Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu drogowego3Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu technik transportu drogowego

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie technik transportu drogowego. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji

$\text{TDR}.02.$ Organizacja przewozów środkami transportu drogowego w zawodzie Technik transportu drogowego $3 1 1 9 2 7$

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji

$\text{TDR}.02.$ Organizacja przewozów środkami transportu drogowego:

• planowanie i organizowanie prac dotyczących przewozu drogowego osób oraz ładunków,

• prowadzenie dokumentacji dotyczącej przewozu drogowego osób oraz ładunków,

• przygotowanie do kierowania pojazdami samochodowymi w zakresie niezbędnym do uzyskania prawa jazdy kategorii C+E.

Efekty kształcenia

$\text{TDR}.02.2.$ Podstawy transportu drogowego

Uczeń:

3) charakteryzuje rodzaje oraz warunki przewozu ładunków,

5) charakteryzuje różne rodzaje i formy ubezpieczeń w transporcie drogowym.

$\text{TDR}.02.3.$ Organizowanie przewozu towarów i ładunków

Uczeń:

3) charakteryzuje przepisy prawa dotyczące użytkowania środków transportu,

6) określa składowe logistycznej funkcji opakowań,

12) organizuje transport drogowy rzeczy.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieDWOOj3Z9TWprowadzenie przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy.

   Sekwencje filmowe ADR — przewóz drogowy towarów niebezpiecznychDrRM4siG9Sekwencje filmowe ADR — przewóz drogowy towarów niebezpiecznych to cztery filmy instruktażowe przedstawiające kolejne czynności wykonywane w ramach realizacji planowania i realizacji przewozu towarów niebezpiecznych.

   Są to materiały wideo o nazwach:

   • „Grupy towarów niebezpiecznych”,

   • „Organizacja przewozów”,

   • „Wymogi stawiane kierowcom”,

   • „Udział w ruchu drogowym”.

   Program ćwiczeniowy do projektowania ADR — projektowanie operacji transportowychD1CXhcmUYProgram ćwiczeniowy do projektowania ADR — projektowanie operacji transportowych to materiał umożliwiający zaprojektowanie operacji transportowej poprzez określenie towaru/ładunku niebezpiecznego i doboru odpowiedniego środka transportu oraz określenia oznaczenia i dokumentów przewozowych.

3. Obudowa dydaktyczna

   • Interaktywne materiały sprawdzająceD12jQaxADInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

   • Słownik pojęć dla e‑zasobuDpHeA3RduSłownik pojęć dla e‑zasobu zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

   • Przewodnik dla nauczycielaD1ASMr1xMPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

   • Przewodnik dla uczącego sięDMzzmDDD0Przewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

   • Netografia i bibliografiaDKbTSCnoPNetografia i bibliografia stanowią listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiale.

   • Instrukcja użytkowaniaDsWrXDNS3Instrukcja użytkowania objaśnia działanie zasobu oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówkido wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodu technik transportu drogowego

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się z grupami towarów niebezpiecznych, a także wskaże, na co zwracać uwagę przy planowaniu przewozu takich materiałów.

Poniżej zamieszczone zostały propozycje wykorzystania poszczególnych elementów e‑materiałów do pracy w grupach i w zespole klasowym oraz do samodzielnej pracy ucznia w klasie i poza zajęciami.

Praca uczniów podczas zajęć

Praca w grupach i zespole podczas zajęć

Sekwencje filmowe pod nazwą „ADR — przewóz drogowy towarów niebezpiecznych” — film „Grupy towarów niebezpiecznych”

• Nauczyciel dzieli klasę na trzy grupy.

• Grupom przekazuje instrukcje: grupa pierwsza — „obejrzyjcie uważnie film, skupiając się na najbardziej niebezpiecznych materiałach”, grupa druga — „obejrzyjcie uważnie film, skupiając się na średnio niebezpiecznych materiałach”, grupa trzecia — „obejrzyjcie uważnie film, skupiając się na najmniej niebezpiecznych materiałach”. Nauczyciel specjalnie nie podaje klas pakowania, aby sprawdzić, jak uczniowie wyselekcjonują spośród materiałów te najbardziej, średnio i najmniej niebezpieczne z niebezpiecznych.

