R1CvjCqdPtfJL
Ilustracja przedstawia klocki w kształcie różnych cyfr rozłożone na stole.

Stosowanie wyrażeń algebraicznych

Źródło: dostępny w internecie: Flickr.com, domena publiczna.

5. Mnożenie i dzielnie sum algebraicznych przez jednomian

Z mnożeniem i dzieleniem mamy wielokrotnie styczność, np. podczas liczenia odsetek lub przy domowych wypiekach, gdy chcemy przygotować ciasto o innej masie niż to w przepisie.

Potrafimy więc bez trudu obliczać ilorazy i iloczyny gdy mamy określone dane. Problem rodzi się w chwili, gdy zamiast konkretnej liczby pojawiają się wyrażenia algebraiczne. Umiejętność posługiwania się abstrakcyjnymi zmiennymi jest użyteczna nie tylko w matematyce. Warto więc dobrze opanować jej podstawy.

Jednomian jest szczególnym przypadkiem wielomianu. W tym materialne zajmiemy się obliczaniem iloczynów i ilorazów sum algebraicznych i jednomianów.

RgO4nPYIClkWL1
Animacja przedstawia jak wykonać przykładowe zadanie, wykorzystując mnożenie sumy algebraicznej przez liczbę.
Przykład 1

Pomnóżmy sumę algebraiczną 3x-2y+5 przez liczbę -2

-2·3x-2y+5=-2·3x--2·2y+-2·5=-6x+4y10.

Pomnóżmy teraz tę samą sumę przez jednomian 7x.

7x·3x-2y+5=7x·3x-7x·2y+7x·5=21x2-14xy+35x.
Przykład 2
R16OhlbPi8j0y1
Animacja przedstawia w jaki sposób możemy podzielić sumę algebraiczną przez liczbę.
Przykład 3

Wykorzystując wiadomości dotyczące dodawania, odejmowania i mnożenia przez jednomian sum algebraicznych, możemy wykonywać działania na sumach algebraicznych. W przypadku wyrażeń algebraicznych obowiązuje taka sama kolejność wykonywania działań, jak dla wyrażeń arytmetycznych.

Zapisujemy w najprostszej postaci:

4x5y-2-7y3x-4+5xy-2x+8y+3.

W pierwszej kolejności wykonujemy mnożenie

4x5y-2-7y3x-4+5xy-2x+8y+3=
=4x·5y-4x·2-7y·3x+7y·4+5·xy-5·2x+5·8y+5·3=
=20xy-8x-21xy+28y+5xy-10x+40y+15.

W ostatnim etapie wykonana została redukcja wyrazów podobnych.

4xy-18x+68y+15.
Ważne!
  • Aby pomnożyć jednomian przez sumę algebraiczną, mnożymy każdy składnik sumy przez ten jednomian.

  • Aby podzielić sumę algebraiczną przez jednomian, dzielimy każdy składnik sumy przez ten jednomian.

Przykład 4

Pomnóżmy sumę algebraiczną 2x2-2xy+5y przez jednomian 5x2y. Wykorzystamy twierdzenie dotyczące mnożenia potęg o tej samej podstawie.

5x2y·2x2-2xy+5y=5x2y·2x2-5x2y·2xy+5x2y·5y=
=10x4y-10x3y2+25x2y2.
Przykład 5

Podzielmy sumę algebraiczną 12a2b3+6ab4-4a3b przez jednomian 2ab zakładając, że a0b0.

Skorzystamy z twierdzenia dotyczącego dzielenia potęg o tej samej podstawie.

12a2b3+6ab4-4a3b2ab=12a2b32ab+6ab42ab-4a3b2ab=6ab2+3b3-2a2.

Podzielmy teraz tę samą sumę przez jednomian 4a2b2. Niech w dalszym ciągu a0b0.

