Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑zasób przeznaczony dla kwalifikacji:

$\text{TKO.02.}$ Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym w zawodzie technik automatyk sterowania ruchem kolejowym $3 1 1 4 0 7$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji TKO.02 Montaż i eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym:

• montowania urządzeń sterowania ruchem kolejowym stacyjnych i liniowych;

• montowania urządzeń zabezpieczenia ruchu na przejazdach kolejowo‑drogowych;

• montowania urządzeń zasilających systemy sterowania ruchem kolejowym;

• diagnostyki i utrzymywania w sprawności technicznej urządzeń sterowania ruchem kolejowym;

• utrzymywania w sprawności technicznej urządzeń zabezpieczenia ruchu na przejazdach kolejowo‑drogowych;

• utrzymywania i eksploatacji urządzeń zasilających systemy sterowania ruchem kolejowym.

Pozwala nabywać kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,

• kompetencje obywatelskie,

• kompetencje w zakresie przedsiębiorczości,

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej

Efekty kształcenia

$\textbf{TKO.02.2.}$ Podstawy elektrotechniki i transportu kolejowego

Uczeń:

4) wykonuje pomiary wielkości elektrycznych,
5) rozpoznaje właściwe normy i procedury oceny zgodności podczas realizacji zadań zawodowych;

$\textbf{TKO.02.3.}$ Montaż urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym

Uczeń:

1) posługuje się planami i schematami urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
2) obsługuje urządzenia łączności przewodowej i bezprzewodowej,
3) konserwuje urządzenia zasilające na stacjach i liniach kolejowych;

$\textbf{TKO.02.4.}$ Eksploatacja urządzeń i systemów sterowania ruchem kolejowym

Uczeń:

1) przeprowadza przeglądy okresowe urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
2) ocenia stan techniczny urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
3) przeprowadza naprawy i konserwacje urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
4) obsługuje komputerowe systemy wspomagania eksploatacji urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
5) prowadzi dokumentację eksploatacyjną urządzeń sterowania ruchem kolejowym.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDVJvbm4d5Wprowadzenie

   Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

   Mają pomóc zaznajomieniu się z procedurą udokumentowania prac związanych diagnostyką, naprawą i konserwacją urządzeń srk. W przypadku tego e‑materiału, który ułatwia uczącemu przyswojenie wiedzy, są to:

   Wizualizacja Obszar stacji kolejowejDFqbhdOJyWizualizacja Obszar stacji kolejowej przedstawia głowicę stacji kolejowej z wykorzystaniem rysunku aksonometrycznego (3D). Umożliwia to obserwację rozjazdu z elektrycznym napędem zwrotnicowym. Można obserwować rozjazd zwyczajny pojedynczy z elektrycznym napędem zwrotnicowym. Przedstawia 3 części rozjazdu, napęd zwrotnicowy z zamknięciami zewnętrznymi, budowę obiektu, zasadę działania napędu zwrotnicowego, przedstawienie fazy przestawiania rozjazdu.

   Film instruktażowy (tutorial) Utrzymanie urządzeń srkDitOylhaaFilm instruktażowy (tutorial) Utrzymanie urządzeń srk prezentuje czynności związane z konserwacją, przeglądami i naprawami, dokonywaniem oględzin zewnętrznych, oględzin wewnętrznych napędu. Pozwala zaobserwować poprawność pracy elektrycznego napędu zwrotnicowego podczas przestawiania zwrotnicy, pomiar siły nastawczej, wpisanie w karty pomiarowe.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD1DIDiFlBInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDFDfnUc0nSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaD12wuxNq6Przewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDIYUSQjhcPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaD3ZdHzhcxNetografia i bibliografia stanowi listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD3vRruKICInstrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik automatyk sterowania ruchem kolejowym

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie pojęć związanych z procesem wykonania diagnostyki, naprawy i konserwacji urządzeń srk z wpisem do dokumentacji, na przykładzie napędu zwrotnicowego zgodnie z Ie5, Ie7 i Ie12 urządzenia zewnętrznego zamontowanego na stacji zgodnie z harmonogramem dla obiektu kolejowego.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Wizualizacja Obszar stacji kolejowej

• Nauczyciel łączy uczniów w dwie grupy.

• Pierwsza grupa ma za zadanie obejrzeć wizualizacje i zastanowić się, co może pójść nie tak podczas eksploatacji głowicy stacji, rozjazdu oraz podczas przestawiania rozjazdu. Efektem pracy grupy będzie zestaw pytań otwartych — problemów do rozwiązania w licznie nie mniejszej niż $5$ zagadnień oraz przykładowych pomysłów ich rozwiązania.