• Jeśli uczniowie nie zapytają o klasy pakowania, nauczyciel odtwarza po raz pierwszy film „Grupy towarów niebezpiecznych”.

• Po obejrzeniu filmu nauczyciel, jeśli uczniowie nie dopytali o klasy pakowania, doszczegóławia instrukcję: grupa pierwsza — „w swoim opracowaniu opiszcie, co oznacza pierwsza klasa pakowania i klasy $1$, $2$ i $3$ związane z zagrożeniami dodatkowymi”,  grupa druga — „w swoim opracowaniu opiszcie, co oznacza druga klasa pakowania i klasy $4.1$, $4.2$, $5.1$ i $5.2$ związane z zagrożeniami dodatkowymi”, grupa trzecia — „w swoim opracowaniu opiszcie, co oznacza trzecia klasa pakowania i klasy $6.1$, $6.2$, $7$, $8$, $9$ związane z zagrożeniami dodatkowymi”.

• Uczniowie mogą w grupach samodzielnie odszukać w filmie właściwe informacje lub skorzystać z Internetu i słownika pojęć z e‑materiału.

• Po około $10$ minutach pracy grupy prezentują swoje opracowania.

• Po każdej prezentacji notatki grupy nauczyciel prosi o uzupełnienie tego zagadnienia przez inne grupy. Sam uzupełnia na końcu.

• Teraz nauczyciel zmienia zagadnienia dla grup, przekazując kartki z notatkami odpowiednim grupom (kartkę z notatką grupy pierwszej przekazuje grupie drugie, kartkę grupy drugiej grupie trzeciej i notatkę grupy trzeciej grupie pierwszej).

• Prosi uczniów w grupie o utworzenie pięciu pytań testowych do tematu „Grupy towarów niebezpiecznych”: grupa druga — zagadnienia dotyczące pierwszej klasy pakowania i klas $1$, $2$ i $3$ związanych z zagrożeniami dodatkowymi, grupa trzecia — zagadnienia dotyczące drugiej klasy pakowania i klas $4.1$, $4.2$, $5.1$ i $5.2$ związanych z zagrożeniami dodatkowym, grupa pierwsza — zagadnienia dotyczące trzeciej klasy pakowania i klas $6.1$, $6.2$, $7$, $8$, $9$ związanych z zagrożeniami dodatkowymi. Sugeruje użycie notatek z otrzymanej kartki, opracowań książkowych lub wyszukania informacji w sieci. Grupy pytania i odpowiedzi notują na otrzymanej kartce.

• Nauczyciel prosi o zaprezentowanie pytań i wspólną odpowiedź uczniów (z wyłączeniem uczniów przygotowujących pytanie).

• Nauczyciel prosi o skopiowanie notatek przez każdego z uczniów (przepisanie lub wykonanie notatki fotograficznej).

Program ćwiczeniowy „ADR — projektowanie operacji transportowych”

• Nauczyciel dzieli uczniów w grupy trzyosobowe.

• Uczniowie kolejno przechodzą po jednym przygotowaniu operacji transportowej losowo (kwas siarkowy, benzyna, materiał zagrażający środowisku).

• Podczas określania sposobu transportu pierwszy uczeń analizując zadanie, uzasadnia każdy wybór. Opisuje uczniowi drugiemu i trzeciemu, dlaczego dane są poprawne i dlaczego nie wybrał innych elementów.

• Drugi i trzeci uczeń sugerują swoje odpowiedzi, ale decyzję na podstawie swojej wiedzy i po wysłuchaniu propozycji ucznia drugiego i trzeciego, za każdym razem samodzielnie, podejmuje uczeń pierwszy.

• Uczeń pierwszy zapisuje swoje umotywowanie wyborów w notatce.

• Po kliknięciu „sprawdź” uczeń pierwszy odbiera gratulacje od pozostałych, albo uzupełnia poprawnie wybory. Finalnie po otrzymaniu pozytywnego zatwierdzenia wyborów („Wszystko jest przygotowane, jak należy”) gra zostaje uruchomiona ponownie.

