Spis treści

• Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

• Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

• Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów optyk mechanik oraz technik optyk3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów optyk mechanik oraz technik optyk

• Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

Cele i efekty kształcenia

E‑materiał uwzględnia treści, które pozwolą na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie optyk‑mechanik i technik optyk. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

E‑materiał przeznaczony dla kwalifikacji:

MEP.02. Montaż i naprawa elementów i układów optycznych w zawodzie optyk‑mechanik i technik optyk.

Cele kształcenia

Wspiera osiąganie celów kształcenia określonych dla kwalifikacji

MEP.02. Montaż i naprawa elementów i układów optycznych:

• przygotowywanie materiałów i elementów optycznych do montażu;

• montowania i demontowania elementów, układów i przyrządów optycznych;

• naprawiania i justowania elementów, układów i przyrządów optycznych.

Efekty kształcenia

Wspiera osiąganie wybranych efektów kształcenia z jednostek efektów kształcenia:

MEP.02.4. Montowanie i justowanie elementów układów i przyrządów optycznych

Uczeń:

2) łączy elementy lub części w podzespoły, zespoły lub w gotowe przyrządy i aparaty optyczne,

6) stosuje maszyny i urządzenia optyczne podczas montażu zgodnie z instrukcją.

MEP.02.5. Naprawianie elementów układów i przyrządów optycznych

Uczeń:

2) przeprowadza pomiary diagnostyczne układów i przyrządów optycznych,

3) naprawia uszkodzenia w układach i przyrządach optycznych i optoelektronicznych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Struktura e‑materiału

1. WprowadzenieD6Wdd1A1bWprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienie do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

2. Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaju multimedia, które ułatwiają uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał „Montaż i naprawa elementów i układów optycznych” składa się z dwóch materiałów multimedialnych.

• Atlas interaktywny Wykonywanie pomiarów diagnostycznych, sposoby wykonywania napraw układów i przyrządów optycznychDGquNSUdhAtlas interaktywny Wykonywanie pomiarów diagnostycznych, sposoby wykonywania napraw układów i przyrządów optycznych zawiera opis materiałów konstrukcyjnych do  produkcji układów optycznych, optoelektronicznych, sprzętu optycznego oraz mechanizmów precyzyjnych, przyrządów pomiarowych do wykonywania pomiarów parametrów geometrycznych i optycznych materiałów, a także przedstawia montaż zespołów, przyrządów i aparatów optycznych, przebieg naprawy, demontażu i montażu przyrządów i układów optycznych oraz sposób doboru narzędzi i urządzeń używanych w trakcie naprawy, wyposażonych w specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.

• Atlas interaktywny Metody wykonywania pomiarów diagnostycznych układów i przyrządów optycznychDGKGa4A5NAtlas interaktywny Metody wykonywania pomiarów diagnostycznych układów i przyrządów optycznych przedstawia grafiki i opis metod wykonywania pomiarów diagnostycznych układów i przyrządów optycznych oraz prezentuje obsługę i zastosowanie sprzętu wykorzystywanego do realizacji tych zadań zawodowych.

3. Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD1HjoXK4ZInteraktywne materiały sprawdzające pozwalają zweryfikować poziom opanowania wiedzy i umiejętności zawartych w e‑materiale.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuD1EmVyVwCSłownik pojęć dla e‑materiału zawiera objaśnienia specjalistycznego słownictwa występującego w całym materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDF8ao6JXpPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDqWaPGEqhPrzewodnik dla uczącego się zawiera wskazówki i instrukcje dotyczące wykorzystania e‑materiału w ramach samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDfVvhCqucNetografia i bibliografia stanowią listę materiałów, na bazie których został opracowany e‑materiał.

• Instrukcja użytkowaniaD5QYpXyKKInstrukcja użytkowania objaśnia działanie materiału oraz poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wskazówki do wykorzystania e‑materiału w pracy dydaktycznej dla zawodu optyk‑mechanik i technik optyk

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapoznanie się oraz zapamiętanie pojęć związanych z montażem i naprawą elementów i układów optycznych.

Praca na lekcji zakłada aktywną postawę zarówno nauczyciela, jak i uczniów. Ważnym założeniem jest praca nad jednym materiałem na różne sposoby i za pomocą różnych technik, mająca na celu jak najlepsze zapamiętanie informacji.

Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Praca uczniów w grupach i w zespole klasowym

Atlas interaktywny „Wykonywanie pomiarów diagnostycznych, sposoby wykonywania napraw układów i przyrządów optycznych”

1. Wykorzystanie atlasu jest doskonałym sposobem na przeprowadzenie lekcji odwróconej (flipped classroom).

2. Nauczyciel prosi uczniów, aby na smartfonach otworzyli atlas interaktywny „Wykonywanie pomiarów diagnostycznych, sposoby wykonywania napraw układów i przyrządów optycznych”.

3. Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup, każda z nich otrzymuje od prowadzącego 3 pytania, na które w atlasie szuka odpowiedzi (pytania w grupach mogą się powtarzać).

4. W tym czasie nauczyciel chodzi po klasie i wyjaśnia wątpliwości uczniom, którzy wymagają takiej pomocy.

5. Następnie uczniowie rozmawiają z nauczycielem o trudnościach, które pojawiły się w trakcie odpowiadania na pytania.

6. Na zakończenie zajęć prowadzący chwali uczniów za zaangażowanie w zajęciach i nagradza najlepszą grupę w dowolny sposób (ocena opisowa lub wpis oceny do dziennika).

Atlas interaktywny „Metody wykonywania pomiarów diagnostycznych układów i przyrządów optycznych”

1. Uczniowie zostają podzieleni na 2 grupy. Każda grupa otrzymuje pulę zdjęć przedstawiających różne rodzaje sprzętu pomiarowego (wydrukowane wcześniej przez nauczyciela jako zrzuty ekranu pozbawione podpisów).

2. Zadaniem uczniów jest zaproponowanie czynności, które można zrealizować za pomocą tych narzędzi.

3. Następnie pod otrzymanymi zdjęciami uczniowie umieszczają odpowiednie podpisy.

4. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanego zadania.

5. Kolejnym krokiem jest praca z wydrukowanymi zdjęciami.

6. Uczniowie ustawiają zdjęcie danego narzędzia i wykonują zrzut ekranu w taki sposób, aby było widać elementy, o które zapytają w ułożonych przez siebie pytaniach.

7. Uczniowie w grupach przygotowują 5 pytań dotyczących wybranych wcześniej fragmentów narzędzi.

8. Uczniowie z pozostałych grup udzielają odpowiedzi na pytania ułożone przez daną grupę.

9. W razie potrzeby nauczyciel pomaga poszczególnym grupom.

10. Uczniowie sporządzają notatki z zajęć.

Interaktywne materiały sprawdzające

1. Nauczyciel dzieli klasę na kilka grup.

2. Grupy odpowiadają na pytania zawarte w interaktywnych materiałach sprawdzających.

3. Nauczyciel prosi grupy o podanie efektu wspólnej pracy (liczba punktów, pytania z błędną odpowiedzią).

4. Do każdego błędnie wykonanego zadania przez grupę nauczyciel zadaje dodatkowe pytanie.

5. Grupy zapisują pytania i wymyślają na nie odpowiedzi.

6. Nauczyciel stara się, aby wszystkie grupy poradziły sobie z pytaniami testowymi.

Słownik pojęć dla e‑materiału

1. Nauczyciel drukuje hasła wraz z ich omówieniem zawartym w słowniku pojęć dla e‑materiału, ale w taki sposób, aby oddzielić hasła od definicji.

2. Uczniowie zostają podzieleni na lekcji na 6 grup, z których każda otrzymuje 10–12 haseł i definicji.

3. Zadaniem każdej grupy jest przyporządkowanie haseł do odpowiadających im definicji. Czas wykonania zadania to 10 minut.

4. Ćwiczenie jest doskonałym uzupełnieniem pracy uczniów na lekcji i pozwala utrwalić zdobytą wiedzę.

Samodzielna praca uczniów podczas zajęć

Atlas interaktywny „Wykonywanie pomiarów diagnostycznych, sposoby wykonywania napraw układów i przyrządów optycznych”

1. Podczas zajęć nauczyciel prosi uczniów, aby na smartfonach otworzyli Atlas interaktywny „Wykonywanie pomiarów diagnostycznych, sposoby wykonywania napraw układów i przyrządów optycznych”.

2. Uczniowie mają możliwość zapoznania się z różnymi rodzajami przyrządów służących do pomiarów diagnostycznych i sposobów wykonywania napraw przyrządów optycznych.

3. Każdy uczeń otrzymuje pytanie i na podstawie e‑materiału oraz treści zawartych w atlasie stara się poprawnie na nie odpowiedzieć.

4. Uczniowie prezentują podczas zajęć wyniki swojej pracy, a ich koledzy uzupełniają podawane informacje. Ewentualne błędy koryguje nauczyciel.

5. Na zakończenie lekcji uczniowie rozmawiają z nauczycielem o tym, co sprawiło im trudność podczas odpowiadania na pytania.

Atlas interaktywny „Metody wykonywania pomiarów diagnostycznych układów i przyrządów optycznych”

1. Nauczyciel prezentuje możliwości atlasu interaktywnego.

2. Prosi uczniów o samodzielne przeszukanie internetu i znalezienie zdjęć podobnych do tych prezentowanych w atlasie.

3. Uczniowie zamieszczają znalezione zdjęcia w wirtualnej przestrzeni wspólnej dla klasy lub zapisują we własnych zasobach i przesyłają je nauczycielowi.

4. Nauczyciel prezentuje zdjęcia i prosi, aby uczniowie określili, co one przedstawiają.

5. Zestaw zdjęć wędruje do zasobów klasy jako notatka z zajęć.

Interaktywne materiały sprawdzające

• Nauczyciel wyświetla interaktywne materiały sprawdzające podczas zajęć.

• Uczniowie samodzielnie rozwiązują zadania.

• Nauczyciel daje szansę na udzielenie prawidłowych odpowiedzi każdemu z uczniów, wyznacza odpowiednią ilość czasu na ich wykonanie.

• W przypadku problemów z rozwiązaniem zadań nauczyciel pomaga w zrozumieniu zagadnień i naprowadza na poprawną odpowiedź.

• Nauczyciel po uzyskaniu prawidłowych odpowiedzi wyjaśnia każdą z nich, aby pomóc w ich zrozumieniu uczniom, którzy mają z tym problemy.

• Prawidłowo rozwiązane zadania mogą być wyświetlane przez nauczyciela, na przykład na tablicy interaktywnej.

Wykorzystanie materiału multimedialnego poza zajęciami

Praca indywidualna

Przed lekcją

1. Nauczyciel przed rozpoczęciem zajęć prosi uczniów o zapoznanie się z e‑materiałami.

2. Nauczyciel przekazuje uczniom zestaw pytań. Odpowiedzi na te pytania uczniowie znajdą w udostępnionych materiałach. Pytania obejmują kwestie poruszane w zadaniach zawartych w interaktywnych materiałach sprawdzających. Nauczyciel musi tylko przeformułować te zadania na pytania dla uczniów.

3. Uczeń przesyła nauczycielowi (np. e‑mailem) odpowiedzi na pytania i przychodzi na lekcję przygotowany do dalszych działań (zastosowania zdobytej wiedzy w praktyce).

Podczas lekcji

1. Nauczyciel zatwierdza materiały (odpowiedzi na pytania) przesłane przez ucznia.

2. Teraz uczeń zabiera się za realizację zadania praktycznego.

3. Nauczyciel przydziela mu zadanie: Opisz krok po kroku, w jaki sposób dobierzesz narzędzia do naprawy układów optycznych wyposażonych w specjalistyczne oprogramowanie komputerowe.

4. Uczeń opisuje szczegółowo, na czym polega dobór narzędzi do naprawy układów optycznych.

5. Ostatnim etapem jest analiza w postaci udzielania odpowiedzi na pytani, np. „Co sprawiło Ci trudność?”; „Co nie sprawiło Ci żadnego problemu?”; „Czy jesteś zadowolony z efektów swojej pracy?”.

Praca w grupach

Przed lekcją

1. Nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy i każdej z nich przydziela określony temat związany z montażem i naprawą elementów i układów optycznych.

2. Zadaniem grup uczniów jest przygotowanie prezentacji multimedialnych z wykorzystaniem informacji zawartych w e‑materiałach oraz w innych źródłach informacji, a także przesłanie ich nauczycielowi.

3. Nauczyciel przed lekcją sprawdza przesłane materiały i zwraca je z komentarzami lub zezwala na wykonanie dalszych działań na lekcji.

Podczas lekcji

1. Grupy uczniów przedstawiają i omawiają swoje prezentacje.

2. Nauczyciel uzupełnia informacje, tłumaczy i wspiera uczniów.

3. W przypadku pytań nauczyciel udziela odpowiedzi i pomaga lepiej zrozumieć dane zagadnienie.

4. Na podstawie wykonanych prac grupy są odpowiednio oceniane.

5. Uczniowie notują pozyskane informacje.

6. Ostatnim etapem jest analiza zadania w postaci udzielania odpowiedzi na pytania, np. „Co sprawiło grupie trudność?”; „Co grupy wykonały bez problemu?”; „Na co zwrócilibyście uwagę, przygotowując prezentację następnym razem?”; „Czy jesteście zadowoleni z efektów swojej pracy?”.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do indywidualizacji pracy z uczącymi się

E‑materiał daje możliwość samodzielnej pracy ucznia, współpracy w grupie przy wspólnym uczestniczeniu w procesie edukacyjnym i indywidualizację procesu dydaktycznego podczas zajęć i poza nimi poprzez samodzielny wybór ucznia lub wymuszony przez nauczyciela poziom trudności wykonywanych czynności i zadań.

Przy pracy samodzielnej nauczyciel indywidualizuje proces poprzez dostosowanie zastosowanego e‑materiału do możliwości percepcyjnych ucznia. Sposób przekazywania wiedzy i budowania umiejętności ucznia będzie zależał w dużej mierze od nauczyciela i prowadzenia przez niego procesu dydaktycznego. Dodatkowo oprawa dydaktyczna zastosowana przy omawianiu zagadnień daje szerokie pole do popisu dla uczącego. Zastosowanie materiałów pozwala realizować zasadę „nigdy tak samo”, w której praktycznie ten sam zakres materiału może być ujęty na wiele sposobów. Zapobiega to monotonii w procesie nauczania i uczenia się przez uczniów. Przy pracy w grupie nauczyciel prowadzi proces grupowy, rozwijając nie tylko zasób związany z wiedzą, ale też umiejętność uczenia się przez uczniów (w grupie i samodzielnie) oraz przyjmowania różnych ról grupowych (czasem takich, w których uczniowie czują lekki dyskomfort). Pozwala to budować umiejętności społeczne. Przyjmowanie ról w grupie w połączeniu z różnorodnością zadań dopasowaną do ucznia stanowi wyzwanie dla nauczyciela i uczniów. Daje też wiele możliwości. Ważnym elementem, który uatrakcyjnia i indywidualizuje proces dydaktyczny, jest pozostawienie przez nauczyciela przestrzeni do błędów. Dzięki temu uruchamiają się procesy wsparcia uczniów przez siebie nawzajem i uczenia się od siebie. Wspiera to naturalną potrzebę zdobywania informacji.

Interaktywne materiały sprawdzające dają uczniowi możliwość sprawdzenia poziomu własnej wiedzy i uzyskania szybkiej i precyzyjnej informacji zwrotnej. Ich zróżnicowanie pozwala dotrzeć z informacją zwrotną i wskazać, na różne sposoby, zakres materiału konieczny do powtórzenia. Jednocześnie nakłaniają do podejmowania kolejnych prób poprawnego ich uzupełnienia.

Wykorzystanie materiału multimedialnego do pracy z uczącymi się o specjalnych potrzebach edukacyjnych

Ważnym elementem przy pracy z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych przy użyciu e‑materiału jest rozpoznawanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia i dopasowanie treści oraz formy materiału do możliwości psychofizycznych uczniów. Oznacza to w praktyce „prowadzenie” ucznia przez materiał poprzez zadawanie dodatkowych pytań i udzielanie szczegółowych odpowiedzi lub w przypadku uczniów zdolnych - pozostawienie więcej swobody.

Ważnym aspektem pracy z materiałem będzie także przydzielanie zadań do pracy w małych grupach (parach), w których jedna osoba radzi sobie z opanowaniem materiału dobrze, ale dodatkową rolą tego ucznia będzie wsparcie osoby, która potrzebuje bardziej szczegółowych wyjaśnień. W szczególnych przypadkach może taka osoba potrzebować wsparcia nauczyciela wspierającego, a jego zadania samodzielne mogą obejmować proste polecenia.

Odtwarzanie każdego e materiału jest możliwe również w trybie dostępności, który zawiera alternatywne wersje materiałów dostępne dla użytkowników z dysfunkcjami wzroku i słuchu. Ułatwia to dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania uczenia się. Nauczyciel może dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych zasobów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows $7$ lub nowszy

• OS X $10.11.6$ lub nowszy

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej $3 \mathrm{GB}$ RAM

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $69.0.3497.100$

• Firefox w wersji $62.0.2$

• Safari w wersji $11.1$

• Opera w wersji $55.0.2994.44$

• Microsoft Edge w wersji $42.17134.1.0$

• Internet Explorer w wersji $11.0.9600.18124$

Urządzenia mobilne:

• $2 \mathrm{GB}$ RAM iPhone/iPad z systemem iOS $11$ lub nowszym

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium $69$ (lub nowszym), np. Chrome $69$, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej $420 \mathrm{px}$

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści