Zdjęcie przedstawia ciemną scenę. Pośrodku stoją dwaj mężczyźni, wskazując na siebie wyciągniętymi w bok rękami. Pomiędzy nimi znajduje się duży obraz sięgający im do ramion. Malarze w ubrudzonych farbą kombinezonach i śmiesznych czapeczkach z dumą prezentują swoje dzieło. Obraz to abstrakcja swobodnie malowana, z zaciekami spływających farb, przez środek płótna wije się wielobarwna rzeka. Zdjęcie zostało wykonane z dołu z poziomu teatralnej widowni.
Scena ze spektaklu pt. "Małe żółte i małe niebieskie" Teatr ze Słowenii, foto: HaWa
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Polecenie 1
RieArW1xy0Vcp
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a których nie udało Ci się zapamiętać. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Określenia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM możesz odnaleźć w tym materiale.
Sprawdź swoją wiedzę. Zastanów się, które pojęcia, spośród podanych poniżej, znasz, a których nie udało Ci się zapamiętać. Dopasuj je do odpowiednich miejsc. Uwaga! Określenia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM możesz odnaleźć w tym materiale.
Teatr to szczególnie miejsce, gdzie aktorzy opowiadają historie na żywo. Są to wyjątkowe losy bohaterów, które przenoszą widzów w dawne lub przyszłe czasy, barwne scenerie i fantastyczne miejsca. Widzowie siedzą wygodnie w sali teatralnej, a na scenie rozgrywa się akcja spektaklu – opowieść, którą oglądamy razem z innymi.
Zapoznaj się z interaktywnymi ilustracjami zamieszczonymi poniżej i dowiedz się więcej o sali i scenie teatralnej oraz spektaklu.
RSSH9MFAND6TQ
Ilustracja przedstawia wnętrze teatru od strony widowni. Po lewej znajduje się scena zasłonięta czerwoną kotarą, dekorowana złotą ramą z motywem kwiatowym pośrodku. Na widowni ustawione są fotele, a w górnej części znajdują się owalne balkony. Sala oświetlona jest fantazyjnymi lampami.
Punkt 1: Proscenium – inaczej przedscenie – część sceny znajdująca się przed kurtyną.
Punkt 2: Kurtyna – w teatrze to ruchoma zasłona (podnoszona lub rozsuwana), oddzielająca scenę od widowni.
Punkt 3: Rampa – rząd lamp oświetlających scenę, umieszczonych na jej brzegu.
Punkt 4: Widownia – część sali przeznaczona dla publiczności.
Punkt 5: Loża – małe, kilku - lub kilkunastoosobowe pomieszczenie wyodrębnione w teatrach, najczęściej na balkonie, czyli piętrze widowni teatralnej.
Ilustracja przedstawia wnętrze teatru od strony widowni. Po lewej znajduje się scena zasłonięta czerwoną kotarą, dekorowana złotą ramą z motywem kwiatowym pośrodku. Na widowni ustawione są fotele, a w górnej części znajdują się owalne balkony. Sala oświetlona jest fantazyjnymi lampami.
Punkt 1: Proscenium – inaczej przedscenie – część sceny znajdująca się przed kurtyną.
Punkt 2: Kurtyna – w teatrze to ruchoma zasłona (podnoszona lub rozsuwana), oddzielająca scenę od widowni.
Punkt 3: Rampa – rząd lamp oświetlających scenę, umieszczonych na jej brzegu.
Punkt 4: Widownia – część sali przeznaczona dla publiczności.
Punkt 5: Loża – małe, kilku - lub kilkunastoosobowe pomieszczenie wyodrębnione w teatrach, najczęściej na balkonie, czyli piętrze widowni teatralnej.
Wnętrze sali teatralnej - widownia oraz scena
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zapoznaj się z elementami sceny zaznaczonymi na poniższej ilustracji interaktywnej, które są niewidoczne z widowni. Z perspektywy twórców przedstawienia, elementy te mają znaczenie przy technicznej obsłudze scenografii.
RSF4Q26PSC6DP
Ilustracja przedstawia scenę od wewnątrz. Duża, półokrągła scena jest pusta, na ścianie znajduje się oświetlona sznurownia. Za sceną widoczny jest fragment widowni z fotelami i balkonami.
Punkt 1: Sztankiet – gruby, umocowany poziomo pręt metalowy, na którym zawieszane są dekoracje teatralne.
Punkt 2: Sznurownia – zespół urządzeń wyciągowych, służących do opuszczania dekoracji na scenę i podnoszenia ich.
Punkt 3: Nadscenie – przestrzeń nad sceną niewidoczna dla publiczności, w której zamontowane są urządzenia do wymiany podnoszonych dekoracji.