• Tym razem zadania rozwiązuje uczeń drugi i tłumaczy on swoje decyzje, a pierwszy i trzeci wyrażają swoje zdanie przed zaznaczeniem odpowiedzi przez ucznia drugiego.

• Uczeń pierwszy zapisuje swoje umotywowanie wyborów w notatce.

• W kolejnym kroku decyzje, przy wsparciu ucznia pierwszego i drugiego, podejmuje uczeń trzeci.

• Nauczyciel po zakończonych trzech rundach gry prosi uczniów o informacje zwrotne.

• Dopytuje o przydatność wyrażenia własnego zdania przez ucznia z zespołu.

• Teraz nauczyciel prosi o zaprezentowanie zanotowanych przez uczniów poprawnych odpowiedzi na zadania.

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do nieprawidłowych odpowiedzi.

• Nauczyciel zaprasza uczniów do pracy samodzielnej z tym e‑materiałem.

Interaktywne materiały sprawdzające

Materiały te należy używać w zależności od omawianego tematu jako jego uzupełnienie lub przerywnik. Wyjątek stanowi test, który może być wykorzystany jako zadanie podsumowujące lub wprowadzające do tematu.

Przykładowe działania w ramach lekcji:

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć i zachęca uczniów do wspólnego rozwiązywania zadań.

• Uczniowie działają w parach, w których zadają sobie właściwe pytania i tworzą na ich podstawie inne, zbliżone pytania lub zadania (każdy uczeń po jednym).

• Aby zmotywować uczniów do udziału we wspólnym rozwiązywaniu zadań, nauczyciel może zaproponować ocenianie poprawnych odpowiedzi.

• Nauczyciel daje szanse na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie (szczególnie w przypadku testu).

• Uczniowie mogą korzystać z pomocy dydaktycznych.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel pomaga w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela, na przykład, na tablicy interaktywnej.

• Nauczyciel może skorzystać z wygenerowanych pomysłów pytań i zadań, po przeanalizowaniu ich poprawności, do dalszego utrwalania materiału.

Praca samodzielna ucznia podczas zajęć

Sekwencje filmowe pod nazwą „ADR — przewóz drogowy towarów niebezpiecznych” — film „Udział w ruchu drogowym”

• Nauczyciel informuje, że za chwilę odtworzy film „Udział w ruchu drogowym”. Uczniowie będą mieli za zadanie dokładnie wsłuchiwać się w materiał i wypisywać odpowiednie informacje do tabeli.

• Nauczyciel opisuje zadanie: „Podzielcie kartkę A4 na tabelę złożoną z czterech wierszy i trzech kolumn. Na podstawie obejrzanego filmu macie wypisać w tabeli w czterech wierszach w pierwszej kolumnie informacje dotyczące wyposażenia jednostki transportowej, wyposażenia dla każdego członka pojazdu, w tym wyposażenie dodatkowe, miejsca parkowania pojazdów z ładunkami niebezpiecznymi, znaków drogowych dla pojazdów przewożących ładunki niebezpieczne. W drugiej kolumnie przy właściwych wierszach zapiszcie informacje, które dotyczą tych zagadnień (jakie wyposażenie, jakie miejsca, jakie znaki drogowe), a w trzeciej kolumnie opis szczegółowy tego wyposażenia/miejsc postoju lub znaków drogowych.

• Teraz nauczyciel prezentuje uczniom  film edukacyjny „Udział w ruchu drogowym”. Uczniowie wykonują notatki.

• Po zakończonym filmie nauczyciel dopytuje, czy wszystkie informacje zostały zapisane tabelarycznie.

• Daje uczniom jeszcze $10$ minut, podczas których mają za zadanie sami znaleźć właściwy fragment w filmie i uzupełnić braki w notatce.

• Nauczyciel prosi o przedstawienie zebranych danych i omawia na forum znalezione informacje. Prosi uczniów po raz kolejny o uzupełnienie notatki.

• Nauczyciel w razie potrzeby udziela komentarza do niewłaściwie zamieszczonych informacji.

