R1NLE3EXPFXF7

Ilustracja przedstawia obraz Alfreda Sisleya „Zachodzące słońce w Moret”. Ukazuje panoramę miasteczka z wieżą kościoła oraz wystającymi topolami, rosnącymi w rzędzie. Korony topól i wieża kościoła odbijają się w tafli wody. Pomiędzy drzewami ukryte jest zachodzące słońce, którego blask rozpościera się na całym niebie. Obraz utrzymany jest w pastelowych tonacjach fioletu, na niebie rozjaśnionego delikatnymi muśnięciami żółtego blasku słońca. Korony drzew i dachy budynków wyróżniają się z powodu zastosowania ciemniejszych barw. Nad brzegiem wody malarz zaakcentował obecność zieleni.

Spis treści

1. Co to jest perspektywa powietrzna?

2. Perspektywa powietrzna w malarstwie

3. Perspektywa powietrzna w grafice komputerowej i rysunku

4. Już wiesz

5. Potrafisz

6. Słownik

Co to jest perspektywa powietrzna?

RRBFM58Z1EBHM

Ilustracja interaktywna przedstawia perspektywę powietrzną. Ukazuje widok gór, których pasma w miarę oddalania zmieniają kolorystykę i stają się mniej widoczne. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i”. Po jej odwróceniu przedstawiona jest ta sama fotografia z naniesionymi opisami: Na pierwszym planie - blisko - wyraźnie, dalej - lekko zamglone, jeszcze dalej - bardziej zamglone i najdalej - mocno zamglone.

Ilustracja interaktywna przedstawia perspektywę powietrzną. Ukazuje widok gór, których pasma w miarę oddalania zmieniają kolorystykę i stają się mniej widoczne. Na ilustracji znajduje się niebieski kwadrat z literą „i”. Po jej odwróceniu przedstawiona jest ta sama fotografia z naniesionymi opisami: Na pierwszym planie - blisko - wyraźnie, dalej - lekko zamglone, jeszcze dalej - bardziej zamglone i najdalej - mocno zamglone.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/DbsTMJDwb

RCVQERH9BOHC11

Na pierwszym planie obrazu stoi mężczyzna w w szarym płaszczu i czerwonym krawacie, na głowie ma czarny melonik. Twarz mężczyzny zasłania zielone jabłko z gałązką i zielonymi liśćmi. Mężczyzna stoi wyprostowany, za nim kamienny mur, za murem błękitne morze zlewające się w całość z niebem lekko zasnutym chmurami.

Perspektywa powietrznaperspektywa powietrznaPerspektywa powietrzna - jest związana z rolą powietrza w postrzeganiu.

Wraz ze zwiększeniem odległości pomiędzy obiektem a obserwującym, tony i barwy stają się jaśniejsze z domieszką szaro‑błękitnego koloru, a kształty stają się mniej wyraźne.

Intensywność barw i kontrast pomiędzy nimi maleją w miarę oddalania od widza.

Na ilustracji obok przedstawiającej obraz  Magritte’a [czytaj: magri‑te] z pejzażem morskim, który w tle zlewa się z niebem – została zatarta granica pomiędzy nimi.

Kliknij w zamieszczoną poniżej ilustrację - zapoznasz się z zasadą perspektywy powietrznejperspektywa powietrznaperspektywy powietrznej.

Perspektywa powietrzna w malarstwie

Leonardo da Vinci i sfumato

RE8PCK3RBONVU1

Ilustracja przedstawia obraz Leonardo da Vinci „Święta Anna Samotrzecia”, o kształcie pionowego prostokąta. Ukazuje św. Annę, Marię i Jezusa oraz baranka na tle skalistego, dalekiego krajobrazu. Głowy postaci są tak usytuowane, że w jednej linii tworzą przekątną obrazu. Zarówno w twarzach postaci, jak i w pejzażu Leonardo zastosował technikę sfumato, uzyskując efekt miękkości i delikatności. W tle znajduje się krajobraz górski, w miarę oddalania traci swoją ostrość.

Perspektywa powietrznaperspektywa powietrznaPerspektywa powietrzna została zaobserwowana i po raz pierwszy zastosowana przez Leonarda da Vinci.

Artysta zauważył, że obiekty w miarę oddalania się, stają się mniej wyraźne i zatracają kontur.
Ich kolor zmienia się: zawiera barwę niebieską.
Leonardo da Vinci efekt ten na płaszczyźnie obrazu uzyskiwał, stosując technikę sfumato (sfumatosfumato (zamglenie).

Artysta oprócz perspektywy linearnejperspektywa zbieżnaperspektywy linearnej i malarskiejperspektywa barwnamalarskiej, za pomocą techniki sfumatosfumatosfumato stosował perspektywę powietrznąperspektywa powietrznaperspektywę powietrzną, w której oddalające się przedmioty zatracają swój kontur i wyrazistość a ich kolorystyka błękitnieje.

