Autor przewodnika: Joanna Czerniel, Adrianna Dadej

Konsultant przewodnika: Rafał Olijarczyk

Spis treści

• Podstawowe informacje o e‑materiale1Podstawowe informacje o e‑materiale

• Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia2Wskazówki do wykorzystania materiałów multimedialnych w procesie samokształcenia

• Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału3Opis interaktywnych materiałów sprawdzających dla e‑materiału

• Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału5Minimalne wymagania techniczne umożliwiające korzystanie z e‑materiału

Tytuł e‑materiału

W recepturze aptecznej

Nazwa i symbol cyfrowy zawodu

Technik farmaceutyczny, 321301

Kod i nazwa kwalifikacji

MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa.

Efekty kształcenia i odpowiadające im kryteria weryfikacji właściwe dla e‑materiału

Osoba ucząca się:

MED.09.1.5) organizuje stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii, przepisami prawa dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska:
MED.09.1.5)1) wykonuje zadania zawodowe z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
MED.09.3.2) rozróżnia substancje czynne od substancji pomocniczych i wykorzystuje substancje stosowane do sporządzania poszczególnych postaci leku:
MED.09.3.2)1) objaśnia różnice między substancją czynną a substancją pomocniczą,
MED.09.3.2)2) opisuje wymagania stawiane substancjom pomocniczym,
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.2)4) stosuje metody obliczania ilości substancji potrzebnych do sporządzania postaci leku recepturowego,
MED.09.3.3) charakteryzuje postacie leków recepturowych i leków aptecznych:
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)2) określa warunki przechowywania leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)3) opisuje postacie leków sporządzanych w aptece: roztwory, mieszanki, zawiesiny, emulsje, maści, proszki, czopki, gałki, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, krople do oczu,
MED.09.3.3)4) opisuje postacie leków recepturowych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.3)5) opisuje postacie leków aptecznych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.5) ocenia prawidłowość zapisu ilości składników, dla których określono dawki i stężenia maksymalne:
MED.09.3.5)1) oblicza stężenia składników leku,
MED.09.3.5)2) oblicza dawki składników leku,
MED.09.3.5)3) analizuje ilość składników, dla których określono dawki i stężenia maksymalne,
MED.09.3.6) ustala ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego:
MED.09.3.6)1) stosuje metody obliczeniowe w celu ustalenia ilości surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego lub leku aptecznego,
MED.09.3.6)2) oblicza ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.6)3) oblicza ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku aptecznego,
MED.09.3.7) planuje przebieg prac związanych ze sporządzaniem leku aptecznego i leku recepturowego:
MED.09.3.7)1) wymienia podstawowe zasady organizacji pracy w oparciu o system jakości,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.7)5) stosuje odpowiednią aparaturę i urządzenia niezbędne do sporządzania przepisanej postaci leku,
MED.09.3.7)6) rozróżnia sprzęt stosowany do sporządzania określonej postaci leku,
MED.09.3.7)7) opisuje podstawowe procesy w trakcie wykonywania leku,
MED.09.3.7)8) podaje przykłady dokumentowania procesów w trakcie wykonywania leków,
MED.09.3.8) sporządza postacie leków recepturowych i leków aptecznych zgodnie z uprawnieniami zawodowymi:
przestrzega zasad aseptyki i ochrony indywidualnej podczas sporządzania leków,
MED.09.3.8)1) korzysta z aktualnej Farmakopei Polskiej i zasad Dobrej Praktyki, Wytwarzania w celu sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną,
MED.09.3.8)4) dobiera rodzaj opakowania do sporządzanej postaci leku,
MED.09.3.8)5) pakuje sporządzony lek,
MED.09.3.8)6) wykonuje etykietowanie opakowań,
MED.09.3.9) prowadzi dokumentację dotyczącą sporządzanych leków recepturowych i aptecznych:
MED.09.3.9)1) wypełnia niezbędną dokumentację dotyczącą sporządzanych leków recepturowych i aptecznych,
MED.09.3.9)2) omawia dokumentację dotyczącą leków sporządzanych w aptece,
MED.09.3.11) obsługuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece:
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece.

