Spis treści

1. Cele i efekty kształcenia1Cele i efekty kształcenia

2. Struktura e‑materiału2Struktura e‑materiału

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów elektryk i technik elektryk3Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów elektryk i technik elektryk

4. Wymagania techniczne4Wymagania techniczne

1. Cele i efekty kształcenia

Cele ogólne e‑materiału

• Uwzględnienie treści, które pozwalają na osiągnięcie, zgodnie z podstawą programową, celów kształcenia w zawodzie elektryk 741103 i technik elektryk 311303. Tematyka e‑materiału służy przygotowaniu absolwenta do profesjonalnego wykonywania zadań zawodowych.

• Przedstawienie – w sposób obrazowy i zrozumiały dla uczącego się – celów kształcenia: wykonywanie i uruchamianie instalacji elektrycznych na podstawie dokumentacji technicznej; wykonywanie konserwacji instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych.

• Pomoc w procesie nauczania i w procesie samodzielnego uczenia się wyżej wymienionego zawodu: wspieranie osiągania wybranych efektów kształcenia przez podnoszenie jakości procesu dydaktycznego i autodydaktycznego.

• Rozwijanie kompetencji komunikacyjno‑cyfrowych.

• Dostosowanie tempa i zakresu nauczania do indywidualnych potrzeb uczącego się.

Efekty kształcenia

ELE.02.3. Montaż uruchamianie i konserwacja instalacji elektrycznych

Uczeń:

1. rozróżnia rodzaje instalacji elektrycznych,

2. stosuje zasady ochrony przeciwporażeniowej,

3. dobiera przewody i kable elektroenergetyczne do określonych zadań,

4. sporządza schematy instalacji elektrycznych.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

2. Struktura e‑materiału

E‑materiał składa się z trzech części: wprowadzenia, materiałów multimedialnych oraz obudowy dydaktycznej. Każda z tych części zawiera powiązane tematycznie elementy składowe.

Wprowadzenie

Przedstawia podstawowe informacje o e‑materiale, które ułatwią użytkownikowi wstępne zapoznanie się z zawartością materiału: odniesienia do podstawy programowej, zakres tematyczny oraz opis budowy e‑materiału.

Materiały multimedialne

Zawierają różnego rodzaje multimedia, które ułatwią uczącemu się przyswojenie wiedzy. E‑materiał Sporządzanie schematów instalacji elektrycznych składa się z następujących materiałów multimedialnych. Zasób „Symbole występujące w instalacjach elektrycznych”DaIbR8wrv„Symbole występujące w instalacjach elektrycznych” to atlas interaktywny, który dotyczy sporządzania schematów instalacji elektrycznych. Zasób „Elementy występujące w instalacjach elekktrycznych”DLxTAcTNu„Elementy występujące w instalacjach elekktrycznych” to galeria zdjęć, która wykorzystuje wszystkie symbole stosowane powszechnie do sporządzania schematów instalacji elektrycznych. Zasób „Schematy instalacji elektrycznych”D16MjDyjX„Schematy instalacji elektrycznych” to schemat interaktywny, która umożliwia sporządzanie schematów instalacji elektrycznych. Zasób „Tworzenie projektów instalacji elektrycznych”D10gZwvap„Tworzenie projektów instalacji elektrycznych” to program ćwiczeniowy do projektowania w wymiarze 2D lub 3D, który umożliwia wykonanie projektu instalacji elektrycznej. Zasób „Projektowanie instalacji elektrycznych”DAGHI2zeD„Projektowanie instalacji elektrycznych” to program ćwiczeniowy do projektowania przez dobieranie w wymiarze 2D lub 3D, który umożliwia wykonanie projektu instalacji elektrycznej.

Obudowa dydaktyczna

• Interaktywne materiały sprawdzająceD2fR6trX3Interaktywne materiały sprawdzające pozwalają sprawdzić poziom opanowania wiedzy i umiejętności. Można je potraktować jako pracę domową – utrwali to wiedzę uczniów w zakresie najważniejszych zagadnień i przygotuje do pytań na pisemnym egzaminie zawodowym.

• Słownik pojęć dla e‑materiałuDmOpuUDyVSłownik pojęć dla e‑materiału objaśnia specjalistyczne słownictwo używane w e‑materiale.

• Przewodnik dla nauczycielaDLyTnqzsqPrzewodnik dla nauczyciela zawiera sugestie do wykorzystania e‑materiału w ramach pracy dydaktycznej.

• Przewodnik dla uczącego sięDXBCApuDrPrzewodnik dla uczącego się wskazuje i instruuje, w jaki sposób wykorzystać e‑materiał do samodzielnej nauki.

• Netografia i bibliografiaDYzxWAD7cNetografia i bibliografia to wykaz źródeł, na bazie których został opracowany e‑materiał i z których można korzystać, przygotowując się do egzaminu zawodowego.

• Instrukcja użytkowaniaDCwauSAHjInstrukcja użytkowania wyjaśnia działanie e‑materiału i poszczególnych jego elementów.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

3. Wskazówki do wykorzystania w pracy dydaktycznej e‑materiału dla zawodów elektryk i technik elektryk

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną wspomagającą proces uczenia się. Ułatwi on uczniom zapamiętanie podstawowych informacji na temat montowania, uruchamiania i konserwacji instalacji, maszyn i urządzeń elektrycznych.

Poniżej przedstawione są propozycje wykorzystania poszczególnych elementów zasobu w ramach lekcji, samodzielnej pracy ucznia oraz pracy grupowej i zespołowej.

Praca uczniów podczas zajęć

E‑materiał stanowi nowoczesną pomoc dydaktyczną, wspomagającą proces kształcenia zawodowego. Ułatwi on uczniom zapamiętanie podstawowych informacji z inżynierii mechanicznej. Poniżej znajdują się propozycje wykorzystania poszczególnych elementów materiału w ramach lekcji, w samodzielnej pracy ucznia, pracy w grupach i pracy całego zespołu klasowego.

Atlas interaktywny Symbole występujące w instalacjach elektrycznych

Praca indywidualna

Uczniowie pracują indywidualnie. Każdy uczeń przygotowuje sześć pytań quizowych na podstawie treści zawartych w atlasie. Następnie uczniowie łączą się w pary i wybierają spośród swoich 12 propozycji sześć najlepszych pytań. W dalszej kolejności łączą się w czwórki, ósemki itd., aż cała klasa wybierze sześć najlepszych pytań metodą kuli śniegowej. Uczniowie, których pytania zostały wybrane, otrzymują pozytywne oceny za aktywność.

Galeria zdjęć Elementy i urządzenia wchodzące w skład instalacji elektrycznych

Praca w parach

Uczniowie, pracując w parach, analizują przykładowe elementy i urządzenia będące częścią instalacji. Starają się także zapamiętać wszystkie narzędzia, które będą potrzebne do pracy. Następnie wybrane pary omawiają elementy składowe instalacji wraz z potrzebnymi narzędziami elektryka na forum klasy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują przekazywane informacje i w razie potrzeby uzupełniają je.

Schemat interaktywny Schematy instalacji elektrycznych

Praca w grupach

Nauczyciel przygotowuje dla uczniów pliki ze schematami instalacji elektrycznych, zgodnymi ze schematami zawartymi w multimedium, jednak z lukami do uzupełnienia. Pliki udostępnia uczniom na platformie ZPE lub w innym wybranym środowisku. Następnie dzieli uczniów na 5 grup i wyjaśnia, że ich zadaniem będzie uzupełnienie brakujących elementów instalacji tak, aby działała poprawnie. Każda grupa otrzymuje jeden schemat:

• grupa 1 – schemat funkcjonalny (proponowane brakujące elementy: stycznik, rezystory, złącze prostownicze z diodą półprzewodnikową),

