Jan Długosz, Roczniki, czyli Kroniki sławnego Królestwa Polskiego (ks. XI, pod 1419 r.)

Kiedy król rzymski i węgierski Zygmunt ociągał się z poskromieniem wzrastającej z wolna w Królestwie Czeskim herezji Wiklefa, ta nagle nabierając sił, rozkrzewiła się do tego stopnia i tak daleko się posunęła, że z bronią w ręku atakowała wiarę i prawdziwą religię. Zwolennicy tej tak niegodziwej zarazy zmuszali wszystkich wiernych do Komunii pod obydwoma postaciami i do przestrzegania innych błędnych artykułów. A ponieważ [zwolennicy] wspomnianej herezji twierdzili, że posiadanie dóbr doczesnych przez Kościół jest rzeczą zbrodniczą i niedozwoloną, ludzie świeccy w Czechach idąc za nauką tego zgodnego z ich dążeniami artykułu pod wodzą Jana Žižki z Trocnowa rabują pierwszy klasztor kartuzów w Pradze. Wyrzuciwszy z niego, a częściowo wymordowawszy braci kartuzów, rozbijają go, jego mury zrównują z ziemią i zagarniają dobra doczesne tegoż klasztoru. Następnie dopuszczając się podobnie obrzydliwego czynu, niszczą oddalony o milę od Pragi klasztor cystersów zwany „pałacem królewskim”. Grabiąc jego dobra, wyciągają ciało świeżo zmarłego króla Wacława pochowanego w tymże klasztorze – „pałacu królewskim” i wypowiadając wojnę żywym i umarłym, wrzucają je do rzeki Wełtawy. Rybak, który je znalazł, pochował je w swej chacie. Tak po haniebnym wyrzuceniu nastąpił jeszcze haniebniejszy grzech. Kiedy nadto arcybiskupem praskim został Konrad z Westfalii, gdy Albicjusz odmówił przyjęcia tej stolicy arcybiskupiej i gdy [Konrad] popadł we wspomnianą herezję, nie wiadomo, czy ze strachu czy z zaćmienia umysłu, czy też niegodziwości, prawie cała jego owczarnia, wobec tego, że pasterz zbłądził, uległa zgorszeniu i upadła. I kiedy zaraza herezji rozlała szeroko swą truciznę, Królestwo Czeskie, z wyjątkiem nader nielicznych miast, ogarnęła heretycka zaraza. Jakby zaś herezja Wiklefa, którą się skalał naród czeski, była niewystarczająca, dla dopełnienia szaleństwa, które ogarnęło umysły Czechów, popadł [naród czeski] w inną, haniebniejszą, która nosiła nazwę pikardytów. Uznałbym nawet za zbrodnię opisywanie jej haniebnych praktyk. Praktykujący tę zarazę ludzie obojga płci nadzy gromadzą się razem w jednym miejscu. Dokonywali oni raz po raz aktów płciowych, nie zwracając uwagi na to, czy to żona, czy krewny. Nacieszywszy się wielokrotnie długą rozkoszą, z pomocą szatana osiągali nawet zwycięstwa nad przeciwnikami. Na tę tak ohydną, znienawidzoną przez Boga i ludzi ścieżkę spływały wszelkie męty niepohamowanych rozbójników, nicponi i zadłużonych. A kiedy następnie ludzie świeccy zaczęli się srożyć wobec kleru, sławny klasztor zakonu cystersów w Opatowicach, posiadający bardzo wiele oprawnych w złoto i srebro relikwii świętych, które w czasie większych uroczystości wywożono na srebrnym wózku z zakrystii na główny ołtarz, zostały zagrabione przez Czecha Jana Opoczeńskiego. Również niemal wszystkie inne klasztory oraz miejsca święte i związane z kultem tak w Pradze, jak i w całym Królestwie Czeskim zostały ograbione, zburzone i doprowadzone do ruiny. Wszystkich zakonników i ludzi związanych z Kościołem, którzy nie przyjęli herezji, spalono, wymordowano lub wygnano. Relikwie świętych, a szczególnie patrona Czech św. Wacława oraz św. Wita i św. Ludmiły wyrzucono z relikwiarzy i z ich miejsc i zdeptano. Świeccy zagarnęli i rozgrabili dobra kościołów tak katedralnych, jak i kolegiat oraz kościołów klasztornych i parafialnych. Wszystkie naczynia i klejnoty kościelne przeznaczone na użytek związany z kultem zamieniono na pierścienie, wędzidła, siodła i inne przedmioty świeckie. Rozgrabiono i sprzedano księgi należące do kościołów, klasztorów i Uniwersytetu Praskiego. Uczciwi i bogobojni ludzie świeccy, którzy nie pozwolili się skalać zarazą herezji, z żonami i dziećmi zostali wypędzeni z ich miast, zamków, posiadłości, gruntów, domów i pól. Niektórych zamordowano. Ucierpiało dobre imię Uniwersytetu Praskiego, ponieważ rozpierzchli się scholarzy. Wszelkie działania dotyczące Boga i ludzi osłabły. […] Jan Žižka, który poprzednio u króla polskiego nabrał wprawy w ciągłych wojnach w Prusach, pozbawiony jednego oka, które stracił kiedyś w zawziętej walce, zarażony trucizną husycką i chciwy łupów, pozyskał sobie czterdzieści tysięcy ludzi spośród heretyków i nabrał odwagi do wszelkiego występku. Po zagarnięciu Pilzna i obwarowaniu go silną załogą najechał też na zamek w Wyszogrodzie.