12a2b3+6ab4-4a3b4a2b2=12a2b34a2b2+6ab44a2b2-4a3b4a2b2=3b+1,5b2a-ab.
RNIzWHePqXkkk
Ćwiczenie 1
Pomnóż jednomian przez sumę algebraiczną, a następnie połącz w pary wyrażenia z wynikami. 5-3x+12y-4 Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z -20x25x+2y-7z Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z -2a-12+3a  Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z 6xy-2x+4y-7 Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z m-4m+3n-2 Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z 236a-12b+9 Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z -5x+7y-2z·-2  Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z ab-10a+20b-35 Możliwe odpowiedzi: 1. -15x+60y-20, 2. -12x2y+24xy2-42xy, 3. -100x3-40x2y+140x2z, 4. 4a-8b+6, 5. -4m2+3mn-2m, 6. a-6a2, 7. -10a2b+20ab2-35ab, 8. 10x-14y+4z
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RAmRVEBRKDqk4
Ćwiczenie 2
Podziel sumę algebraiczną przez liczbę, a następnie połącz w pary wyrażenia z wynikami. 10a+15b-355 Możliwe odpowiedzi: 1. 2xy-3z, 2. 6ab3a+9b, 3. -37,5a+22,5b-15c, 4. 4x2+10x-8xy+6y, 5. -18m2+27mn-45, 6. 2a+3b-7 -8xy+12z:-4 Możliwe odpowiedzi: 1. 2xy-3z, 2. 6ab3a+9b, 3. -37,5a+22,5b-15c, 4. 4x2+10x-8xy+6y, 5. -18m2+27mn-45, 6. 2a+3b-7 -6m2+9mn-15:13 Możliwe odpowiedzi: 1. 2xy-3z, 2. 6ab3a+9b, 3. -37,5a+22,5b-15c, 4. 4x2+10x-8xy+6y, 5. -18m2+27mn-45, 6. 2a+3b-7 -18ab+9a-27b-3 Możliwe odpowiedzi: 1. 2xy-3z, 2. 6ab3a+9b, 3. -37,5a+22,5b-15c, 4. 4x2+10x-8xy+6y, 5. -18m2+27mn-45, 6. 2a+3b-7 -2x2-5x+4xy-3y:-12 Możliwe odpowiedzi: 1. 2xy-3z, 2. 6ab3a+9b, 3. -37,5a+22,5b-15c, 4. 4x2+10x-8xy+6y, 5. -18m2+27mn-45, 6. 2a+3b-7 25a-15b+10c-23 Możliwe odpowiedzi: 1. 2xy-3z, 2. 6ab3a+9b, 3. -37,5a+22,5b-15c, 4. 4x2+10x-8xy+6y, 5. -18m2+27mn-45, 6. 2a+3b-7
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1RdhUbLGtf1X1
Ćwiczenie 3
Przeciągnij i upuść odpowiednie liczby tak, aby równości były prawdziwe. 3ab-4a+5b-9=1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12a2b+1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12ab2-1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12ab 1,5x-5xy+20x2-7,5y=1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12x2y+1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12x3-1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12xy -112-3x+5y-4=1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12x-1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12y+1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12 -0,45x-3,5y2+4=1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12x+1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12y2-1. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12 -8x5x-4xy+15=-401. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12+321. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12-1201. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12 2,5ab-3a+10b-12ab=-7,51. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12+251. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12-301. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12 -0,6k2-5k+kl-10=31. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12-0,61. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12+61. x, 2. x2, 3. -2, 4. k3l, 5. x2y, 6. ab2, 7. 11,25, 8. a2b2, 9. 15, 10. 1,4, 11. 412, 12. 6, 13. a2b, 14. -7,5, 15. 27, 16. k2, 17. 7,5, 18. 1,6, 19. k3, 20. 30, 21. -12
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RGJVdNIhH5ImF1
Ćwiczenie 4