Ilustracja przedstawia scenę od wewnątrz. Duża, półokrągła scena jest pusta, na ścianie znajduje się oświetlona sznurownia. Za sceną widoczny jest fragment widowni z fotelami i balkonami.
Punkt 1: Sztankiet – gruby, umocowany poziomo pręt metalowy, na którym zawieszane są dekoracje teatralne.
Punkt 2: Sznurownia – zespół urządzeń wyciągowych, służących do opuszczania dekoracji na scenę i podnoszenia ich.
Punkt 3: Nadscenie – przestrzeń nad sceną niewidoczna dla publiczności, w której zamontowane są urządzenia do wymiany podnoszonych dekoracji.
Scena teatralna "od kuchni"
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zapoznaj się ze zdjęciami zrobionymi podczas przedstawienia. Klikając w oznaczone punkty, poznasz nazwy lub opisy wybranych elementów scenografii teatralnej.
R1ERKRRVXHMJC
Ilustracja interaktywna przedstawia kadr przedstawienia teatralnego. Na scenie znajduje się sześć postaci. Cztery z nich w tle za głównymi aktorami trzyma za rogi białą tkaninę oświetloną ultrafioletowymi lampami. W powietrzu na desce surfingowej wznosi się kobieta. Z lewej strony stoją trzy osoby. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty wskazujące wybrane elementy scenografii teatralnej:
Punkt 1: Kostium.
Punkt 2: Tło sceniczne.
Punkt 3: Rekwizyt.
Punkt 4: Element scenografii.
Ilustracja interaktywna przedstawia kadr przedstawienia teatralnego. Na scenie znajduje się sześć postaci. Cztery z nich w tle za głównymi aktorami trzyma za rogi białą tkaninę oświetloną ultrafioletowymi lampami. W powietrzu na desce surfingowej wznosi się kobieta. Z lewej strony stoją trzy osoby. Na ilustracji umieszczone są interaktywne punkty wskazujące wybrane elementy scenografii teatralnej:
Punkt 1: Kostium.
Punkt 2: Tło sceniczne.
Punkt 3: Rekwizyt.
Punkt 4: Element scenografii.
Wybrane elementy scenografii teatralnej
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1X82HMFPE1AR
Ilustracja ukazuje kadr z przedstawienia. Na scenie tańczą postacie, oświetlone z góry reflektorami. Z przodu pojawiają się efekty dymne, przysłaniające postacie. W tle znajduje się złota kotara odbijająca światło i mieniąca się różnymi kolorami.
Punkt 1: Kurtyna jako tło sceniczne stosowana w teatrach muzycznych, kabaretach, rewiach.
Punkt 2: Światła sceniczne.
Punkt 3: Efekty dymne.
Ilustracja ukazuje kadr z przedstawienia. Na scenie tańczą postacie, oświetlone z góry reflektorami. Z przodu pojawiają się efekty dymne, przysłaniające postacie. W tle znajduje się złota kotara odbijająca światło i mieniąca się różnymi kolorami.
Punkt 1: Kurtyna jako tło sceniczne stosowana w teatrach muzycznych, kabaretach, rewiach.
Punkt 2: Światła sceniczne.
Punkt 3: Efekty dymne.
Scenografia wiąże się ze sztuką tworzenia sceny teatralnej i plastycznej oprawy przedstawienia. Jako odrębna dziedzina sztuk plastycznych została wydzielona w XIX wieku (1862 r.) To wtedy Antonio Caimi [czyt. kaimi] nazwał scenografią malarstwo i elementy architektury, które tworzyły w teatrze inny świat - iluzjęiluzjailuzję rzeczywistości.
Rfk3NXzbmub5m
Zdjęcie przedstawia najlepiej zachowany na świecie teatr barokowy z XVIII wieku w Czeskim Krumlowie. Przepych dekoracji, złocone elementy widowni teatralnej, aksamitna kurtyna ze złotymi frędzlami, a także dworskie kostiumy z perukami, w których występuje orkiestra na proscenium i przede wszystkim repertuar na scenie - wszystko to sprawia wrażenie, jakbyśmy przenieśli się w dawne czasy.
Najlepiej zachowany na świecie teatr barokowy z XVIII w., Czeski Krumlov, Czechy, foto: Libor Svaćek
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.
Współczesna scenografia to sztuka plastycznej oprawy wszelkich widowisk:
teatralnych
operowych
baletowych
filmowych
telewizyjnych
koncertów muzycznych
Mogą one się odbywać zarówno w przestrzeni zamkniętej, jak i w plenerze.
R97DGPOPD6L9Z
Ilustracja przedstawia scenę z teatru. W centrum zdjęcia widać dwóch rozmawiających mężczyzn, którzy są aktorami. Dookoła stoją inni ludzie, również aktorzy. Z lewej strony pomieszczenia do ściany doczepiona jest czerwona drabina. Postaci są poprzebierane w stroje pirackie, z wyjątkiem dwóch osób z prawej strony - kobieta i dziecko stoją w piżamach i są do siebie przywiązani sznurkiem.
Scena ze spektaklu teatralnego "Piotruś Pan"
Źródło: online-skills, Scenografia, licencja: CC BY 3.0.
R1AKmCQ7wyCUh
Zdjęcie przedstawia scenę ze spektaklu plenerowego Teatru "Klinika Lalek", który odbył się podczas XXII Międzynarodowego Festiwalu Sztuka Ulicy w Warszawie. To dynamiczny pochód bajecznie ubranych aktorów idących ze słoniem. Słoń jest wielką lalką i składa się z kilku ogromnych części animowanych przez ludzi. Prowadzi kobieta krokiem defiladowym, podtrzymując długą trąbę słonia. Za nimi stoi konstrukcja z kurtyną, na której został zawieszony połyskujący księżyc, na niej transparent z napisem: "Cyrk Klinika Lalek". Spektakl odbywa się nocą na oświetlonym placu miejskim, nosi tytuł: "Cyrk bez przemocy". Wszyscy bawią się doskonale.
Spektakl plenerowy pt. "Cyrk bez przemocy", Teatr Klinika Lalek, widowisko w ramach XXII Międzynarodowego Festiwalu Sztuka Ulicy w Warszawie
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.
Do scenografii zaliczamy:
dekorację
kostiumy
rekwizyty używane w widowisku
oświetlenie
Wszystkie wymienione elementy tworzą przestrzenie dla widowiska, które mogą zmieniać się wiele razy wraz ze zmianą akcji. Te przestrzenie są zróżnicowane -czasem obejmują plener lub dużą scenę teatralną, innym razem są kameralne, niewielkie, jak np. w teatrze lalkowym.
R5MH2gSX0ULVa
Zdjęcie przedstawia scenę teatralną wysłaną białą folią imitującą śnieg, na którym stoi dziewczyna otoczona przez bałwany. Dziewczyna boi się, zakrywa uszy i krzyczy. Jest ubrana współcześnie, a sceneria jest jak ze snu. Dwóch aktorów stojących za nią, animuje 4 duże lalki - bałwany, które otaczają dziewczynę od tyłu i po bokach. Są zrobione z postrzępionych worków, mają przyklejone czarne kółka - oczy.
Scena ze spektaklu pt. "Poszukuje się bałwana", Teatr w Koszycach, Słowacja
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.
R1aBmSH7gt4CH
Ilustracja przedstawia scenę ze spektaklu "A niech to gęś kopnie", rozgrywającą się w teatrze lalkowym. Lalkami na scenie porusza aktor, którego postać jest prawie niewidoczna – widać jedynie jego rękę w czarnej rękawiczce, która animuje lalki. Na scenie znajduje się rodzina królików ustawiona jakby w kolejce. Na przodzie stoi mama‑królik, trzymająca dziecko w beciku, pochylona nad drugim dzieckiem siedzącym w wózku. Za nią stoją zarówno małe, jak i duże króliki, wszystkie elegancko ubrane, przypominające ludzi, skierowane wzrokiem w stronę matki.
Scena ze spektaklu lalkowego pt. "A niech to gęś kopnie", Teatr Animacji z Poznania
R1O3492CD7QE2
Ćwiczenie 1
Korzystając z niżej zamieszczonych haseł, do każdego zdjęcia dopasuj rodzaj scenografii.
Korzystając z niżej zamieszczonych haseł, do każdego zdjęcia dopasuj rodzaj scenografii.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 1
RsnukDAxs2MMU
Odpowiedz na pytanie. W którym roku pojawiła się scenografia jako dziedzina sztuk plastycznych?
Źródło: online skills, licencja: CC BY 3.0.
Data została określona, kiedy Antonio Caimi jasno wyodrębnił scenografię jako dziedzinę sztuk plastycznych (informacja w materiale pt.: scenografia)
W miarę rozwoju technologii zaczęto stosować w scenografii również nowe media, a jednym z nich stało się światło w nowym wydaniu. Już nie tylko kolorowe światło reflektorów, ale laserów, połączone z projekcją multimedialną, często zsynchronizowaną z muzyką albo ruchem. Najczęściej taką świetlną oprawę mają koncerty muzyczne gwiazd wielkiego formatu, ale również widowiska teatralne .
R4PRSoe2WGI0Q
Zdjęcie pokazuje scenę koncertową w oprawie świateł. Wiązki silnych, cienkich promieni laserowych wychodzą z kilku źródeł od strony sceny i krzyżują się z szerokimi pasmami świateł reflektorów. Wszystkie światła i lasery w barwach ciepłych i zimnych przenikają się wzajemnie. Scena i całe jej otoczenie stało się jednym, pulsującym w rytm muzyki obrazem. W dole tłum tańczących ludzi z podniesionymi rękami.
