Opis dzieła sztuki
Warto wiedzieć!
Każdy z nas ma potrzebę opowiedzenia o tym, co zobaczył, poznał, przeżył. Dzielimy się z innymi ludźmi swoimi marzeniami i smutkami. Opowiadać o świecie można nie tylko za pomocą słów, ale także obrazów. Vincent van GoghVincent van Gogh był właśnie takim artystą, który czuł potrzebę opowiadania o świecie za pomocą swoich obrazów. Namalował ich ponad 850. W Amsterdamie znajduje się Muzeum Vincenta van GoghaVincenta van Gogha, które posiada 200 obrazów malarza, część z nich można obejrzeć w muzeum wirtualnym.
Wyjaśnij, jak rozumiesz stwierdzenie greckiego poety Simonidesa, że „malarstwo jest milczącą poezją”.
Przespaceruj się po galerii sztuki i zapoznaj się z opisami ilustracji, które się w niej znajdują. Swoją wędrówkę rozpocznij od przeczytania instrukcji obsługi multimedium.
Zapoznaj się z opisem wirtualnego spaceru.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem https://zpe.gov.pl/a/D9WnrUipX
Spacer wirtualny
Przed rozpoczęciem spaceru, wyświetla się biały prostokąt z tekstem: „Muzeum Narodowe w Gdańsku. Muzeum Narodowe w Gdańsku jest jednym z najstarszych polskich muzeów. Główny gmach znajduje się w późnogotyckim klasztorze franciszkańskim położonym przy ulicy Toruńskiej 1. Mieści się tam Oddział Sztuki Dawnej, zawierający między innymi zbiory malarstwa gdańskiego i holenderskiego, kolekcję złotnictwa, rzeźby, ceramikę, a także zabytkowe meble. Najstarsze eksponaty datowane są na koniec XV wieku, zaś najmłodsze pochodzą z początku wieku XIX”.
Spacer rozpoczyna się od wejścia do galerii. Widoczna część ulicy i chodnika oraz ściana z cegły dużego zabytkowego budynku. Na wprost dwuskrzydłowe metalowe drzwi wejściowe. Otwór drzwiowy zakończony łukiem. Po lewej stronie otwór okienny podobnych rozmiarów, zaczynający się niewiele ponad chodnikiem. W oknie krata. Po obu stronach drzwi roślina w doniczce. Przed oknem ławka. Między drzwiami i oknem dwie tablice. Wyżej napis zbudowany z metalowych liter: Muzeum Narodowe. Po prawej stronie budynku, w pewnej odległości, inny, mniejszy, zabytkowy budynek z jasną elewacją. Dalej inny budynek zasłonięty przez drzewa. Dalej duży trzypiętrowy budynek z płaskim dachem i elewacją w ceglanym kolorze. Przed budynkiem widoczna ulica, a przed ulicą płot z bramą wjazdową i bramką wejściową. Przesuwając się dalej w prawo ponownie widać kilka drzew i fragment trawnika. Po prawej znajduje się budynek Muzeum Narodowego. Na drzwiach wejściowych budynku znajduje się przycisk. Wciśnięcie go przenosi nas do korytarza. Podłoga jest ułożona z beżowych i czarnych kwadratowych kafli. Ściany i sufit są białe, sufit ze sklepieniem kryształowym. Korytarz jest dobrze oświetlony, z lewej strony znajdują się duże okna. Przy ścianach korytarza stoją dwa ozdobne stoły. Po obróceniu się w lewo widać drugi, bardzo podobny korytarz. W korytarzu naprzeciwko drzwi wejściowych jest przycisk z napisem: Przejdź do: Korytarz i sklep z pamiątkami. Po naciśnięciu go przenosimy się do szerokiego wejścia do dużej sali. Przy wejściu znajduje się przycisk z tekstem: Przejdź do: Sklep z pamiątkami. Po naciśnięciu go przenosimy się do dużej sali z białymi ścianami i sufitem. Sufit łukowy. Podłoga ułożona z beżowych kafli. W sali wiele czarnych, różnej wielkości regałów z książkami, miejscami do siedzenia zrobionymi z żółtych poduszek. Po wyjściu z sali z pamiątkami, wracamy do korytarza, w którym znajduje się przycisk: Przejdź do: Sala 1.