Przeciągnij i upuść odpowiednie liczby tak, aby równości były prawdziwe. 5 x ( 2y + 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y ) = 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y + 15 x 2 y - 8 x y( 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y - 2 y ) = 40 x y+ 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y 4 x y 2 ( - 9 x + 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y ) = 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y +   16 x y 3 - 10 y ( - 2 x - 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y ) = 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y +   25 x y 2 2 x 2 ( 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y - 8 y 2 )   =   -   8 x 2 - 1. 20 x y , 2. - 5, 3. 3 x y, 4. - 4 y , 5. 16 x 2 y 2 , 6. -36x2y2, 7. 2,5 x y , 8. 16 x y 2 , 9. 4 y , 10. 10 x y
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R194A3s5LDM1i1
Ćwiczenie 5
Połącz w pary wyrażenia o tych samych wartościach. -32x-7y Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 4xx+ 5 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 4x+5 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 2y7x-4 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 4xyx-5 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 6x-15y3 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 8xy-4:2 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20 -12x+4y:4 Możliwe odpowiedzi: 1. 2x-5y, 2. -6x+21y, 3. 4x2+20x, 4. 14xy-8y, 5. 4xy-2, 6. 4x2y-20xy, 7. y3x, 8. 4x+ 20
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RT5U1h4KyjqrN1
Ćwiczenie 6
Wykonaj działania, a następnie połącz dane wyrażenie z uzyskanym wynikiem. 3x-xy+4+2yx2-7x+4+-5x2y+7x Możliwe odpowiedzi: 1. -10x2y+23xy2-24xy-4y, 2. -7 k2l2+28k2l+9, 3. -8x2y2+4xy2-28x2y+24xy+35x2, 4. -32k2l+44kl2+24kl-8l, 5. -6x2y+19x+8y-14xy k-kl2+8kl-4k2l2-5l-2k2l2-9 Możliwe odpowiedzi: 1. -10x2y+23xy2-24xy-4y, 2. -7 k2l2+28k2l+9, 3. -8x2y2+4xy2-28x2y+24xy+35x2, 4. -32k2l+44kl2+24kl-8l, 5. -6x2y+19x+8y-14xy -3xy2x-5y+8-4yx2-2xy+1 Możliwe odpowiedzi: 1. -10x2y+23xy2-24xy-4y, 2. -7 k2l2+28k2l+9, 3. -8x2y2+4xy2-28x2y+24xy+35x2, 4. -32k2l+44kl2+24kl-8l, 5. -6x2y+19x+8y-14xy 8kl-2k+4l+3-2l8k26kl+4 Możliwe odpowiedzi: 1. -10x2y+23xy2-24xy-4y, 2. -7 k2l2+28k2l+9, 3. -8x2y2+4xy2-28x2y+24xy+35x2, 4. -32k2l+44kl2+24kl-8l, 5. -6x2y+19x+8y-14xy 2xy2-4x+2-3xy6x8+5x2-2y+7 Możliwe odpowiedzi: 1. -10x2y+23xy2-24xy-4y, 2. -7 k2l2+28k2l+9, 3. -8x2y2+4xy2-28x2y+24xy+35x2, 4. -32k2l+44kl2+24kl-8l, 5. -6x2y+19x+8y-14xy
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R14p24zVG76gf
Ćwiczenie 7
Zapisz bez użycia nawiasów wyrażenia algebraiczne redukując wyrazy podobne, a następnie oblicz jego wartość liczbową i uzupełnij puste pola. Kliknij w lukę aby rozwinąć listę i wybierz właściwą odpowiedź. 4a+3b+2a-4b, dla a=0,5b=-3, skrócony zapis to 1. -25xy+26z-14=115, 2. 12x-3y-11z=-46,5, 3. -15xy+26z-12=130, 4. 8x4-12y=72, 5. 8a+4b=-12, 6. 6a+4b=-9, 7. 17x6y11z=-48,5, 8. 4x2-14y=72. -2x2+y-34y-2x2, dla x=-2y=-4, skrócony zapis to 1. -25xy+26z-14=115, 2. 12x-3y-11z=-46,5, 3. -15xy+26z-12=130, 4. 8x4-12y=72, 5. 8a+4b=-12, 6. 6a+4b=-9, 7. 17x6y11z=-48,5, 8. 4x2-14y=72. 5x+2y-3z-4-3x+4y-z, dla x=-1, y=-3z=4,5, skrócony zapis to 1. -25xy+26z-14=115, 2. 12x-3y-11z=-46,5, 3. -15xy+26z-12=130, 4. 8x4-12y=72, 5. 8a+4b=-12, 6. 6a+4b=-9, 7. 17x6y11z=-48,5, 8. 4x2-14y=72. -3xy-2z+4-3xy+5z-3 dla x=-2, y=3z=2, skrócony zapis to 1. -25xy+26z-14=115, 2. 12x-3y-11z=-46,5, 3. -15xy+26z-12=130, 4. 8x4-12y=72, 5. 8a+4b=-12, 6. 6a+4b=-9, 7. 17x6y11z=-48,5, 8. 4x2-14y=72.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1biq3y1MkBBF1
Ćwiczenie 8
Kwadrat nazywamy magicznym, jeżeli sumy wyrazów w każdym wierszu, w każdej kolumnie i na przekatnych są takie same. Przeciągnij i upuść odpowiednie wyrażenia tak, aby poniższy kwadrat stał się kwadratem magicznym. 1. 4x1-12x, 2. 2xx+1, 3. -4xx-1, 4. 2x2x+1, 5. 8x2, 6. 4x2 1. 4x1-12x, 2. 2xx+1, 3. -4xx-1, 4. 2x2x+1, 5. 8x2, 6. 4x2 6x2
1. 4x1-12x, 2. 2xx+1, 3. -4xx-1, 4. 2x2x+1, 5. 8x2, 6. 4x2 1. 4x1-12x, 2. 2xx+1, 3. -4xx-1, 4. 2x2x+1, 5. 8x2, 6. 4x2 4 x
1. 4x1-12x, 2. 2xx+1, 3. -4xx-1, 4. 2x2x+1, 5. 8x2, 6. 4x2 1. 4x1-12x, 2. 2xx+1, 3. -4xx-1, 4. 2x2x+1, 5. 8x2, 6. 4x2 2 x
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 9