Reżyseria świateł na koncercie muzycznym, wikipedia.pl
Źródło: licencja: CC BY 3.0.
RV6FBJAPEAX3C
Fotografia przedstawia przykład zastosowania technologii mapowania w projekcji scenicznej bohatera i wprowadzeniu efektów specjalnych, „Dedal – Ikar” autorstwa Lemieux Pilon 4D Art. Na pierwszym planie znajduje się postać w brązowym ubraniu. Na nią nałożona jest biała siatka. Z lewej strony ilustracji znajduje się niski pieniek drzewa, nad którym jest biała siatka. Z prawej strony ilustracji również znajduje się pieniek drzewa, nad którym jest biała siatka. Pod tą siatką stoi także mężczyzna w ubraniu w odcieniach brązu. Jego ręce są podniesione na wysokości łokci. Mężczyźni są w wysokim, pustym pomieszczeniu. Tło tej fotografii jest ciemne.
Przykład zastosowania technologii mapowania w projekcji scenicznej i efektów specjalnych, „Dedal – Ikar”, scenografia: Michel Lemieux i Victor Pilon, 2014 r., fot. Lemieux Pilon 4D Art
Źródło: pinimg.com, Materiał wykorzystany na podstawie art. 29 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (prawo cytatu).
Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej zdjęciem zrobionym podczas przedstawienia. Klikając w oznaczony punkt, poznasz rodzaj efektu zastosowanego w zamieszczonej poniżej scenografii teatralnej.
R1P5RBR4JCBP2
Ilustracja interaktywna ukazuje kadr z przedstawienia teatralnego. Na scenie znajdują się trzy postacie odwrócone tyłem do widza, wpatrujące się w punkt w przestrzeni. Dekoracją jest wizualizacja wyświetlona w tle, ukazująca wybuchy fajerwerków. Przed nią znajdują się neonowe kontury zamku o kilku różnej wysokości wieżach. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Scenografia z wykorzystaniem efektów świetlnych i technik audiowizualnych opartych na komputerowych technikach graficznych.
Ilustracja interaktywna ukazuje kadr z przedstawienia teatralnego. Na scenie znajdują się trzy postacie odwrócone tyłem do widza, wpatrujące się w punkt w przestrzeni. Dekoracją jest wizualizacja wyświetlona w tle, ukazująca wybuchy fajerwerków. Przed nią znajdują się neonowe kontury zamku o kilku różnej wysokości wieżach. Na ilustracji umieszczony jest interaktywny punkt z informacją:
Punkt 1: Scenografia z wykorzystaniem efektów świetlnych i technik audiowizualnych opartych na komputerowych technikach graficznych.
Scenografia z wykorzystaniem multimediów
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
R1AMX6XUQDRX5
ROCV2CHJBML1H
Zapoznaj się z opisem zdjęcia i odpowiedz na pytanie. Jaki rodzaj scenografii przedstawia fotografia? Możliwe odpowiedzi: 1. Scenografia filmowa, 2. Scenografia teatralna, 3. Scenografia koncertu rockowego.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 2
RobgTOmRyyTfB
Na podstawie opisów scenografii koncertów rockowych, spróbuj odpowiedzieć na pytanie: Jakimi środkami najczęściej buduje się współcześnie scenografię koncertów muzycznych?
Scenografie koncertów rockowych [czyt. rokowy] opierają się na nowoczesnych technologiach multimedialnych.
Współcześnie stosuje się najczęściej technologie audio‑wizualne, projekcje multimedialne, wiązki promieni laserowych wychodzących z kilku źródeł i światła reflektorów przenikających się wzajemnie. Wszystko zsynchronizowane jest z muzyką albo ruchem.
Kostiumy najczęściej projektuje scenograf, jednak czasami może być to osoba, która zajmuje się tym wyłącznie - jest to kostiumografkostiumografkostiumograf. Na zdjęciu poniżej kostium podkreśla ekspresję tańczącego zespołu.
R26xv6PsfrYJI
Zdjęcie zatrzymało w ruchu tancerzy Teatru Tańca Jazzowego [czyt. dżezowego]. Na scenie są tylko oni, światło i muzyka. Tańczą w dwóch rzędach w postrzępionych kostiumach, w tym momencie jednocześnie wyskakują w górę. Razem tworzą niesamowitą, dynamiczną całość, chociaż każdy jest inny. Są jak płomienie ognia, co podkreśla gorące światło na ich ciałach i w tle sceny.
