Wraz z rozwojem technologii do sztuk plastycznych weszły nowe dyscypliny, m.in. takie jak: wideo art, animacja komputerowa, 3D mapping, a także nietypowe działania artystyczne, jak: instalacja artystyczna, performance, happening.

Nie zastąpiły one tradycyjnych dziedzin plastycznych, ale wzbogaciły je o nowe środki wyrazu.

  • video‑art (sztuka wideo). To rodzaj sztuki wykorzystujący technikę wideo jako narzędzie (medium) do przekazania myśli artystycznej. Prekursorem tego gatunku jest Nam June Paik (cztaj: nam żun pejk),

  • animacja komputerowa - jest to sztuka animowania (poruszania) nieruchomych obiektów. Animowanie odbywa się przy pomocy programu komputerowego.  Obecnie animacja obiektów odbywa się na wielu płaszczyznach – 2D (animacja dwuwymiarowa – płaska) i 3D (animacja trójwymiarowa),

  • 3D mapping - jest to technika polegająca na nałożeniu na obiekt (zazwyczaj budynek) innego obrazu za pomocą nowych technologii – głównie projektora, lub nawet kilku projektorów. Obraz (animacja, wideo, wideo-art) jest ściśle dopasowany do elementu, na którym zostaje wyświetlony. Projekcja zsynchronizowana jest z dźwiękiem, który podkreśla elementy wizualne,

  • instalacja artystyczna - kompozycja artystyczna umiejscowiona w konkretnej przestrzeni (w naturze, galerii lub miejscu publicznym itp.). Zazwyczaj składa się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane. Instalacje często bywają interaktywne, czyli podatne na działanie widza, powstają lub przeobrażają się pod wpływem działania odbiorcy,

  • performance (spolszczona nazwa: performans) - to bezpośrednie wystąpienie artysty, który podejmuje wykreowane przez siebie działanie o charakterze teatralnym. Nie jest ważny materialny produkt sztuki – namacalne dzieło (np. obraz), a samo działanie artysty i jego konfrontacja z widzem. Performans może być prezentowany na żywo lub rejestrowany za pomocą wideo.

  • happening - (dzianie się, zdarzenie) to zorganizowane wydarzenie ograniczone czasowo, mające swoją dramaturgię tworzącą narrację, lub zestaw znaków: haseł, obrazów, gestów, przedmiotów, czy postaci w przestrzeni. Happening charakteryzuje się bezpośredniością, często z elementami improwizacji.

Multimedia to połączenie kilku form przekazu artystycznego, np. dźwięku, obrazu, wideo, tekstu, animacji. Artyści często łączą te media w swoich wystąpieniach performance, [czytaj: performans], instalacjach artystycznych, albo mappingu 3D.

R1bUDQW5vlGwa
Film z Festiwalu Mappingu PIRANIA. Pojawia się ujęcie nocne na oświetlony dwupiętrowy budynek, który jest w oddali. Na budynku wyświetlane są animacje. Następują zmiany kolorów i figur na budynku. Pierwsza animacja to zmiana kolorów z bieli na różnobarwne pasy, pojawiające się i znikające bardzo szybko. Na środku pojawia się ryba, której łuski są ukazane jako piksele w kolorach: niebieskim, żółtym i zielonym. Jedynie oko jest czerwonym kwadratem z czarnym punktem w środku. Przesuwa się ona po ekranie, odwraca się płetwą w stronę kamery, by pozornie odpłynąć. Zawraca jednak, płynąc prosto w stronę widza. Pojawia się biały rozbłysk, i ukazuje się zielona plansza, złożona z podskakujących kwadratów. Na nich poruszają się swobodnie białe punkty. Zielona plansza zwęża się do środka, wykonując obrót wokół osi poziomej o sto osiemdziesiąt stopni. Ukazuje się owal, który powiększa się i znika, a w jego miejsce pojawiają się nowe efekty świetlne. Białe punkty zaczynają wirować i znikać, na ich miejsce pojawiają się kolorowe. Tłem muzycznym obrazu jest muzyka elektroniczna, wykorzystująca mocne dźwięki.

„Światło i dźwięk” to rodzaj widowiska multimedialnego, łączącego w sobie elementy teatru, muzykę, narrację, czyli dopasowany do obrazu tekst mówiony, światło i architekturę. Prezentowane jest zwykle w nocy, na wolnym powietrzu. Wszystkie elementy tworzą  spektakl oddziałujący na widza zintegrowanymi bodźcami plastycznymi.

Widowisko „Światło i dźwięk” jest rodzajem multimedialnego environment.

environment [czytaj: inwajroment] -  w sztukach plastycznych określa rodzaj dzieła i jednocześnie sposób działania artystycznego, polegający na zaaranżowaniu przestrzeni w taki sposób, by widz, znajdujący się wewnątrz aranżacji, był poddany zintegrowanemu działaniu bodźców plastycznych.