W szkole, w której uczy się Dorota, oceny semestralne wystawia się w oparciu o średnią ważoną. Średnią ważoną oblicza się, dzieląc sumę wszystkich iloczynów ocen i ich wag przez sumę wszystkich wag.

Zapisz i przedstaw w najprostszej postaci wyrażenie przedstawiające średnią ważoną ocen Doroty z matematyki, jeżeli dziewczynka uzyskała x piątek z wagą 3y piątek z wagą 2, x czwórek z wagą 3, y czwórek z wagą 2, jedną trójkę z wagą 3 i jedną trójkę z wagą 2. Suma wag wszystkich ocen Doroty wynosi 20.

RvcpposknNnRL
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R18PgSCVMs952
Ćwiczenie 10
Dany jest trapez równoramienny, którego dłuższa podstawa ma długość x cm, krótsza podstawa ma długość y+3 cm, a wysokość z cm. Zapisz w najprostszej postaci wyrażenia opisujące sytuacje w zdaniach i uzupełnij nimi puste pola. Pole tego trapezu wynosi 1. xz+yz+3z2, 2. 8xz+4yz+37z5=5xz+2yz+16,5z, 3. xz+yz+6z4, 4. 5xz+5yz+40z2, 5. 15xz+10yz+45z6, 6. 4xz+4yz+37z2=2xz+2yz+18,5z. Pole trapezu otrzymanego w wyniku wydłużenia dłuższej podstawy o 7 cm, skrócenia krótszej podstawy o 2 cm i zwiększenia wysokości 5 razy wynosi 1. xz+yz+3z2, 2. 8xz+4yz+37z5=5xz+2yz+16,5z, 3. xz+yz+6z4, 4. 5xz+5yz+40z2, 5. 15xz+10yz+45z6, 6. 4xz+4yz+37z2=2xz+2yz+18,5z. Różnica pól trapezów opisanych w podpunktach b)a) wynosi 1. xz+yz+3z2, 2. 8xz+4yz+37z5=5xz+2yz+16,5z, 3. xz+yz+6z4, 4. 5xz+5yz+40z2, 5. 15xz+10yz+45z6, 6. 4xz+4yz+37z2=2xz+2yz+18,5z.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R9GpRLeILryVK
Ćwiczenie 11
Zaznacz wszystkie zdania prawdziwe. Możliwe odpowiedzi: 1. Po przekształceniu wyrażenia a2a+3-3a4-a do najprostszej postaci otrzymamy wyrażenie 5a2-9., 2. Mnożąc jednomian -3xy przez sumę 2x+3y-5, otrzymamy sumę -6x2y+9xy2+15xy., 3. Średnia arytmetyczna liczb x, 2x+66x-9 wynosi 3x+3., 4. Pole równoległoboku o boku długości x i wysokości 4x, po zmniejszeniu wysokości równoległoboku o 2, zmniejszy się o 2x.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RiWeK6H6RvRxZ1
