Dzieło sztuki i organizacje chroniące twórców
Uwaga! Podczas pracy z materiałem zwróć szczególną uwagę na te określenia/terminy, które znalazły się w rubryce NIE WIEM.
Spis treści
Prawa autorskie są bardzo ważne w świecie sztuki. Pomagają chronić twórców przed kopiowaniem ich prac i używaniem ich dzieł przez inne osoby bez zgody.
Prawa autorskie obejmują różne działania związane z twórczością, takie jak:
malowanie,
rzeźbienie,
fotografowanie,
twórczość literacka, filmowa, muzyczna,
Dzięki tym prawom twórcy mają kontrolę nad tym, jak ich dzieła (utwory) są wykorzystywane i w jaki sposób są rozpowszechnianerozpowszechniane - służą temu odpowiednie licencjelicencje.
Organizacje specjalizujące się w ochronie praw autorskich twórców
Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych ( ZAiKS), największa w Polsce organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi,
Związek Artystów Scen Polskich (ZASP),
Związek Polskich Artystów Plastyków (ZPAP).
Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych ( ZAiKS) zrzesza kompozytorów, autorów tekstów, scenarzystów, dramatopisarzy, tłumaczy, plastyków, choreografów
i twórców z innych dziedzin sztuki, a także wydawców muzycznych.
Związek Artystów Scen Polskich (ZASP) dba o prawa aktorów (w tym również aktorów wykonujących polski dubbingdubbing i aktorów zagranicznych), tancerzy oraz prawa autorskie radiowych reżyserów teatralnych.
Związek Polskich Artystów Plastyków (ZPAP) chroni prawa artystów plastyków w kraju i za granicą, angażuje się w sprawy dotyczące warunków rozwoju kultury plastycznej w Polsce.
Ważne jest, aby pamiętać, że dzieła sztuki są chronione przez prawo autorskie od momentu ich stworzenia. Nie muszą być one zarejestrowane ani opublikowane, aby korzystać z tej ochrony, nie muszą być również skończone, aby już na tym etapie chroniło je prawo. Prawa autorskie trwają przez określony czas, zwykle przez całe życie twórcy i jeszcze 70 lat po jego śmierci.
Ochrona praw autorskich pozwala twórcom na zarabianie pieniędzy za swoją pracę. Kiedy ktoś chce skorzystać z dzieła sztuki, musi najpierw uzyskać zgodę od twórcy i zapłacić mu za korzystanie z jego dzieła. Istnieją jednak pewne sytuacje, kiedy można korzystać z dzieł sztuki bez zgody twórcy, na przykład w celach edukacyjnych lub w ramach własnego użytku.
Należy pamiętać, że w dobie Internetu i nowych technologii łamanie praw autorskich stało się łatwiejsze. Dlatego ważne jest, aby szanować prawa twórców i nie kopiować ani nie udostępniać ich dzieł bez ich zgody. Prawa autorskie są niezbędne dla rozwoju sztuki i kultury, zapewniając twórcom odpowiednie wsparcie i zachętę do tworzenia nowych dzieł.
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie 1. dowolnego użytku, 2. musi, 3. nie wygasają nigdy, 4. powinien, 5. wygasają po 70 latach od powstania utworu, 6. nie musi, 7. własnego użytku, 8. wygasają po śmierci.
Aby utwór mógł podlegać ochronie prawnej 1. dowolnego użytku, 2. musi, 3. nie wygasają nigdy, 4. powinien, 5. wygasają po 70 latach od powstania utworu, 6. nie musi, 7. własnego użytku, 8. wygasają po śmierci zostać ukończony.
Już wiesz
co oznaczają pojęcia takie jak: utwór, autor, prawo autorskie;
jak nazywają się organizacje, które chronią prawa twórców w Polsce;
kiedy dzieła sztuki są chronione prawem;
że edukacja lub własny użytek pozwala na korzystanie z dzieł sztuki bez zgody twórcy;
że przestrzeganie zasad prawa autorskiego chroni własność intelektualną autorów.
Potrafisz
wyjaśnić skróty organizacji, zajmujących się prawami autorskimi: ZASP, ZPAP, ZAiKS;
przyporządkować rodzaj twórczości do organizacji, która chroni prawa autorów (np. artysta plastyk - Związek Polskich Artystów Plastyków, kompozytor - Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych, aktor - Związek Artystów Scen Polskich);
stosować zasady licencji, korzystając z zasobów Internetu.
Słownik
to osoba, która wniosła twórczy wkład do utworu; autorstwo wiąże się z prawem do utworzenia i własności dzieła, a także z odpowiedzialnością za jego treść
zbiór zasad mówiących co wolno, a czego nie wolno robić z utworem autorstwa innej osoby
przypisanie sobie cudzego dzieła
Zbiór przepisów mających chronić twórczość autora w zakresie majątkowym i osobistymi.
oznacza użycie prywatne lub do własnego użytku. Jest to termin używany w odniesieniu do praw autorskich i licencji; oznacza, że dane lub materiały mogą być wykorzystywane tylko przez osobę lub organizację, która je posiada, a nie mogą być udostępniane publicznie lub wykorzystywane w celach komercyjnych
Każdy przejaw działalności twórczej, istniejący niezależnie od materiału, na którym powstało, mający indywidualny charakter.
Źródła
sjp.pwn.pl
nowewyrazy.uw.edu.pl