R6MZG7SLR4K7N
Ćwiczenie 1
Połącz w pary pojęcie z definicją.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.

Sztuka światła

Zrodziła się z fascynacji światłem‑odbiciem, świetlistością, migotaniem, niematerialnością, ulotnością i mocą skupiania uwagi.

Witraż jest szczególnym rodzajem obrazu tworzonym przez światło. Od setek lat jest wykorzystywany do ukazania magii, tajemnicy, boskości. Pełni również funkcję dekoracyjną.

Autorski film animowany

Autorski film animowany to taki, w którym autor sam wymyśla historię, tworzy rysunki, scenografię, reżyseruje i animuje.

Do znanych polskich twórców autorskich filmów animowanych można zaliczyć:

  • Jana Lenicę

  • Witolda Giersza

  • Juliana Antonisza

Happening

Happening (z ang. dzianie się, zdarzenie) to zorganizowane wydarzenie ograniczone czasowo, mające swoją dramaturgię tworzącą narrację, lub zestaw znaków: haseł, obrazów, gestów, przedmiotów, czy postaci w przestrzeni. Happening charakteryzuje się bezpośredniością, często z elementami improwizacji.

Performance

Performance (czytaj: performans) - to rodzaj ulotnych działań wykonywanych przez artystę w obecności widzów bądź przed kamerą. W odróżnieniu od happeningu nie angażuje bezpośrednio widzów do wzięcia udziału w akcji, chodź artysta może nawiązywać z nimi kontakt.

Polecenie 1
R19HBJPBMJTGX
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.

Słownik

Andy Warhol
Andy Warhol

artysta amerykański (1928‑87), znany jako główny reprezentant nurtu w sztuce zwanego pop‑artem; w swojej twórczości nawiązywał do życia codziennego, ukazywał gwiazdy popkultury; cechą twórczości Warhola było powielanie elementów i charakterystyczna, kontrastowa kolorystyka

animacja komputerowa
animacja komputerowa

jest to sztuka animowania (poruszania) nieruchomych obiektów; animowanie odbywa się przy pomocy programu komputerowego na wielu płaszczyznach – 2D (animacja dwuwymiarowa – płaska) i 3D (animacja trójwymiarowa)

animacja 2D
animacja 2D

technika, która wykorzystuje programy komputerowe do tworzenia grafiki i obróbki obrazu oraz programy do animacji. Obiekty w tym rodzaju animacji są płaskie, a iluzja przestrzeni jest tworzona podobnie jak w tradycyjnych technikach. Animacje 2D mogą charakteryzować się bogatą kolorystyką i skomplikowanym rysunkiem lub być oszczędne w formie.

animacja 3D
animacja 3D

pozwala na stworzenie iluzji świata trójwymiarowego, uwzględniającego wysokość, szerokość i głębokość. Animator tworzy obiekty w przestrzeni nierzeczywistej, wirtualnej, za pomocą specjalnego programu komputerowego. Animacje 3D przedstawiają całkowicie fantastyczny świat albo naśladują rzeczywistość.

animacja lalkowa
animacja lalkowa

film animowany zrealizowany z użyciem specjalnie skonstruowanej lalki, kukiełki lub przedmiotu

animacja plastelinowa
animacja plastelinowa

technika z użyciem plasteliny, modeliny lub innej plastycznej masy, którą łatwo się formuje i przekształca

animacja rysunkowa
animacja rysunkowa

film stworzony w technice rysunkowej za pomocą rysunku na celuloidzie lub półprzezroczystym papierze, takim jak kalka. Ze względu na pracochłonność tej techniki, najczęściej realizowany zespołowo. Najpierw tworzony jest kontur postaci lub rzeczy, który następnie wypełnia się odpowiednim kolorem.

animacja z materiałów sypkich
animacja z materiałów sypkich

technika polegająca na rysowaniu w miękkiej, sypkiej materii, takiej jak sól, mąka, piasek, specjalne proszki. Pozwala na miękkie przejścia pomiędzy kolejnymi fazami ruchu, dając duże możliwości w zakresie transformacji (przemiany) jednego kształtu w inny.

fotoanimacja
fotoanimacja

podstawę techniki stanowi fotografia. Czasem cała animacja wykorzystuje zdjęcia wykonane poklatkowo. Często też postać lub przedmiot, który został wcześniej zarejestrowany metodą poklatkową, wyodrębnia się lub wycina z tła i nakłada na nowy obraz.

environment
environment

(z ang. otoczenie, środowisko; czyt. enwajrement) – to jeden ze środków wypowiedzi artystycznej sztuki współczesnej; polega na aranżowaniu przestrzeni w taki sposób, aby odbiorca znalazł się w środku przestrzennej kompozycji i odbierał ją z różnych stron swoimi zmysłami (wzroku, słuchu, dotyku); environmenty są często składnikami spektakli kinetyczno‑świetlnych.

