Aleksander Dumas Trzej muszkieterowie

Trzej muszkieterowie pokochali bardzo swojego młodego towarzysza. Przyjaźń, która zjednoczyła tych czterech ludzi, i potrzeba spotykania się wzajemnego trzy lub cztery razy dziennie, czy to w jakiejś sprawie pojedynkowej, czy w interesie, czy dla wspólnej rozrywki, sprawiały, że chodzili jeden za drugim jak cienie, i że spotykano ich zawsze nierozłącznych [...].

Tymczasem pan de TrévilleTrevillede Tréville nie zaniedbywał swych przyrzeczeń. I pewnego pięknego dnia król wydał polecenie panu kawalerowi des Essartsdes Essartsdes Essarts, aby przyjął d’Artagnanad’Artagnan d’Artagnana do swojej kampanii gwardzistówgwardzistagwardzistów. D’Artagnan z głębokim westchnieniem przywdziewał mundur tej kompanii, który pragnął, choćby za cenę dziesięciu lat życia, zamienić na kaftan muszkieterski. Ale pan de Tréville przyobiecał mu tę łaskę dopiero wtedy, gdy odbędzie dwuletni nowicjatnowicjatnowicjat, który to przeciąg czasu mógł zresztą jeszcze ulec skróceniu, gdyby d’Artagnanowi nadarzyła się sposobnośćsposobnośćsposobność oddania jakieś usługi królowi lub odznaczenia się jakimś świetnym czynem. [...]

– Pozwólcie działać d’Artagnanowi – rozstrzygnął Atos – jest on, powtarzam, najtęższątęginajtęższą głową pośród nas i oświadczam wyraźnie, że będę mu posłuszny. Zrób, d’Artagnanie, co uważasz za stosowne.

W tej chwili w drzwiach przedpokoju pojawiło się czterech zbirówzbirzbirów, którzy jednak ujrzawszy wewnątrz czterech muszkieterów z bronią u boku zawahali się, czy mają iść dalej.

– Proszę, niech panowie wejdą – zawołał d’Artagnan [...].

– Więc nie będziecie się panowie sprzeciwiali, byśmy wypełnili otrzymane rozkazy? – zapytał ten ze zbirów, który wyglądał na przywódcę wyprawy.

– Przeciwnie, wesprzemy was nawet zbrojną ręką, gdyby zaszła potrzeba.

– Ależ co on gada? – mruczał Portos.

– Jesteś głupi! – rzekł Atos. – Milcz!

– Ależ przyrzekliście mi panowie... – mówił szeptem biedny kramarzkramarzkramarz.

– Możemy pana ocalić tylko w takim przypadku, jeżeli pozostaniemy wolni – odpowiedział szybko i również szeptem d’Artagnan – gdybyśmy zaś okazali chęć bronienia się, zaaresztują nas razem z panem.

– Jednakże, zdaje mi się...

BonacieuxBonacieux– Pójdźcie, panowie, proszę – rzekł teraz głośno d’Artagnan – nie mam żadnej zgołazgołazgoła przyczyny, ażeby bronić tego pana. Ujrzałem go dopiero dzisiaj po raz pierwszy w życiu, i to jeszcze w takich okolicznościach... Niechaj wam powie osobiście, że przyszedł dopominać się o komornekomornekomorne za mieszkanie. Czy nie tak, panie BonacieuxBonacieuxBonacieux? Odpowiadaj pan!

– Szczera prawda – zawołał kramarz. – Ale nie mówił pan nic...

– Ani słowa o mnie! Ani słowa o moich przyjaciołach! A przede wszystkim ani słowa o królowej! Inaczej zgubisz pan nas wszystkich, a siebie nie uratujesz. No, panowie, zabierajcie tego jegomościa!

I d’Artagnan popchnął całkiem oszołomionego kramarza w ręce zbirów, mówiąc do niego:

– Jesteś łajdakiem, mój drogi! Przychodzisz żądać pieniędzy ode mnie, muszkietera! Do więzienia! [...]

Zbiry sprawdzały już aresztanta po schodach, gdy d’Artagnan uderzył dowódcę w ramię:

– Nie wypijęż za pańskie zdrowie, a pan za moje? – rzekł napełniając dwie szklaneczki winem [...].

– Będzie to zaszczyt dla mnie – odparł dowódca zbirów [...].

– Zatem za zdrowie pańskie, panie... jak się pan nazywa?...

– BoisrenardBoisrenardBoisrenard.

– Więc panie Boisrenard!

– Za pańskie zdrowie, panie szlachcicu... jak mam nazywać, jeśli łaska?

– D’Artagnan.

– Za pańskie zdrowie!

– A przede wszystkich – wołał d’Artagnan, jakby uniesiony swym zapałemzapałzapałem – za zdrowie króla i kardynała!

Dowódca zbirówzbirzbirów powątpiewałby może w szczerość d’Artagnana, gdyby wino było złe; ponieważ jednak było dobre, został przekonany.

– Do diabła! Cóż ty za łajdactwo zrobiłeś? – odezwał się Portos, gdy dowódca połączył się ze swymi towarzyszami, a czterej przyjaciele pozostali sami. – Wstyd doprawdy! Czterej muszkieterowie pozwalają uwięzić nieszczęśliwego, który błaga o pomoc! Szlachcic trąca się kieliszkiem z pachołkiempachołekpachołkiem więziennym!

– Portosie – rzekł Aramis – Atos powiedział ci już, że jesteś głupcem, a ja godzę się z jego zdaniem. D’Artagnanie, jesteś wielkim człowiekiem, a kiedy zajmiesz miejsce pana de Tréville, poproszę o protekcjęprotekcjaprotekcję, bym dostał opactwoopactwoopactwo.

– Ach! – teraz już gubię się zupełnie – mówił Portos. – Więc pochwalacie to, co d’Artagnan uczynił?

– Zdaje mi się – odpowiedział Atos – nie tylko pochwalam to, co czyni, ale winszujęwinszowaćwinszuję mu jeszcze.

– A teraz panowie – rzekł d’Artagnan, nie zadając sobie trudu wytłumaczenia Portosowi swego postępowania – a teraz: wszyscy za jednego, jeden za wszystkich! Oto nasza dewizadewizadewiza, nieprawdaż?

– Jednakże... – wtrącił Portos.

– Podnieś rękę i przysięgaj! – zawołali razem Atos i Aramis.

Zwyciężony przykładem, złorzeczączłorzeczyćzłorzecząc po cichu, Portos podniósł rękę i wszyscy czterej przyjaciele powtórzyli jednym głosem słowa przysięgi, podane przez d’Artagnana:

„Wszyscy za jednego, jeden za wszystkich”.

– Dobrze. A teraz niech każdy uda się do swego domu – rozkazał d’Artagnand’Artagnan d’Artagnan, jak gdyby przez całe życie nie robił nic innego – i baczność, gdyż od tej chwili idziemy oto z kardynałem w zapasy.

t_1 Źródło: Aleksander Dumas, Trzej muszkieterowie, wydanie VII, Warszawa 1955, s. 165.