Przykłady zastosowania perspektywy powietrznej
w różnych okresach historycznych

RfGrUrCRSiRei1

Ilustracja przedstawia obraz Petera Paula Rubensa „Upadek Ikara”. Ukazuje dwie postacie w powietrzu na tle niskiego pejzażu. Po lewej stronie znajduje się Dedal z rozpostartymi ramionami, na których założone ma skrzydła. Jego lewa noga jest podkurczona, prawa lekko ugięta. Brodaty mężczyzna spogląda na spadającego Ikara. Ciało młodzieńca jest bezwładne, fragmenty jego skrzydeł są zwiotczałe. Na twarzy rysuje się przerażenie z powodu upadku. Pejzaż w dole ukazuje skaliste wybrzeże z zabudowaniami. Po brzegu przechadza się para ludzi. Ciemne morze zapowiada tragedię. Przez chmury na niebie przedostają się promienie słońca.

Na ilustracji obok oraz na ilustracji poniżej znajdują się dzieła malarskie o tematyce mitologicznej, zainspirowane mitemmitmitem o Dedalu i Ikarze.

Patrząc na te obrazy odnosimy wrażenie, że namalowane sceny rozgrywają się w dużej przestrzeni.
To wrażenie jest wzmocnione przez zastosowanie modelunku światłocieniowegoświatłocieńmodelunku światłocieniowego oraz perspektyw:perspektywaperspektyw:
kulisowejperspektywa kulisowakulisowej
zbieżnejperspektywa zbieznazbieżnej
powietrznejperspektywa powietrznapowietrznej

Kontury i barwy przedmiotów stają się coraz mniej wyraźne i błękitnieją, w miarę oddalenia od widza.

Zwróć uwagę na obraz „Wędrowiec nad morzem mgły” Caspara Davida Friedricha [czytaj: kaspara dawida fridricha], ukazujący przestrzeń górskiego krajobrazu. Perspektywa powietrznaperspektywa powietrznaPerspektywa powietrzna pogłębia wrażenie odległego krajobrazu i przestrzeni.

Perspektywa powietrzna
w grafice komputerowej i rysunku

R1EM5D4H5E94Q

Ilustracja przedstawia grafikę cyfrową Jakuba Jaszewskiego pt. „XRYT 006”. Na grafice zostały przedstawione zniszczone rury na gruzowisko. Jest to mnóstwo małych elementów. Cała ilustracja jest w odcieniach szarości.

Kompozycje grafiki cyfrowej, dzięki możliwościom programów komputerowych mogą stwarzać iluzje materiałów i relacji przestrzennych bez większych trudności.
Tutaj walorwalorwalor oraz perspektywa powietrznaperspektywa powietrznaperspektywa powietrzna tworzą przestrzeńprzestrzeńprzestrzeń obrazu.

Także w rysunkach wykonanych np.: ołówkiem wykorzystuje się perspektywę powietrznąperspektywa powietrznaperspektywę powietrzną, na przykład różnicując stopień intensywności linii - jak na rysunku poniżej.

R1OJ77P9UVPVH

Ilustracja przedstawia rysunek rozłożystego drzewa pozbawionego liści. Zastosowana jest perspektywa powietrzna - gałęzie są narysowane z różną intensywnością linii.

Twórz tradycyjnie!

R1SDsIENxTGg6

Zdjęcie przedstawia przybory plastyczne; z prawej strony w dużym zbliżeniu znajdują się kredki ułożone obok siebie, od zimnych do gorących kolorów. Po drugiej stronie - rozłożony komplet farb akwarelowych i a nad nim dwie ręce. Jedna wskazuje palcem farby, druga nabiera je pędzelkiem. Z brzegu wychyla się kilka pędzli w kubku. Na górnej krawędzi zdjęcia zostały dodane spływające do dołu farby, częściowo zasłaniające obraz.

Już wiesz

• jak wyjaśnić pojęcie perspektywy powietrznej;

• co to jest sfumato;

• jak rozróżnić sposoby uzyskania iluzji przestrzeni w kompozycjach płaskich;

• że perspektywa powietrzna ma zastosowanie w rysunku, malarstwie, grafice komputerowej;

• co to jest walor;

• jak wykorzystać perspektywę powietrzną w pracach plastycznych;

Potrafisz

• definiować pojęcia: perspektywa malarska, perspektywa powietrzna, sfumato, światłocień, walor;

• rozpoznawać rodzaje perspektyw;

• wymieniać dzieła sztuki wykorzystujące perspektywę powietrzną;

• przyporządkowywać dzieło sztuki do twórcy;

• rozwijać wiedzę na temat poznanych sposobów tworzenia iluzji przestrzeni na płaszczyźnie we własnej pracy twórczej.

• zaprojektować i wykonać pracę plastyczną przy wykorzystaniu perspektywy powietrznej.

Słownik

Źródła

• sjp.pwn.pl

• encyklopedia.pwn.pl

Linki do e‑materiałów

• https://zpe.gov.pl/a/przestrzen/DZAosZLgE

• https://zpe.gov.pl/a/przestrzen-na-plaszczyznie–perspektywa/D1DEBAYsG

• https://zpe.gov.pl/a/sztuka-renesansu–malarstwo/D1DTh9g5S