Taniec, kostiumy i światło, spektakl Jazzart Dance Theatre
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Inaczej jest z kostiumami historycznymi. Dbając o wiarygodność spektaklu, kostiumograf musi poznać czas i miejsce, gdzie rozgrywa się akcja, obyczaje i modę. To umożliwi widzom rozpoznanie epoki i kultury, pomoże lepiej określić postacie bohaterów, np. ich charaktery, status społeczny, wzajemne relacje. Na zdjęciu poniżej - scena ze spektaklu „Rycerze Graala”.
R31PYNJsXbBBY
Zdjęcie przedstawia scenę ze spektaklu "Rycerze Graala'" duńskiego teatru Odense Teater [czyt. odens titer]. Rycerze króla Artura wraz z samym królem stoją w rzędzie wzdłuż sceny z wyciągniętą prawą ręką w geście przysięgi. Tylko giermek obok króla wyróżnia się biednym ubraniem i służalczą, zgarbioną postawą. Pozostali mają na sobie stroje rycerskie z epoki - kolczugę i herb na piersiach sukmany. Król Artur wyróżnia się koroną na głowie.
"Rycerze Graala", Odense Teater , Dania
Źródło: wikipedia.pl, licencja: CC BY 3.0.
Postać sceniczna jest efektem pracy wielu specjalistów. Scenograf zaprojektował kostium i wybrał materiały, z których krawiec uszył strój. Charakteryzator wykonał makijaż. Aktor, identyfikując się z wymyśloną postacią wpłynął na autentyczność przekazu i emocjonalne zaangażowanie widza. Reżyser - jako główny twórca przedstawienia – nadał dziełu spójną wizję artystyczną.
RxEF1H7MGPh1j
Kolorowa fotografia przedstawia postać ubraną we flanelową koszulę, spodnie na szelkach i podartą pelerynę. Na głowie ma starą, zniszczoną czapkę. Spod czapki i peleryny wystaje słoma. Postać ma czerwone usta, mocno podkreślone czarne brwi i obwódki oczu oraz fioletowy nos.
Znaczącymi elementami scenografii są rekwizytyrekwizytrekwizyty, czyli przedmioty sceniczne, którymi aktor posługuje się w czasie gry. Obok funkcji dekoracyjnej, jako element sceny teatralnej, są w znaczący sposób związane z akcją sztuki.
Zapoznaj się z zamieszczonymi poniżej ilustracjami przedstawiającymi projekty rekwizytów do spektaklu „Przytulaki”. Porównaj je z wykonanymi na ich podstawie rekwizytami, znajdującymi się na zdjęciach dokumentujących przedstawienie.
RSKV4GJDKXQRT
Ilustracja ukazuje projekt komputerowy zwierząt będących rekwizytami do przedstawienia teatralnego. Na szarym tle ukazana jest świnka, a pod nią piesek. Zwierzęta wpisane są w wyrysowaną siatkę. Wypełnia je płaska plama barwna z czarnym konturem. Świnia jest różowa, prócz ryjka, uszu i łap, które są białe. Pies jest ciemnopomarańczowy.
Projekty zwierzaków do przedstawienia "Przytulaki"
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R8U7XQ7CRRGS8
Ilustracja przedstawia zdjęcie trzech osób, trzymających w rękach rekwizyty sceniczne, przedstawiające zwierzęta. Mężczyzna trzyma czerwoną kurę, kobieta po lewej trzyma pomarańczowego psa i czarnego kota, a kobieta po prawej zieloną żabę i różową świnkę.
Scena ze spektaklu "Przytulaki", Teatr Baj Pomorski, Toruń
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1TG38FTD11ED
Ilustracja przedstawia cztery rysunki komputerowe rekwizytów. Na pierwszym z lewej strony znajdują się dwa rysunki połowy żółtej cytryny. Ukazują jej przekrój i widok z boku. Drugi ukazuje arbuza, w takim samym, podwójnym ujęciu. Na kolejnej ilustracji jest projekt sera - górny to rysunek techniczny trójkąta, wypełnionego żółtym kolorem, dolny to trójwymiarowy widok sera z dziurami. Ostatni przedstawia banana w trójwymiarze. Wszystkie rysunki są wymiarowe i opisane.
Projekty rekwizytów do spektaklu "Przytulaki"
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1Q184B9B7PTZ
Ilustracja przedstawia trzy osoby opierające się o rekwizyty sceniczne. Po lewej dziewczyna z kitkami opiera się o połówkę cytryny. Mężczyzna dalej oparty jest o arbuz, a dziewczyna z prawej siedzi oparta o dużego banana.
Scena ze spektaklu "Przytulaki", Teatr Baj Pomorski, Toruń
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Poniżej zamieszczono zdjęcie fotela będącego nie tylko elementem aranżacji teatralnego wnętrza, lecz także rekwizytem.