instalacja artystyczna
instalacja artystyczna

to kompozycja artystyczna umiejscowiona w konkretnej przestrzeni (w naturze, galerii, w miejscu publicznym itp.); zazwyczaj składa się z wielu elementów, które są ze sobą ściśle powiązane; instalacje często bywają interaktywne, czyli podatne na działanie widza; mogą reagować w określony sposób na bodźce ruch, dźwięk, dotyk, światło, temperaturę

interwencje artystyczne
interwencje artystyczne

działania artystyczne polegające na umieszczeniu w przestrzeni publicznej jakiegoś obiektu, a przez to zmianę kontekstu i znaczenia zarówno przedmiotu, jak i miejsca

kadr
kadr

pojedyncza klatka filmowa

mapping 3D
mapping 3D

to technika polegająca na nałożeniu na obiekt (zazwyczaj budynek) innego obrazu za pomocą nowych technologii – głównie projektora lub nawet kilku projektorów; obraz (animacja, wideo, wideo‑art) jest ściśle dopasowany do elementu, na którym zostaje wyświetlony; projekcja zsynchronizowana jest z dźwiękiem, który podkreśla elementy wizualne

multimedia
multimedia

różnorodne środki przekazu (media) wzajemnie się uzupełniające. (tekst, dźwięk, grafika, animacja, video)

pirotechnika
pirotechnika

technika sporządzania wyrobów służących do wywoływania efektów świetlnych i akustycznych lub przenoszenia płomienia

plan filmowy
plan filmowy

sposób komponowania filmowego obrazu. W zależności od odległości filmowanego obiektu wyróżniamy różne rodzaje planów filmowych, takie jak: plan ogólny, plan pełny, plan amerykański, plan średni, półzbliżenie, zbliżenie.

pop‑art
pop‑art

kierunek w sztuce współczesnej zapoczątkowany w Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych w latach 50. XX w.; twórcy pop‑artu zafascynowani byli rzeczywistością wielkomiejską, stąd, czerpiąc inspiracje z reklamy i kultury masowej, odnosili swoje dzieła do przedmiotów codziennego użytku; niejednokrotnie ich prace były pełnymi dystansu i ironii komentarzami do kultury masowej, konsumpcjonizmu i ówczesnego społeczeństwa

rozeta
rozeta

w architekturze średniowiecznej duże, najczęściej okrągłe okno umieszczane w polu ściany zachodniej kościoła, nad portalem wejściowym. Wypełniona zazwyczaj maswerkiem i witrażami. Miała za zadanie doświetlić nawę główną.

spektakl
spektakl

przedstawienie teatralne, operowe lub baletowe, a także efektowne widowisko, popis

sztuka światła
sztuka światła

to dziedzina twórczości artystycznej, która upowszechniła się wraz z odkryciem światła elektrycznego; współcześni artyści eksperymentują, czyniąc światło narzędziem albo budulcem dzieła; w wyniku tego przekracza ono ramy tradycyjnego obrazu i wkracza w przestrzeń

taumatrop
taumatrop

wynalazek Johna Parisa z 1826 roku, umożliwiający wytworzenie wrażenia ruchu poprzez szybki obrót umieszczonego na sznurku krążka, zawierającego po obu stronach rysunki. Podczas obrotu obserwator widzi naraz dwa zlewające się obrazy.

ujęcie
ujęcie

najmniejsza ruchoma cząstka dzieła filmowego, jeden z podstawowych elementów jego dramaturgii; odcinek taśmy filmowej z obrazem filmowanym od startu kamery do momentu jej zatrzymania; też: scena utrwalona na takim odcinku taśmy filmowej.

video‑art
video‑art

rodzaj sztuki wykorzystujący technikę wideo jako narzędzie (medium) do przekazania myśli artystycznej; prekursorem tego gatunku jest Nam June Paik (czytaj: nam żun pejk).

witraż
witraż

ozdobne wypełnienie okna, wykonane z kawałków kolorowego szkła, wprawianych w ołowiane lub miedziane profile; technika witrażu znana była już w starożytności i średniowieczu, rozwinęła się w sztuce gotyckiej; rozkwit witrażownictwa nastąpił w sztuce secesji na przełomie wieków XIX i XX

zsynchronizować
zsynchronizować

doprowadzić do jednoczesnego wystąpienia zjawisk, czynności, procesów itp.

Źródła

  • encyklopedia.pwn.pl

  • sjp.pwn.pl

  • filmotekaszkolna.pl

RT9vHqeJEep7B
(Uzupełnij).

Linki do e‑materiałów