Cele ogólne e‑materiału

E‑materiał wspiera osiąganie celu kształcenia określonego dla kwalifikacji MED.09. Sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych oraz prowadzenie obrotu produktami leczniczymi, wyrobami medycznymi, suplementami diety i środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz innymi produktami dopuszczonymi do obrotu w aptece na podstawie przepisów prawa: sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych – zgodnie z uprawnieniami wynikającymi z przepisów obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Struktura e‑materiału, tytuły materiałów multimedialnych wraz z ich typem

Na e‑materiał składają się materiały multimedialne i obudowa dydaktyczna:

• „Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej” - e‑bookD10LkkAj8„Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej” - e‑book

• „Receptura apteczna w praktyce” - wirtualne laboratoriumD15SiKXj4„Receptura apteczna w praktyce” - wirtualne laboratorium

• Interaktywne materiały sprawdzająceD15d7EmOIInteraktywne materiały sprawdzające

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD1GzPHh4qSłownik pojęć dla e‑materiału

• Przewodnik dla nauczycielaDhO6O5MyKPrzewodnik dla nauczyciela

• Przewodnik dla uczącego sięD1BjHIPO7Przewodnik dla uczącego się

• Netografia i bibliografiaDE6Lch7ZaNetografia i bibliografia

• Instrukcja użytkowaniaDcaRqkAMVInstrukcja użytkowania

E‑book Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej powinien być pierwszym materiałem, z którym zapoznaje się osoba ucząca się. Przedstawia on poszczególne etapy sporządzania, pakowania i oznaczania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych) w postaci płynnej, półstałej i stałej, jałowych i niejałowych. W e‑booku zawarty jest opis zasad sporządzania najczęściej wykonywanych leków w recepturze aptecznej wraz z wykazem utensyliów i surowców potrzebnych do sporządzania, pakowania i oznaczania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych) w postaci płynnej, półstałej i stałej, jałowych i niejałowych.

Następnie uczący się powinien zapoznać się z wirtualnym laboratorium Receptura apteczna w praktyce. Umożliwia ono przeprowadzenie procesów sporządzania i wytwarzania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych) w warunkach pomieszczenia recepturowego. Uczący się na tym etapie zna już podstawowe zasady przygotowywania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych).

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Tytuł materiału multimedialnego

Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej

Typ materiału multimedialnego

E‑book

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

E‑book Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej zawiera najważniejsze informacje dotyczące sporządzania leków najczęściej wykonywanych w recepturze aptecznej przez techników farmaceutycznych.

E‑book prezentuje charakterystykę podstawowych grup leków wykonywanych w recepturze aptecznej: roztworów, kropli, mieszanek, naparów, odwarów, maceracji, emulsji, zawiesin, kropli do oczu, proszków, ziół, czopków, pigułek i maści. Każdy spośród wymienionych rodzajów leków omówiony jest w oddzielnym rozdziale. W e‑booku w sposób schematyczny przedstawione są poszczególne etapy sporządzania, pakowania i oznaczania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych) w postaci płynnej, półstałej i stałej, jałowych i niejałowych. Zawarto w nim również szczegółowy opis wykonania leków najczęściej sporządzanych w recepturze aptecznej. E‑book przedstawia także wykaz utensyliów i surowców wykorzystywanych w recepturze aptecznej podczas sporządzania leków.

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.3.2)1) objaśnia różnice między substancją czynną a substancją pomocniczą,
MED.09.3.2)2) opisuje wymagania stawiane substancjom pomocniczym,
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.2)4) stosuje metody obliczania ilości substancji potrzebnych do sporządzania postaci leku recepturowego,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)2) określa warunki przechowywania leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)3) opisuje postacie leków sporządzanych w aptece: roztwory, mieszanki, zawiesiny, emulsje, maści, proszki, czopki, gałki, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, krople do oczu,
MED.09.3.3)4) opisuje postacie leków recepturowych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.3)5) opisuje postacie leków aptecznych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.5)1) oblicza stężenia składników leku,
MED.09.3.5)2) oblicza dawki składników leku,
MED.09.3.5)3) analizuje ilość składników, dla których określono dawki i stężenia maksymalne,
MED.09.3.6)1) stosuje metody obliczeniowe w celu ustalenia ilości surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego lub leku aptecznego,
MED.09.3.6)2) oblicza ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.6)3) oblicza ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku aptecznego,
MED.09.3.7)1) wymienia podstawowe zasady organizacji pracy w oparciu o system jakości,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.7)5) stosuje odpowiednią aparaturę i urządzenia niezbędne do sporządzania przepisanej postaci leku,
MED.09.3.7)6) rozróżnia sprzęt stosowany do sporządzania określonej postaci leku,
MED.09.3.7)7) opisuje podstawowe procesy w trakcie wykonywania leku,
MED.09.3.7)8) podaje przykłady dokumentowania procesów w trakcie wykonywania leków,
MED.09.3.8)1) korzysta z aktualnej Farmakopei Polskiej i zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania w celu sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną,
MED.09.3.8)4) dobiera rodzaj opakowania do sporządzanej postaci leku,
MED.09.3.8)5) pakuje sporządzony lek,
MED.09.3.8)6) wykonuje etykietowanie opakowań,
MED.09.3.9)1) wypełnia niezbędną dokumentację dotyczącą sporządzanych leków recepturowych i aptecznych,
MED.09.3.9)2) omawia dokumentację dotyczącą leków sporządzanych w aptece,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece.