R152OFNK5T8VV
Ilustracja przedstawia czerwony fotel, który jest elementem scenografii scenicznej. Mebel jest welurowy na drewnianych, wygiętych nogach. Tapicerka jest pikowana. Ustawiony jest w pomieszczeniu z okrągłym stolikiem i kremowym krzesłem.
Fotel - element scenografii teatralnej i zarazem rekwizyt
Źródło: online skills.
Rekwizyty teatralne mogą być autentycznymi przedmiotami lub atrapami, czyli ich imitacjami, wyglądają jak prawdziwe, ale nie spełniają ich funkcji. Oto przykłady:
atrapa książki – ma okładkę i kształt książki, ale nie zawiera tekstu
atrapa broni – wygląda jak broń, ale jest bezpieczna i nie działa
atrapa jedzenia – udaje potrawy, które nie psują się i są łatwe w użyciu na scenie
atrapa drzwi – wygląda jak prawdziwe drzwi, ale się nie otwierają.
Atrapy są ważnym elementem teatralnej iluzji – pomagają widzowi uwierzyć w świat przedstawiony, jednocześnie ułatwiając pracę aktorom i scenografom.
Ćwiczenie 3
Zapoznaj się z zamieszczonym poniżej zdjęciem i odgadnij, czy przedstawione na nim jedzenie, będące teatralnym rekwizytem, jest autentyczne, czy też jest jego imitacją.
RCTNXB9NRNUBD
Ilustracja przedstawia zdjęcie zastawionego jedzeniem stołu. Jest elementem scenografii artystycznej. Na srebrnych tacach znajdują się owoce oraz drób. Owoce są pokrojone i wyglądają świeżo. Skóra drobiu jest przypieczona i błyszcząca. Obok, po lewej stronie, stoi dzwonek, a za nim leży złoty zegarek.
Rekwizyty teatralne na stole
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1OQNTD1RDLS41
Odpowiedz na pytanie. Jaką rolę w grze aktorskiej odgrywają rekwizyty? Możliwe odpowiedzi: 1. utrudniają jego pracę, 2. pomagają w odegraniu roli, 3. nie mają wpływu na grę.
Odpowiedz na pytanie. Jaką rolę w grze aktorskiej odgrywają rekwizyty? Możliwe odpowiedzi: 1. utrudniają jego pracę, 2. pomagają w odegraniu roli, 3. nie mają wpływu na grę.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 3
R1Yx5lyO5Bhus
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
Atrapa to szczególny rodzaj rekwizytu teatralnego.
Atrapa w teatrze oznacza imitację przedmiotu lub elementu scenografii, który wygląda jak prawdziwy, ale nie spełnia jego funkcji. Jest to rodzaj teatralnego rekwizytu, który ma stworzyć iluzję rzeczywistego elementu na scenie.
Zadaniem scenografa jest stworzenie oprawy wizualnej przedstawienia – przestrzeni, która wspiera narrację, buduje nastrój i pomaga widzowi zanurzyć się w innym świecie. To artysta, który łączy wyobraźnię z praktyką, tworząc scenę jako żywą część opowieści.
R1OL626R6HG5P
Fotografia przedstawia plan zdjęciowy. Za wysokim biurkiem stoi mężczyzna ubrany w szarą koszulę, Mężczyzna ma przed sobą narzędzia elektryczne. Wszystkie jego działania nagrywane są przez kamerzystów i dźwiękowców.
Scenografia do programu telewizyjnego
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Scenograf posługuje się wieloma środkami i technikami, np. malarskimi, rzeźbiarskimi, multimedialnymi oraz środkami wyrazu takimi jak:
wielkości (projektując czasem gigantyczne, innym razem zupełnie niewielkie elementy),
materiały (ich wybór ma spore znaczenie - drewno, styropian, gąbka, plexiglas, papier, tektura, materiały z odzysku, itp.),
kolor, a raczej kompozycja kolorów (składają się na nią wszystkie elementy scenografii, które oglądamy, łącznie ze światłami).
Ważnym elementem pracy scenografa jest ścisła współpraca z reżyserem. To właśnie ich porozumienie decyduje o spójności i sile oddziaływania widowiska. Reżyser tworzy wizję całości, a scenograf przekłada ją na język przestrzeni, koloru, światła i formy.
Zapoznaj się z zamieszczoną poniżej ilustracją, która przedstawia makietę - czyli projekt, w formie przestrzennego modelu. Taka forma projektu sceny istnieje do dziś, jednak coraz częściej pojawiają się cyfrowe wersje, przedstawiające kolejne obrazy przygotowywanego spektaklu - wizualizacje.wizualizacjawizualizacje.
