Społeczna natura człowieka, czyli jak funkcjonować w grupach
Asertywność
definiować pojęcie asertywności i postawy asertywnej,
przedstawiać cechy człowieka asertywnego,
wybierać ze zbioru przykładów postawy asertywnej takie jej przejawy, które dotyczą własnej osoby,
identyfikować i wyjaśniać różne techniki asertywne.
Zapoznaj się z fotografią, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Zachowania asertywne
Zachowanie asertywne oznacza bezpośrednie, uczciwe i stanowcze wyrażenie wobec innej osoby swoich uczuć, opinii lub pragnień, w sposób respektujący jej uczucia, opinie, prawa i pragnienia. AsertywnośćAsertywność oznacza szacunek dla siebie i innych. Należy ją rozumieć jako zasadnicze przeświadczenie jednostki, że jej opinie, przekonania, myśli i uczucia są równie ważne jak w przypadku innych ludzi, a inni również mają prawo żywić takie przekonanie. W zachowaniu asertywnym nie chodzi o osiągnięcie za wszelką cenę tego, czego się pragnie, lecz o pełną świadomość swoich potrzeb i pragnień.
Zapoznaj się z wypowiedzią dr. hab. Tomasza Grzyba na temat asertywności. Zastanów się, czy jesteś osobą asertywną. Następnie wykonaj ćwiczenia.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1ZwpegAleNVG
Film nawiązujący do treści materiału Sztuka mówienia NIE.
Zaznacz wypowiedzi asertywne.
- Nie przyjdę do ciebie, gdyż już zaplanowałam już coś innego.
- Nie pomogę ci, gdyż te zadania nie są w zakresie moich obowiązków.
- Na ciebie nie można liczyć.
- Nie chce mi się tego robić, bo nie.
Asertywność a uległość i agresja
Nie każdy z nas przeświadczony jest o tym, że wszyscy, włącznie z nim, są „w porządku”. Określając postawy wobec siebie i innych, ludzie mogą bowiem dojść do następujących wniosków: Jestem inteligentny, Jestem głupi, Jestem sympatyczny, Nie jestem w stanie nikogo skrzywdzić, Jestem beznadziejny, Nikt mnie nie kocha, Ludzie są źli, Zawsze znajdzie się ktoś, kto mi pomoże itd.
Wnioski te wiążą się z konkretnymi postawami, jakie możemy przyjmować wobec siebie i innych.
Odrzucenie uległości i agresji przy jednoczesnym stosowaniu zasad zachowań asertywnych sprawia, że stajemy się posiadaczami konkretnych praw.
- Nazwa kategorii: [bold]prawa, które daje [br]asertywność[/]
- Nazwa kategorii: prawo [br]do robienia tego,[br] co chcesz – dopóki [br]nie narusza to praw[br] kogoś innego{color=#185D8B}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do zachowania godności [br]przez asertywne [br]zachowanie{color=#109B96}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do przedstawiania [br]innym swoich próśb{color=#11B5A8}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do dokonywania [br]wyborów{color=#1A90AE}
- Nazwa kategorii: prawo do zmiany{color=#1F77B2}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do dysponowania [br]swoim czasem, [br]ciałem i własnością{color=#08D9A1}
- Nazwa kategorii: prawo do wyrażania [br]opinii i przekonań{color=#07C593}
- Nazwa kategorii: prawo do myślenia[br] dobrze o sobie{color=#06B184}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do informacji{color=#14A8AA}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do niezależności [br]i nieingerencji [br]ze strony innych{color=#46B2C3}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do odmowy [br]i sprzeciwu{color=#2F96DA}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do poszanowania [br]ze strony innych{color=#15CBC5}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do zachowania się [br]w sposób asertywny [br]lub nieasertywny{color=#119092}
- Nazwa kategorii: prawo [br]do korzystania [br]ze swoich praw{color=#1E74AE} Koniec elementów należących do kategorii [bold]prawa, które daje [br]asertywność[/]
- Elementy należące do kategorii [bold]prawa, które daje [br]asertywność[/]
Jak być asertywnym?
Podstawowym warunkiem zachowań asertywnych jest szczerość. Jeśli chcesz być człowiekiem asertywnym, powinieneś mówić wprost, o czym myślisz i czego chcesz, nie możesz kłamać. Oczywiście asertywność jest zmienna i zależy od okoliczności – czasem łatwo wyrażać uczucia czy upomnieć się o swoje prawa, a czasem nie – są sytuacje, w których szczere wyrażanie własnych uczuć przeraża nas.
Zapoznaj się z wypowiedzią dr. hab. Tomasza Grzyba i zwróć uwagę na techniki, które pomagają asertywnie odmówić, a następnie wykonaj ćwiczenia.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1L2GxVdi6676
Film nawiązujący do treści materiału Być asertywnym.
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Taktyka ju-jitsu polega na wielokrotnym powtarzaniu zdania, które zostało wypowiedziane. | □ | □ |
| Aby być asertywnym, należy znać swoje ograniczenia i słabości. | □ | □ |
| Nachalne proszenie kogoś o coś jest przejawem zachowania asertywnego. | □ | □ |
| Zanim ktoś powie „nie”, warto, aby zastanowił się nad powodami swojej odmowy. | □ | □ |
Zasady zachowań asertywnych
Asertywność wymaga szczerości i stanowczości. Uczciwość i bezpośredniość to ważne jakości procesu komunikacji.
Twoje prawa są jednocześnie prawami innych osób. Musisz je stosować wobec innych, jeśli chcesz, by i wobec ciebie je stosowano.
Odmawiając, stosuj techniki ju‑jitsuju‑jitsu, zdartej płytyzdartej płyty, zmiękczaniazmiękczania i uprzedzaniauprzedzania.
Nie tłumacz się, nie pouczaj rozmówcy. Unikaj przepraszania za sprawy od ciebie niezależne.
Nie naruszaj terytorium psychologicznegoterytorium psychologicznego rozmówcy.
Wyrażanie swoich uczuć jest bardziej skuteczne niż obwinianie lub atakowanie rozmówcy.
Pamiętaj, że tłumiony gniew może prowadzić do niespodziewanego wybuchu złości.
Otwarcie używaj słów „tak” i „nie”.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/RXjF63X1Yg6Z5
Podsumowanie
Pamiętaj, że każdy człowiek ma prawo do zachowań asertywnych, ale ma też prawo działać nieasertywnie. Istotne jest, aby postępować świadomie, kierując się istotnymi dla siebie wartościami. Nikt nie powinien czuć się zmuszany, poddany presji otoczenia i bezradny. To samo prawo powinniśmy przyznać i sobie, i innym ludziom – oni też nie muszą zachowywać się asertywnie.
Co ryzykujemy zachowując się asertywnie?
Możemy nie być lubiani za to, że wyrażamy się otwarcie.
Nasze relacje z innymi ulegną zmianie.
Na początku możemy odczuwać stres.
Co zyskujemy zachowując się asertywnie?
Możemy w pełni wyrazić swoje potrzeby i uczucia.
Mamy poczucie kontroli nad własnym życiem.
Łatwiej osiągamy cele.
Mniej ranimy innych.
Rośnie w nas wiara we własne możliwości.
Wyobraź sobie, że stoisz w kolejce, a twój kolega zajmuje miejsce przed tobą. W formie asertywnej wypowiedzi, zwróć jemu uwagę.
Wskaż prawdziwe stwierdzenia na temat asertywności.
- Asertywne podejście zakłada, że każdemu człowiekowi przysługuje prawo do zaspokajania swoich potrzeb.
- Osoba asertywna darzy szacunkiem nie tylko siebie, ale też innych ludzi.
- Osoba asertywna nie troszczy się o dobro i uczucia innych.
- Podstawowym warunkiem bycia asertywnym jest samoakceptacja.
- Osoba asertywna kłamie na temat swoich uczuć, aby osiągnąć własne cele.
Zapoznaj się z grafiką i wykonaj ćwiczenie.
Słownik
jasne, czytelne, bezpośrednie, uczciwe i stanowcze powiedzenie „nie”; oprócz słowa „nie” w odmowie, powinna znaleźć się jasna informacja o tym, jak zamierzamy postąpić
określenie i wyrażanie własnego zdania oraz bezpośrednie wyrażanie emocji i postaw w granicach nienaruszających praw i psychicznego terytorium innych osób oraz własnych, bez zachowań agresywnych, a także obrona własnych praw w sytuacjach społecznych
technika asertywnej odmowy; polega ona na tym, że skoncentrowanej energii partnera (jego presji, sile argumentów) odmawiający nie przeciwstawia całej swojej mocy (np. kontrargumentów, polemiki), lecz ugina się, pozostawiając partnera z jego własną, skierowaną w próżnię siłą
technika stosowana wobec osób, co do których można przewidzieć, że odmowa może je zranić; uprzedzając jeszcze przed odmową, że spodziewamy się właśnie takiej reakcji, możemy doprowadzić do sytuacji, w której osoba uprzedzona stara się tak właśnie nie zachować, co w rezultacie ułatwia jej pogodzenie się z odmową i jest konstruktywne dla obu stron
technika polegająca na powtarzaniu zdania, które zostało wypowiedziane za pierwszym razem; stosując tę technikę, odmawiający trzyma się więc prawdziwego, stanowczego wariantu asertywnego, nie zmieniając go pod żadnym pozorem i powtarzając go tyle razy, ile będzie trzeba
technika, która ma na celu uczynienie odmowy łatwiejszą do zniesienia przez odbiorcę komunikatu; często stosowany zwrot to „przykro mi”
pewien obszar, który należy do danej osoby – może ona wyznaczać jego wyraźne granice, dbać o jego niezależność, może również przestrzegać granic terytorium osób, z którymi spotyka się codziennie
postawa w komunikacji; respektowanie praw innych i lekceważenie własnych