następnym ćwiczeniu - obrazek jest zapowiedzią tego ćwiczenia.

wróć do spisu treści

Film fabularny

Filmy fabularne - oglądane przez nas najczęściej, również mogą nosić miano artystycznych. W odróżnieniu od filmów dokumentalnych są realizowane z udziałem aktorów i opierają się na scenariuszu, czyli wymyślonej historii ( czasami też opartej na prawdziwych wydarzeniach). Od początku pracuje nad tym cały zespół fachowców.

O etapach produkcji filmowej i trudnej pracy reżysera opowie w krótkim materiale filmowym, Agnieszka Holland, znana polska reżyserka i scenarzystka.  .

wróć do spisu treści

Już wiesz

• wymieniasz nazwiska pionierów filmu dokumentalnego i animacji filmowej;

• znasz sposoby powstawania animacji (animacje rysunkowe, lalkowe, plastelinowe, z materiałów sypkich, z wycinanek, wydzieranek, fotoanimacje, animacje komputerowe 2D i 3D);

• wiesz, na czym polega technika animacji poklatkowej;

• wyjaśniasz pojęcie „autorski film animowany”;

• rozumiesz, czym różni się film dokumentalny od fabularnego.

wróć do spisu treści

Potrafisz

• wykonać taumatrop zgodnie z instrukcją;

• wyjaśnić pojęcia: taumatrop, animacja, kadr, plan zdjęciowy, ujęcie, reżyser, scenarzysta, scenograf, scenopis, akcja, montaż, premiera;

• rozróżnić rodzaje animacji: (rysunkowe, lalkowe, plastelinowe, z materiałów sypkich, z wycinanek, wydzieranek, fotoanimacja, animacje komputerowe 2D i 3D);

• skojarzyć pierwsze próby filmowe z ich twórcami;

• opowiadać o filmach i animacjach, posługując się pojęciami charakterystycznymi dla języka filmu.

wróć do spisu treści

Słownik

Źródła

• encyklopedia.pwn.pl

• sjp.pwn.pl

• filmotekaszkolna.pl

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/film-animowany–sztuka-ruchomego-obrazu/DOy2nblZ1

• https://zpe.gov.pl/a/gatunki-filmowe/D2PBRAtDX

• https://zpe.gov.pl/a/autorski-film-animowany–wybrani-artysci-polskiej-animacji/D1DNb5Vk4

• https://zpe.gov.pl/a/jak-powstaje-film/D1GT34hj5

wróć do spisu treści