Społeczność szkolna

Życie w szkole

Społeczność to zbiorowość ludzi, którzy połączeni są trwałymi więziami społecznymiwięź społecznawięziami społecznymi oraz wspólnymi wartościami i celami, obszarem zamieszkania, wykonywanym zawodem czy sposobem komunikacji.

Specyficznym rodzajem społeczności jest społeczność szkolna. Tworzą ją:

• uczniowie, którzy kształcą się w danej placówce,

• rodzice (opiekunowie prawni) uczniów,

• nauczyciele,

• pracownicy szkoły i osoby z nią współpracujące.

RWRifedm75gJv

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia długi budynek dwukondygnacyjny z piwnicą, przed którym rozciąga się trawnik oraz szeroki chodnik. Po lewej stronie na zdjęciu widać kobietę idącą z dwójką dzieci. Jedno z nich trzyma za rękę. Na środku fotografii widać kobietę trzymającą w ręce torbę.

Społeczność szkolna istnieje po to, aby edukować młode pokolenie. Proces ten odbywa się w różnorodny sposób - nauczyciele wykorzystują do tego szeroki wachlarz metod nauczania i narzędzi w postaci środków dydaktycznych. Przez edukację nie należy jednak rozumieć tylko zdobywania wiedzy czy umiejętności, to także kształcenie postaw, promowanie określonych i pożądanych w danym społeczeństwie wzorców zachowania.

Środowisko szkolne, poprzez codzienne zajęcia lekcyjne, realizację projektów edukacyjnych, wyjścia czy wycieczki, pozwala nie tylko nauczyć się języka obcego, poznać historię własnego kraju czy wykonać trudne zadania matematyczne.

Społeczność szkolna a prawo

Oprócz prawa powszechnie obowiązującego, funkcjonowanie społeczności szkolnej regulują różne akty prawne, z których najważniejszym jest statut szkołystatut szkołystatut szkoły. Zawarte w nim zapisy określają, jakie organy funkcjonują w danej szkole i jakie są ich uprawnienia. Organami szkoły są:

• dyrektor,

• rada pedagogiczna,

• samorząd uczniowski,

• rada rodziców,

• rada szkoły.

Obok statutu istnieje szereg regulaminów obejmujących różne aspekty funkcjonowania szkoły, np. zachowanie uczniów, relacje między uczniami, a nauczycielami i innymi pracownikami szkoły, obowiązujący strój ucznia, zasady bezpieczeństwa w salach lekcyjnych, na sali gimnastycznej lub na terenie stołówki.

Dyrektor szkoły

Dyrektor szkoły kieruje placówką i reprezentuje ją zewnątrz. Jako osoba nadzorująca pracę szkoły jest odpowiedzialny za jej poziom dydaktyczny i wychowawczy. Dyrektor przewodniczy ponadto obradom rady pedagogicznej (czyli nauczycieli pracujących w szkole) i sprawuje opiekę nad uczniami.

RtvAGRsEpvDqJ

Ilustracja przedstawia pomieszczenie, w którym za biurkiem na krześle obrotowym siedzi mężczyzna. Na biurku stoi komputer. Po drugiej stronie biurka siedzi kobieta z długimi włosami i zielonej bluzce z białym kołnierzykiem oraz chłopiec w pomarańczowej koszulce, niebieskich spodniach. Na prawym ramieniu chłopiec trzyma plecak. Za chłopcem widoczne są drzwi a na nich napis "DYREKTOR SZKOŁY"

Podstawowym zadaniem dyrektora szkoły jest stwarzanie uczniom warunków niezbędnych do ich prawidłowego rozwoju psychofizycznego. W tym celu dba o bezpieczne i higieniczne warunki nauki w czasie ich pobytu w szkole, a także w trakcie zajęć odbywających się poza terenem szkoły.

W relacjach z nauczycielami głównym zadaniem dyrektora jest sprawowanie nadzoru pedagogicznego. Pod pojęciem tym kryje się m.in. sprawowanie kontroli, analizowanie oraz ocenianie przebiegu i wyników pracy nauczycieli. Do najważniejszych obowiązków administracyjnych dyrektora szkoły należy:

• decydowanie w sprawach przyjęć uczniów, przeniesień i skreśleń z listy uczniów,

• kontrolowanie prawidłowości prowadzenia dokumentacji przez nauczycieli i wykorzystywania druków szkolnych,

• organizowanie i nadzorowanie działalności sekretariatu szkoły, w tym załatwianie spraw osobowych pracowników, przyjmowanie interesantów, załatwianie bieżących spraw finansowo‑gospodarczych oraz korespondencji,

• opracowywanie, doprowadzenie do przyjęcia i wprowadzania w życie regulaminów pracy, premiowania i wynagradzania pracowników, dyżurów,

• zapewnianie szkole należytego wyposażenia w sprzęt i środki dydaktyczne oraz stała troska o właściwe ich ewidencjonowanie, przechowywanie, użytkowanie, konserwowanie, uzupełnianie i unowocześnianie.