E‑book Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej powinien być pierwszym materiałem, z którego skorzysta osoba ucząca się.

Po zapoznaniu się z informacjami zawartymi w e‑booku zaleca się przejście do wirtualnego laboratorium Receptura apteczna w praktyce, które umożliwia przeprowadzenie procesów sporządzania i wytwarzania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych) w warunkach pomieszczenia recepturowego. Uczący się zna już na tym etapie podstawowe zasady przygotowywania produktów leczniczych (recepturowych i aptecznych). Dzięki przeczytanym wcześniej informacjom uczący się wie też, jakie czynności należy wykonać podczas sporządzania leków w recepturze.

Dopuszczalne jest podzielenie materiału zawartego w e‑booku i wirtualnym laboratorium na poszczególne rozdziały. Po zapoznaniu się z odpowiednim rozdziałem, np. „Roztwory”, w e‑booku osoba ucząca się może przejść do wykonania w wirtualnym laboratorium recepty powiązanej z tym rozdziałem.

• zadaniem ukierunkowanym na grupowanie Zdecyduj przed wykonaniem leku,

• zadaniem ukierunkowanym na uporządkowanie Od surowca do przygotowanego leku,

• zadaniem dobierania w pary Recepta to nie wszystko,

• testem wielokrotnego wyboru z jedną lub wieloma prawidłowymi odpowiedziami Podstawy receptury aptecznej,

• dopasowaniem elementów do schematu Przygotowanie leku recepturowego – krok po kroku,

• zadaniem typu prawda czy fałsz Leki płynne, półpłynne i stałe w recepturze aptecznej.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• dobieranie właściwych substancji leczniczych i pomocniczych do sporządzania poszczególnych postaci leku,

• charakteryzowanie postaci leków recepturowych i leków aptecznych,

• obliczanie ilości składników niezbędnych do sporządzania leków recepturowych i aptecznych,

• sprawdzanie prawidłowości wielkości dawek zapisanych na receptach lekarskich,

• dobieranie właściwej postaci leku dla składników zapisanych na receptach,

• dobieranie sprzętu i opakowań niezbędnych do sporządzania leków recepturowych i aptecznych,

• wykonywanie, pakowanie i etykietowanie leków recepturowych i aptecznych zgodnie z receptą lekarską,

• obsługiwanie aparatury, urządzeń i sprzętu wykorzystywanego w recepturze aptecznej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z e‑bookiem osoba ucząca się może zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez np.:

• przygotowanie schematu postępowania technika farmaceutycznego w wybranej sytuacji:

  • przygotowywanie maści typu zawiesiny,

  • przygotowywanie emulsji metodą kontynentalną,

  • sporządzanie czopków z zastosowaniem unguatora,

• utworzenie mapy myśli dotyczącej np. charakterystyki podłoży stosowanych przy sporządzaniu czopków,

• zainicjowanie dyskusji, np. burzy mózgów, w kilkuosobowych grupach samokształceniowych; dyskusja może dotyczyć takich tematów jak np. najczęściej występujące interakcje podczas przygotowywania mieszanek.

