RF8FLQGbA0Ku1
Zdjęcie - otwarty kalendarz na którym leżą: plik banknotów, kalkulator, długopis, zamknięty kalendarz z datą 2015, a na nim dwie monety. Na czarnym pasku napis - Procenty.

Procenty

Źródło: Fotolia, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

2. Obliczanie procentu danej liczby

RuKF1EFhyrcb71
Źródło: Grzegorz W. Tężycki, licencja: CC BY-SA 4.0. commons.wikimedia.org.

Trójkątny znak ostrzegawczy przedstawiony obok informuje o znacznym wzniesieniu drogi. Prostokątna tabliczka pod nim mówi, że na długości 100 metrów droga wznosi się o 12 metrów. Jak to obliczono? O tym dowiesz z tego materiału.

Obliczanie procentu danej liczby wiąże się z obliczaniem ułamka tej liczby. Należy pamiętać, do jakiej wielkości odnosi się podany procent, ponieważ taka sama liczba procentów różnych wielkości będzie oznaczała różną wartość.

Przykład 1

Aby dowiedzieć się, jak obliczamy procent danej liczby, najpierw przypomnimy, jak obliczamy ułamek danej liczby.

RLNNulh5kwpWK1
Animacja przedstawia w jaki sposób obliczamy procent danej liczby.
Przykład 2

Na wycieczkę pojechały dwie grupy uczniów z pewnej szkoły podstawowej. Liczebność grup była następująca: w pierwszej grupie było 12 osób, w grupie drugiej 16 osób. Opiekunowie wycieczki zorganizowali dla swych podopiecznych grę, w której ma wziąć udział 25% uczniów z grupy pierwszej i 25% uczniów z grupy drugiej. Ilu łącznie uczniów weźmie udział w tej grze?

Aby rozwiązać to zadanie zauważamy, że 25%  pewnej wielkości to czwarta część tej wielkości.

RYG4fmJqC1iYu1
Animacja przedstawia w jaki sposób rozwiązać pewne zadanie tekstowe, obliczając procent danej liczby.
Przykład 3

Pokażemy teraz, w jaki sposób obliczamy procent danej liczby.

RRX8sRAgVO2OQ1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy wyznaczyć procent danej liczby.
Zapamiętaj!

Aby obliczyć p% danej liczby a, należy dany procent zamienić na ułamek i pomnożyć go przez tę liczbę.

p% liczby a to p100·a

Przykład 4

Zapoznaj się z przykładami obliczania procentu danej liczby.

Rt41GPHO0K33h1
Animacja przedstawia kilka przykładów obliczania procentu danej liczby.
Przykład 5
R9Pvn4UU9JmJp1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Na klombie posadzono 40 sadzonek kwiatów. Były to czerwone i żółte róże, tulipany i gerbery.

Ustalmy, ile kwiatów każdego rodzaju zostało posadzonych na klombie, jeżeli 10% wszystkich kwiatów stanowią żółte róże, 40% czerwone róże, 25% tulipany, 25% gerbery.

R1JuT9sL9pMiY1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy rozwiązać zadanie tekstowe, obliczając procent danej liczby.

Z zestawienia wynika, że na klombie posadzono: 4 róże żółte, 16 róż czerwonych, 10 gerber, 10 tulipanów, czyli razem 40 kwiatów.

Przykład 6

Przedstawmy teraz inny sposób rozwiązania  zadania z poprzedniego przykładu.

RDwdLyaVABQ3t1
Animacja przedstawia drugą możliwą metodę rozwiązania poprzedniego zadania.

Jeżeli 40 kwiatów stanowi 100% liczby wszystkich kwiatów posadzonych na klombie, to:

4 kwiaty – to 10% liczby kwiatów posadzonych na klombie,

20 kwiatów – to 50% liczby kwiatów posadzonych na klombie,

10 kwiatów – to 25% liczby kwiatów posadzonych na klombie,

2 kwiaty – to 5% liczby kwiatów posadzonych na klombie,

8 kwiatów – to 20% liczby kwiatów posadzonych na klombie,

16 kwiatów – to 40% liczby kwiatów posadzonych na klombie.

Zatem na klombie rosną 4 róże żółte (10% liczby kwiatów posadzonych na klombie), 16 róż czerwonych (40% liczby kwiatów posadzonych na klombie), 10 gerber i 10 tulipanów (po 25% liczby kwiatów posadzonych na klombie).

Przykład 7
RgR0D5RZ40zfg1
Źródło: Pexels.com, Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

W przedstawionych ofertach wyjazdów mamy promocje. Zatem za każdy wyjazd zapłacimy mniej.

Obliczymy, ile złotych zaoszczędzimy, wybierając daną ofertę. Obliczenia zapiszemy w różny sposób.

  1. Wyjazd na Rodos jest tańszy o 10% początkowej ceny, czyli zapłacimy mniej o 10100 początkowej ceny. 10% to 10100=110.
    10% kwoty 2000  to 110 kwoty 2000 , 110·2000 =200 . Zaoszczędzimy zatem 200 .

  2. Wyjazd do Turcji jest tańszy o 20% początkowej ceny, czyli zapłacimy mniej o 20100 początkowej ceny. 20% kwoty 3600  to 720 . Zaoszczędzimy 720 .

RxcU1pdjFTfgN1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

3. Wyjazd do Chorwacji jest tańszy o 50%, zaoszczędzimy więc połowę ceny.

2500 :2=1250 

Zaoszczędzimy 1250 .