Po wciśnięciu przenosimy się do niewielkiego pomieszczenia z dziesięcioma obrazami na trzech białych ścianach. Na podłodze drewniany parkiet. Na środku pomieszczenia niewielki brązowy stół z bardzo grubym blatem i zdobionymi nogami. przy nich trzy zdobione krzesła z wysokimi oparciami. Na pięciu obrazach przycisk z literą „i” umożliwiający dokładne obejrzenie obrazu.
Pierwszy obraz - Martwa natura z wiewiórką - kompozycja różnorodnych przedmiotów, kwiatów, owoców i warzyw z wiewiórka między nimi. Przedmioty oraz zwierzę znajdują się na stole nakrytym częściowo ciemnym płótnem. Na stole, w centralnej części, leży srebrna taca, a na niej znajdują się jabłka oraz gruszki. Za nimi srebrno‑niebieski wazon, a także misa w tym samym kolorze i talerze z częściowo obraną pomarańczą oraz pieczywem. Obok, z prawej strony stołu, znajdują się ułożone na sobie owoce: kolorowe winogrona, a także dynie i brzoskwinie. Na czubku siedzi wiewiórka. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Andreas Stech (Słupsk 1635 - 1697 Gdańsk); Gdańsk | 1657; płótno, olej. Martwa natura – kompozycja różnorodnych przedmiotów, kwiatów, owoców i warzyw zestawionych ze sobą przez malarza w artystyczny układ. W tym rodzaju malarstwa dąży się do wiernego odzwierciedlenia rzeczywistości”.
Drugi obraz - Martwa natura wanitatywna - niski stół przykryty czerwonym obrusem, na nim przedmioty. W centralnym miejscu leżą dwie czaszki, a na jednej z nich leży różowa, pojedyncza róża. Obok stoi złoty świecznik z białą świecą, otwarta książka z wyrysowaną mapą oraz klepsydra. Przy stole, na ziemi, stoi płytka, złota misa, a w prawym dolnym rogu rośnie pojedynczy oset. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Philipp Sauerland [czytaj: filip sałerland] (Gdańsk 1677 - 1760/62 Wrocław); Gdańsk | 1709; płótno, olej. Martwa natura – kompozycja różnorodnych przedmiotów, kwiatów, owoców i warzyw zestawionych ze sobą przez malarza w artystyczny układ. W tym rodzaju malarstwa dąży się do wiernego odzwierciedlenia rzeczywistości”.
Trzeci obraz - Lis i winogrona przedstawia lisa ukazanego z profilu, który znajduje się w lewym dolnym rogu obrazu. Za nim znajduje się czerwony materiał, a na nim spoczywają ubite, kolorowe ptaki. Z prawej strony znajdują się natomiast winogrona. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Daniel Schultz [czytaj: szulc] (Gdańsk 1615‑1683 Gdańsk);Gdańsk | 1648; płótno, olej. Malarstwo animalistyczne – przedstawienie zwierząt lub scen ze zwierzętami”.
Czwarty obraz - Polowanie na kaczki - Na brzegu jeziora ustrzelona kaczka trzymana w pysku psa, wokół roślinność. W prawym dolnym rogu zarys roślin rosnących na brzegach stawów. Obraz ciemny, dominują odcienie czerni oraz żółci. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Daniel Schultz [czytaj: szulc] (Gdańsk 1615‑1683 Gdańsk); Gdańsk | 1658; płótno, olej. Malarstwo animalistyczne – przedstawienie zwierząt lub scen ze zwierzętami”.
Piąty obraz - Kogut, dwie kury, dwie kaczki i kot. Obraz przedstawia znajdującego się z prawej strony piejącego koguta oraz dwie kury siedzące w wiklinowym kojcu, który znajduje się po stronie lewej. U dołu, pod koszem, dwie kaczki z pomarańczowymi dziobami. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Kogut, dwie kury, dwie kaczki i kot; Daniel Schultz [czytaj: szulc] (Gdańsk 1615‑1683 Gdańsk); Gdańsk | 1660‑1670; płótno, olej. Malarstwo animalistyczne – przedstawienie zwierząt lub scen ze zwierzętami”.
