Baza wiedzy dotycząca doboru pasz dla poszczególnych grup zwierząt.

Pasze

Skład i wartości pokarmowe pasz to podstawa bilansu paszowego. Najczęściej stosowany podział pasz to podział na pasze treściwe i objętościowe, przy czym kryterium takiego podziału jest koncentracja składników pokarmowych.
Pasze treściwe to przede wszystkim ziarna zbóż (w formie całych ziaren lub np. śrut), produkty z ich przetwarzania (np. otręby) i produkty uboczne przemysłu spożywczego (np. drożdże piwne, drożdże pastewne).
Pasze objętościowe dzieli się w zależności od ilości zawartej w nich wody na pasze objętościowe soczyste (zielonki, kiszonki, rośliny okopowe) i pasze objętościowe suche (siano, słoma i susze). Zielonki to pasze dostępne latem, głównie trawy, często pobierane przez zwierzęta bezpośrednio na łąkach i pastwiskach. Kiszonki to przetworzone w procesie kiszenia pasze, zarówno ze zbóż (kukurydza), jak i zielonek. Pasze objętościowe soczyste mają więcej wody, a więc niższy wskaźnik suchej masy w kilogramie paszy.
Pamiętaj, że tylko zróżnicowana dieta jest zdrowa dla zwierzęcia, poza białkiem, tłuszczem i węglowodanami, żywność powinna dostarcza niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki: mikro i makroelementy oraz witaminy. Zróżnicowana dieta jest też łatwiejsza do zbilansowania! Dzieje się tak dlatego, że można dobierać różne ilości bilansowanych składników w kilogramie paszy, bo pasze zawierają różne proporcje tych składników.

Zwierzęta hodowlane

Trzoda chlewna
Hodowla trzody chlewnej obejmuje odchów i produkcję mięsa (prosięta, warchlaki, tuczniki), rozród (lochy nisko- i wysokoprośne) oraz rozwój hodowli stada (hodowlane lochy oraz knury). W zależności od przeznaczenia każda z tych grup ma inne wymagania żywieniowe.
Podstawą diety dla trzody chlewnej są pasze treściwe oraz pasze roślinne bogate w białko. Pasze objętościowe suche i soczyste nie są zalecane w żywieniu trzody chlewnej, wyjątkiem są np. parowane ziemniaki w systemie gospodarskim żywienia.
Dieta trzody chlewnej zmienia się w zależności od wagi zwierzęcia oraz kierunku hodowli.

Drób
Każda z grup drobiu (kurczaki bojlery, kury nioski, indyki, gęsi) ma inaczej określone etapy hodowli, a co za tym idzie również etapy żywienia. W hodowli bojlerów oraz indyków rozróżnia się aż pięć faz, gęsi - dwie, u kur niosek żywienie jest stałe.
Podstawą diety dla drobiu są ziarna zbóż oraz pasze roślinne bogate w białko. Pasze objętościowe suche i soczyste nie są zalecane w żywieniu drobiu. Drób – co do zasady – powinien móc pobierać pokarm do woli, co oznacza, że bilans paszowy drobiu określa minimalne pobranie paszy, w rzeczywistości zwierzęta mogą zjeść nawet do 20 procent paszy więcej (co nie zostało uwzględnione w programie).

Bydło
W hodowli bydła mlecznego dwa podstawowe kryteria to wydajność oraz waga krowy. W zależności od tego określa się zapotrzebowanie bytowe i produkcyjne krowy zarówno pod względem białka, jak i energii. Zapotrzebowanie energetyczne wyraża się w jednostkach energetycznych. Kiedyś stosowano jednostki owsiane (równowartość energetyczna 1 kilograma owsa), obecnie są to jednostki jęczmienne nazywane jednostkami produkcji mlecznej. W programie zastosowano przeliczniki zgodnie z francuskim systemem Inra: zapotrzebowanie bytowe krowy mlecznej to 0,84 jednostek produkcji mlecznej na 100 kilogramów masy ciała, zapotrzebowanie produkcyjne to 0,44 jednostek produkcji mlecznej na kilogram mleka (4 procent tłuszczu).
Pasze zalecane dla krów to przede wszystkim zielonki, kiszonki oraz pasze objętościowe suche. Dietę krowy uzupełniają pasze treściwe, zboża oraz roślinne źródła białka. Proporcja pomiędzy paszami objętościowymi a treściwymi powinna wynosić 60 procent do 40 procent. Im więcej pasz objętościowych, tym lepiej (zdrowiej) dla krowy Nadmiar białka oraz niedobór energii mogą być przyczyną poważnych zaburzeń w funkcjonowaniu krów nawet ze skutkiem śmiertelnym.

Bilans paszowy

W trakcie planowania żywienia zwierząt gospodarskich rolnik (hodowca) powinien uwzględnić przede wszystkim rodzaj zwierzęcia oraz jego fazę produkcji. Dodatkowo pod uwagę należy wziąć również:

• porę roku,

• zalecenia dla rasy i odmiany, które hoduje,

• możliwości i specjalizację swojego gospodarstwa,

• szeroką listę dostępnych pasz.

Wpływ na bilans mogą mieć jeszcze inne czynniki związane z warunkami hodowli, na przykład w przypadku indyków duże znaczenie ma temperatura otoczenia. W codziennym żywieniu istotny jest stan fizyczny zwierząt, reakcja na stosowane pasze, cechy indywidualne.
Prawidłowo przeprowadzony bilans paszowy powinien uwzględniać też więcej parametrów, na przykład przy żywieniu krów istotne jest bilansowanie aminokwasów egzogennych, a przy żywieniu trzody chlewnej – strawność pasz. Również suplementacja mikro i makroelementów powinna być szersza niż tylko suplementacja wapnia w postaci kredy pastewnej.