Tytuł materiału multimedialnego

Receptura apteczna w praktyce

Typ materiału multimedialnego

Wirtualne laboratorium

Opis zawartości merytorycznej materiału multimedialnego i powiązania pomiędzy elementami materiału multimedialnego

Wirtualne laboratorium umożliwia szczegółowe wykonanie, krok po kroku, 15 zróżnicowanych receptur, z którymi technik farmaceutyczny może się spotkać, pracując w aptece otwartej. Wirtualne laboratorium jest zaprojektowane na wzór pomieszczenia przeznaczonego do wykonywania receptury aptecznej. Blat roboczy, utensylia, substraty są odwzorowane tak, by jak najdokładniej przedstawić realia panujące w aptece podczas przygotowywania leków recepturowych. Po wybraniu konkretnej receptury uczący się przechodzi kolejne kroki jej wykonywania, zaczynając od analizy recepty lekarskiej, przeprowadzenia odpowiednich obliczeń, przygotowania potrzebnego sprzętu oraz surowców. Następnie uczący się wykonuje recepturę zgodnie z wymogami panującymi w aptece, pakuje gotowy lek, zaopatruje go w prawidłowo wypełnioną sygnaturę. Na koniec zostaje poinformowany o konieczności posprzątania miejsca pracy.

Uczący się ma również dostęp do przepisów prawnych opisujących wymogi stawiane pomieszczeniom recepturowym, obowiązujących na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.

Materiał powiązany jest z następującymi kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi osoba ucząca się:
MED.09.1.5)1) wykonuje zadania zawodowe z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.2)4) stosuje metody obliczania ilości substancji potrzebnych do sporządzania postaci leku recepturowego,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)2) określa warunki przechowywania leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)3) opisuje postacie leków sporządzanych w aptece: roztwory, mieszanki, zawiesiny, emulsje, maści, proszki, czopki, gałki, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, krople do oczu,
MED.09.3.3)4) opisuje postacie leków recepturowych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.3)5) opisuje postacie leków aptecznych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.5)1) oblicza stężenia składników leku,
MED.09.3.5)2) oblicza dawki składników leku,
MED.09.3.5)3) analizuje ilość składników, dla których określono dawki i stężenia maksymalne,
MED.09.3.6)1) stosuje metody obliczeniowe w celu ustalenia ilości surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego lub leku aptecznego,
MED.09.3.6)2) oblicza ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.6)3) oblicza ilość surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku aptecznego,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.7)5) stosuje odpowiednią aparaturę i urządzenia niezbędne do sporządzania przepisanej postaci leku,
MED.09.3.7)6) rozróżnia sprzęt stosowany do sporządzania określonej postaci leku,
MED.09.3.7)7) opisuje podstawowe procesy w trakcie wykonywania leku,
MED.09.3.7)8) podaje przykłady dokumentowania procesów w trakcie wykonywania leków,
MED.09.3.8)1) korzysta z aktualnej Farmakopei Polskiej i zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania w celu sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną,
MED.09.3.8)4) dobiera rodzaj opakowania do sporządzanej postaci leku,
MED.09.3.8)5) pakuje sporządzony lek,
MED.09.3.8)6) wykonuje etykietowanie opakowań,
MED.09.3.9)1) wypełnia niezbędną dokumentację dotyczącą sporządzanych leków recepturowych i aptecznych,
MED.09.3.9)2) omawia dokumentację dotyczącą leków sporządzanych w aptece,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece.

Wirtualne laboratorium Receptura apteczna w praktyce jest materiałem multimedialnym, z którego osoba ucząca się powinna skorzystać w drugiej kolejności, zaraz po przeczytaniu e‑booka Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej, ponieważ doskonale utrwala ono i pogłębia wiedzę, jaką uczący się przyswoił podczas czytania e‑booka.

Po wykonaniu wszystkich receptur w wirtualnym laboratorium zaleca się przejście do materiałów sprawdzających. Tutaj osoba ucząca się może wykorzystać wiedzę, jaką posiadła podczas praktycznego wykonywania receptur w laboratorium Receptura apteczna w praktyce.

Materiał multimedialny powiązany jest z materiałami sprawdzającymi:

• wskazywaniem poprawnych odpowiedzi Techniki wykonywania leków recepturowych,

• testem wielokrotnego wyboru z jedną lub wieloma prawidłowymi odpowiedziami Podstawy receptury aptecznej.

Cele szczegółowe materiału multimedialnego

Materiał wspiera osiągnięcie następujących celów:

• analizowanie recepty lekarskiej pod kątem niezgodności recepturowych, poprawności zapisu receptury,

• wykonywanie obliczeń niezbędnych do przygotowania receptury,

• manualne sporządzanie i wytwarzanie produktów leczniczych,

• obsługiwanie i zastosowanie sprzętu (czopkarka, unguator, łaźnia wodna, loża laminarna, wagi, sprzęt do wyjaławiania) wykorzystywanego do przygotowywania leków recepturowych,

• dobieranie odpowiedniego sprzętu i surowców w celu prawidłowego wykonania receptury,

• utrzymywanie pomieszczenia recepturowego w czystości,

• poprawne wypisywanie sygnatury aptecznej,

• charakteryzowanie wyglądu otrzymanego leku recepturowego.

Wykorzystanie materiału multimedialnego w procesie samokształcenia

Po zapoznaniu się z wirtualnym laboratorium osoba ucząca się może zdobytą tam wiedzę rozwinąć w ramach samokształcenia poprzez np.:

• opracowanie infografik dotyczących procesu wykonywania poszczególnych receptur lub poszczególnych grup leków recepturowych; może to być np. schemat przygotowania leków jałowych czy schemat przygotowania leków półstałych w recepturze aptecznej itp.;

• zapisanie na fiszkach definicji pojęć, które pojawiły się podczas wykonywania receptury w wirtualnym laboratorium i sprawiły najwięcej problemów; zadanie z fiszkami może być wykorzystane zarówno w pracy indywidualnej, jak i w pracy w grupach samokształceniowych;

• zainicjowanie dyskusji, np. burzy mózgów, w kilkuosobowych grupach osób uczących się. Dyskusja może dotyczyć takich tematów jak np. „Problemy, jakie mogą wystąpić podczas analizy recepty lekarskiej, dotyczące poprawności samego zapisu oraz występujących niezgodności recepturowych”, „Informacje, jakie należy umieścić na sygnaturze leku recepturowego – dlaczego nie zawsze są takie same, jak na recepcie lekarskiej? Czym mogą się różnić i z czego wynikają te różnice?” itp.;

• przygotowanie schematu przyrządzania poszczególnych grup leków recepturowych, np.:

  • leki jałowe na przykładzie kropli do oczu,

  • leki półstałe – maści typu roztwór, emulsja i zawiesina,

  • leki płynne z surowców roślinnych – napary, odwary, maceraty.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie dobierania w pary Recepta to nie wszystko

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający składa się z pięciu zadań, w tym czterech o średnim poziomie trudności i jednego zadania łatwego.

Zadania sprawdzają umiejętność doboru właściwej postaci leku do zaprezentowanej procedury oraz doboru właściwego podłoża do przygotowania maści farmakopealnych.

W przypadku poprawnego lub błędnego wykonania zadania pojawiają się informacje zwrotne. Jeśli uczący się popełni błąd, może wrócić do materiału multimedialnego w postaci e‑booka i ponownie wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – e‑bookiem Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie ukierunkowane na uporządkowanie Od surowca do przygotowanego leku

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający składa się z dwóch łatwych zadań. Należy uporządkować we właściwej kolejności etapy procesu sporządzania leku w danej postaci.

W przypadku poprawnego lub błędnego wykonania zadania pojawiają się informacje zwrotne. Jeśli uczący się popełni błędy, może wrócić do materiału multimedialnego w postaci e‑booka i ponownie wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – e‑bookiem Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)4) opisuje postacie leków recepturowych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.3)5) opisuje postacie leków aptecznych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną,
MED.09.3.8)4) dobiera rodzaj opakowania do sporządzanej postaci leku.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie ukierunkowane na grupowanie Zdecyduj przed wykonaniem leku

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający składa się z dwóch zadań o średnim poziomie trudności. Należy dopasować dane elementy do odpowiedniej kategorii (recepturę do rodzaju sporządzanej maści, lek zgodnie z przeznaczeniem do stosowania zewnętrznego lub wewnętrznego).

W przypadku poprawnego lub błędnego wykonania zadania pojawiają się informacje zwrotne. Jeśli uczący się popełni błędy, może wrócić do materiału multimedialnego w postaci e‑booka i ponownie wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – e‑bookiem Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Dopasowanie elementów do schematu Przygotowanie leku recepturowego – krok po kroku

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający składa się z pięciu zadań o zróżnicowanym poziomie trudności: dwóch zadań łatwych, dwóch zadań średnio trudnych i jednego zadania trudnego. Sprawdzają one wiedzę dotyczącą przygotowania poszczególnych receptur aptecznych – osoba ucząca się przyporządkowuje odpowiednie elementy do pasujących miejsc w schemacie.