R1DaY2A3F5gs61
Ćwiczenie 1
Poniżej przedstawiono procent pewnych liczb oraz wyniki. Połącz w pary procent liczby z wynikiem. 5 Możliwe odpowiedzi: 1. 1%% liczby 1000, 2. 5% liczby 100, 3. 20% liczby 75, 4. 25% liczby 48, 5. 50% liczby 26, 6. 1% liczby 200 15 Możliwe odpowiedzi: 1. 1%% liczby 1000, 2. 5% liczby 100, 3. 20% liczby 75, 4. 25% liczby 48, 5. 50% liczby 26, 6. 1% liczby 200 13 Możliwe odpowiedzi: 1. 1%% liczby 1000, 2. 5% liczby 100, 3. 20% liczby 75, 4. 25% liczby 48, 5. 50% liczby 26, 6. 1% liczby 200 2 Możliwe odpowiedzi: 1. 1%% liczby 1000, 2. 5% liczby 100, 3. 20% liczby 75, 4. 25% liczby 48, 5. 50% liczby 26, 6. 1% liczby 200 12 Możliwe odpowiedzi: 1. 1%% liczby 1000, 2. 5% liczby 100, 3. 20% liczby 75, 4. 25% liczby 48, 5. 50% liczby 26, 6. 1% liczby 200 10 Możliwe odpowiedzi: 1. 1%% liczby 1000, 2. 5% liczby 100, 3. 20% liczby 75, 4. 25% liczby 48, 5. 50% liczby 26, 6. 1% liczby 200
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RbYF4HPTfmwsK
Ćwiczenie 2
Oblicz w pamięci i zapisz wynik w pustym polu. 10% liczby 200, to Tu uzupełnij. 1% liczby 200, to Tu uzupełnij. 50% liczby 200, to Tu uzupełnij. 10%50, to Tu uzupełnij. 1%50, to Tu uzupełnij. 50%50, to Tu uzupełnij. 10% kwoty 400 , to Tu uzupełnij. 1% kwoty 400 , to Tu uzupełnij. 50% kwoty 400 , to Tu uzupełnij. 10% ze 120 kg, to Tu uzupełnijkg. 1% ze 120 kg, to Tu uzupełnijkg. 50% ze 120 kg, to Tu uzupełnijkg.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ro0VfUZoSxSuT
Ćwiczenie 3
Oblicz w pamięci i zapisz wyniki w pustych polach. 10%90 km, to Tu uzupełnij km.1%90 km, to Tu uzupełnij km.50%90 km , to Tu uzupełnij km.20% liczby 200, to Tu uzupełnij.25% liczby 200, to Tu uzupełnij.20%50, to Tu uzupełnij.25%50, to Tu uzupełnij.20% kwoty 400 , to Tu uzupełnij .25% kwoty 400 , to Tu uzupełnij .20% ze 120 kg, to Tu uzupełnij kg.25% ze 120 kg, to Tu uzupełnij kg.20%90 km, to Tu uzupełnij km.25%90 km, to Tu uzupełnij km.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RxIHbhH8Os1iK
Ćwiczenie 4
Oblicz, a następnie wpisz wyniki w puste miejsca. 4% kwoty 46 zł to Tu uzupełnij 15% kwoty 200 zł to Tu uzupełnij 130% kwoty 5000 zł to Tu uzupełnij 6% masy 80 dag to Tu uzupełnij dag68% masy 60 kg to Tu uzupełnij kg14% pojemności 140 l to Tu uzupełnij l35% godziny to Tu uzupełnij minut75% doby to Tu uzupełnij godzin40% długości drogi 650 m to Tu uzupełnij m
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1DgwujmlJ2Fo
Ćwiczenie 5
Oblicz, a następnie wpisz wyniki w puste miejsca. 623% liczby 30 to Tu uzupełnij313% masy 2,7 kg to Tu uzupełnij kg0,8% długości drogi 200 m to Tu uzupełnij m135% kwoty 400 zł to Tu uzupełnij 103,2% liczby 60 to Tu uzupełnij108,5% odcinka długości 80 m to Tu uzupełnij m
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R11gWAcI5wyy5
Ćwiczenie 6
Artur przeszedł drogę do szkoły w czasie 20 minut. 70% tego czasu wykorzystał, idąc przez park miejski. Ile minut szedł przez park? Możliwe odpowiedzi: 1. 7 , 2. 12 , 3. 14 , 4. 15
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RCMimtFXA2xqj
Ćwiczenie 7
Rozstrzygnij, czy podane zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe. Możliwe odpowiedzi: 1. 25 % liczby   840   wynosi 210 ., 2. 160 % kwoty 70  zł wynosi 42  zł ., 3. 6,6 % masy 2  kg wynosi 12,3  dag ., 4. 350 % doby wynosi 84 godziny.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1NpU7a45QiR8
Ćwiczenie 8
10% pewnej liczby jest równe 16. Oblicz jak najprościej i zapisz wyniki w pustych polach. 20% tej liczby, to Tu uzupełnij.50% tej liczby, to Tu uzupełnij.5% tej liczby, to Tu uzupełnij.100% tej liczby, to Tu uzupełnij.25% tej liczby, to Tu uzupełnij.1% tej liczby, to Tu uzupełnij.99% tej liczby, to Tu uzupełnij.75% tej liczby, to Tu uzupełnij.150% tej liczby, to Tu uzupełnij,
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9
RnJDudMGdOwNT
Poniżej przedstawiono procent pewnych liczb oraz wyniki. Połącz w pary procent liczby z wynikiem. 26% liczby 200 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 15% liczby 150 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 52% liczby 250 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 64% liczby 120 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 45% liczby 90 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 36% liczby 180 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 12% liczby 300 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 76% liczby 800 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608 2% liczby 140 Możliwe odpowiedzi: 1. 130, 2. 2,8, 3. 52, 4. 76,8, 5. 36, 6. 22,5, 7. 40,5, 8. 64,8, 9. 608
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RK3n35SfSf6vX1
Ćwiczenie 10
W sezonie letnim biuro podróży organizuje dwutygodniowe wczasy w dwóch malowniczych miejscowościach położonych nad polskim morzem: w Kołobrzegu i w Świnoujściu. W lipcu wykupiło wyjazd 140 osób, w tym 20% dzieci. W sierpniu na wczasy zdecydowało się 160 osób, w tym również 20% dzieci.
Uzupełnij poniższe luki. Kliknij w nie, aby rozwinąć listę, a następnie wybierz poprawną odpowiedź. Liczba dzieci, które wyjechały na wczasy w lipcu, była 1. większa od, 2. równa, 3. mniejsza od, 4. 20, 5. 32, 6. 28 liczby dzieci, które wyjechały na wczasy w sierpniu.
W lipcu nad morze wyjechało 1. większa od, 2. równa, 3. mniejsza od, 4. 20, 5. 32, 6. 28 dzieci.
W sierpniu nad morze wyjechało 1. większa od, 2. równa, 3. mniejsza od, 4. 20, 5. 32, 6. 28 dzieci.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 11

Poniższa figura składa się z identycznych kwadratów.

R1UyXXXPE2cYX1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1GMdBJINE6sl
Rozstrzygnij, czy podane zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe. Możliwe odpowiedzi: 1. Pole obszaru zamalowanego stanowi 54 % pola całej figury., 2. Pole obszaru niezamalowanego stanowi 48 % pola całej figury., 3. Jeden kwadrat stanowi 4 % pola całej figury., 4. Pole obszaru zamalowanego jest mniejsze od pola obszaru niezamalowanego.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Przykład 8

Wykorzystamy informacje z rysunku i obliczymy, ile kosztował ten rower po obniżce ceny.

RyjFsvWAB827v1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
  • sposób I

30%·900 =30100·900 =270  - o tyle złotych obniżono cenę,

900 -270 =630  - nowa cena.

  • sposób II

100%-30%=70% - nowa cena stanowi tyle procent poprzedniej ceny,

70%·900 =70100·900 =630  - nowa cena.

Zapis obliczeń mógłby wyglądać również tak:

  • sposób I

    RTg2EkcVH7t7x1
    Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

    900 -270 =630 

  • sposób II

100%-30%=70%

.

RAzeerzn5XreV1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 12

Takie same buty kosztowały w jednym sklepie 120 , a w drugim 124 . W obu sklepach obniżono ich cenę o 10%. Oblicz, o ile złotych mniej zapłacimy za te buty w każdym z tych sklepów.

R1IsUD7tIwjZM1
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RiSypkWLSbHJP
Uzupełnij luki w odpowiedzi podanymi liczbami. Kliknij w lukę, aby rozwinąć listę i wybierz poprawną odpowiedź w każdym przypadku. Odpowiedź: W pierwszym sklepie zapłacimy mniej o 1. 13, 2. 12,20, 3. 11, 4. 11,40, 5. 12,40, 6. 12 , w drugim o 1. 13, 2. 12,20, 3. 11, 4. 11,40, 5. 12,40, 6. 12 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RXlBmofHT2b5R
Ćwiczenie 13
Cena perfum wynosiła 160 . Oblicz, ile będą kosztowały te perfumy po podwyżce o 5%. Uzupełnij lukę w zdaniu, wpisując odpowiednią liczbę. Odpowiedź: Po podwyżce perfumy będą kosztować Tu uzupełnij .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
ROFysoXg8RdoL
Ćwiczenie 14
Zimą buty kosztowały 240 . Na wiosnę obniżono ich cenę o 20%. Latem była kolejna obniżka - tym razem o 10%. O ile złotych były tańsze te buty latem niż zimą? Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w lukę odpowiednią z podanych liczb. Odpowiedź: Buty były tańsze o 1. 65,20, 2. 68,70, 3. 67,20, 4. 63,45, 5. 61,25 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1D7BXYzd0HPH
Ćwiczenie 15
Komputer kosztował 1800 . Jego cenę najpierw obniżono o 20%, a po pewnym czasie podwyższono o 20%. Jaka jest teraz cena komputera? Uzupełnij lukę w zdaniu, wpisując odpowiednią liczbę. Odpowiedź: Cena komputera wynosi Tu uzupełnij .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RqAvJlo58PugS
Ćwiczenie 16
Test z języka angielskiego pisało 80 uczniów klas szóstych. 5% z nich otrzymało ocenę celującą, 10% ocenę bardzo dobrą, 40% ocenę dobrą, 25% ocenę dostateczną, 15% ocenę dopuszczającą. Pozostała część uczniów otrzymała ocenę niedostateczną. Oblicz, ilu uczniów otrzymało poszczególne oceny.
Przeciągnij i upuść prawidłową odpowiedź. Ocena celująca - 1. 5, 2. 25, 3. 12, 4. 4, 5. 40, 6. 24, 7. 30, 8. 20, 9. 4, 10. 8, 11. 10, 12. 32 uczniów
Ocena bardzo dobra - 1. 5, 2. 25, 3. 12, 4. 4, 5. 40, 6. 24, 7. 30, 8. 20, 9. 4, 10. 8, 11. 10, 12. 32 uczniów
Ocena dobra - 1. 5, 2. 25, 3. 12, 4. 4, 5. 40, 6. 24, 7. 30, 8. 20, 9. 4, 10. 8, 11. 10, 12. 32 uczniów
Ocena dostateczna - 1. 5, 2. 25, 3. 12, 4. 4, 5. 40, 6. 24, 7. 30, 8. 20, 9. 4, 10. 8, 11. 10, 12. 32 uczniów
Ocena dopuszczająca - 1. 5, 2. 25, 3. 12, 4. 4, 5. 40, 6. 24, 7. 30, 8. 20, 9. 4, 10. 8, 11. 10, 12. 32 uczniów
Ocena niedostateczna - 1. 5, 2. 25, 3. 12, 4. 4, 5. 40, 6. 24, 7. 30, 8. 20, 9. 4, 10. 8, 11. 10, 12. 32 uczniów
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RxuwqMx5Y6b3t
Ćwiczenie 17
Turyści w ciągu 3 dni przeszli 28 km. Pierwszego dnia przeszli 40% całej trasy, drugiego dnia 25% trasy, a trzeciego dnia pozostałą jej część. Ile kilometrów przeszli każdego dnia? Uzupełnij luki w zdaniu, wpisując odpowiednie liczby. Odpowiedź: Przeszli kolejno Tu uzupełnij km, Tu uzupełnij km, Tu uzupełnij km.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RlP4mibfKJOs4
Ćwiczenie 18
Pan Zbyszek zarabia miesięcznie 3200 . Postanowił, że 20% każdej pensji przeznaczy na zakup samochodu. Ile miesięcy będzie musiał oszczędzać, aby kupić nowy samochód w cenie 42000 ? Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w lukę odpowiednią z podanych liczb. Odpowiedź: Pan Zbyszek będzie musiał oszczędzać 1. 68, 2. 61, 3. 66, 4. 63, 5. 70 miesięcy.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R15IRtxWkaASl
Ćwiczenie 19
Mięso traci przy gotowaniu około 25% swojej masy, a w trakcie duszenia aż 30% swojej masy. W poniedziałek pani Małgosia ugotowała 1,40 kg mięsa, a we wtorek udusiła 1,6 kg mięsa. Którego dnia pani Małgosia otrzymała większą porcję mięsa i o ile dekagramów? Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w luki odpowiednie z podanych liczb. Odpowiedź: Większą porcję otrzymała 1. 30, 2. 3, 3. w poniedziałek, 4. 50, 5. we wtorek, 6. 7, 7. 70, 8. 5 o 1. 30, 2. 3, 3. w poniedziałek, 4. 50, 5. we wtorek, 6. 7, 7. 70, 8. 5 dag.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Notatnik

Możesz skorzystać z poniższego pola tekstowego do zapisania swoich notatek, rozwiązań zadań i innych informacji, które uważasz za potrzebne.

R1b8OvSPUG8s3
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.