• Grupa druga przygotowuje zestawy pytań dotyczących budowy tych elementów obszaru stacji. Pytania w liczbie $15$ powinny posiadać co najmniej cztery odpowiedzi, z czego liczba poprawnych może zależeć od pytania (dopuszczalne są pytania wielokrotnego wyboru) oraz klucza rozwiązań.

• Teraz grupy wymieniają się efektami pracy (bez rozwiązań). Zadaniem grup będzie odpowiedź na pytania lub zaproponowanie rozwiązania problemu.

• Nauczyciel przeprowadza podsumowanie, korygując tak pomysły na problemy i pytania, jak i ich rozwiązanie.

Film instruktażowy (tutorial) Diagnostyka, naprawa i konserwacja urządzeń srk

• Nauczyciel przydziela uczniom dostęp do filmu instruktażowego i łączy ich w trzy grupy (lub wielokrotność trzech).

• Prosi uczniów, aby każda z grup przeanalizowała film pod kątem przydzielonych zagadnień:

  • grupa pierwsza „Lista czynności z opisem podczas oględzin zewnętrznych i wewnętrznych napędu zwrotnicowego”;

  • grupa druga „Lista czynności z opisem podczas sprawdzania poprawności pracy elektrycznego napędu zwrotnicowego podczas przestawiania zwrotnicy”;

  • grupa trzecia „Listy (zasady) dotyczące pomiaru sił nastawczych z użyciem stosownych dla danego typu napędu zwrotnicowego urządzeń pomiarowych”.

• Grupy zapisują zdobyte informacje na flipcharcie lub na karcie A3.

• Nauczyciel prosi o przedstawienie informacji na forum grupy.

• W kolejnym zadaniu nauczyciel prosi grupy o zamienienie się tematem. Grupa pierwsza dostaje opracowane zagadnienia z grupy trzeciej, druga z pierwszej a trzecia z drugiej. Dodatkowo nauczyciel rozdaje grupom czyste druki odpowiedniej do zagadnienia dokumentacji (opisane w filmie).

• Zadaniem każdej z nich będzie uzupełnienie dokumentacja podczas diagnostyki, naprawy i konserwacji urządzeń srk dotyczącej ich zagadnienia.

• Po zakończonym działaniu po raz kolejny następuje zamiana tematów i wypracowanych materiałów. Teraz grupy sprawdzają poprawność uzupełnionych przez poprzedni zespół dokumentów.

• Podsumowując zajęcia, nauczyciel prosi o prezentacje dokumentacji i ją komentuje oraz poprawia wpisy wspólnie z klasą.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Wizualizacja Obszar stacji kolejowej

• Nauczyciel przyznaje dostęp do wizualizacji.

• Zadaniem uczniów będzie samodzielne wymyślenie historii, w której autor wskaże sytuacje „Co mogłoby pójść nie tak?”. Uczeń nie tylko opisuje historie, ale także wskazuje na możliwe rozwiązania.

• Nauczyciel prosi o przedstawienie historii na forum klasy. Uczniowie podają przykładowe możliwe rozwiązania, a nauczyciel koryguje ewentualne błędy.

Film instruktażowy (tutorial) Diagnostyka, naprawa i konserwacja urządzeń srk

• Nauczyciel prezentuje materiał filmowy i prosi uczniów o uważne oglądanie jego zawartości.

• Zadaniem uczniów będzie wypisywanie w trakcie jego emisji pojęć, które dla nich są nowe, trudne lub niezrozumiałe.

• Uczniowie mogą w trakcie emisji filmu starać się też te pojęcia opisywać.

• Po emisji nauczyciel prosi uczniów, aby na podstawie tego, co zapamiętali, co znaleźli w słowniku pojęć dołączonego do e‑materiału i internetu, opisali wypisane pojęcia.

• Uczniowie prezentują po trzy zagadnienia na forum klasy.

• Nauczyciel i pozostali uczniowie uzupełniają opisy.

• Finalnie powstaje słowniczek pojęć dedykowany dla danej klasy.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiałów tych należy używać w zależności od omawianego fragmentu tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Ćwiczenia mogą być wprowadzane jako pre‑test (kiedy wprowadzają do zagadnienia i wskazują, czego uczeń nie wie, a po zajęciach powinien wiedzieć) oraz post‑test (pokazujący stopień opanowania zagadnień).

Przykład wykorzystania ćwiczenia $2$:

• Nauczyciel prezentuje wizualizacje (obszar stacji kolejowej).

• Uczniowie mają za zadanie zadać nauczycielowi co najmniej jedno pytanie dotyczące budowy. Nauczyciel przekierowuje to pytanie do wybranego ucznia.

• Po sesji pytań nauczyciel prosi o wykonanie ćwiczenia $2$ „Budowa rozjazdu” w ten sposób, że uczniowie mają dopisać nazwy elementów do pustych miejsc na schemacie.