Program ćwiczeniowy „ADR — projektowanie operacji transportowych”

• Nauczyciel informuje, że teraz każdy indywidualnie ma przejść grę, ale każdą decyzję trzeba będzie opisać w notatniku.

• Uczniowie przechodzą grę.

• Podczas rozwiązywania zadań analizują je i uzasadniają każdą swoją decyzję opisując, dlaczego dany wybór jest właściwy, a dlaczego inny nie jest właściwy. Informacje te umieszczają w notatniku (zapisują w zeszycie lub w notesie elektronicznym).

• Zadania wykonują w trzech symulowanych sytuacjach.

• Po poprawnym przeprowadzeniu projektowania operacji transportowych kwasu siarkowego, benzyny i materiału zagrażającego środowisku zadaniem każdego z uczniów będzie, na podstawie informacji z planszy szkoleniowej, zaproponowanie wyboru dla jakiejkolwiek innej niż w programie ćwiczeniowym substancji niebezpiecznej.

• Uczniowie muszą zaproponować trzy rodzaje naczepy, rodzaje dokumentów i  propozycje czterech tablic ADR. Wskazują właściwe wybory przy swoim pomyśle ćwiczenia.

• Nauczyciel po zakończonej przez wszystkich uczniów grze prosi o informację zwrotną o przebiegu zadań. Wspólnie z całą klasą przechodzi kilka propozycji uczniów.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wskazuje, które interaktywne materiały sprawdzające uczniowie mają w danym momencie wykonać podczas zajęć.

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania.

• Nauczyciel, dając szansę na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie (w przypadku testu składającego się z osiemnastu pytań to czas dłuższy — materiał może być wykorzystany jako sprawdzający lub przygotowujący do sprawdzianu).

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel udziela pomocy w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Po uzyskaniu prawidłowych rozwiązań nauczyciel wyjaśnia każde z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy nie znają na nie odpowiedzi.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela na tablicy interaktywnej.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych poprzez „researching w sieci” na bazie ćwiczeń z e‑materiału. Jest to sposób podobny do lekcji odwróconej, ale skupiający się na poszukiwaniu informacji, których uczeń nie posiada i nie ma „oczywistego” dostępu do nich.

Praca indywidualna

Przed lekcją

• Nauczyciel przed rozpoczęciem serii zajęć z zagadnień, związanych z przewozem ładunków niebezpiecznych, prosi każdego ucznia o wykonanie testu z osiemnastoma pytaniami z „Interaktywnych materiałów sprawdzających”.

• Uczeń może posługiwać się wszelkimi pomocami dydaktycznymi, ale nie ma dostępu do e‑materiałów „ADR — przewóz ładunków niebezpiecznych”.

• Nauczyciel może przekazać wskazówki dotyczące zasobów: bibliografii i netografii. Może tez zdać się na kreatywność ucznia.

• Uczeń wykonuje ćwiczenie, poszukując odpowiedzi i zapisując znalezione materiały jako notatka.

• Sposób ten wspiera samodzielne poszukiwanie informacji i samodzielne uczenie się nowych: wiedzy i umiejętności.

• Efektem pracy ucznia będzie przede wszystkim notatka dotycząca pytań z testu oraz rozwiązany właściwie test ($100\%$).

Podczas lekcji

• Nauczyciel wyświetla test.

• Kolejno przechodzi przez osiemnaście pytań i prosi o grupowe odpowiedzi na te pytania.

• Uczniowie prezentują informacje ze swoich notatek, które dotyczą omawianego pytania, budując „wspólną wiedzę”.

• Słuchając wypowiedzi inni uczniów, każdy uzupełnia notatki o informację, które inni znaleźli w domu.

• Nauczyciel prezentuje pierwszy z e‑materiałów — pierwszą z czterech sekwencję filmową „Grupy towarów niebezpiecznych”.

• Po jego prezentacji prosi uczniów o informację zwrotną dotyczącą tego, ile informacji nowych, a ile znanych wystąpiło w tym filmie.

Praca w grupie

Przed lekcją

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i każdej z nich przydziela określony temat, np. „Przewóz kwasu siarkowego”, „Przewód benzyny”, „Przewóz materiału zagrażającego środowisku”.