Ćwiczenie 12
Przeciągnij i upuść odpowiednie wyrażenia tak, aby równości były prawdziwe. xx-2y+3yx-2+1. x2y+3x, 2. x2+6y, 3. -x2y-3x, 4. x2-6y, 5. 4a2b+10ab2, 6. -x2-6y, 7. x2y-3x, 8. -8k2l+2l, 9. 8k2l+2l, 10. -8k2l-2l, 11. -4a2b+10ab2, 12. 8k2l-2l, 13. -x2y+3x, 14. -x2+6y, 15. -4a2b-10ab2, 16. 4a2b-10ab2=xy -4ab2a3b+4(2a2b+1. x2y+3x, 2. x2+6y, 3. -x2y-3x, 4. x2-6y, 5. 4a2b+10ab2, 6. -x2-6y, 7. x2y-3x, 8. -8k2l+2l, 9. 8k2l+2l, 10. -8k2l-2l, 11. -4a2b+10ab2, 12. 8k2l-2l, 13. -x2y+3x, 14. -x2+6y, 15. -4a2b-10ab2, 16. 4a2b-10ab2-12ab)=-6a2b+2ab24ab k2-2l+k72l3k21=k37k2+1. x2y+3x, 2. x2+6y, 3. -x2y-3x, 4. x2-6y, 5. 4a2b+10ab2, 6. -x2-6y, 7. x2y-3x, 8. -8k2l+2l, 9. 8k2l+2l, 10. -8k2l-2l, 11. -4a2b+10ab2, 12. 8k2l-2l, 13. -x2y+3x, 14. -x2+6y, 15. -4a2b-10ab2, 16. 4a2b-10ab2 xy2x3y+x-3xy+5y2+3= 1. x2y+3x, 2. x2+6y, 3. -x2y-3x, 4. x2-6y, 5. 4a2b+10ab2, 6. -x2-6y, 7. x2y-3x, 8. -8k2l+2l, 9. 8k2l+2l, 10. -8k2l-2l, 11. -4a2b+10ab2, 12. 8k2l-2l, 13. -x2y+3x, 14. -x2+6y, 15. -4a2b-10ab2, 16. 4a2b-10ab2+2xy2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R1bf8gIwAdLR5
Ćwiczenie 13
Przeciągnij i upuść odpowiednie wyrażenia algebraiczne do zdań tak, aby były prawdziwe. Kasia i Asia zbierały muszelki. Kasia zbierała muszelki 2 dni, a Ania 3 dni. Kasia każdego dnia zbierała x muszelek i wyrzucała 5 muszelek uszkodzonych. Asia każdego dnia zbierała y muszelek i wyrzucała 7 uszkodzonych. Oznacza to, że obie dziewczynki mają razem 1. 4x+3y31, 2. 2x+2y+100, 3. 4x+3y+100, 4. 2x+3y31, 5. 2x+4y+110, 6. 2x+6y30 muszelek. Jacek dostaje x  kieszonkowego miesięcznie, a Michał y . W listopadzie i grudniu Jacek dostał dodatkowo po 20 zł od cioci, natomiast Michał dostał dodatkowo po 30 zł od swojego brata. Oznacza to, że w listopadzie i grudniu obaj chłopcy otrzymali razem 1. 4x+3y31, 2. 2x+2y+100, 3. 4x+3y+100, 4. 2x+3y31, 5. 2x+4y+110, 6. 2x+6y30 .
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 14

