Portret i jego sekrety...
Warto wiedzieć!
Otaczający nas świat możemy odbierać wieloma zmysłami. Jednym z nich jest wzrok, dzięki któremu możemy poznawać świat i doceniać bogactwo jego barw i kształtów. Wśród malarskich obrazów, którymi otaczamy się na co dzień, są naturalne widoki, ale są też dzieła tworzone przez utalentowanych artystów.
Opisując obraz, próbujemy wyrazić go w obcym dla niego języku. Jak to zrobić, żeby oddać słowem to, co malarz uwiecznił za pomocą pędzla i farb? Jak opisać obraz, żeby mógł się nim zachwycić każdy, także ci spośród nas, którym nie jest dane go zobaczyć?
Sięgnij na biblioteczną półkę w szkole lub w domu po dowolny album z obrazami. Wybierz jakąś reprodukcję i zastanów się, na czym może polegać opis obrazu.
Zapisz w punktach krótkie odpowiedzi na następujące pytania:
Czy w opisie obrazu powinien się znaleźć cały życiorys autora?
Jakim elementom obrazu należy poświęcić jak najwięcej miejsca?
Czy ważne jest opisywanie kolorystyki obrazu?
Czy warto w nim umieścić informacje dotyczące wielkości obrazu, rodzaju użytych farb, miejsca jego przechowywania?
Zapoznaj się z opisem dowolnego obrazu. Zapisz w punktach krótkie odpowiedzi na następujące pytania:
Czy w opisie obrazu powinien się znaleźć cały życiorys autora?
Jakim elementom obrazu należy poświęcić jak najwięcej miejsca?
Czy ważne jest opisywanie kolorystyki obrazu?
Czy warto w nim umieścić informacje dotyczące wielkości obrazu, rodzaju użytych farb, miejsca jego przechowywania?
Wypożycz z biblioteki album poświęcony malarstwu. Obejrzyj go i odpowiedz na pytania:
Czy to twoje pierwsze spotkanie z malarstwem?
Czy podobają ci się prace jakiegoś malarza? Jakiego?
Czy potrafisz określić, co ci się podoba, a co ci się nie podoba w tym malarstwie?
Zapoznaj się z krótką informacją dotyczącą wybranego malarza dostępną na stronie internetowej. Napisz krótką notatkę.
Kolejność opisu powinna być uporządkowana. Warto posłużyć się następującymi wyrażeniami:
w dolnej części obrazu, w dolnym rogu;
w górnej części obrazu, w górnym rogu;
na pierwszym planie obrazu, w centrum;
na drugim planie obrazu;
w tle.
Pamiętaj, że lewa strona obrazu to ta, którą masz przed sobą po lewej stronie, a prawa strona obrazu to ta, którą masz po swojej prawej stronie.
Opis obrazu powinien składać się z trzech części:
wstępu,
rozwinięcia,
zakończenia.
We wstępie umieszczamy wszystkie najważniejsze informacje dotyczące autora obrazu, techniki wykonania, daty powstania, aktualnego miejsca przechowywania dzieła, ciekawych wydarzeń z historii obrazu.
W rozwinięciu należy określić temat obrazu. Na początku opisujemy, co przedstawia pierwszy plan, a następnie elementy znajdujące się na drugim planie. Ważne jest, by zwrócić uwagę na tło. Należy pamiętać, by opisać układ elementów na obrazie i ich znaczenie. W opisie dzieła malarskiego znaczenie mają także barwy zastosowane przez malarza i nastrój, który wywołują. Warto przypomnieć sobie zasady pisowni kolorów i odcieni.
Zakończenie to miejsce na opisanie własnych emocji, wrażeń i reakcji związanych z danym dziełem sztuki.
Opisując obraz, warto zadbać o różnorodność, nie powtarzać wyrazów w bliskim sąsiedztwie. Należy stosować czasowniki, np.: znajdować się, być, być widocznym, przedstawiać, zostać przedstawionym, uwiecznić, zostać uwiecznionym, oddać (coś na obrazie – uwiecznić), zostać oddanym (uwiecznionym – na obrazie), stać, leżeć, siedzieć, wisieć.
W opisie obrazu powinny się znaleźć różnorodne zdania, konstrukcje ze stroną czynną i bierną, zdania pojedyncze i złożone. Warto używać synonimów:
na określanie autora - malarz, artysta, twórca,
obrazu - dzieło, płótno, praca.
Określanie tematyki obrazu
Podczas opisywania obrazu należy określić jego tematykę. Pomocny w tym będzie poniższy schemat.

Malarstwo abstrakcyjne nie przedstawia realnych obiektów, operuje kolorem i formą, odrzuca wierne kopiowanie na rzecz konstrukcji obrazu, który składa się z układu linii, barw, prostych form. Głównym celem malarstwa abstrakcyjnego jest wywołanie u odbiorcy określonych emocji.

Słownictwo do opisu obrazu
Do podanych wyrazów dopisz po trzy przykłady sformułowań o znaczeniu bliskoznacznym.
Wypisz nazwy emocji, które możesz wyrazić mimiką twarzy.
Sprawdź, czy umiesz!
Opis obrazu charakteryzuje się trójdzielną kompozycją: wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Każda z tych części powinna uwzględniać odpowiedzi na poniższe pytania:
Wstęp:
Kto jest autorem obrazu?
Kiedy powstało dzieło?
W jakiej technice je wykonano?
Gdzie znajduje się obraz?
Czy znane są jakieś historie z nim związane?
Rozwinięcie:
Jaka jest tematyka obrazu?
Co znajduje się na pierwszym planie?
Co znajduje się na drugim planie?
Co przedstawia tło?
Jakie barwy zastosował artysta i co przez to uzyskał?
Jaki jest nastrój obrazu?
Jakie uczucia wzbudza dzieło?
Zakończenie:
Jak oceniasz dzieło?
Sporządź opis obrazu.
Narysuj swój autoportret. Wybierz jeden ze sposobów portretowania postaci - profil, en faceen face, półprofil lub en trois quartsen trois quarts.
Opisz, jak wyobrażasz sobie siebie.
Stwórz „portret” wybranej postaci: piłkarza, strażaka, marynarza, kierowcy, malarza itp. Wytnij z kolorowych czasopism zdjęcia odpowiednich przedmiotów, ułóż je na kartce w kształt twarzy, przyklej wycinki i zatytułuj swoje dzieło.
Zastanów się, co członkowie twojej rodziny lubią robić, jakie mają zainteresowania. Zaprojektuj kolażkolaż swoich bliskich. Wypisz, z jakich elementów stworzysz ich portrety. Wytnij z gazet pasujące do nich elementy i stwórz portret twoich bliskich.
Słownik
fr. collage [czytaj: kolaż] - naklejanie, oklejanie papierem; technika artystyczna polegająca na formowaniu kompozycji z różnych materiałów i tworzyw np. papieru, tektury, gazet, sznurków itp.