Materiał sprawdzający odnosi się do kolejności kroków (czynności), które należy poczynić przy wykonywaniu określonych receptur (czopków, maści, proszków, roztworów). Materiał sprawdza również znajomość sposobów obliczeń, jakie należy zastosować podczas rozcieńczania roztworów substancji za pomocą wody.

W przypadku poprawnego lub błędnego wykonania zadania pojawiają się informacje zwrotne. Jeśli uczący się popełni błędy, może wrócić do materiału multimedialnego w postaci e‑booka i ponownie wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – e‑bookiem Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.2)4) stosuje metody obliczania ilości substancji potrzebnych do sporządzania postaci leku recepturowego,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.5)1) oblicza stężenia składników leku,
MED.09.3.6)1) stosuje metody obliczeniowe w celu ustalenia ilości surowców farmaceutycznych potrzebnych do sporządzania leku recepturowego lub leku aptecznego,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.7)5) stosuje odpowiednią aparaturę i urządzenia niezbędne do sporządzania przepisanej postaci leku,
MED.09.3.7)7) opisuje podstawowe procesy w trakcie wykonywania leku,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Zadanie typu prawda czy fałsz Leki płynne, półpłynne i stałe w recepturze aptecznej

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający składa się z dziesięciu zadań o zróżnicowanym poziomie trudności: sześciu zadań łatwych, trzech zadań średnio trudnych oraz jednego zadania trudnego. Sprawdzają one podstawową wiedzę o różnych postaciach leku recepturowego i o kolejności kroków, jakie należy wykonać w celu przygotowania poszczególnych receptur aptecznych.
Należy określić, czy podane cztery zdania dotyczące różnych postaci leków wykonywanych w recepturze aptecznej oraz urządzeń wykorzystywanych do ich produkcji są prawdziwie czy fałszywe.

W przypadku poprawnego lub błędnego wykonania zadania pojawiają się informacje zwrotne. Jeśli uczący się popełni błędy, może wrócić do materiału multimedialnego w postaci e‑booka i ponownie wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – e‑bookiem Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.2)2) opisuje wymagania stawiane substancjom pomocniczym,
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)2) określa warunki przechowywania leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)3) opisuje postacie leków sporządzanych w aptece: roztwory, mieszanki, zawiesiny, emulsje, maści, proszki, czopki, gałki, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, krople do oczu,
MED.09.3.3)4) opisuje postacie leków recepturowych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.3)5) opisuje postacie leków aptecznych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.7)1) wymienia podstawowe zasady organizacji pracy w oparciu o system jakości,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.7)5) stosuje odpowiednią aparaturę i urządzenia niezbędne do sporządzania przepisanej postaci leku,
MED.09.3.7)6) rozróżnia sprzęt stosowany do sporządzania określonej postaci leku,
MED.09.3.7)7) opisuje podstawowe procesy w trakcie wykonywania leku,
MED.09.3.7)8) podaje przykłady dokumentowania procesów w trakcie wykonywania leków,
MED.09.3.8)1) korzysta z aktualnej Farmakopei Polskiej i zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania w celu sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną,
MED.09.3.8)4) dobiera rodzaj opakowania do sporządzanej postaci leku,
MED.09.3.9)1) wypełnia niezbędną dokumentację dotyczącą sporządzanych leków recepturowych i aptecznych,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Wskazywanie poprawnych odpowiedzi Techniki wykonywania leków recepturowych

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający składa się z pięciu zadań: dwóch zadań łatwych, dwóch zadań o średnim poziomie trudności oraz jednego zadania trudnego. W każdym z nich sposób trzech dostępnych odpowiedzi należy wskazać odpowiedź poprawną.

Opisy w zadaniach przedstawiają procesy, jakie zachodzą przy wykonywaniu leków recepturowych w wirtualnym laboratorium, dotyczą zastosowania nowoczesnych technik w recepturze aptecznej oraz przygotowania czopków, proszków, kropli ocznych i zawiesin w recepturze aptecznej.

W przypadku poprawnego lub błędnego wykonania zadania pojawiają się informacje zwrotne. Jeśli uczący się popełni błędy, może wrócić do materiału multimedialnego w postaci wirtualnego laboratorium i ponownie wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałem multimedialnym – wirtualnym laboratorium Receptura apteczna w praktyce.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)3) opisuje postacie leków sporządzanych w aptece: roztwory, mieszanki, zawiesiny, emulsje, maści, proszki, czopki, gałki, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, krople do oczu,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.7)5) stosuje odpowiednią aparaturę i urządzenia niezbędne do sporządzania przepisanej postaci leku,
MED.09.3.7)6) rozróżnia sprzęt stosowany do sporządzania określonej postaci leku,
MED.09.3.7)7) opisuje podstawowe procesy w trakcie wykonywania leku,
MED.09.3.8)1) korzysta z aktualnej Farmakopei Polskiej i zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania w celu sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną,
MED.09.3.11)2) stosuje aparaturę, urządzenia i sprzęt wykorzystywany w aptece zgodnie z instrukcją obsługi urządzeń używanych w aptece.

Typ i tytuł materiału sprawdzającego

Test wielokrotnego wyboru z jedną lub wieloma prawidłowymi odpowiedziami Podstawy receptury aptecznej

Opis materiału sprawdzającego

Materiał sprawdzający ma charakter testu wielokrotnego wyboru z jedną lub wieloma prawidłowymi odpowiedziami i składa się z jedenastu zadań. W ośmiu zadaniach osoba ucząca się wskazuje jedną prawidłową odpowiedź spośród trzech, a w trzech zadaniach – kilka prawidłowych odpowiedzi spośród czterech. Poziom zadań w teście jest zróżnicowany: sześć zadań to zadania łatwe, cztery zadania są średnio trudne, a jedno zadanie jest trudne.

Tematyka zadań dotyczy m.in.: składu wytwarzanych produktów leczniczych w recepturze aptecznej, doboru odpowiednich metod sporządzania leków w recepturze aptecznej, doboru substancji pomocniczych przy sporządzaniu produktów leczniczych, wskazania cech charakteryzujących określone produkty lecznicze, stosowania skrótów używanych przy zapisywaniu proszków i czopków na receptach, zapisywania kropli na recepcie lekarskiej, wskazania cech, jakie powinno spełniać podłoże do czopków.

W zadaniach znajdują się informacje zwrotne; w przypadku wyboru nieprawidłowej odpowiedzi uczący się odsyłany jest do e‑booka lub do wirtualnego laboratorium, w których zawarte są właściwe odpowiedzi. Po ponownym skorzystaniu z tych materiałów multimedialnych uczący się może jeszcze raz wykonać zadanie.

Materiał sprawdzający jest powiązany z materiałami multimedialnymi:

• e‑bookiem Sporządzanie produktów leczniczych w recepturze aptecznej,

• wirtualnym laboratorium Receptura apteczna w praktyce.

Kryteria weryfikacji, powiązane z materiałem sprawdzającym

Materiał powiązany jest z kryteriami weryfikacji, zgodnie z którymi uczący się:
MED.09.3.2)2) opisuje wymagania stawiane substancjom pomocniczym,
MED.09.3.2)3) stosuje substancje pomocnicze do sporządzania poszczególnych postaci leku,
MED.09.3.3)1) rozróżnia poszczególne postacie leków recepturowych i leków aptecznych,
MED.09.3.3)3) opisuje postacie leków sporządzanych w aptece: roztwory, mieszanki, zawiesiny, emulsje, maści, proszki, czopki, gałki, krople do użytku wewnętrznego i zewnętrznego, krople do oczu,
MED.09.3.3)4) opisuje postacie leków recepturowych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.3)5) opisuje postacie leków aptecznych pod względem właściwości fizykochemicznych i zastosowanej drogi podania,
MED.09.3.7)2) opisuje metody sporządzania leku aptecznego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)3) omawia warunki sporządzania leku recepturowego do zapisanej postaci leku,
MED.09.3.7)4) stosuje właściwą metodę sporządzania leku recepturowego,
MED.09.3.8)1) korzysta z aktualnej Farmakopei Polskiej i zasad Dobrej Praktyki Wytwarzania w celu sporządzania leku recepturowego i leku aptecznego,
MED.09.3.8)2) sporządza lek recepturowy zalecony przez lekarza,
MED.09.3.8)3) sporządza lek apteczny zgodnie ze specyfikacją farmakopealną.

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści

Minimalne wymagania sprzętowe zgodne z wymaganiami zpe.gov.pl

Powrót do spisu treści6Powrót do spisu treści