Wiadomo, że:

W=3x-7xy+y-3; Q=-4x

R=-5x2+3,5x2y-7xy+9.

Zapisz w najprostszej postaci.

  1. Q·W+R

  2. Q·R-W

RzgOreNaU0NZc
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
R13JkBvFdeG3j
Ćwiczenie 15
Alina i Balladyna zbierały maliny. Alina zebrała 2x+3 kg malin, a Balladyna o 4 kg malin mniej. Uzupełnij poniższe zdania wyrażeniami algebraicznymi tak, aby były zdaniami prawdziwymi. Kliknij w lukę aby wyświetlić listę rozwijalną i wybierz właściwą odpowiedź. Alina i Balladyna zebrały razem 1. 4x+1, 2. 4x+2, 3. 3x+2, 4. 2x+1, 5. 2x+3, 6. 4x+4 kg malin. Każda z nich zebrała średnio 1. 4x+1, 2. 4x+2, 3. 3x+2, 4. 2x+1, 5. 2x+3, 6. 4x+4 kg malin.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RmxqulDRljlhz
Ćwiczenie 16
W dzbanku są 3 l mleka. Mlekiem z dzbanka dopełniamy dwie szklanki o pojemności 0,2 l, wiedząc, że w każdej z nich znajduje się x litrów mleka. Ile mleka zostanie w dzbanku? Przeciągnij i upuść odpowiednie wyrażenie algebraiczne tak, aby odpowiedź była prawdziwa. W dzbanku zostanie 1. 4x+2,6, 2. x+2,6, 3. 2x+3,4, 4. 2x+4,6, 5. 2x+2,4, 6. 2x+2,6 l mleka.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RWviA9KhSDWEQ1
Ćwiczenie 17
Pomnóż jednomiany przez sumy algebraiczne. Połącz w pary wyrażenia, które są sobie równe. 3x2y-2,5x3y2+4xy2-5y Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2 -13ab34ab3-611a+9a4b2 Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2 -1,2k2l3-2,5kl2+4,8l3-5,2k4+2kl Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2 2,5m2n4-12 mn2-0,4m2n +314m3n2 Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2 -2xy6-3,5x6y+4xy2-0,3x3y2 Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2 ab2-4ab3+12a3b-0,5ab Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2 22x2y-2xy+32xy2+2 Możliwe odpowiedzi: 1. -4x3y2+12x3y3+4x2y, 2. -1,25m3n6-m4n5+9,375m5n6, 3. -2a2b4+6a4b2-a2b24, 4. -14a2b4+211a2b-3a5b3, 5. 3k3l5-5,76k2l6+6,24k6l3-2,4k3l4, 6. -7,5x5y3+12x3y3-15x2y2, 7. -2a2b4+6a4b2-0,25a2b2
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RZQr3DfZxyDMs1
Ćwiczenie 18
Podziel sumy algebraiczne przez jednomian. Połącz w pary wyrażenia, które są sobie równe. 5x2y2+3x3y-2xy4x2y2 Możliwe odpowiedzi: 1. -0,6yx-1,8y2+1,2y2x2, 2. 3a3b2-2+b3, 3. 8a3b2-6ab2+4b, 4. 5+3xy-2y2x, 5. 6x2y4-x4y2+3y3 -18x3y5+3x5y3-9xy4:-3xy Możliwe odpowiedzi: 1. -0,6yx-1,8y2+1,2y2x2, 2. 3a3b2-2+b3, 3. 8a3b2-6ab2+4b, 4. 5+3xy-2y2x, 5. 6x2y4-x4y2+3y3 24a5b4-18a3b4+12a2b:3a2b2 Możliwe odpowiedzi: 1. -0,6yx-1,8y2+1,2y2x2, 2. 3a3b2-2+b3, 3. 8a3b2-6ab2+4b, 4. 5+3xy-2y2x, 5. 6x2y4-x4y2+3y3 -1,2x2y4-3,6x3y+2,4xy52x3y3 Możliwe odpowiedzi: 1. -0,6yx-1,8y2+1,2y2x2, 2. 3a3b2-2+b3, 3. 8a3b2-6ab2+4b, 4. 5+3xy-2y2x, 5. 6x2y4-x4y2+3y3 33a4b3-23ab+3ab4:3ab Możliwe odpowiedzi: 1. -0,6yx-1,8y2+1,2y2x2, 2. 3a3b2-2+b3, 3. 8a3b2-6ab2+4b, 4. 5+3xy-2y2x, 5. 6x2y4-x4y2+3y3
