Plany Eugeniusza Kwiatkowskiego – Gdynia, miasto i port
Nasza ojczyzna po odzyskaniu niepodległości stopniowo dźwigała się z powojennej zapaści. Mimo tego, że II Rzeczpospolita miała dostęp do morza, dzięki czemu łatwiej mogła rozwijać się gospodarka, to nie mogła tego w pełni wykorzystać ze względu na brak portu. Teoretycznie Polska mogła korzystać z portu gdańskiego, który w tym czasie nie należał do naszego państwa, ale w praktyce było to niemożliwe. Z tego powodu już w 1920 podjęto decyzję o wyznaczeniu miejsca na budowę portu.
opowiadać o budowie Gdyni i Centralnego Okręgu Przemysłowego;
przedstawiać rolę Eugeniusz Kwiatkowskiego w przebudowie gospodarczej naszego kraju.
Budowa portu w Gdyni
Najlepszym miejscem dla budowy portu okazały się okolice wsi Gdynia. O tej lokalizacji zadecydowała między innymi znaczna głębokości morza przy brzegu oraz jej osłonięcie od wiatrów przez Półwysep Helski. 23 września 1922 sejm uchwalił Ustawę o budowie portu przy Gdyni na Pomorzu jako portu użyteczności publicznej.
Tymczasowy port powstał już w kwietniu 1923 r., a w kilka miesięcy zawinął tu pierwszy zagraniczny statek „Kentucky”. Prace nad realizacją nabrały jednak tempa dopiero po objęciu funkcji ministra przemysłu i handlu przez Eugeniusza Kwiatkowskiego w 1926 r.. Pierwszym postulatem Kwiatkowskiego było uniezależnienie się od portu morskiego w Wolnym Mieście GdańskWolnym Mieście Gdańsk, którego użytkowanie utrudniała proniemiecka polityka władz miejskich.
W ciągu kilku lat na miejscu wioski rybackiej powstał ważny ośrodek handlowy nad Bałtykiem. W 1927 r. do portu zawinął pierwszy parowiec Żeglugi Polskiej „Wilno”. W trzy lata później zainaugurowano linię pasażerską z Gdyni do Nowego Jorku. Wraz z portem rozwijało się miasto, które stało się ważnym centrum turystycznym.
Aby uniezależnić się od eksportu polskiego węgla do Niemiec, rząd rozpoczął budowę magistralimagistrali kolejowej, która połączyła Górny Śląsk z portem w Gdyni. W 1933 r. z Gdyni po raz pierwszy wyeksportowano większą masę towarową niż przez port gdański. W 1938 roku do Gdyni zawinęło prawie 6,5 tys. statków, a przeładunki w porcie wyniosły 9,2 mln ton. W chwili wybuchu II wojny światowej była ona jednym z największych i najnowocześniejszych europejskich portów, wokół którego powstało miasto liczące ponad 120 tys. mieszkańców.
Port w Gdyni rozbudowywany był przez cały okres funkcjonowania II RP. Uznawany był za „okno na świat” państwa polskiego i jedno z największych osiągnięć okresu międzywojennego. Wyjaśnij co to oznacza, że Gdynia była „oknem na świat”.
Reformy gospodarcze Eugeniusza Kwiatkowskiego
Ministrem skarbu Kwiatkowski został w 1935 r. Jego celem było przyspieszenie rozwoju technologicznego i gospodarczego kraju. Zaproponował program reform gospodarczych a następnie sam przystąpił do jego realizacji.
Z inicjatywy Kwiatkowskiego na pograniczu czterech województw: krakowskiego, kieleckiego, lubelskiego i lwowskiego powstał Centralny Okręg PrzemysłowyCentralny Okręg Przemysłowy (COP). O położeniu COP zdecydowały różnorodne względy. Obszar był stosunkowo najmniej narażony na agresję ze strony sąsiadów Polski. Ponadto należał do słabo rozwiniętych ekonomicznie, chociaż znajdowały się tam cenne złoża surowców.
Na jej podstawie podaj dwa argumenty, które zdecydowały o lokalizacji COP w widłach Wisły i Sanu.
Władze zaprojektowały COP z wielkim rozmachem. Z inicjatywy Kwiatkowskiego i jego współpracowników powstały m.in. fabryka broni w Radomiu, zakłady lotnicze w Mielcu oraz fabryka sztucznego kauczuku w Dębicy. W dalszej perspektywie minister planował rozbudowę infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej. Realizację ambitnych planów Kwiatkowskiego przerwał wybuch II wojny światowej w 1939 roku.
Podsumowanie
Jednym z inicjatorów rozwoju gospodarczego naszego kraju w okresie międzywojennym był Eugeniusz Kwiatkowski. Pełniąc w latach 1926‑1930 funkcję ministra przemysłu i handlu przyczynił się do powstania portu w Gdyni, który stał się jednym z największych i najnowocześniejszych portów europejskich. Jako minister skarbu zainicjował budowę Centralnego Okręgu Przemysłowego, który jednak nie został ukończony ze względu na wybuch II wojny światowej.
1.COP. Centralny Okręg Przemysłowy znajdował się na styku czterech województw, obejmując wschodnią część województwa kieleckiego, południową - lubelskiego, wschodnią - krakowskiego i zachodnią - lwowskiego. Według planów miał stanowić ponad 15% powierzchni kraju zamieszkiwanej przez 18% ludności. W ramach COP-u powstały trzy regiony, w których skupiono różne gałęzie przemysłu: A: region surowcowy - kielecko-radomski, B: region aprowizacyjny - lubelski, C region przemysłu przetwórczego - sandomierski. Fragment przemówienia Eugeniusza Kwiatkowskiego przed komisją budżetową Sejmu, dotyczącego budowy COP, 5 lutego 1937 roku: „Pierwsze zręby rozbudowania przemysłu w tym okręgu – przemysłu związanego z celami obrony Państwa, z rozbudowaniem dróg komunikacyjnych, uregulowaniem rzek, z doprowadzeniem i rozprowadzeniem gazu ziemnego i energii elektrycznej, muszą pochłonąć sumę ok. zł 3 mld. Nie możemy jednak zaniedbać normalnego programu dróg komunikacyjnych, rozbudowy dróg wodnych, regulacji i melioracji, inwestycji rolniczych, rolniczo-przemysłowych, rozbudowy Gdyni i floty handlowej, akcji budowlanej, akcji wyposażenia miast, niezbędnych urządzeń w całej Polsce i na ziemiach wschodnich, co zaabsorbuje corocznie nie mniej niż zł 250 mln z funduszów publicznych. Pozostają jeszcze potrzeby specjalne: dotyczą one rozbudowy szkół i niektórych gmachów państwowych, potrzeb obronnych, ześrodkowanych w innych dzielnicach Państwa, a przede wszystkim wykończenia wielu prac, podjętych czasem w ostatnich latach bez należytego uzasadnienia, z punktu widzenia obecnych, nowych kryteriów, oraz potrzeby prac poszukiwawczych i badawczych – choćby w zakresie ustalenia naturalnych bogactw Polski na ziemiach wschodnich i wschodnio-południowych. [Źródło: Ku przebudowie gospodarczej. Wytyczne inwestycji państwowych, Warszawa 1937], Na zdjęciu Centralny Okręg Przemysłowy. Znajdował się on na styku czterech województw, obejmując wschodnią część województwa kieleckiego, południową - lubelskiego, wschodnią - krakowskiego i zachodnią - lwowskiego.
2. Gdynia. Trudno znaleźć lepszy przykład tak spektakularnego rozwoju jak Gdynia, która z wioski (1300 mieszkańców) stała się dużym miastem liczącym 130 tys. ludzie. Budowa portu w Gdyni dała jednak ogromne możliwości dla rozwoju gospodarczej całego kraju, między innymi dzięki wzrastającej wymianie handlowej. Niestety, port w Gdyni został doszczętnie zniszczony podczas II wojny światowej. Tak się uniósł z wód nagle nad torfowym moczarem port gdyński na kesonach: wychybany lewarem z bełtów poprzez chmur grzędy w kamieniste dworzysko sięgnął wieżyc rozpędem, wapnem zlepił sklepisko, a w nim ludzkie ramiona zwarł stalową obręczą i tak przęsła dokonał ku niebieskim przełęczom! (Janusz Stępowski) Dumą II Rzeczypospolitej była budowa dwóch statków transatlantyckich „Batorego” i „Piłsudskiego”. Zdjęcia ich wnętrz do dziś rozbudzają wyobraźnię o luksusowych podróżach za ocean. Na zdjęciu plaża Gdyni. Nie ma widocznych zabudowań portowych. Plaża jest dostępna dla trustów, wokół plaży znajdują się duże tereny zielone i zabudowania mieszkalne. Na zdjęciu wnętrze salony wypełnionego stolikami i krzesłami. Na pierwszym planie widoczna jest rzeźba kobiety trzymającej misę. Na zdjęciu ogromny okręt w stoczni. Na pierwszym planie widoczne są tory, po którym okręt zostanie sprowadzony do morza i zwodowany. Obok stoi budynek, który wydaje się niewielki przy wielkim okręcie. Wzdłuż torów spacerują ludzie. Na zdjęciu dwa okręty, jeden za drugim na wodzie. Stoją przy molo. W tle widoczne są hangary portowe.
3. Kolej. „Na każdej z trzech pozaborczych kolei inne były tory, sygnały, hamulce, parowozy, wagony, przepisy ruchu, taryfy, urządzenia. Nad tym całym bric à brac zniszczonym do niemożliwości ciążył obowiązek nic tylko transportów wojskowych i wyżywienia armii, ale również należało zaopatrzyć w produkty pierwszej potrzeby całe dzielnice, wyniszczone przez wojnę. Trzeba więc było wszystko niemal improwizować – od mostów do zwykłego klucza ślusarskiego i od dworca do budki zwrotniczego” – fragment reportażu Melchiora Wańkowicza. [Źródło: http://www.rp-gospodarna.pl/sztafeta.pdf] Na zdjęciu mapa Polski z oznaczoną siatką krzyżujących się dróg kolejowych. Na zdjęciu pociąg na torach. Pociąg stoi w polu, do wagonów wsiadają ludzie. Na zdjęciu pociąg z wydłużonym kadłubam. Jest on pokryty metalem i śrubami o dużej średnicy.
4. Przemysł naftowy. Najważniejszym miejscem w Polsce pod względem wydobycia ropy naftowej było zagłębie borysławsko-drohobyckie (tzw. „kresowe trójmiasto” – Drohobycz, Borysław, Truskawiec). W latach 20. Polska była trzecim krajem pod względem wydobycia ropy, w latach 30. wyprzedziły ją jeszcze Niemcy.opis alternatywny, 5. Polskie Linie Lotnicze LOT. W 1928 roku powstały pierwsze państwowe linie lotnicze LOT. Bardzo szybko zbudowano dla nich lotnisko Okęcie (obok Warszawy), z którego odlatywały samoloty zarówno do innych miast w Polsce, jak i do Europy oraz na Bliski Wschód. W 1936 roku PLL LOT obsłużyły już ponad 33 tys. pasażerów. Na zdjęciu widoczne są wysokie wieże i inne zabudowania kopalni ropy naftowej. W tle widoczne są góry. Na zdjęciu mężczyzna w roboczym stroju i czapce. Mocuje łańcuch o ogromnych ogniwach do maszyny. Jest cały brudny w czarne plamy. Na zdjęciu ludzie stojący na płycie lotniska. Część z nich wsiada do samolotu. Na zdjęciu rozrysowana siatka połączeń samolotów z Warszawy do innych miast. Na zdjęciu spis miast, do których lata się z lotniska wraz z cenami za bilet.
Przypomnij, z jaką inicjatywą gospodarczą z początków Rzeczypospolitej należy łączyć Eugeniusza Kwiatkowskiego.
- Reforma skarbu.
- Reforma rolna.
- Budowa portu w Gdyni.
Wskaż właściwe dokończenie zdania.
Słownik
ośrodek przemysłu ciężkiego budowany w 1936–1939 w południowo‑centralnych dzielnicach Polski
główny szlak komunikacyjny lub transportowy
miasto utworzone w 1920 r. na mocy traktatu wersalskiego; obejmowało obszar Gdańska i jego okolic i nie posiadało pełnej suwerenności państwowej