R1N311BCUQ2LD
Ilustracja przedstawia projekt dekoracji plastycznej do spektaklu „Otello”. Ukazuje pracę malarską, która jest tłem, oraz zawieszone na sznurkach elementy przestrzenne. Projekt wykonany jest z lekkich materiałów i pomalowany i przedstawia zabudowę architektoniczną oraz pływającą na morzu żaglówkę. Niektóre elementy ukazują ruiny.
Makieta sceny ze scenografią do spektaklu "Otello"
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Poniżej - został zamieszczony projekt scenografii do spektaklu „Przytulaki”, a obok - fotografia z przedstawienia. Odszukaj elementy scenografii, które zostały wykorzystane w tej scenie teatralnej.
R1GM2O5ET6DGO
Ilustracja przedstawia projekt scenografii. Ukazuje wnętrze wyklejane papierem. Pokój ma niebieski sufit, zieloną podłogę i żółte ściany, jedynie ściana z oknem i okiennicami jest czerwona. Za oknem znajduje się niebo z gwiazdami i księżycem. Wewnątrz pomieszczenia rozwieszone są dekoracje: na ścianach kwiaty i kapelusze w kropki, na suficie słońce, liść i serce. Na podłodze porozrzucane są: połowa arbuza, kawałek sera, połowa cytryny, banan oraz serce i bryły geometryczne. Ściany oddzielone są od sufitu i podłogi grubym, czarnym konturem.
Krzysztof Białowicz, projekt scenografii do spektaklu dla dzieci pt. „Przytulaki”
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1UBUU3VHZ6AK
Ilustracja przedstawia fotografię z przedstawienia dla dzieci. Na scenie udekorowanej w formie mieszkania stoją trzy postacie. Mężczyzna stoi za dużą połową arbuza, opiera na nim ręce. Po bokach znajdują się dwie kobiety, przebrane za dzieci. W tle znajduje się okno, przez które widać słońce i chmury.
Scena ze spektaklu pt. „Przytulaki”, 2011 r., Teatr Baj Pomorski, Toruń
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 4
R15SASU5LF72D
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zauważ, że scenografia teatralna stara się naśladować prawdziwe budynki, ale pokazuje tylko najważniejsze elementy, bez technicznych części, jak klimatyzatory, rynny, itp Dla pewności możesz powiększyć załączone ilustracje.
Ćwiczenie 4
R177zO4EWw37d
Odpowiedz na pytanie: Co to jest rekwizyt?
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Rekwizyt jest przedmiotem o specjalnym przeznaczeniu w teatrze i filmie.
Rekwizyt - to przedmiot potrzebny w przedstawieniu teatralnym lub na planie filmowym, związany z akcją sztuki albo filmu.
Oglądając przedstawienia teatralne, można zauważyć, że w jednych spektaklach scenografiascenografiascenografia jest bardzo rozbudowana, złożona z wielu przestrzennych elementów, rekwizytów, dynamicznej oprawy świetlnej i bogatych kostiumów, a w innych przypadkach - uboga, ograniczona czasem do kilku sprzętów i skromnych ubrań (minimalistyczna).
R3bYlXn4ss8cN
Zdjęcie przedstawia scenę teatralną o minimalistycznej scenografii. Jedynym rekwizytem jest rowerek dziecinny, wyróżnia się też jasna ściana i mała postać, która jest mechaniczną lalką. Czworo aktorów w ciemnych kostiumach przechodzi właśnie test na przyszłych rodziców, opiekując się imitacją dziecka.
Scena ze spektaklu "Snowball", Divadlo Alfa, Pilzno, fot. Filip Nekola
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 5
Przyjrzyj się załączonej fotografii i zastanów się, jaki rodzaj scenografii ilustruje. Zaznacz odpowiednie określenie adekwatne do przedstawionej sceny.
R8VXTG7EA6R8N
Ilustracja przedstawia kadr z przedstawienia teatralnego. Ukazuje trzech aktorów, skierowanych prawym profilem w stronę widza, ustawionych w szeregu. Postacie ukazane są w różnych pozach, prezentują różne gesty i mają różną mimikę. Pierwsza z prawej podskakuje. Dekoracja składa się z drzew, których korony wypełniają górną część kadru. Ubrania aktorów są w tej samej kolorystyce, co dekoracja. Utrzymane są w brązowych odcieniach.
Scena ze spektaklu teatralnego
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
R1DJM78XJ6HFA
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Zwróć szczególną uwagę na kolorystykę scenografii, to ułatwi Ci wybór poprawnej odpowiedzi.
Ćwiczenie 5
R1Yx5lyO5Bhus
Źródło: ORE, licencja: CC BY 3.0.
„Ubogi” - to przeciwieństwo „bogatego”. Spróbuj wyciągnąć wnioski odnośnie teatru.