• Nauczyciel wskazuje na użyteczność porównania informacji z wizualizacji ze schematem w ćwiczeniu.

Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić, samodzielnie przez ucznia, poziom opanowania wiedzy i umiejętności z zakresu omawianych zagadnień. Uczniowie mogą samodzielnie wykonywać działania związane z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi, a dodatkowo generować pomysły na inne zadania lub pytania związane z tematem. Takie działanie może obejmować ćwiczenie $1$ — „Test samosprawdzający”, który zawiera tylko $8$ pytań przewidzianych na $12$ minut. Nauczyciel, zbierając prace (pomysły zadań lub pytań), może wygenerować zestawy nowych pytań poszerzające materiały tu zamieszczone. W przypadku testu może zasugerować, że uczniowie mają tego dokonać w czasie $12$ minut.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych, pozwalając na przygotowanie się uczniów do realizacji tych zajęć lub ich poszerzenie o dodatkowe materiały wytworzone lub znalezione w internecie.

Działania przygotowawcze na lekcji:

• Nauczyciel łączy uczniów w grupy (lub przydziela zadanie do pracy indywidualnej).

• Uczniowie mają za zadanie przygotować materiał, który jest spójny z wizualizacją i zawiera:

  • zdjęcia i filmy przedstawiające elementy lub przestrzeń pokazaną na wizualizacji zebrane w internecie (odpowiednio „przycięte” do informacji znaczących);

  • zdjęcia i/lub filmy nagrane (z zachowaniem bezpieczeństwa z większej odległości) dotyczące np. przestawiania rozjazdu i elementów głowicy stacji lub rozjazdu.

• Nauczyciel odpowiada na pytania uczniów dotyczące wykonania zadania.

Działania poza lekcją:

• Uczniowie wykonują zadanie.

• Dodatkowo mają zestawić zrealizowany materiał w postaci galerii zdjęć, materiału filmowego po montażu lub prezentacji.

• Uzupełnieniem działania jest przygotowanie zestawu $5$ sytuacji problemowych, które uczniowie generują i rozwiązują je przykładowo.

Na zajęcia po realizacji zadań:

• Nauczyciel prosi o prezentacje zadań przez każdą grupę.

• Analizuje i ocenia prace wspólnie z innymi uczniami.

• Koryguje błędy, wskazuje zalety pracy.

Praca z uczniami z SPE i indywidualizowanie pracy z uczniem

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielaniu szczegółowych odpowiedzi lub, w przypadku uczniów zdolnych, pozostawienie więcej swobody.

Działania takie można przeprowadzić np.: poprzez dopytywanie uczniów, co widzą, co rozpoznają na wizualizacji. Można też poprosić uczniów o zdecydowanie, czy ciekawszy jest dla nich materiał z ćwiczenia $2$, czy też wizualizacja (schemat czy przykład 3D).

Przykładem użycia e‑materiałów w przypadku uczniów zdolnych może być pozwolenie na stworzenie własnej koncepcji scenariusza materiału video na podstawie obejrzanego filmu/wizualizacji lub tylko wskazania możliwości poszerzenia go o elementy, których w nim wg ucznia zabrakło (przykład jako działanie ucznia poza zajęciami).

Indywidualizowanie pracy z uczniem

Wykonanie zadań w oparciu o e‑materiały powinno opierać się na indywidualizacji. Podstawą opracowania działania będzie przede wszystkim rozpoznawanie przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów. Poznanie barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia pozwoli odpowiednio dopasować pracę z e‑materiałami. Analiza profilu dominacji sensorycznej pozwoli dobrać odpowiedni sposób przedstawienia filmu w połączeniu z interaktywnymi materiałami sprawdzającymi i słownikiem pojęć.

Ważne jest, aby świadomie wykorzystać potencjał filmu, który odpowiednio użyty będzie sprzyjał rozwojowi kompetencji ucznia, a nie tylko „podawał” wiedzę. W tym przypadku może to być „sprocedurowanie” informacji zawartych w opisywanych w filmie „zasadach” lub „liście czynności”. Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. To może zaciekawić, pobudzić element rywalizacji z samym sobą i znacząco podnieść motywację do nauki poprzez zastosowanie materiałów interaktywnych.

Materiał filmowy, poza treścią dotyczącą zasad i czynności do wykonania, przedstawia druki. Uczniowie mogą na ich podstawie (lub wersji wydrukowanych przez nauczyciela) przygotować przykłady ich wypełnionych wersji. Daje nam to możliwość żonglowania opcjami, a tym samym indywidualizacji.

Możliwości jest dużo. Począwszy od zmniejszania wymagania, poprzez wskazanie elementów, uzupełnianie dokumentów, po tworzenie historii do uzupełnionych dokumentów lub nagrywanie materiałów wideo — samouczków.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści