E-materiały do kształcenia zawodowego

Organizacja wykonywania i renowacji okładzin ceramicznych i kamiennych

BUD.24. Prowadzenie prac renowatorskich elementów architektury - Technik renowacji elementów architektury 311210

bg‑green

Słownik pojęć do e‑materiału

1
Instrukcja korzystania ze słownika

Słownik zawiera pojęcia ułożone w kolejności alfabetycznej. Pojęcia zawierają odnośniki do elementów składowych e‑materiału, w których zostały zastosowane. Za pomocą wyszukiwarki „Filtruj pojęcie” można wyszukać odpowiednie pojęcie w słowniku.

1
angoba
angoba

Delikatna i uszlachetniona tlenkami metali oraz minerałami płynna glinka, która nakładana jest na wysuszoną, ale jeszcze niewypaloną cegłę lub też dachówkę. Angoba nakładana jest w celu zmniejszenia przesączalności, wygładzenia chropowatej i porowatej powierzchni naturalnych dachówek i naturalnych wyrobów ceramicznych. Angobowane dachówki zyskują również zwiększoną odporność na zabrudzenia. Proces rozprowadzania angoby po wyrobach ceramicznych nazywamy angobowaniem.

cegła wiśniówka
cegła wiśniówka

Rodzaj cegły wyrabianej z glin ilastych oraz morenowych. Swoją nazwę zawdzięcza barwie ciemnej czerwieni, którą nabiera po mocnym wypaleniu.

cegła zendrówka
cegła zendrówka

Rodzaj cegły wypalanej do jej zeszklenia, dzięki czemu cegły są ciemniejsze i bardziej błyszczące od wiśniówek. Wykorzystywane w budowie fundamentów i obciążonych filarów.

czyszczenie elewacji nowoczesnymi metodami chemicznymi
czyszczenie elewacji nowoczesnymi metodami chemicznymi

Usuwanie nawarstwień rozpuszczalnikami organicznymi, roztworami soli, roztworami kwasów, za pomocą alkaliów.

czyszczenie elewacji wodą
czyszczenie elewacji wodą

Najprostsza metoda usuwania zabrudzeń elewacji. Zimna woda (stosowana w prostych systemach czyszczących) rozpuszcza i likwiduje luźno związane zanieczyszczenia i sole. W bardziej skomplikowanych przypadkach używa się podgrzanej wody (jej działanie jest bardziej intensywne). Wadą tej metody jest duże zużycie wody oraz jej wnikanie w ścianę (uniemożliwia to jej stosowanie w czasie przymrozków oraz może powodować opóźnienia dalszych prac, które powinny być prowadzone na suchej elewacji).

czyszczenie elewacji ścierniwem
czyszczenie elewacji ścierniwem

Jest to jedna z metod czyszczenia na sucho. Ziarna ścierniwa podawane są w strumieniu powietrza pod ciśnieniem. Uderzając w powierzchnię czyszczoną pod ciśnieniem od 2 do 5 barów, odrywają nawarstwienia powierzchniowe (zabrudzenia). Czyszczenie na sucho jest szybkie i skuteczne. Jego wada to trudność w uzyskaniu równomiernego efektu ścierania.

czyszczenie mgławicowe
czyszczenie mgławicowe

Jedna z metod czyszczenia elewacji, zwana również mieszaną. Polega na namoczeniu zabrudzonej powierzchni parą wodną, a następnie usunięciu ich sprężonym powietrzem oraz środkami chemicznymi.

dyble
dyble
R1Xl0Xlp1BfPo
Kołek rozporowy
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Kołki rozporowe. Stosowane m.in. podczas montażu okładziny kamiennej na sucho.

glazura
glazura

Cienka warstwa szkliwa, które nakładane jest na wszelkiego rodzaju wyroby ceramiczne. Glazura zwiększa walory estetyczne, wytrzymałość oraz zmniejsza przesączalność wyrobu. Glazurowane przedmioty stają się natomiast bardziej połyskliwe oraz gładsze. Proces kładzenia glazury nazywamy glazurowaniem.

gumkowanie
gumkowanie

Jedna z metod czyszczenia elewacji. Polega na natryskiwaniu elewacji specjalnym pudrem pochodzenia mineralnego lub organicznego. Ze względu na małą siłę natrysku jest jedną z bezpieczniejszych dla elewacji form czyszczenia, którą można wykorzystać nawet do pielęgnacji fresków.

kielnia
kielnia
R1bM8YdEKpyF7
Kielnia
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Narzędzie murarskie składające się ze stalowej, prostokątnej lub trapezowej płytki. Kielnia służy do nakładania i rozprowadzania zaprawy budowlanej.

kotwa (kotew)
kotwa (kotew)
R1BCz1zwaAYdZ
Kotwa (kotew)
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Element konstrukcji stosowany do mocowania jednolitych i monolitycznych powierzchni. Najczęściej spotykaną kotwą jest przyjmująca postać poziomego pręta ściągającego. Jego zadaniem jest ściąganie elementy konstrukcji, takich jak mury i filary, w celu zabezpieczenia przed ich obrotem lub rozchyleniem.

myjka ciśnieniowa
myjka ciśnieniowa
R1UTAEvYvTzaf
Myjka ciśnieniowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Urządzenie służące do czyszczenia. Jego działanie polega na zwiększaniu ciśnienia wody doprowadzanej do urządzenia z zewnątrz i doprowadzeniu jej do pistoletu natryskowego, który pozwala skierować wodę pod dużym ciśnieniem w kierunku czyszczonej powierzchni.

nagrzewnica
nagrzewnica
R7nYAxVS7pMv6
Nagrzewnica
Źródło: dostępny w internecie: https://www.istockphoto.com/pl/zdj%C4%99cie/opalanerwa-jest-pod%C5%82%C4%85czona-do-sieci-elektrycznej-i-ogrzewa-powietrze-w-gm1295830688-389436224?phrase=construction%2Bheater&fbclid=IwAR35-26fKikBwsp6tVjZ7_DqTvVyjTJQaz6TqSi3vItIyogQ5f4l2J5pyzs, iStockphoto, tylko do użytku edukacyjnego na zpe.gov.pl.

Urządzenie służące do dogrzewania lub całkowitego ogrzania pomieszczeń niepodłączonych do sieci centralnego ogrzewania. Nagrzewnica może być napędzana zarówno prądem, olejem, jak i gazem LPG lub ziemnym.

piaskarka
piaskarka
R1emOGIxCBSSS
Piaskarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Urządzenie, którego działanie polega na zasysaniu pod ciśnieniem i kierowaniu przewodem do pistoletu specjalnego ścierniwa (umieszczonego w zbiorniku). Pistolet umożliwia na wypuszczenie strumienia ścierniwa w stronę czyszczonej powierzchni.

polerka
polerka
ReIXvlJO7Zz4C
Polerka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Rodzaj szlifierki używany do wygładzania powierzchni przedmiotów.

przecinak
przecinak
RLiPNVx29W7Ic
Przecinak
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Narzędzie w postaci metalowego prętu zaostrzonego z jednej strony i tępego z drugiej.

przymiar kątowy nastawny
przymiar kątowy nastawny
R1GiHin0uBvYL
Przymiar kątowy nastawny
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

To narzędzie umożliwiające mierzenie oraz przenoszenie kątów wewnętrznych i zewnętrznych, pomocne również przy wyznaczaniu skosów oraz nachylenia.

renowacja
renowacja

Odtworzenie brakujących elementów architektury w sposób zbliżony do pierwotnej formy. Renowacja powinna przebiegać zgodnie z przepisami prawa oraz opinią konserwatora zabytków, który nadzoruje prowadzone prace.

skaler ultradźwiękowy
skaler ultradźwiękowy

Urządzenie służące do czyszczenia powierzchni przy użyciu ultradźwięków, które kruszą i umożliwiają oderwanie się zanieczyszczeń.

szczotka ryżowa
szczotka ryżowa
R14zUsP5HKGMo
Szczotka ryżowa
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Jest to rodzaj szczotki charakteryzujący się twardym włosiem. Służy do czyszczenia.

szlifierka
szlifierka
R19cPiO9Wv5UK
Szlifierka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Narzędzie służące do szlifowania różnych materiałów.

szpachla
szpachla
RNkrBgdYZrPra
Szpachelka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Narzędzie zbudowane z giętkiej blachy umieszczonej na drewnianym lub plastikowym trzonku. Może służyć do zeskrobywania zanieczyszczeń z powierzchni.

ścierniwa
ścierniwa

Ziarna o różnej twardości i różnym kształcie stosowane do czyszczenia elewacji na sucho. Mogą być to np. piasek kwarcowy, mikrokulki szklane, pył marmurowy.

wiertarka
wiertarka
R1Y2rZRmlHZAl
Wiertarka
Źródło: Akademia Finansów i Biznesu Vistula, licencja: CC BY 3.0.

Urządzenie służące do wiercenia, rozwiercania lub pogłębiania otworów za pomocą wiertła.

wykwit solny
wykwit solny

Nalot z wykrystalizowanej soli zawartej w zaprawie lub samym materiale. Wykwity mogą mieć wiele kolorów: od białego, przez pomarańczowy i zielony, aż do czarnego. Kolor jest zależny od tego, jaki rodzaj związku chemicznego wykrystalizował się, a także od jego otoczenia.