• grupa 2 – schemat oprzewodowania (proponowane brakujące elementy: bezpiecznik topikowy, stycznik, odłączniki zamknięte),

• grupa 3 – schemat montażowy (proponowane brakujące elementy: lampy sygnalizacyjne, przewód ochronny PE, przewód neutralny N),

• grupa 4 – schemat rozwinięty (proponowane brakujące elementy: napęd ręczny ze stykiem normalnie otwartym (ręcznym) bez samopowrotu, przewód neutralny N, lampy),

• grupa 5 – schemat ideowy (proponowane brakujące elementy: łącznik grupowy, zacisk, połączenie rozłączne, wypust oświetleniowy).

Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy grup. Może udzielać im wskazówek. Po wyznaczonym czasie grupy zamieszczają swoje rozwiązania na platformie. Nauczyciel wyświetla uzupełnione przez uczniów schematy na tablicy interaktywnej, prosząc kolejne grupy o uzasadnienie swoich decyzji. Inne grupy mogą w tym czasie komentować prezentowane rozwiązanie. Weryfikacja każdej odpowiedzi odbywa się w ten sposób, że nauczyciel wyświetla kompletny schemat instalacji w multimedium, a następnie – zaznaczając i odznaczając elementy schematu – ukazuje w szczegółach i krótko omawia jego budowę.

Program ćwiczeniowy do projektowania Tworzenie projektów instalacji elektrycznych

Praca indywidualna

Nauczyciel informuje uczniów, że za chwilę przystąpią do tworzenia projektu dowolnej instalacji elektrycznej. Jeśli uczniowie nie mieli dotąd do czynienia z mechanizmem programu ćwiczeniowego, nauczyciel wyjaśnia im zasady jego działania. Nauczyciel może wprowadzić element rywalizacji (np. praca na czas). Może też dać uczniom swobodę działania, co pozytywnie wpłynie na ich poczucie sprawczości oraz pozwoli im rozwijać kreatywność.

Program ćwiczeniowy do projektowania instalacji elektrycznych przez dobieranie Projektowanie instalacji elektrycznych

Praca w grupach

Nauczyciel dzieli uczniów na grupy i oznajmia, że grupy będą rywalizować ze sobą w pracy z kolejnym multimedium: programem ćwiczeniowym do projektowania instalacji elektrycznych przez dobieranie. Jeśli to konieczne, wyjaśnia działanie programu. Po wyznaczeniu przez nauczyciela czasu na wykonanie zadań grupy przystępują do pracy. Uczniowie będą musieli nie tylko wykazać się wiedzą i umiejętnościami nabytymi w trakcie zajęć – budowa instalacji elektrycznych, symbole stosowane zgodnie z Polskimi Normami – ale i w praktyce wykorzystać znajomość m.in. podstawowych praw elektrotechniki (prawo Ohma, prawo Kirchhoffa). Grupy wykonują zadania na czas. Grupa, która jako pierwsza poprawnie rozwiąże zadanie, może zostać poproszona przez nauczyciela o rozpisanie na tablicy obliczeń, tak aby drogi dojścia do poprawnych rozwiązań stały się jasne dla wszystkich uczniów. Uczniowie pozostałych grup mogą w tym czasie komentować wyjaśnienia zwycięskiej grupy.

Interaktywne materiały sprawdzające

Uczniowie samodzielnie rozwiązują ćwiczenia odnoszące się do poznanych na lekcji treści. Prawidłowe rozwiązanie może zostać zaprezentowane przez nauczyciela lub ucznia np. na tablicy interaktywnej. Nauczyciel komentuje rozwiązanie, a w przypadku niewłaściwej odpowiedzi naprowadza ucznia pytaniami na właściwy tor myślenia.

Praca uczniów poza zajęciami

E‑materiał ułatwia nauczycielowi prowadzenie zajęć dydaktycznych metodą lekcji odwróconej (flipped classroom). Nauczyciel może np. polecić uczniom zapoznanie się w domu z multimedium nr 1, zawierającym symbole występujące w urządzeniach elektrycznych. Może dodatkowo poprosić uczniów o znalezienie informacji na temat Polskich Norm dotyczących ww. symboli. Uczniowie analizują zawarte w multimedium i/lub Polskich Normach informacje samodzielnie w domu. Chętne osoby mogą przygotować mapę myśli, którą udostępnią kolegom i koleżankom (np. w chmurze) lub przygotować prezentację, którą przedstawią na kolejnych zajęciach. Metoda lekcji odwróconej pozwoli uczniom przygotować się do zajęć, samodzielnie i we własnym tempie przyswoić informacje, które podczas lekcji będą mogli wykorzystać i rozwinąć.

Indywidualizacja pracy z uczniem, w tym z uczniem ze SPE

Dzięki e‑materiałom możliwe jest zindywidualizowanie procesu dydaktycznego i dostosowanie go do różnorodnych potrzeb edukacyjnych uczniów. Jest to istotne nie tylko ze względu na uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, ale również uczniów zdolnych. Wszystkie multimedia mają alternatywną wersję WCAG, co ułatwia dostęp do wiedzy i pozwala na zlikwidowanie niektórych barier społecznych i komunikacyjnych, a także umożliwia wyrównywanie szans w procesie nauczania‑uczenia się.

Ponadto nauczyciel może też dostosować pracę z każdym zasobem do indywidualnych potrzeb uczniów.

• osoby słabowidzące powinny mieć możliwość odsłuchania treści materiału podczas lekcji;

• przy podziale klasy na grupy należy wziąć pod uwagę to, aby zespoły były zróżnicowane pod względem możliwości uczniów i sposobów uczenia się; w takiej sytuacji uczniowie zdolni mogą służyć pomocą osobom z trudnościami w nauce (tutoring rówieśniczy);

• uczniowie z zaburzeniami koncentracji powinni mieć pracę dzieloną na etapy, podobnie uczniowie z zaburzeniami ze spektrum autyzmu;

• uczniom zdolnym można powierzyć przygotowanie na podstawie galerii zdjęć oraz schematu interaktywnego i innych dostępnych materiałów źródłowych miniwykładu na temat schematów instalacji wraz z budową i potrzebnymi narzędziami; mogą oni wykorzystać materiały ilustracyjne zawarte w multimedium, by w klarowny sposób wyjaśnić swoim rówieśnikom np. jakie wykorzystuje się typy łączników itp.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści

4. Wymagania techniczne

Wymagania sprzętowe niezbędne do korzystania z poradnika oraz innych materiałów platformy www.zpe.gov.pl.

System operacyjny:

• Windows 7 lub nowszy (przy czym Windows 7 nie jest już wspierany przez Microsoft);

• OS X $\mathrm{10.11.6}$ lub nowszy;

• GNU/Linux z jądrem w wersji $4.0$ lub nowszej 3GB RAM.

Przeglądarka internetowa we wskazanej wersji lub nowszej:

• Chrome w wersji $\mathrm{69.0.3497.100}$;

• Firefox w wersji $\mathrm{62.0.2}$;

• Safari w wersji $11.1$;

• Opera w wersji $\mathrm{55.0.2994.44}$;

• Microsoft Edge w wersji $\mathrm{42.17134.1.0}$;

• Internet Explorer w wersji $\mathrm{11.0.9600.18124}$.

Urządzenia mobilne:

• 2GB RAM iPhone/iPad z systemem iOS 11 lub nowszym;

• Tablet/Smartphone z systemem Android $4.1$ (lub nowszym) z przeglądarką kompatybilną z Chromium 69 (lub nowszym) np. Chrome 69, Samsung Browser $10.1$, szerokość co najmniej 420 px.

Powrót do spisu treści5Powrót do spisu treści