Rada Pedagogiczna

W szkole, w której jest zatrudnionych trzech lub więcej nauczycieli działa organ o nazwie rada pedagogiczna. Jest to organ kolegialnyorgan kolegialnyorgan kolegialny, skupiający wszystkich pracowników dydaktycznych szkoły. Na jego czele stoi dyrektor szkoły. Do najważniejszych zadań rady pedagogicznej należy:

• zatwierdzanie planu pracy szkołyplan pracy szkołyplanu pracy szkoły,

• zatwierdzanie wyników klasyfikacji i promocji uczniów,

• podejmowanie uchwał w sprawie innowacji i eksperymentów pedagogicznych,

• ustalanie organizacji doskonalenia zawodowego nauczycieli.

RSPucneAvfZhl

Zdjęcie przedstawia grupę pięciu mężczyzn oraz trzech kobiet. Jeden z mężczyzn siedzi przy laptopie postawionym na stoliku. Na ścianie po lewej stronie zdjęcia widać małą tablicę z napisem: "WIADOMOŚCI OD DYREKTORA". Na ścianie po prawej stronie fotografii powieszony został plan lekcji.

Ponadto rada pedagogiczna opiniuje (a więc wyraża swoje zdanie) na temat:

• organizacji pracy szkoły (rozkładu zajęć),

• projektu planu finansowego szkoły,

• wniosków dyrektora o przyznanie nauczycielom odznaczeń, nagród i wyróżnień,

• propozycje dyrektora dotyczące przydziału zajęć dodatkowych.

Rada rodziców

Organem stanowiącym reprezentację rodziców (opiekunów prawnych) uczniów i umożliwiającym im wpływanie na funkcjonowanie szkoły jest rada rodziców. Organ ten umożliwia rodzicom kształtowanie pracy szkoły, zwłaszcza w polu jej działalności wychowawczej i profilaktycznej. Rodzice mają m.in. prawo podejmować decyzje o podjęciu współpracy z organizacjami pozarządowymi i stowarzyszeniami działającymi na rzecz edukacji. Rada Rodziców jest także wsparciem dla ogółu rodziców należących do społeczności szkolnej, choćby poprzez reprezentowanie tych rodziców, którzy mają zastrzeżenia do pracy szkoły.

Rodzic, który jest zaangażowany w życie szkoły i stara się współpracować z nauczycielami na różnych polach działalności szkoły stanowi ważny element społeczności szkolnej. Sam zyskuje możliwość wpływu na jakość pracy szkoły, na poszerzanie jej oferty edukacyjnej, a także staje się pośrednikiem między szkołą a środowiskiem lokalnym. Działania te wpływają pozytywnie na wizerunek szkoły, a więc sposób, w jaki szkoła jest odbierana w najbliższym otoczeniu, także wśród rodziców dzieci, które jeszcze nie są uczniami danej szkoły. Swoją postawą wspiera też rolę szkoły polegającą na kształtowaniu u uczniów postaw prospołecznych i obywatelskich, w tym postawy zaangażowania.

Rada szkoły

Rada szkoły jest organem szkoły, który reprezentuje ogół społeczności szkolnej. W jego skład w równej liczbie wchodzą przedstawiciele nauczycieli, rodziców oraz uczniów. Jest to też jedyny organ, którego istnienie nie jest wymagane przepisami prawa. Rada szkoły jest powoływana do pełnienia funkcji opiniodawczo‑oceniających, kontrolnych i interwencyjnych w szkole. Jej podstawowym zadaniem jest rozwiązywanie takich spraw związanych z funkcjonowaniem szkoły, jak uchwalanie i zmienianie statutu, opiniowanie projektu planu finansowego, wnioskowanie do organu prowadzącego szkołę o zbadanie i dokonanie oceny działalności szkoły, jej dyrektora lub innego nauczyciela czy opiniowanie planu pracy szkoły.

Czym jest samorząd uczniowski?

Samorząd uczniowski jest organizacją złożoną z wszystkich uczniów, powołaną przez uczniów i dla uczniów. Jest reprezentantem całej społeczności uczniowskiej.

RnAYWT80qotiJ

Na ilustracji przedstawiona jest grupa dzieci. Stoją w jednym rzędzie, uśmiechają się i trzymają się za ręce. Są to chłopcy i dziewczynki. Mają na sobie kolorowe ubranka. W środku stoi ich Pani.

Samorząd szkolny istnieje w każdej szkole. Działa na podstawie Ustawy o Systemie Oświaty.

Wybory przedstawicieli samorządu uczniowskiego odbywają się przynajmniej raz w roku szkolnym, a ich termin określony jest w regulaminie samorządu uczniowskiego.

Wybory do władz Samorządu Uczniowskiego powinny być demokratyczne, czyli oparte o zasady:

• powszechności – czynne prawo wyborczeczynne prawo wyborczeczynne prawo wyborcze posiadają wszyscy uczniowie i uczennice szkoły;

• równości – każdy uczeń i uczennica ma jeden głos;

• bezpośredniości – każdy głosuje samodzielnie;

• większości – wygrywa kandydat lub kandydatka, którzy otrzymali największą ilość głosów;

• tajności głosowania - która zapewnia dobrowolność i anonimowość aktu głosowania.

