Temat: Właściwości chemiczne substancji

Adresat

Uczeń szkoły podstawowej (klasy 7. i 8.)

Podstawa programowa:

Szkoła podstawowa. Chemia.

I. Substancje i ich właściwości. Uczeń:

1) opisuje właściwości substancji będących głównymi składnikami stosowanych na co dzień produktów, np. soli kuchennej, cukru, mąki, wody, węgla, glinu, miedzi, cynku, żelaza; projektuje i przeprowadza doświadczenia, w których bada wybrane właściwości substancji;

2) rozpoznaje znaki ostrzegawcze (piktogramy) stosowane przy oznakowaniu substancji niebezpiecznych; wymienia podstawowe zasady bezpiecznej pracy z odczynnikami chemicznymi.

Ogólny cel kształcenia

Uczeń wymienia i określa właściwości chemiczne badanych substancji.

Kompetencje kluczowe

• porozumiewanie się w językach obcych;

• kompetencje informatyczne;

• umiejętność uczenia się.

Kryteria sukcesu
Uczeń nauczy się:

• wymieniać właściwości chemiczne substancji;

• określać, które cechy substancji są zaliczane do właściwości fizycznych, a które do właściwości chemicznych;

• planować metody badania właściwości fizycznych i chemicznych substancji;

• badać i opisywać właściwości wybranych substancji.

Metody/techniki kształcenia

• podające

  • pogadanka.

• eksponujące

  • film.

• programowane

  • z użyciem komputera;

  • z użyciem e‑podręcznika.

• praktyczne

  • ćwiczeń przedmiotowych.

Formy pracy

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne

• e‑podręcznik;

• zeszyt i kredki lub pisaki;

• tablica interaktywna, tablety/komputery.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel rozdaje uczniom metodniki lub kartki w trzech kolorach: zielonym, żółtym i czerwonym do zastosowania w pracy techniką świateł drogowych. Przedstawia cele lekcji sformułowane w języku ucznia na prezentacji multimedialnej oraz omawia kryteria sukcesu (może przesłać uczniom cele lekcji i kryteria sukcesu pocztą elektroniczną lub zamieścić je np. na Facebooku, dzięki czemu uczniowie będą mogli prowadzić ich portfolio).

2. Prowadzący wspólnie z uczniami ustala – na podstawie wcześniej zaprezentowanych celów lekcji – co będzie jej tematem, po czym zapisuje go na tablicy interaktywnej/tablicy kredowej. Uczniowie przepisują temat do zeszytu.

Faza realizacyjna

1. Nauczyciel zadaje uczniom kilka sprawdzających pytań, np. co to jest substancja, co to są właściwości fizyczne substancji chemicznych, jakie właściwości zaliczamy do właściwości fizycznych.

2. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie polecenia 1, przeanalizowanie go i udzielenie odpowiedzi. Poleca im też zdefiniowanie i wyliczenie właściwości chemicznych.

3. Następnie nauczyciel wyświetla planszę interaktywną (polecenie 2). Uczniowie uzupełniają pola i przyporządkowują właściwości do grupy fizycznych lub chemicznych.

4. Nauczyciel poleca uczestnikom zajęć przygotowanie dziennika obserwacji w abstrakcie, po czym wyświetla na tablicy multimedialnej film „Badanie palności substancji”. Zanim to nastąpi, uczniowie formułują pytanie badawcze i hipotezy, zapisują je, podobnie jak obserwacje i wnioski po obejrzeniu materiału filmowego.

5. Nauczyciel odtwarza film „Badanie właściwości chemicznych wybranych substancji chemicznych”. Podobnie jak przy poprzedniej projekcji, uczniowie zapisują w dziennikach obserwacji pytanie badawcze, hipotezy, obserwacje oraz wnioski. Następnie nauczyciel prosi uczniów, by znaleźli podobieństwa i różnice właściwości chemicznych trzech substancji i zapisali je w dzienniku obserwacji – praca w parach. Po zakończeniu zadania chętni prezentują swoje pomysły.

6. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie, czy właściwości chemiczne substancji można badać za pomocą zmysłów. Poleca im (mogą pracować w grupach) zaplanowanie i ewentualne przeprowadzenie doświadczenia badania smaku i zapachu wybranych substancji chemicznych. Obserwacje i wnioski uczniowie zapisują w zeszytach.

7. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie „Jak rozpoznać substancje o niebezpiecznych właściwościach?” – pogadanka. Następnie wyjaśnia pojęcie piktogramów; wyświetla ich przykłady na tablicy multimedialnej i omawia.

8. Uczniowie, pracując indywidualnie lub w parach, wykonują ćwiczenia interaktywne sprawdzające i utrwalające wiadomości poznane w czasie lekcji. Wybrane osoby omawiają prawidłowe rozwiązania ćwiczeń interaktywnych. Prowadzący uzupełnia lub prostuje wypowiedzi podopiecznych.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel prosi chętnego ucznia o podsumowanie lekcji z jego punktu widzenia. Pyta pozostałych uczniów, czy chcieliby coś dodać do wypowiedzi kolegi na temat wiedzy i umiejętności opanowanych na lekcji.

Praca domowa

1. Odsłuchaj w domu nagrania abstraktu. Zwróć uwagę na wymowę, akcent i intonację. Naucz się prawidłowo wymawiać poznane na lekcji słówka.

W tej lekcji zostaną użyte m.in. następujące pojęcia oraz nagrania

Pojęcia

Teksty i nagrania

Chemical properties of the substance

Chemical properties are those characteristics of substances that can be determined based on their behaviour towards other substances. These are, for example:

• smell,

• taste,

• combustibility,

• toxicity,

• reactivity (ability to react with specific substances or lack thereof, chemical degradation to simpler substances under the influence of specific factors) – reactions with acids and bases, reducing or oxidizing effect, chemical degradation into simpler substances, corrosion.

By conducting experiments in a chemical laboratory, we engage our senses, receiving specific stimuli that provide us with information about the tested phenomena. We must take special care to ensure proper protection of the sensory organs. Always remember about risk of the absorption of dangerous substances into the body through the skin, mucous membranes and respiratory tract. Warning pictograms are used to identify potentially hazardous substances. Perform task and recall the most important of them.

• The world consists of various substances that have a permanent composition and specific properties.

• Each substance has its own physical properties, e.g. state of matter, colour, water solubility, and chemical properties, e.g. taste, odour, combustibility.

• Chemical properties are those characteristics of substances that can be determined based on their behaviour towards other substances. These are, for example: smell, taste, combustibility, toxicity, reactivity.

• Substances can be identified based on their properties.

• The application of substances result from their characteristic properties, both physical and chemical (e.g. sugar is sweet, therefore we use it for sweetening, carbon dioxide does not support combustion, so it is used as a fire extinguisher in some types of fire extinguishers).

Properties of the substances, chemical properties, combustibility