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RFji31OmDYgqJ
Ćwiczenie 19
Przeciągnij i upuść jednomiany tak, aby podane równości były prawdziwe. a) 4ab2(-2a+3b- 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab )=-8a2b2+12ab3-20a2b3
b) -0,75ab(-4a2+12ab3- 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab )= 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab -9a2b4+7,5ab
c) -23a( 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab +9a2b+12ab2)=4a2b-6a3b-8a2b2
d) 3ab2(23b- 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab +27a2b)=6ab3-6a3b2+ 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab
e) 1,2b2(-2,5ab+0,1a- 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab )= 1. 9a3b3, 2. 3a3b, 3. -3ab3, 4. 12a2, 5. 5a2b, 6. -6ab, 7. 10, 8. 5ab +0,12ab2-6a2b3
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RaWranlViBMVl
Ćwiczenie 20
Rozstrzygnij, czy zdanie jest prawdziwe, czy fałszywe. Możliwe odpowiedzi: 1. Pole prostokąta, którego jeden bok ma długość 2x, a drugi jest od niego o y krótszy, jest równe 4x2-y., 2. Mnożąc jednomian przez sumę algebraiczną, mnożymy współczynnik liczbowy jednomianu przez współczynniki liczbowe wyrazów sumy algebraicznej, pozostawiając czynniki literowe wyrazów sumy algebraicznej bez zmian., 3. Po wykonaniu mnożenia jednomianu 0,1xy przez sumę algebraiczną -0,1xy-0,1 otrzymamy 0,01x2y2-0,01xy., 4. Wysokość trójkąta o polu 16a2+32a opuszczona na bok o długości 8a jest równa 4a+8., 5. Wyrażenia -2a1,5ab+4b-2,5ab25a2b2-3a2b-8ab  są równe.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
RKGRAqmZxwAdo
Ćwiczenie 21
Połącz w pary wyrażenia, które są sobie równe. -4xy-1,5x2y+2,5xy2 Możliwe odpowiedzi: 1. 6x3y2-10x2y3, 2. 10x3y2-10x2y2, 3. 6x3y2-12x2y3, 4. -6x2y2-3x2y3, 5. 4x3y-8x2y3 5x225xy2-20y2 Możliwe odpowiedzi: 1. 6x3y2-10x2y3, 2. 10x3y2-10x2y2, 3. 6x3y2-12x2y3, 4. -6x2y2-3x2y3, 5. 4x3y-8x2y3 -34xy28x+4xy Możliwe odpowiedzi: 1. 6x3y2-10x2y3, 2. 10x3y2-10x2y2, 3. 6x3y2-12x2y3, 4. -6x2y2-3x2y3, 5. 4x3y-8x2y3 1,2x2y25x-10y Możliwe odpowiedzi: 1. 6x3y2-10x2y3, 2. 10x3y2-10x2y2, 3. 6x3y2-12x2y3, 4. -6x2y2-3x2y3, 5. 4x3y-8x2y3 223x2y43x-323y2 Możliwe odpowiedzi: 1. 6x3y2-10x2y3, 2. 10x3y2-10x2y2, 3. 6x3y2-12x2y3, 4. -6x2y2-3x2y3, 5. 4x3y-8x2y3
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 22