Po obrocie w prawo widoczna czwarta ściana sali, na której wisi sześć obrazów. Na jednym z nich przycisk z literą „i” umożliwiający dokładne obejrzenie obrazu. Tytuł obrazu: Okręty na morzu. Przedstawia okręt na wzburzonym morzu, które znajduje się w lewym dolnym rogu obrazu. Z prawej strony wysoki, skalisty brzeg, a na nim budynki oraz grupa ludzi wpatrująca się w morze. Niebo pokryte jest ciemnymi, burzowymi chmurami. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Jan Peeters [czytaj: piters] (Antwerpia 1624 - 1677 Antwerpia); Flandria | ok. 1650; płótno, olej. Malarstwo krajobrazowe – przedstawienie rzeczywistego lub fantastycznego widoku natury”.
Po obrocie w prawo widać wejście do kolejnej sali. Przechodzimy do niej naciskając przycisk z napisem: Przejdź do: Sala 2.
Po lewej stronie na ścianach wisi sześć obrazów. Jeden, zatytułowany Chałupy nad kanałem, jest z przyciskiem „i”. Na pierwszym planie kładka nad kanałem. Na wodzie łódka z dwoma mężczyznami. Po kładce przechodzą owce. Za nimi pasterz, który dopiero wchodzi na kładkę. Po drugiej stronie kanału dwa stare budynki ze spadzistymi, słomianymi dachami. W tle wysokie, zielone drzewa. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Jav van Goyen [czytaj: jaw wan gojen] (Lejda 1596‑1656 Haga); Holandia | 1630; płótno, olej. Malarstwo rodzajowe – przedstawienie scen z życia codziennego: obyczajów, obrzędów, pracy, wypoczynku i zabawy”.
Po prawej stronie sali na ścianach dziesięć obrazów. W sali dwa zabytkowe stoły: jeden mały, a przy nim jedno zabytkowe krzesło, drugi większy, a przy nim trzy zabytkowe krzesła. Z sali drugiej można przejść do sali trzeciej.
Po lewej stronie sześć obrazów.
Jeden, zatytułowany Krajobraz z ruinami, z przyciskiem „i”. Przedstawia ruiny zabytkowego, piętrowego budynku z pomarańczowej cegły. Przed nim, w prawym dolnym rogu obrazu, kilka grobów, przy których stoi para mężczyzn. Obok kilka drzew, które rosną przy strumyku. Z drugiej strony rzeczki kolejne drzewo, przy którym stoi mężczyzna w czerwonej koszuli. Niebo przysłonione chmurami. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Jacob Isaacksz van Ruisdael [czytaj: jakob isaksz wan rusdel] (Haarlem 1628 [?]-1682 [?] Amsterdam [?]); Holandia | poł. XVII w.; płótno, olej. Malarstwo krajobrazowe – przedstawienie rzeczywistego lub fantastycznego widoku natury”.
Po drugiej stronie na ścianach dwa obrazy, zabytkowa szafa, zabytkowy stojący zegar, zabytkowe krzesło, dwie przeszklone gabloty z drobnymi eksponatami. Z tej sali przechodzimy do sali czwartej.
Po lewej stronie stary duży kufer obraz obraz zatytułowany Portret patrycjuszki, który można zobaczyć dokładnie. Przedstawia młodą kobietę ubraną w czerwoną szeroką suknię z bufiastymi rękawami. Pod szyją ma sztywny, plisowany biały kołnierz. Na rękach złote bransolety, przy nich koronkowe mankiety, a wzdłuż gorsetu złote łańcuchy. Na głowie ma wysadzaną perłami opaskę. W prawej dłoni trzyma żółty owoc. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Anton Möller [czytaj: anton meler] (Królewiec 1563/1565 - 1611 Gdańsk); Gdańsk | 1598; deska, olej, tempera. Portret – malarskie przedstawienie człowieka z zachowaniem jego podobizny”.
Po prawej stronie trzy obrazy na ścianie. Następnie można przejść do Sali piątej.