Wszyscy członkowie samorządu szkolnego posiadają czynne i bierne prawo wyborczebierne prawo wyborczebierne prawo wyborcze. Przygotowaniem wyborów, zatwierdzeniem kandydatur, nadzorem nad przebiegiem wyborów, oraz liczeniem głosów oraz ogłaszaniem wyników zajmuje się uczniowska komisja wyborcza złożona z uczniów nie kandydujących w wyborach.

RD4hQGsp3rSjc

Ilustracja przedstawia dwóch uśmiechniętych chłopców - nastolatków w garniturach. Każdy z nich ma na sobie białą koszulę z krawatem.

Lokal wyborczy jest specjalnie wydzielonym miejscem, w którym przez cały czas trwania wyborów znajduje się urna wyborcza oraz miejsca umożliwiające dobrowolne, tajne i przemyślane oddanie głosu.

R1J8b7o4EmENr

Ilustracja przedstawia pomieszczenie, w którym po lewej stronie na podłodze stoją dwa parawany, przezroczysta urna z godłem stoi pośrodku sali w urnie są karty wyborcze. Nad urną na ścianie zawieszone jest godło Polski.

Członkowie uczniowskiej komisji przebywają w lokalu wyborczym przez cały czas trwania wyborów, czuwając nad przebiegiem głosowania.

R1013rexnlagi

Grafika przedstawia uśmiechniętą urnę wyborczą z rękami i nogami, kciuk jednej ręki ma podniesiony. Z urny wystaje kartka z zaznaczonym znakiem X w jednym z kwadratowych pól, drugie kwadratowe pole jest puste.

Termin i sposób przeprowadzenia wyborów umożliwiają wszystkim uczniom szkoły wzięcie w nich udziału.

Władze SU i opiekun SU są odpowiedzialni za zapewnienie wszystkim uczniom i uczennicom rzetelnej informacji o zasadach kandydowania oraz głosowania w wyborach.

W dniu wyborów obowiązuje zakaz agitacjiagitacjaagitacji wyborczej.

Zasady obowiązujące w wyborach do SU określa dokument zwany ordynacją wyborcza, która powinna być częścią regulaminu SU.

Co powinna zawierać ordynacja wyborcza?

• opis podstawowych zasad przeprowadzania wyborów i praw wyborczych,

• prawa wyborcze,

• termin i tryb ogłoszenia wyborów,

• tryb zgłaszania kandydatów,

• sposób powoływania komisji wyborczej,

• zasady dotyczące prowadzenia kampanii wyborczej,

• sposób głosowania,

• tryb zgłaszania i rozpatrywania skarg dotyczących nadużyć i naruszeń związanych z wyborami,

• tryb unieważnienia wyborów i ogłaszania nowych.

Rzecznik Praw Ucznia

Mimo że nie istnieją żadne regulacje w polskim ustawodawstwie jasno ukazujące możliwość ustanowienia w placówkach Rzecznika Praw Ucznia, to szkoły decydują się na tego typu rozwiązanie. Może to świadczyć o tym, że jest to funkcja potrzebna. Nie zawsze bowiem uczniowie chcą dzielić się swoimi kłopotami z psychologiem czy pedagogiem szkolnym.

Wybory Rzecznika Praw Ucznia organizowane są równocześnie z wyborami władz i opiekuna SU. Kandydatem na Rzecznika zostać może zarówno uczeń, jak i nauczyciel, a jego kadencja trwa rok.

R11ETSc5UKpkc

Na ilustracji znajduje się rysunek chłopca w podkoszulce. Wskazującym palcem lewej ręki podpiera brodę. Obok niego po prawej i lewej stronie znaki zapytania.

Rola i działanie Rzecznika Praw Ucznia

• stoi na straży przestrzegania praw ucznia w szkole,

• posiada wiedzę na temat praw ucznia i aktów prawnych, w których są one zawarte,

• rozpowszechnia wiedzę na temat praw ucznia oraz informuje o źródłach prawa, umożliwiając zarazem bezpośrednie zapoznanie się z nimi przez uczniów,

• umożliwia stały kontakt ze sobą, aby móc podjąć interwencję,

• działa zgodnie z zasadą poufności,

• działa zgodnie z ustaloną na początku kadencji jawną procedurą.

Podsumowanie

Podstawowym miejscem edukacji formalnej jest szkoła. Pełni ona nie tylko funkcję kształcącą, ale także wychowawczą czy kulturową. Aby je realizować, szkoły posiadają organy, w tym dyrektora szkoły czy radę pedagogiczną. Szczególną pozycję zajmuje samorząd uczniowski, za którego pośrednictwem wszyscy uczniowie uczestniczą w życiu szkoły. Samorząd szkolny odgrywa też istotną rolę w kontrolowaniu przestrzegania praw ucznia. Prawa ucznia są regulowane nie tylko w dokumentach wewnętrznych szkoły, jak np. statut szkoły, ale w dokumentach prawa krajowego – konstytucji i ustawach.

Słownik