Dane są wyrażenia algebraiczne:

A=-5x2y2+3,5x2y-7xy2+9xy,

B=5xy, gdzie x0y0.

Wykonaj działania i przedstaw wyniki w najprostszej postaci.

  1. A·B

  2. AB

ReEtLpVFVkfuy
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 23
R1cV2varStFsm
W trapezie krótsza podstawa ma długość x+2, dłuższa podstawa jest od niej o 2y dłuższa, a wysokość wynosi 4xy. Zapisz wyrażenie opisujące pole trapezu. Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w lukę odpowiedni z podanych wzorów. Odpowiedź: Pole trapezu opisane jest wzorem 1. 6x2y-4xy5+2xy, 2. 2x3y+4xy2-4xy, 3. 8xy+4xy6-9xy, 4. 4xy-4xy3+6xy, 5. 4x2y+4xy2+8xy.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 24
RnVyAmIVtYmV1
Na parkingu stoi 20 pojazdów, z czego x to samochody, a reszta to rowery. Ile kół mają łącznie wszystkie pojazdy stojące na tym parkingu? Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w lukę odpowiednie z podanych wyrażenie. Odpowiedź: Wszystkich kół jest 1. 2x-50, 2. 4x+35, 3. 2x+40, 4. 6x+45, 5. 8x-40.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 25
R9JU1TrLhvS56
Antek kolekcjonuje monety. W zbiorach Antka znajduje się x monet polskich i o 2y więcej monet pochodzenia zagranicznego. Zapisz wyrażenie opisujące ilość monet zgromadzonych przez Antka. Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w lukę odpowiednie z podanych wyrażenie. Odpowiedź: Antek zgromadził 1. 4x+2y, 2. 5x-7y, 3. 4x+2y, 4. 2x+2y, 5. 3x-4y monet.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.
Ćwiczenie 26
R1bsXIDkluuBa
Przez pierwsze trzy miesiące roku pan Kowalski zarabiał miesięcznie po x . W kwietniu, maju i czerwcu jego miesięczna pensja była niższa o 150  od pensji marcowej. W pozostałych sześciu miesiącach pensja miesięczna wynosiła 115% pensji miesięcznej z pierwszego kwartału. Jakie było średnie miesięczne wynagrodzenie pana Kowalskiego w ciągu tego roku? Uzupełnij poniższe zdanie, przeciągając w lukę odpowiednie z podanych wyrażenie. Odpowiedź: Średnie miesięczne wynagrodzenie pana Kowalskiego wynosi 1. 1,757x-38,5, 2. 1,175x-36,5, 3. 1,075x-37,5, 4. 1,575x-35,5.
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.

Notatnik

Możesz skorzystać z poniższego pola tekstowego do zapisania swoich notatek, rozwiązań zadań i innych informacji, które uważasz za potrzebne.

R1b8OvSPUG8s3
(Uzupełnij).
Źródło: Zespół autorski Politechniki Łódzkiej, licencja: CC BY 3.0.