Po lewej stronie zabytkowa szafa, na ścianach dwa obrazy. Po prawej stronie dwa obrazy zabytkowy regał, niewielka komoda, gablota z ozdobnym srebrnym talerzem.
Kolejna sala ma ciemniejsze, szare ściany. Po lewej stronie cztery obrazy, krzesło kufer. Po prawej stronie trzy obrazy, krzesło, duża komoda, skrzynia. Jedne z obrazów, zatytułowany Tajna kancelaria, można obejrzeć dokładnie. Wąski pokój, Na pierwszym planie dwie kobiety. Jedna, znajdująca się z lewej strony, stoi, a druga, po prawej stronie, siedzi na krześle, w ręku trzyma zwiniętą w rulon kartkę. W tle trzech mężczyzn siedzących przy stole, przed sobą mają otwarte książki, piszą. Jeden z nich podaje zwiniętą kartkę czwartemu mężczyźnie, który podchodzi do stołu. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Autor nieznany; Gdańsk | 1600‑1615; deska, olej. Malarstwo rodzajowe – przedstawienie scen z życia codziennego: obyczajów, obrzędów, pracy, wypoczynku i zabawy”.
Przechodzimy do kolejnej, siódmej, sali.
Szare ściany. Po lewej stronie trzy obrazy, duży zabytkowy regał, krzesło, kufer. Po prawej stronie cztery obrazy, krzesło, kufer, zabytkowe duże krzesło z podłokietnikami, bez oparcia. Jeden z obrazów, zatytułowany Portret Johanna Bentzmanna [czytaj: johana bencmana], można zobaczyć dokładnie. Przedstawia portret mężczyzny z białą peruką, w czerwonym zdobionym płaszczu z dużymi mankietami. Pod spodem nosi niebieską zdobioną kamizelkę i białą koszulę. Prawą rękę opiera na biodrze, w lewej trzyma dwie kartki. Po zbliżeniu na obraz, pod nim, tekst: „Jacob Wessel [czytaj: jakob wesel] (Gdańsk ok. 1710 - 1780 Gdańsk); Gdańsk | 1741; płótno, olej. Portret – malarskie przedstawienie człowieka z zachowaniem jego podobizny”.
Oceń ideę wirtualnego spaceru. Jak myślisz, czy taka forma zwiedzania muzeum może zastąpić tradycyjny sposób obcowania ze sztuką? Zastanów się nad wadami i zaletami obu rozwiązań.
Wskaż obraz ze zbiorów Muzeum Narodowego w Gdańsku, który wzbudził twoje największe zainteresowanie. Podaj jego autora i tytuł, a następnie opisz, co jest na nim przedstawione. Uwzględnij takie elementy opisu jak gatunek malarski, tematyka obrazu (omów, co widoczne jest na pierwszym planie, drugim, w tle), kolorystyka, nastrój. Następnie określ, co sprawiło, że akurat to dzieło malarskie przykuło twoją uwagę.
Wymień muzea sztuki, które znajdują się w twoim mieście lub w najbliższej okolicy.
Wymień dzieła malarskie, które według ciebie wyróżniają się spośród innych. Ustal, co wpływa na ich wyjątkowy charakter.
Jakie korzyści, twoim zdaniem, wynikają z obcowania ze sztuką? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Wśród setek tysięcy wyjątkowych dzieł sztuki eksponowanych w muzeach i galeriach całego świata na szczególną uwagę zasługują niezwykłe, zachwycające wyobraźnią ich twórcy obrazy Vincenta van GoghaVincenta van Gogha.

Vincent van Gogh
- malarz holenderski. Jego charakterystyczna, pełna nasyconych barw twórczość wywarła silny wpływ na malarstwo XX wieku. Możliwe, że znasz jego Słoneczniki lub Taras kawiarni w nocy. Artysta stworzył także wiele autoportretów – ten powyżej to Autoportret z fajką z 1886 roku.
Przyjrzyj się obrazom dziewiętnastowiecznego malarza holenderskiego Vincenta van GoghaVincenta van Gogha. Zastanów się i odpowiedz na pytania:
Znajdź informacje o jednym z obrazów Vincenta van GoghaVincenta van Gogha. Gdzie się znajduje? Na ile jest wyceniana jego wartość? Co przedstawia?
Przyjrzyj się zamieszczonemu poniżej obrazowi Vincenta van GoghaVincenta van Gogha pt. Gwiaździsta noc. Co na nim widzisz? Odpowiedz na pytania:
Czy coś cię zachwyca na tym obrazie? Dlaczego?
Który element obrazu podoba się ci się najbardziej? Dlaczego?
Jakie kolory dominują na tym obrazie?
Jakie odczucia wywołują dominujące barwy?
Jakie kreski przeważają na tym obrazie?
Jakie wrażenie wywołują kreski położone w ten sposób na płótnie?
Jakie barwy związane z nocą widzisz na obrazie?
Jak sądzisz, dlaczego drugi tytuł obrazu to Cyprysy i wieś?

Opis obrazu Gwiaździsta noc
Na obrazie Vincenta van GoghaVincenta van Gogha widać ciche uśpione miasto, nad którym kłębią się przedziwne fale; widoczne w tle obrazu wzgórza i pagórki także zdają się płynąć, tylko domy stoją spokojnie, zamknięte prostymi, krótkimi kreskami. Nawet świecące okna mają kształt regularnych form geometrycznych - prostokątów i kwadratów. Pionowo w niebo strzela wieża kościółka.
Na pierwszym planie obrazu z lewej strony groźnie porusza się tajemniczy, przypominający kształtem ogień, cypryscyprys. On także uczestniczy w wirze dziwnych, nadprzyrodzonych zdarzeń. W prawym górnym rogu natomiast świeci zagadkowy księżyc (słońce?). NadnaturalnejNadnaturalnej wielkości, olśniewające gwiazdy malowane spiralnie zdają się kręcić, wirować, drgać. Pomiędzy nimi przelatują niepokojące, tajemnicze pasma fal, rozświetlonych żółcią, kolorem pomarańczowym. Może malarz ilustruje nocne sny, tęsknoty, pragnienia mieszkańców unoszące się nad miastem?
Obraz skomponowano na zasadzie kontrastu - w dole spokojne miasto, w górze – rozedrgane niebo.
Dzieło to stanowi swoisty pokaz fantastycznej wyobraźni jego twórcy.
Przeczytaj zamieszczony powyżej opis obrazu pt. Gwiaździsta noc. Zwróć uwagę na wszystkie opisane szczegóły. Czy zgadzasz się ze wszystkimi spostrzeżeniami w zamieszczonymi w opisie? A może zauważasz coś jeszcze? Opisz swoje spostrzeżenia.
Przeczytaj zamieszczony powyżej opis obrazu pt. Gwiaździsta noc. Wymień elementy namalowane na obrazie.
Spośród podanych określeń wskaż te, które twoim zdaniem oddają nastrój panujący na obrazie:
ponurość, błogość, niepokój, bezpieczeństwo, wesołość, spokój, harmonia, niepewność, napięcie, beztroska.
Uzasadnij swój wybór.
Wymień elementy opisu świadczące o tym, że obraz przedstawia widok namalowany nocą.
Odpowiedz na pytania:
Jak sądzisz, jaki nastrój wprowadzają określenia z tekstu opisującego Gwiaździstą noc?
Co mówią o przedstawionym świecie?
Jak rozumiesz słowa „pokaz fantastycznej wyobraźni” kończące opis obrazu? Uzasadnij swoją odpowiedź.
Sprawdź, czy umiesz!
Naśladując styl Vincenta van Gogha, namaluj obraz pt. Słoneczny dzień. Przygotuj z kolegami i koleżankami z klasy galerię swoich dzieł. Porozmawiajcie na temat siły ich wyrazu, użytych barw, rodzaju kreski, kształtów, ruchu.
Wymieńcie się obrazami. Spróbujcie opisać obrazy kolegów i koleżanek na wzór opisu obrazu Gwiaździsta noc.
Zaproponuj trzy pytania, które można by zadać Vincentowi van Goghowi na temat jego obrazu. Zapisz je poniżej.