• Prosi o wykonanie prezentacji, na której uczniowie pracując zdalnie w zespole, zamieszczą informacje niezbędne do przygotowania przewozu takiego ładunku. Prosi o to, aby w prezentacji znalazły się co najmniej: rodzaj naczepy, rodzaje dokumentów i ich uzupełnione przykłady, odpowiednio dobrane tablice ADR. Praca zdalna może odbywać się przykładowo przy wykorzystaniu przeznaczonych do tego darmowych programów: Sway lub PowerPoint.

• Uczniowie mogą korzystać z materiałów dydaktycznych oraz czerpać informacje z innych źródeł.

• Dodatkowym atutem prezentacji może być pozyskany z sieci lub nagrany film związany z fragmentem omawianego zagadnienia.

Podczas lekcji

• Prezentacje są przedstawiane na zajęciach i omawiane przez grupy uczniów.

• Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczących się.

• Nauczyciel udostępnia program ćwiczeniowy „ADR — projektowanie operacji transportowych” i prosi każdego ucznia o samodzielne wykonanie symulacji przygotowania do transportu benzyny, kwasu siarkowego i substancji zagrażającej środowisku.

• Uczniowie po każdej „zaliczonej” operacji podnoszą rękę, a nauczyciel zatwierdza ją i notuje na tablicy w tabeli znak wykonania zadania (np. parafkę).

• Dopiero wtedy uczeń może wykonywać kolejne zadanie projektowe.

• Na tablicy w wierszach tabeli znajdują się kolejno imię i nazwisko ucznia. Kolumny mają oznaczenie „Kwas siarkowy”, „Benzyna”, „Zagrożenie dla środowiska”.

• Wygrywa uczeń, który pierwszy uzupełni poprawnie wszystkie trzy specyfikacje transportów.

• Nauczyciel podsumowuje zajęcia, zachęcając do ćwiczenia projektowania operacji transportowych i korzystania z materiałów poniżej planszy treningowej samodzielnie w domu.

Praca z uczniami o SPE

E‑materiał ułatwia zindywidualizowanie procesu dydaktycznego, co jest szczególnie istotne dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Pozwala na dostęp do informacji oraz likwiduje pewne bariery społeczne i komunikacyjne oraz zapewnia wyrównywanie szans.

Odtwarzanie każdego e‑materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku, słuchu.

Indywidualizowanie pracy z uczniem

E‑materiał ułatwia samodzielną pracę ucznia oraz indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel może przydzielać zróżnicowane zadania/prace/zagadnienia uczniom. Różnicowanie może polegać na trudności pojęcia do wyjaśnienia lub też zakresu, który dany uczeń w tym samym czasie ma opracować. Dodatkowym elementem indywidualizacji może być wzbogacanie swoich opracowań o wiadomości z Internetu. Może to być na przykład zebranie dodatkowej netografii i dołożenie jej do już zawartej w materiałach.

Dodatkowe zadania, które mogą pojawić się przy pracy z tymi e‑materiałami, to choćby stworzenie przez uczniów elektronicznego testu z pytań, które wcześniej każdy z uczniów przygotował, np.: po pięć pytań do każdego z czterech filmów z grupy „ADR — przewód drogowych towarów niebezpiecznych”.

Przy pracy w grupie nauczyciel powinien zwracać uwagę na role grupowe, które pełnią uczniowie i różnicować zespoły, pozwalając różnym osobom współpracować ze sobą. W swojej pracy może zwrócić uwagę na wykorzystanie metody tutoringu rówieśniczego. Do grupy może przydzielić uczniów z większą wiedzą lub poziomem kompetencji społecznych oraz takiego, który może mieć trudności z wykonywaniem obowiązków. Uczniowie z mniejszą wiedzą wspierani przez uczniów zdolnych będą łatwiej przyswajali wiedzę. Uczniowie zdolni, ucząc innych, będą powtarzali i utrwalali zdobytą wiedzę oraz rozwiązywali problemy związane ze sposobami wytłumaczenia materiału uczniom, którzy sobie z tym nie radzą.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym) np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści