Przeczytaj
Sprawdź się
Prezentacja multimedialna
Zapoznaj się z prezentacją multimedialną. Wyjaśnij, dlaczego Aleksander Wielopolski nie cieszył się społecznym poparciem, a jego politykę oceniano jako zdradę interesów narodowych. Podaj dwa argumenty.
![](/static/img/obiektmultimedialny.png)
Na tronie carskim w 1856 r. zasiadł car Aleksander II. Podczas jego panowania Rosja weszła na drogę reform. Zmiany, których dokonywano w Imperium, szerokim echem odbiły się na ziemiach podporządkowanych carowi, m.in. w Królestwie Polskim.
![Ilustracja przedstawia mężczyznę w średnim wieku siedzącego na krześle z podłokietnikami. Ubrany jest w galowy mundur składający się z wąskich spodni oraz marynarki zapinanej na ozdobne guziki, na wysokości których znajdują się poziome hafty i zdobienia w postaci ozdobnych sznurów które luźno opadają na piersiach. Mężczyzna ma wąsy, wysokie czoło z zakolami oraz bokobrody, patrzy wprost w obiektyw aparatu. Na przeciwko mężczyzny siedzi kobieta, która pochyla się nieznacznie do przodu w jego kierunku. Kobieta ubrana jest w suknię do ziemi i narzutkę na ramionach, na głowie ma toczek, a w ręku trzyma leżącą na kolanach zamknięta książkę. Pomiędzy siedzącą parą stoi młody mężczyzna w mundurze. Jest to identyczny uniform jak w przypadku pierwszej opisywanej postaci. Młodzieniec ma ręce założone do tyłu za siebie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1Ez7iLx7vHUN/1634340456/1Wakud1cLp79CY0MDxrLABzQRqgzk57s.jpg)
![Mapa przedstawia Królestwo Polskie, którego granice przebiegają od wschodniego wybrzeża Morza Bałtyckiego na wysokości miasta Kłajpeda (dzisiejsza Litwa), w dół przez Nowe Miasto, otacza od zachodniej strony Suwałki i dalej odbija pod kątem prawie dziewięćdziesięciu stopni w prawo w stronę Torunia (Toruń leżał poza Królestwem Polskim), potem w dół obok Kalisza, Częstochowy i Krakowa, na wysokości Krakowa granica odbija pod kątem stu osiemdziesięciu stopni na wschód w stronę Zamościa i gwałtownie prowadzi na północ obok Włodawy, Siedlec w stronę Suwałk, gdzie w okolicach Nowego Miasta łączy się w zamkniętą pętle. W obszarze Królestwa Polskiego leżały następujące współczesne polskie miasta: Suwałki, Płock, Łowicz, Siedlce, Kalisz, Dęblin, Lublin, Kielce, Częstochowa, Bobrek, Kraków, Zamość. Królestwo Polskie graniczyło od północy z Królestwem Pruskim, na jego terenie leżały między innym miasta: Kłajpeda, Nowe Miasto, Królewiec, Elbląg, Gdańsk, Toruń, Kołobrzeg. Na zachodzie Królestwo Polskie graniczyło w Wielkim Księstwem Poznańskim z miastami Bydgoszcz, Poznań i Leszno. Na południowym-zachodzie Królestwo Polskie graniczyło ze Śląskiem z Wrocławiem i Opolem. Od południa Królestwo Polskie graniczyło z Cesarstwem Austriackim, na terenie którego leżały miasta: Tarnów, Cieszyn, Brno, Przemyśl, Koszyce, Lwów, Klebanówka. Od wschodu Królestwo Polskie graniczyło z Cesarstwem Rosyjskim , na którego obszarze leżały miasta: Wilno, Białystok, Pińsk, Brześć Litewski, Włodawa, Kowel, Kamieniec Podolski.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RlBSqjt49l5a0/1634340457/2BLvTUax3Jaydo6aK7Mcar7mmj2cYd8D.png)
W Królestwie Polskim nastąpiło wielkie ożywienie patriotyczne. Ukształtowały się dwa przeciwstawne ugrupowania: białych i czerwonych. Łączył je jeden cel: odzyskanie niepodległości, a dzieliło to, w jaki sposób chciano go osiągnąć. Było też trzecie ugrupowanie, najmniej liczne, na czele którego stał margrabia Aleksander Wielopolski.
Aleksander Wielopolski postulował rezygnację z dążeń niepodległościowych i zawarcie ugody z carem, dążąc tym sposobem do odzyskania chociażby części autonomii, którą Królestwo miało w 1815 r.
![Ilustracja przedstawia otyłego pucułowatego, starszego mężczyznę siedzącego na krześle z rzeźbionym, wysokim oparciem. Mężczyzna ma siwe włosy, bokobrody i okalającą całą twarz brodę. Ubrany jest w ciemny surdut.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rxe7eruevOzso/1634340457/6hcYaGgIdGcrfbjMqkG60Ou9iZvKRrQm.png)
![Ilustracja przedstawia schemat, na którym centralny termin to: rada stanu. Rada stanu zawiaduje budżetem Królestwa Polskiego oraz projektuje ustawy. Dwie pozostałe pola: własna armia i sejm zostały przekreślone, tak jakby wcześniejsze uprawnienia Rady Stanu były nieaktualne.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RMAQtJ1v3DnYr/1634340458/1vpPNWyqCmc7TILQndVsp25Auz2Zq5ro.png)
Postawa Wielopolskiego odpowiadała władzom carskim, którym zależało na łagodzeniu stosunków z polskimi elitami. W 1861 r. Wielopolski został dyrektorem przywróconej Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego. Kilka miesięcy później złożył dymisję. Po raz kolejny Rosja odwołała się do Wielopolskiego w czerwcu 1862 r., gdy mianowano go naczelnikiem rządu cywilnego, czyli prezesem rady ministrów. W praktyce cała administracja znalazła się w rękach margrabiego. Wszystkie decyzje Rady Administracyjnej wymagały jego kontrasygnaty. Powtórnie została powołana do życia Rada Stanu, do której Wielopolski wprowadził wiele ważnych osobistości. Rada debatowała nad projektami ustaw i budżetem. Margrabiemu, mimo braku własnej armii i sejmu, udało się wynegocjować szereg ustępstw, które gwarantowały częściową samodzielność Królestwa Polskiego.
Jako dyrektor Komisji Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, a następnie naczelnik rządu cywilnego Wielopolski przeprowadził polonizację administracji. Dotychczas ok. 40 proc. wyższych stanowisk znajdowało się w rękach Rosjan. Margrabia nie tylko wprowadził do administracji Polaków, ale też poprawił jakość pracy urzędników.
![Ilustracja przedstawia herb (po lewej stronie) i flagę (po prawej stronie). Na herbie widnieje dwugłowy, czarny orzeł z koronami na obu głowach. W miejscu tułowia ptaka znajduje się czerwony herb na którego tle znajduje się biały orzeł w koronie. Czarny orzeł trzyma w szponach prawej nogi berło. Po prawej stronie flaga podzielona na trzy poziome pasy, w kolorach (od góry) czarnym, żółtym (w środku) i białym (na dole). Na pasach znajduje sie postać dwugłowego, czarnego orła, który w szponach prawej łapy trzyma berło. W miejscu tułowia znajduje się proporzec jeźdźca na białym koniu, na czerwonym tle. Pod obydwoma rysunkami widnieje napis: reforma administracji.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RfsiLaNDgD3ac/1634340459/2dNt0qflr6M9pxX02jBtBCCQdvO1KvDw.png)
![Ilustracja przedstawia pięć portretów wpisanych w okrągłe ramki. Na każdym portrecie znajduje się starszy mężczyzna. Wszyscy ubrani są w ciemne surduty, białe koszule i fulary bądź muszki pod szyją. W centralnym punkcie pomiędzy zdjęciami widnieją symbole takie jak książka, laurowy wieniec, wąż, papier zwinięty w rulon, luneta, globus.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1SurBjN9RAnW/1634340459/2RkhNMhRE2Bns9LnvX7ZFdAC9iUcH7C4.jpg)
Kolejna była reforma szkolnictwa. Wielopolski wprowadził nowe podręczniki i programy nauczania, otworzył szereg szkół – elementarnych wiejskich i miejskich. W 1862 r. powołano uczelnię o charakterze uniwersyteckim pod nazwą Szkoły Głównej Warszawskiej, która w krótkim czasie wywarła ogromny wpływ na dzieje polskiej nauki i kultury.
![Ilustracja przedstawia budynek. Budynek jest dwukondygnacyjny. Do obiektu prowadzi kilka schodów. Na fasadzie są kolumny, a w dolnej części po lewej i prawej stronie nisze, w których stoją posągi. Fasadę zwieńcza fronton - trójkątny szczyt. Po prawej stronie budynku oraz z tyłu stoją inne budynki.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RXgwRvz9BIMur/1634340460/2TtcHOajxRIWLYSz0i393clSlSUjVawZ.jpg)
Z inicjatywy Wielkopolskiego zostały także zniesione wszystkie ograniczenia wobec ludności żydowskiej. Jej przedstawiciele mogli odtąd pełnić funkcje publiczne. W wyniku tego procesu stopniowo postępowała asymilacja Żydów.
![Ilustracja przedstawia mężczyzn z długimi brodami, długimi płaszczami, z wysokimi czapkami z daszkiem. Mężczyźni stoją na brzegu rzeki, niektórzy trzymają w rękach otwarte książki. Modlą się. Przy brzegu zacumowane są drewniane łodzie, dwie wyciągnięte są na brzeg. W oddali domostwa, przystań, rozciągnięte rybackie sieci.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R19PivqPWEN8L/1634340461/25AnLBg3ooD4pH1Omv8iUzUwapwRWXOk.jpg)
![Ilustracja przedstawia mężczyznę i kobietę pracujących w polu przy ścinaniu zboża. Mężczyzna ubrany w spodnie i buty z wysokimi cholewami, koszulę i słomiany kapelusz. Rolnik trzyma w rękach kosę, którą ścina kłosy zboża. Za mężczyzną stoi pochylona kobieta, ubrana w sukienkę, fartuch, z chustką założoną na głowie i zawiązaną pod szyją. Kobieta zbiera ścięte kłosy i związuje je w snopki.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Re0HwGQAo9mP8/1634340461/1fpVPvsMxUwPXLO700edevMQIkHQGuCC.jpg)
W sprawie chłopskiej margrabia uczynił niewiele poza tym, że obiecał chłopom „oczynszowanie z urzędu” i likwidację serwitutów.
![Ilustracja przedstawia chłopów podczas prac polowych. Mężczyzna stoi na wozie drabiniastym zaprzęgniętym w dwa woły. Wóz jest załadowany sianem, które stojąca obok wozu kobieta wrzuca na wóz za pomocą wideł. Obok niej wielka kupa siana, czekająca na załadunek. W oddali inni pracuja w podobny sposób. W oddali snopki siana, wóz drabiniasty wysoko załadowany sianem, pracujący ludzie.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RnRxzaaYOHytk/1634340462/20u7xxdJeJodFzlaa3eMQEw0ldtnPyJn.jpg)
Prowadzona przez Wielopolskiego polityka ugody od początku nie miała zbyt wielu zwolenników w społeczeństwie polskim. Margrabię przedstawiano często jako agenta Moskwy. W 1862 r. podjęto nawet nieudaną próbę zamachu na jego życie. On sam też niewiele robił, by zjednać sobie przychylność Polaków. Duma Wielopolskiego i promowanie swojej rodziny jeszcze bardziej zniechęcały do jego polityki.
![Ilustracja przedstawia otyłego, pucułowatego, starszego mężczyznę stojącego prawym półprofilem do widza. Mężczyzna ma siwe włosy, bokobrody i okalającą całą twarz brodę. Ubrany jest w ciemny przedłużany surdut, zapinany na dwa rzędy guzików., biała koszulę, pod szyją ma fular. W prawej dłoni trzyma rulon papieru. Na niewielkiej komódce stojącej obok niego leży do góry dnem, czarny cylinder oraz laska z ozdobną gałką.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1PzDwRAzo4bu/1634340462/1r6kvyXT2N0imnESjkbyw6uMswHscz5Q.jpg)
![Ilustracja przedstawia budynek kościoła. Na głównej fasadzie znajdują się rzeźby: trzy ma szczycie portyku i dwie na bocznych wieżyczkach. Budynek znajduje się w parku.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R1PlnBDATnr3A/1634340463/1oH3Ah6XbrDG30mznGeJ6EBhbAUTNmLg.jpg)
Wielopolski wzbudził największą niechęć, gdy na wieść o przygotowaniach do powstania ogłosił brankę do wojska. W ten sposób doprowadził do rozbicia siatki spiskowej. Nie udało mu się jednak osiągnąć najważniejszego celu: mimo starań nie powstrzymał wybuchu powstania. Polityka Wielopolskiego poniosła porażkę, a on sam został zdymisjonowany przez cara Aleksandra II. Wyjechał do Drezna, gdzie wiódł życie bezczynne, trzymając się z dala od polityki, zniechęcony do niej i swojej ojczyzny. Zmarł w 1877 r. po ciężkiej chorobie i został pochowany w nekropolii ordynatów pińczowskich w Młodzawach Małych.
Napisz przemowę w imieniu Wielopolskiego, którą ten mógłby wygłosić na forum Rady Stanu. Postaraj się przekonać słuchaczy do polityki ugody z Rosją i rezygnacji z idei niepodległościowych.
Napisz jedno- lub dwuzdaniową inskrypcję, która mogłaby się znaleźć na trumnie Wielopolskiego. Zwróć uwagę na to, czego chciał dokonać margrabia i czy odniósł sukces.