Teatr ubogi, inaczej minimalistyczny to taki, w który scenografia ograniczona jest do kilku sprzętów, rekwizytów i skromnych kostiumów. Związane to jest z koncepcją reżysera i scenografa.
Zaprojektuj mapę nieba do scenografii teatralnej za pomocą narzędzi programu Mini‑Paint. Możesz zainspirować się zamieszczonymi poniżej fotografiami.
R1bC5anjyPCSR1
Ilustracja przedstawia niebo z gwiazdami. Na tle nieba ukazane są wielobarwne mgławice, rozjaśniające ciemną przestrzeń. Gwiazdy rozkładają się po całej powierzchni, ich światło jest zróżnicowane.
Źródło: online skills.
RBKcgZe4OTH6e1
Ilustacja przedstawia drogę mleczną ujętą w formie kosmicznego wiru. Występujące barwy to różne odcienie błękitu. W tle widać niebo koloru ciemno-niebieskiego oraz gwiazdy mieniące się jasnym, białym światłem.
Droga mleczna, online-skills, CC BY 3.0.
Ryz4REnngNw2o1
Ilustracja przedstawia zdjęcie pejzażu z rozległym niebem, na którym widoczna jest droga mleczna. Krajobraz wypełnia dolną część fotografii, jest czarnym cieniem. Na granatowym niebie pojawiają się dwie rozjaśnione smugi z barwnymi akcentami - drogi mleczne.
Źródło: online skills.
RCEJ5McRX3X6B1
Ilustracja przedstawia jasne, białe gwiazdy rozbłyskujące się na tle ciemnego nieba. Niektóre gwiazdy świecą bardziej niż inne. Na fotografii znajdują się pionowe oraz poziome delikatne, białe linie, tworzące siatkę.
Gwiazdy w kosmosie, online-skills, CC BY 3.0.
Projekt mapy nieba:
R1WeXxTCzczJ71
Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.
Uruchom wyobraźnię i zaplanuj ilustrację do mitologicznej przygody Odyseusza, Syzyfa lub Achillesa. Opowiedz, który epizod z życia bohatera został przez Ciebie wybrany i jaką masz wizję plastyczną. Poproś kogoś z klasy o jej zrealizowanie.
Źródło: ViliusL.
Ćwiczenie 6
RqotpJdgRxgqJ
Opowiedz, jak twoim zdaniem powinno wyglądać niebo na dekoracji.
Źródło: online-skills, licencja: CC BY 3.0.
Gwiezdna podróż może kojarzyć się z kosmosem i fantastycznymi doznaniami
Przykładowe materiały to: papier, tektura, materiały tekstylne, folia aluminiowa i spożywcza, itd. Można wykorzystać też balony, bańki mydlane i inne „ulotne” przedmioty.
Twórz tradycyjnie
RfAO6HioUP2SR
Zdjęcie przedstawia przybory plastyczne; z prawej strony w dużym zbliżeniu znajdują się kredki ułożone obok siebie, od zimnych do gorących kolorów. Po drugiej stronie - rozłożony komplet farb akwarelowych i a nad nim dwie ręce. Jedna wskazuje palcem farby, druga nabiera je pędzelkiem. Z brzegu wychyla się kilka pędzli w kubku. Na górnej krawędzi zdjęcia zostały dodane spływające do dołu farby, częściowo zasłaniające obraz.
rozpoznawać i nazywać elementy architektury teatralnej (kurtyna, rampa, widownia, loża);
wymieniać elementy sceny i widowni teatralnej, a także określać ich przeznaczenie;
opowiedzieć swoje wrażenia związane z oglądanym spektaklem teatralnym, widowiskiem , koncertem pod kątem oprawy wizualnej, scenografii;
samodzielnie wykonać pracę plastyczną związaną z przedstawieniem teatralnym dowolną techniką tradycyjną, a także za pomocą narzędzi programu graficznego.
projektuje kostiumy, stroje sceniczne, ustalając z reżyserem i scenografem założenia stylu, formy oraz materiału, z uwzględnieniem warunków fizycznych aktora
kulisy
kulisy
część teatru za sceną, niewidoczna dla widzów
rekwizyt
rekwizyt
przedmiot potrzebny w przedstawieniu teatralnym lub na planie filmowym, związany z akcją sztuki albo filmu
scenografia
scenografia
plastyczna oprawa przestrzeni, w której odbywa się przedstawienie teatralne, filmowe, operowe; obejmuje zabudowę wnętrza sceny, dekoracje teatralne, oświetlenie, kostiumy i rekwizyty
wizualizacja
wizualizacja
przedstawienie czegoś za pomocą obrazu. Wizualizacja może mieć formę rysunku, makiety lub cyfrowego projektu, przedstawiającego przyszłą realizację.